ΙΩΑΝΝΗ ΣΚΟΡΔΑ: Αγαπητή ΟΔΟΣ

 

«Τώρα που πλησιάζουν οι μέρες που θα ανεβάζουμε φωτογραφίες από το μοναδικό μας έθιμο, ας το αποκαλούμε με το όνομά του, όπως μας το άφησαν οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας: “Καστοριανά καρναβάλια” Τίποτα άλλο».

Δημήτρης Τσουρτσούλας | 18.12.2024 | fb

Ποιοι θαρρούν πως είναι εκείνοι, που χωρίς κανένα σεβασμό σε ένα έθιμο που βρήκαν στην Καστοριά (και δεν τους βρήκε) νομίζουν πως δικαιούνται να το αλλάξουν;

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΚΜΗΣ στην οποία έχει περιέλθει η πόλη της Καστοριάς εδώ και πολλά χρόνια, φανερώνει αδιαμφισβήτητα την διαχρονική και ελλιπή (κάτω της βάσης) πολιτική της εκπροσώπηση, μέσω προσώπων που επιλέχτηκαν από το «σοφότερο» εκλογικό σώμα (για την Ελλάδα τουλάχιστον), ως τα πλέον ικανά και κατάλληλα. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο η Καστοριά βρίσκεται σε διαρκή κρίση. Οικονομική, κοινωνική, πολιτική, αξιακή και πολιτιστική. Γεγονός που κάνει πολλούς από τους εναπομείναντες παλιούς Kαστοριανούς να κάνουν λόγο ακόμη και για ταυτοτική κρίση, που όλο και περισσότερο επιδεινώνεται. Και την οποία, ίσως είναι και οι μόνοι που αντικειμενικά μπορούν να εκφράσουν, καθώς έχουν την μνήμη μιας άλλης, διαφορετικής Καστοριάς. 

Για τους περισσότερους δε, η άλλοτε αυθεντική Καστοριά δεν υπάρχει στο παρόν. Ούτε αναγνωρίζεται καν στο πρόσφατο παρελθόν. Και φαίνεται δεν πρόκειται να επιστρέψει στο μέλλον. Άλλωστε ορισμένοι είτε ηθελημένα είτε άθελα τους, το είχαν θέσει ως αυτοσκοπό τους να την μετατρέψουν σε αυτό που είχαν στην σκέψη τους. Όπως αυτό περιγράφεται πλέον ως η "Καστοριά τους", η "γυρολιμνιά τους", τα "χάλκινα τους", τα "ραγκουτσάρια τους", τα βαμμένα κόκκινα αυγά τους κατά τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης και άλλα πολλά. Τα ταυτοτικά "δικά τους".

Δυστυχώς όμως η πόλη της Καστοριάς εδώ και αρκετές δεκαετίες έχει μεταλλαχθεί. Συστηματικά, επίμονα και μεθοδευμένα. Διαχρονικά και αρμονικά. Σχεδόν πεισματικά, σε αντιδιαστολή με τις προγενέστερες ρίζες και αξίες της. Ώστε να παρουσιάζεται η τωρινή αντίληψή της ως η αυθεντικότητα του παρελθόντος. Από πρόσωπα που την εκπροσωπούσαν/ εκπροσωπούν, μέσω πολιτικών θέσεων όλων των βαθμίδων και διαφόρων δομών. Που τελικά προκάλεσαν την οριστική της ρήξη με την άνθηση που γνώρισε κατά το παρελθόν. Κυρίως στους προαναφερόμενους τομείς, οι οποίοι τελικά ήταν οι βασικοί πυλώνες που την διέκριναν για την μοναδικότητα και αυθεντικότητά της, σε σχέση με την κοντινή και ευρύτερη περιοχή.

