Η καλή τους μνήμη. Τα αγαθά έργα τους. Αλλά και τ’ άσχημα και τα στραβά τους κάποτε. Η αγάπη που έσπειραν. Το πάθος τους για όσα πράγματα όρισαν και τη ζωή τους εν τέλει. Ίσως τα βιβλία τους... Ναι, αυτό το τελευταίο ίσως κάποιους μας αφορά. Δεν είναι παρά απελπισία μεγαλειώδης όμως αυτά δίνουν μιάν (απατηλή) αίσθηση αιωνιότητας...
Μαθαίνοντας σήμερα το θάνατο του, συνταξιούχου εδώ και λίγα χρόνια, πλην όμως μηδέποτε παραιτηθέντος από την μόνιμη δημιουργικότητα, καθηγητή της αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ., με αντικείμενο την ιστορία της Αρχιτεκτονικής, Πάνου Τσολάκη (1946-2021) πήγε ο νους μου στο Γιώργο Γκολομπία και στον Χρυσόστομο Τζημάκα. Συγκοινωνούντα δοχεία φιλότητας, συνεργασίας… Αρμοί γεροί της ζωής μας. Εκείθεν κι η γνωριμία μας.
Κοιτάζω τα βιβλία του που μου χάρισε. Ένας θησαυρός για την αγαπημένη του πόλη της Καστοριάς και όχι μόνο (στο βιβλίο του «Καστοριά, Τόπος και ιστορία», σελίδες αφιερωμένες στην ευρύτερη περιοχή «Δυο παλιά σχολικά κτίρια του Άργους Ορεστικού», «Η αρχιτεκτονική του Βογατσικού», «Τα πλίνθινα σπίτια των Κορεστείων»). Τα περισσότερα από τα βιβλία του, καλαίσθητες μονογραφίες φτιαγμένες με μεράκι συχνά τυπωμένες «ιδίοις αναλώμασιν» [των αληθινών δημιουργών η επιμονή πληρώνεται ακριβά... από τους ίδιους εν Ελλάδι]: «Ο προσφυγικός συνοικισμός της Καστοριάς», το εξαιρετικό «Δυτικομακεδόνες γουναράδες στη Λειψία», «Η Εβραϊκή συνοικία της Καστοριάς». Και βέβαια το εμβληματικό του έργο «Η αρχιτεκτονική της Καστοριάς», (επίκεντρο 2009) και το «Οθωμανικά διοικητήρια στην Ελλάδα 1830-2008». Στέκομαι και στο συγκλονιστικό τεκμήριο «Σελίδες μνήμης από το ημερολόγιο του πατέρα μου». Εννοείται πως έχει τυπώσει κι άλλα (ή βάση της βιβλιονέτ παραμένει ενημερωμένη για δυο μονάχα τίτλους...).
Χαμηλόφωνος άνθρωπος, βαθύς, στοχαστικός. Σιωπηλός εργάτης της μνήμης του τόπου, των ανθρώπινων έργων, αδιάψευστος μάρτυρας και των καταστροφών τους από το χρόνο (και τους ίδιους τους ανθρώπους πάλι...)
Λοιπόν θλίβου και οδύρου Καστοριά, καθημαγμένη πολιτεία. Χάθηκε ένα γερό μαδέρι στο οικοδόμημα της μνήμης της αλλοτινής σου δόξας. Να στοχάζεσαι γι’ αυτόν και να μην ξεχνάς την προσφορά του.
Αντίο Πάνο!
Νώντας Τσίγκας
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 4 Νοεμβρίου 2021, αρ. φύλλου 1101.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.