1) Σχετικά με τα κόκκινα αυγά της Απελευθέρωσης: Από την ερευνήτρια της Λαογραφίας και της Ιστορίας του τόπου μας κ. Μαρούλα Γκαμπέση είχα την τύχη να έχω στο αρχείο μου απόκομμα της εφ. «Η Καστορία» της 11/11/1932 που αναφέρεται στην Απελευθέρωση, απ’ όπου αντιγράφω: «Την νύκτα η Καστοριά είχε γίνη άνω κάτω. Πηγαίνει ο δήμαρχος από σπίτι σε σπίτι ελληνικό και σηκώνει τον κόσμο να ζυμώσουν για της 25 χιλιάδες (στρατό, εννοεί). Γρηές βάφουν κόκκιν’ αυγά -για την αληθινή ανάστασι την άλλη μέρα, ύστερ’ από 500 χρόνων σκλαβιά-, νοικοκυρές ζύμωναν, νέες έρραβαν σημαίες (…)». Είναι αλήθεια πως η Καστοριά έπεσε με δόλο στα χέρια των Τούρκων παραμονές του Πάσχα 1385, λίγο πριν ακουστεί το «Χριστός Ανέστη». Άρα, όντως το Πάσχα εκείνο χάθηκε, εννοείται μαζί με όλα τα Πάσχα της σκλαβιάς, γι’ αυτό και οι νοικοκυρές έβαψαν κόκκινα αυγά την ώρα της μεγάλης χαράς, που ήταν μαζί κι ανάσταση των σκλαβωμένων επί 527 ολόκληρα χρόνια Καστοριανών, και είναι αληθινό θαύμα της ελληνικής τους ψυχής πώς δεν ξέχασαν την εθνική τους ταυτότητα, πώς κράτησαν τη φλόγα της Ελληνικότητάς τους αναμμένη τόσα χρόνια!...
2) Σχετικά με τους χορούς που χορεύτηκαν από τα μέλη των συλλόγων που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις για τα 120 χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά, το σκεπτικό ήταν να ακουστούν αποκλειστικά καστοριανοί σκοποί τη μέρα εκείνη, σκοποί δηλ. που κατά κανόνα είναι αποκλεισμένοι από τις καστοριανές χορευτικές συνάξεις, αφού οι Καστοριανοί προτιμούν να χορεύουν με ακούσματα άλλων- ελληνικών βέβαια- περιοχών. Κι ας συνηθίζει να λέει ο μεγάλος ερμηνευτής του δημοτικού μας τραγουδιού κ. Σάββας Σιάτρας: «Οι χοροί του τόπου μας (πρέπει να) είναι το κυρίως πιάτο, οι άλλοι (πρέπει να) είναι το επιδόρπιο στο τραπέζι της γιορτής μας». Και θα τολμήσω να συμπληρώσω κι εγώ πως «Πατρίδα είναι κι οι χοροί και τα τραγούδια μας», μια φράση δική μου, αυτονόητη βέβαια, που έγραψα ως τίτλο σε άρθρο μου (εφ. ΟΔΟΣ, 1/7/2012), όπου καυτηρίαζα τη συνήθεια συμπολιτών μας να χορεύουν με αλυτρωτικά λόγια σε γλέντια της περιοχής μας, ανέκαθεν κι αναμφισβήτητα ελληνικότατης, όπως ομολογούν και εχθροί μας ακόμα: «Αν και εις το βιβλίον του Offeicoff "La Macedoine, exposé de l' état présent de Bulgarisme en Macedoine", το οποίον θεωρείται ως το Ευαγγέλιον του Παμβουλγαρισμού, σαφώς λέγεται ότι η Καστορία είναι Ελληνική, εν τούτοις οι Βούλγαροι δεν ελησμόνησαν αυτήν και 11 έτη μετά την εμφάνισίν των εις Ζαγοριτσάνην εμφανίζονται εν αυτή τη Καστορία (7 Νοεμβρίου 1884) και δια της εγκαταστάσεως του διδασκάλου Τούρπου μεθ' ετέρου ομοίου του καλογήρου Γρηγορίου ιδρύεται τη ανοχή των τουρκικών αρχών αντί δαπάνης αδράς βουλγαρικόν σχολείον με 15 μαθητάς το πρώτον προσηλύτους εκ των χωρίων, της δαπάνης καταβαλλομένης υπό της Παλαιστινείου εταιρείας παρεχούσης άφθονα τα υλικά μέσα εις την Εξαρχίαν προς ίδρυσιν βουλγαρικών σχολείων εν Μακεδονία», Παντελή Τσαμίση 'Η Καστοριά και τα μνημεία της", 1949.
3) Έτσι, λοιπόν, το μεν Μουσικό Σχολείο άνοιξε την εκδήλωση στην πλατεία των Αδελφών Εμμανουήλ με καστοριανά τραγούδια (ναι, υπάρχουν κι αυτά και χορεύονται μια χαρά), κι όταν ο Σύλλογος «Φίλοι Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Ν. Καστοριάς» πήρε τη σκυτάλη, ακούστηκαν δύο τραγούδια του Παύλου Μελά τραγουδισμένα από τον καλεσμένο μας κ. Σάββα Σιάτρα (που συμμετείχε αφιλοκερδώς) και πάνω από 12 σκοποί από τραγούδια Μακεδονομάχων παιγμένα από την ορχήστρα των Φλωρινιωτών αδελφών Βαλκάνη, τα οποία παρουσίαζε ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Μάρκος Λάτσιος. Και μακάρι να υπήρχε χρόνος να λεγόταν και λίγα έστω ιστορικά στοιχεία για όλους τους καπετάνιους στους οποίους είναι αφιερωμένα τα συγκεκριμένα δημοτικά μας τραγούδια-επιφυλασσόμαστε γι’ αυτό και ίσως κάποια άλλη στιγμή να το πραγματοποιήσουμε.
Με τιμή
Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Νοεμβρίου 2024, αρ. φύλλου 1250.
Σχετικά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.