Η Καστοριά, η διπλή κρίση κι εμείς
Εάν στην πρωτοφανή κρίση που πέρασε η χώρα (πραγματική ή σκηνοθετημένη δεν έχει σημασία, το αποτέλεσμα μετράει) προστεθεί η εσωτερική τοπική κρίση της Καστοριάς, λόγω της παρατεταμένης ύφεσης στον κλάδο της γούνας, τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την κρισιμότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η μικρή μεγάλη μας πατρίδα και, επιπλέον, την ανάγκη να επιδιώξουμε, όλοι μαζί, την κοινωνική συνοχή και ενότητά μας, με αλληλεγγύη και διαρκή έγνοια για τις δικές μας δημιουργικές δυνάμεις.
Τι εννοώ; Πολύ απλά, να μη φεύγει ούτε ένα ευρώ χρηματοδοτήσεων από τον νομό Καστοριάς. Κι αυτή η έκκληση απευθύνεται σε όλους τους νέους αυτοδιοικητικούς, περιφερειακούς, κλαδικούς φορείς, επιμελητήρια, σε όλα τα συλλογικά όργανα και, βέβαια, στους ιδιώτες.
Η Καστοριά δεν υστερεί ούτε σε επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό ούτε σε δεξιότητες. Να επιδιωχθεί λοιπόν κάθε μελέτη, κάθε έργο, κάθε προμήθεια υλικών ή μηχανημάτων, κάθε εργασία να ανατίθεται στην εσωτερική αγορά. Και, προσοχή, όχι σε τοπικούς αντιπροσώπους ξένων γραφείων, τα οποία συνήθως δεν επιλέγουν τους καλύτερους (για λόγους χαμηλού κόστους), μα σε αποκλειστικώς δικές μας επιχειρήσεις.
Εντελώς ενδεικτικά θα αναφέρω την νέα επέκταση του εκθετηρίου του Συνδέσμου Γουνοποιών, το νέο δίκτυο ύδρευσης Καστοριάς, την ανάπλαση της Ι.Μ.Τσούκας, το αστυνομικό μέγαρο Καστοριάς και πάμπολλες μελέτες και έργα των δήμων Καστοριάς, Άργους Ορεστικού και Νεστορίου.
Και ναι μεν στην περίπτωση του δημοσίου δεν υφίσταται ευχέρεια ανάθεσης (παρά μόνο μέσω αναπτυξιακών εταιριών) οπότε επαφίεται κανείς στη θετική για μας έκβαση των διαγωνισμών, στην περίπτωση όμως των υπολοίπων φορέων είναι καθόλα δυνατή (και απαραίτητη) η συνεργασία με τοπικές επιχειρηματικές δυνάμεις. Γεγονός που θα σηματοδοτούσε την θεαματική τόνωση της εσωτερικής αγοράς και την διάχυση των ωφελημάτων στην τοπική Κοινωνία που τόσο χρειάζεται.
Θα παρακολουθώ με αδιάπτωτο ενδιαφέρον τις πρωτοβουλίες όλων των ανωτέρω φορέων σε τούτο το πεδίο με τη βεβαιότητα ότι γνωρίζουν τις ιστορικές ευθύνες τους απέναντι στο τόπο.
Επιτρέψτε μου τώρα να καταθέσω τρεις ιδέες-προτάσεις:
α) Ο νομός χρειάζεται συνέργειες. Να αποκτήσει δυναμική «επιχειρηματική ενδοχώρα». Το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου έργο προς αυτή την κατεύθυνση είναι η σήραγγα Κλεισούρας που θα συνδέσει την Καστοριά με την Πτολεμαΐδα. Το επαναλαμβάνω από τη δεκαετία του ’90 και συγχρόνως εφιστώ την προσοχή στην δεδομένη αντιπαλότητα της Κοζάνης η οποία πάντοτε κάνει και θα κάνει ότι μπορεί για να ακυρώσει το έργο. Εμπρός λοιπόν οι βουλευτές, ο αντιπεριφερειάρχης, οι δήμαρχοι, οι πολιτευτές. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν.
