ΕΛΕΝΗΣ ΚΩΣΤΕΑ: Ζωντανές μαρτυρίες

ΟΔΟΣ 31.10.2024 | 1246

Είμαστε οι ήρωες ή τουλάχιστον η ηρωίδα του διηγήματος, με καταγωγή από χώρα της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, όχι ως εθνικότητα ή υπηκοότητα, μα από ιστορικής συγκυρίας. Τα λαμπρά παιδικά χρόνια, που έζησα ως τέκνο Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στο Ουζμπεκιστάν πάντα θ’ αποτελούν πηγή φωτός και αισιοδοξίας, έτσι, μ’ αυτό δηλαδή το εφόδιο του νόστου, συνήθισε να λειτουργεί η προσωπικότητα, αντλώντας δύναμη και χαρά απ’ εκεί, που ήταν σχεδόν όλα τέλεια. 

Αφήνοντας την πατρίδα, οι ταλαιπωρημένοι γονείς, αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού, που έχασαν περιουσίες, και οι δυο τ’ αδέλφια τους, η μάνα στο Α’ αντάρτικο, τον παρασημοφορημένο αγωνιστή του Αλβανικού μετώπου και αργότερα γενναίο αντάρτη του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, 27χρονο θείο Γιάννη, ο πατέρας στον Εμφύλιο τον 19χρονο μικρότερο αδερφό θείο Αργύρη, ξαφνικά βρέθηκαν στα ξένα και μάλιστα στα βάθη της Ασίας, με αγνοούμενα τα υπόλοιπα εν ζωή μέλη των οικογενειών τους. Η μάνα της μητέρας βρέθηκε κατόπιν πενταετίας από Ερυθρό Σταυρό στην Πράγα και ήρθε στα τρία της παιδιά στην Τασκένδη, ο πατέρας μπόρεσε να ενωθεί με την οικογένεια, ερχόμενος από Αθήνα μετά από δεκαετία και πλέον. Ενώ τ’ αδέλφια του πατέρα άλλα Ελλάδα και άλλα Τσεχία και ο παππούς τελικά προτίμησε να ‘ρθει Τασκένδη από Τσεχία στον πρωτότοκό του και τον μικρότερο, τον μπαμπά μου, αφήνοντας τρία παιδιά του στο Γιέσενικ της Τσεχοσλοβακικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας.

Στη ζωή, λοιπόν, που είναι, όπως λέει η λαϊκή σοφία πότε μήλα, πότε φύλλα, αναπλήρωσε το Σοβιετικό σχολείο, ο τρόπος ζωής και οι κοινωνικές αξίες, την απώλεια και τον πόνο και την στέρηση, που βίωσε η γενιά των γονιών. Η κληρονομιά τους, η πολύτιμη. Όμως στο κατόπι δεν άργησε να’ ρθει η πτώση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, που πόνεσε αφάνταστα και μένα και τη μητέρα, ο μπαμπάς έφυγε σχεδόν με τον επαναπατρισμό. Γιατί; Μα γιατί ό πόνος, όπως λέει ο Ομάρ Χαϊάμ είναι πάρα πολύς στη ζωή και λίγες οι στιγμές τις ευτυχίας.

Εξακολουθούμε να ’μαστε ωστόσο οι ζωντανές μαρτυρίες, εγώ, μεσήλικας, η μητερούλα στα 93 της, πως γίνεται να υπάρξει μια κοινωνία καλύτερη, όπου οι άνθρωποι να ’ναι νοικοκυραίοι στον τόπο τους και η αδελφοσύνη, δικαιοσύνη, λογική, η ευτυχία να διαπνέουν τους κοινωνικούς θεσμούς. Πόσο μακριά, Θεέ, απ’ αυτά, που ζούμε τώρα...

Αφιερωμένο στη μνήμη της Διευθύντριας του Σχολειού Τσέρνικ Νο166 της Τασκένδης, Νίνα Νικολάεβνα Λέφτσενκο και το team των καθηγητριών: «Η Αγάπη, σαν δίσκος, στα ουράνια. Να παίζει, ολόχρυσος, τη συμφωνία! Είσαι θεϊκή, σκορπάς ευδαιμονία, Αγάπη, τόσο φως, νότες γεμάτος ουρανός, Τραγούδια και πουλιών χοροί! Ανείπωτης λαχτάρας τα ψαράκια Στου ωκεανού τ’ απύθμενα γυαλιστερά νερά… Λα λα λα λα – λα λα λα λα – λα λα λα λα!!! Αδέρφια όλοι, πάμε μπροστά. Κάτω από τέτοιο ουρανό, βαμμένο κιόλας με της ίριδας το χρώμα – Πενταπλό ουράνιο τόξο!!! Από πέντε ηπείρους. Πέντε άκρα τ' αστεριού…» 

Φωτογραφία: Ο Στάλιν και ο Βοροσίλοφ στο Κρεμνίλο, έργο του Αλεξάντερ Γκερασίμοφ (1881-1963) στην Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ της Μόσχας, Ρωσσία. Φωτογραφία του Αμερικανού Άντυ Φρίμπεργκ (1958).

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 31 Οκτωβρίου 2024, αρ. φύλλου 1246.