β) Διαχείριση υδάτινων πόρων: Η περιοχή μας εντάσσεται στην ζώνη των πλουσιότερων υδάτινων αποθεμάτων της Ευρώπης. Συστηματική διαχείριση των υδροταμιευτήρων ενός πόρου ακριβότερου από τους υδρογονάνθρακες, με παράλληλες δράσεις συνοδείας όπως ορθολογική χρήση, κατασκευή και διαχείριση δεξαμενών ομβρίων για καλλιέργειες, διαφύλαξη και έλεγχος ποιότητας και στάθμης υδροφόρου ορίζοντα κ.ο.κ., συνεπάγονται πολλαπλές αναπτυξιακές ευκαιρίες, αντίστοιχες θέσεις απασχόλησης και αειφορία αυτού του εξόχως σημαντικού στρατηγικού πόρου.
γ) Πολιτισμικός τουρισμός: Αντιγράφω από "Βικιπαίδεια-ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια". «Στην πόλη της Καστοριάς, έχει διατηρηθεί σημαντικός αριθμός από βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες, ως τεκμήρια της κατά καιρούς ακμής της. Οι εκκλησίες αυτές χρονολογούνται στην περίοδο από το δεύτερο μισό του 9ου αιώνα μέχρι τον 19ο αι.» […]
Ο ελβετός βυζαντινολόγος Ανρί Γκρεγκουάρ έχει πει: «Αν ποτέ η βυζαντινή παράδοση χαθεί, η πόλη της Καστοριάς είναι αρκετή για να γίνει ανάκτησή της». Αλήθεια πόσο άξιοι κληρονόμοι είμαστε ;
Μαζί με τον εναλλακτικό πρωτογενή τομέα, ο οποίος, έχει κάνει τα πρώτα του βήματα, καθώς και με τις συνέργειες του αγωγού ΤΑΡ και πέραν της αυτονόητης αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών και μετατροπής της Καστοριάς σε κόμβο καινοτομίας, προσφέρεται για ταχεία πολυ-τομεακή ανάπτυξη το πολιτισμικό απόθεμα της περιοχής, δηλαδή, κάτι που υφίσταται ήδη, είναι χειροπιαστό και είναι δίπλα και γύρω μας, όπως είναι το ιστορικό κέντρο της Καστοριάς, οι ορεινοί ιστορικοί οικισμοί, τα λαϊκά και εκκλησιαστικά μνημεία, η μοναδικού κάλλους λιμναία ζώνη και η ορεινή περίμετρος.
Τριακόσια πενήντα αρχοντικά και κτίσματα συνοδείας, ογδόντα εκκλησιές, από τις οποίες οι σαράντα έξη μεταξύ 9ου και 15ου αιώνα και μια σημαντικότατη συλλογή φορητών εικόνων συναποτελούν το πολιτισμικό απόθεμα αυτού του ξεχωριστού ευρωπαϊκού μνημειακού συνόλου. Τη δική μας κληρονομιά. Και το ζήτημα δεν είναι να ανοίγουν για το κοινό 5-6 αρχοντικά κάθε χρόνο ή κάθε δύο χρόνια. Το ζητούμενο είναι να είναι κάθε μέρα ανοιχτά και να σφύζουν από ζωή, με νέες χρήσεις και ήπιες δράσεις.
Στο δήμο Καστοριάς έχει κατατεθεί από το Δεκέμβρη του 2000 αρχιτεκτονική και χωροταξική προμελέτη, επιπέδου μελέτης θα έλεγα, η οποία ψηφιοποίησε το σύνολο του ιστορικού-πολεοδομικού ιστού, οριοθέτησε πρωτεύοντες και δευτερεύοντες πυρήνες, καθόρισε άξονες περιδιάβασης του ιστορικού κέντρου, χάραξε γραμμές της λιμναίας και εσωτερικής συγκοινωνίας, πρότεινε μορφολογία και υλικά για τις βοηθητικές κατασκευές, πρότεινε φορέα διαχείρισης του ιστορικού κέντρου καθώς και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Η μελέτη εστιάστηκε και στην αποκατάσταση-ανάδειξη ενός πιλοτικού πυρήνα, αυτού των Αγίων Αποστόλων, αποτελούμενου από ένα εκκλησιαστικό μνημείο και τέσσαρα λαϊκά (αρχοντόσπιτα), ακριβώς για να καταδειχθεί η μεθοδολογία της συνολικής ανάπλασης.
Το έργο του πυρήνα ολοκληρώθηκε το 2008 και έκτοτε κοσμεί την περιοχή περί την πλατεία των Αδελφών Εμμανουήλ, προδιαγράφοντας τις μορφολογικές και αισθητικές προϋποθέσεις για την αποκατάσταση του ιστορικού κέντρου.
Για την ιστορία του θέματος, στη γενική μελέτη ανάπλασης του ιστορικού κέντρου συμμετείχαν συμβουλευτικά ο μεγάλος δάσκαλος της αρχιτεκτονικής παράδοσης ακαδημαϊκός αείμνηστος Νικόλαος Μουτσόπουλος, ο καθηγητής Πολεοδόμος Ιωάννης Δράγγος, πολυμελής ομάδα επιστημόνων και ο γράφων ως συντονιστής.
Όλες οι μετά τα 2000 δημοτικές αρχές ήσαν ενήμερες για την ύπαρξη του συγκεκριμένου μελετητικού υπόβαθρου το οποίο εξοφλήθηκε από τους φορολογούμενους πολίτες και συνιστά χρηματοδοτική ετοιμότητα του δήμου Καστοριάς. Κοντολογίς, είναι αρκετό για προέγκριση χρηματοδότησης.
Γεννιούνται λοιπόν τα ακόλουθα ερωτήματα: α) Βρίσκεται το σύνολο της μελέτης στα αρχεία του δήμου; Ας το ερευνήσει η νέα δημοτική αρχή. β) Γιατί δεν αξιοποιείται, χρόνια τώρα, η ετοιμότητα με μιαν οργανωμένη επίσκεψη στις αρμόδιες διευθύνσεις περιφερειακών προγραμμάτων στις Βρυξέλλες; Ολιγωρία των αρμοδίων; Πιθανόν. Αντίθετα συμφέροντα; Ενδεχομένως. Θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί σε εκείνους που, με τον άλφα ή βήτα τρόπο, ωφελούνται από την διοργάνωση ημερίδων, συνεδρίων, περιηγήσεων, επισκέψεων και όλων των σχετικών. Για όλους αυτούς ολοκλήρωση του έργου ανάπλασης σημαίνει ότι σταματούν οι λογής ετήσιες επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις για τη διοργάνωση ατελείωτων εκδηλώσεων. Με λίγα λόγια η Καστοριά δεν τους χρειάζεται!
Ο νέος δήμαρχος με μιαν ομάδα της επιλογής του και ανά χείρας το κατατοπιστικό λεκτικό της μελέτης, σε μεταφρασμένη περίληψη, video του πυρήνα των Αγ. Αποστόλων ο οποίος συνιστά πιλότο για την συνολική ανάπλαση, τον τόμο "Καστοριανά μνημεία" (έκδοση της Καστοριανής πρωτοβουλίας), τα εξαιρετικά drone-videos συμπολιτών μας και οτιδήποτε άλλο κριθεί ότι θα συνέδραμε στην καλύτερη παρουσίαση, να επισκεφθεί με τους ευρωβουλευτές τις αρμόδιες διευθύνσεις και να ζητήσει την έγκριση - διάθεση ενός πόρου (fund) για την συνολική ανάπλαση του ευρωπαϊκού ιστορικού κέντρου της Καστοριάς και του νομού. Το πέτυχαν άλλες πόλεις. Μπορούμε κι εμείς, έστω και καθυστερημένα.
Οφείλουμε να ξαναζωντανέψουμε πόλη και νομό με δράσεις άμεσης απόδοσης και όχι ευχολόγια και συγκινητικές ημερίδες, εκδηλώσεις και βραβεύσεις που θυμίζουν καθρεφτάκια και κομπολόγια σαν εκείνα που μοίραζαν οι "ξύπνιοι" λευκοί άποικοι στους Ινδιάνους της Αμερικής.
Διαθέτουμε το απαραίτητο για χρηματοδότηση μελετητικό υπόβαθρο ώστε το έργο να αρχίσει άμεσα και η περιοχή να εισέλθει σε έναν καινούργιο αποδοτικό τομέα ανάπτυξης, όπου εκτός των αμιγώς επιχειρηματικών δράσεων, εκ των πραγμάτων συμμετέχουν πανεπιστημιακές σχολές σχετικές με το ακαδημαϊκό αντικείμενο (αρχιτέκτονες, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, συντηρητές κ.ά.) γεγονός που θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την πολιτισμική κίνηση και οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Ιδίως εάν συνδυαστεί με τα πέντε νέα πανεπιστημιακά τμήματα πολύ δε περισσότερο με το ινστιτούτο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που συνοδεύει τα τμήματα.
Αν και η επικοινωνία μου αυτή έχει, προς το παρόν, προσωπικό χαρακτήρα είμαι βέβαιος ότι προσυπογράφεται από χιλιάδες συνδημότες.
Νίκος Δόικος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.