Μάλιστα κυρίαρχο γνώρισμα των βασικών υπευθύνων είναι πως αφού μεθοδικά έστησαν την πλαστογραφία, στην συνέχεια σχεδόν αθόρυβα αποστασιοποιήθηκαν. Ή και όχι στον απόλυτο βαθμό. Πολιτικά πρόσωπα, χοροδιδάσκαλοι, λαογράφοι (της καλής έννοιας φυσικά), φωτεινοί παντογνώστες της αστικής παράδοσης παρά το γεγονός πως δεν είχαν καμία σχέση με αυτήν, διοργανωτές πανηγυριών, πολιτιστικές ΜΚΟ και άλλοι πολλοί.

Όλοι και κατά μόνας, στο όνομα της καστοριανής αυθεντικότητας, έκαναν όσα χρειάστηκαν ώστε να μετατρέψουν την Καστοριά σε φτηνή απομίμηση. Είτε από άγνοια, είτε από πρόθεση, είτε από τον συνδυασμό και των δύο. Είτε ορμώμενοι από κάποιου άλλου είδους κίνητρα που ίσως θα έβρισκαν απάντηση αν πρώτα είχαν μελετηθεί από ειδικούς. Και πάντως σίγουρα όχι από την συγκεκριμένη στήλη. Βέβαια πολλοί φαντάζονται πως το πλέον κατάλληλο μέρος για μια τέτοια μελέτη, θα μπορούσε να περιλαμβάνει και κάποιο αναπαυτικό ανάκλιντρο. Ή και όχι. Κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος.

Όπως σίγουρος δεν μπορεί να είναι κανείς και με εκείνους τους συμπολίτες που συνεχίζουν να υπονομεύουν την όση απέμεινε, αστική παράδοση της Καστοριάς. Ή για την ακρίβεια τα υπολείμματά της. Και η αναφορά γίνεται φυσικά για ένα επίκαιρο λόγο, και συγκεκριμένα το καστοριανό καρναβάλι. Φαίνεται δεν τους έφτανε το γεγονός πως το έχουν υποβαθμίσει μουσικά σε σλαβικό πανηγύρι. Χωρίς κανείς από τους θεσμικούς παράγοντες να προσπαθήσει να το προστατέψει από τους κακόηχους μουσικούς. 

Και ενώ τα τελευταία χρόνια κάποιοι λίγοι ευτυχώς συμπολίτες (συμπεριλαμβανομένων και πολλών τοπικών δημοσιογράφων) προσπαθούν να κάνουν γνωστή την παρουσία σε αυτό διατυπώνοντας τον έναν μπακαλιάρο μετά τον άλλο. Παριστάνοντας φυσικά τους δήθεν "προοδευτικούς". Τους «άνετους». Και το καλύτερο για εκείνους θα ήταν κάποιος από το στενό τους περιβάλλον, να τους προτρέψει να είναι πραγματικά προοδευτικοί στην καθημερινότητά τους και όχι με τα ήθη και έθιμα της πόλης. Τα οποία έφτασαν αδιάβλητα μέχρι τις ημέρες μας, ξεπερνώντας ακόμα και τα όποια προβλήματα προέρχονταν από τον τουρκικό ζυγό.

Θα μπορούσαν βέβαια να έφταναν και με την αυθεντικότητά τους αν κάποια λαμπρά μυαλά δεν τα έκαναν "μαργαρίτες μάντολες" κατά την ενασχόλησή τους με αυτά. Και φαντάζει σχεδόν σίγουρο πως αν δεν υπήρχε η σθεναρή αντίσταση πολλών Καστοριανών που εκδήλωναν την αντίδρασή τους καθώς έβλεπαν το λαμπερό αστικό παρελθόν να εξελίσσεται σε θολό παρόν και μέλλον, τότε ενδεχομένως οι "προοδευτικοί" συμπολίτες μας να είχαν ισοπεδώσει ό,τι είχε απομείνει από την παλιά και αυθεντική Καστοριά. Κυριολεκτικά.

Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, κάποιοι συμπολίτες αναπαράγουν διαρκώς όταν πλησιάζει το καρναβάλι μια... ατυχέστατη ιδέα. Σύμφωνα με την οποία ο υπέρλαμπρος εμπνευστής της πρότεινε η τελευταία ημέρα του καρναβαλιού που περιλαμβάνει διαχρονικά την παρέλαση στο ιστορικό κέντρο της πόλης, να αλλάξει χωροθεσία και να μεταφερθεί στην νότια παραλία! Εσύ πρέπει να το θυμάσαι καλά αγαπητή ΟΔΟΣ. Είναι το ίδιο σημείο από όπου κάποια άλλα υπέρλαμπρα είχαν την φαεινή ιδέα να περιφέρουν τιμητικά (!) τα οστά του Παύλου Μελά και της Ναταλίας.

Από την διαρκή πολιτισμική παραχάραξη της πόλης της Καστοριάς δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν και μερικά από τα τοπικά ΜΜΕ. Και φυσικά τους επικεφαλής τους. Οι οποίοι όλως τυχαίως όπως γίνεται τις περισσότερες φορές, κατά κάποιον περίεργο τρόπο ενισχύουν με τις τοποθετήσεις τους αυτές τις φαεινές ιδέες. Τις δήθεν "προοδευτικές" και ταυτόχρονα σχεδόν κωμικές, που τις αντιμετωπίζουν ως σοβαρές που επιδέχονται περαιτέρω συζήτηση.

Ενώ στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο πέρα από ανταλλαγή μπακαλιάρων μεταξύ εκείνων που τις διατυπώνουν, δίχως ίχνος προβληματισμού και εγκράτειας. Δείχνοντας φανερή αδυναμία κατανόησης πως όταν προσπαθούν να παραμορφώσουν ένα τοπικό έθιμο, ακουμπούν ταυτόχρονα σε ευαίσθητα ζητήματα. Αγνοώντας συν τοις άλλοις πως κάτι τέτοιο δεν τους κάνει εξυπνότερους και "προοδευτικούς". Αλλά περισσότερο ασεβείς στα μάτια των Καστοριανών.

Πρόκειται για τους ίδιους μπακαλιαρολογάδες που διατυπώνουν επιπλέον μια λαμπρή άποψη για το αστικό έθιμο του καρναβαλιού. Σύμφωνα με την οποία το καρναβάλι θα πρέπει να πραγματοποιείται κατά το… πρώτο Σαββατοκύριακο του έτους! Με σκοπό ποιόν άλλο; Την επιπλέον προσέλευση επισκεπτών! Μάλιστα ο συγκεκριμένος κωμικός μπακαλιάρος αναφέρθηκε κατά την διάρκεια ραδιοφωνικής συνέντευξης του δημάρχου Καστοριάς κ. Κορεντσίδη από τοπικό δημοσιογραφικό τζιμάνι.

Το οποίο, με τρόπο μοναδικό και κλίμα χαλαρό ως φιλικό, διαβάζοντας κάποιο… μήνυμα ανώνυμου αποστολέα (πιάσ’ το αυγό και κούρευ’ το) έθεσε στην… δημόσια συζήτηση το ζήτημα αλλαγής της ημερομηνίας των καρναβαλιών. Δηλαδή αγαπητή ΟΔΟΣ, ό,τι μπακαλιάρος ακούγεται δεξιά και αριστερά στα καφενεία εν ευθυμία, το δίκαιο δημοσιογραφικό μικρόφωνο έκρινε πως πρέπει να αναδειχθεί ως θέμα προς συζήτηση με τον κ. Κορεντσίδη. Και αν τέλος πάντων το δημοσιογραφικό βήμα έχει επιλέξει να κάνει με αυτόν τον τρόπο την δουλειά του, γούστο του και καπέλο του. Εξάλλου και αυτό αποτυπώθηκε στην μνήμη των Καστοριανών. Και όχι με το καλύτερο τρόπο όπως ακούγεται.

ΟΔΟΣ 19.12.2024 | 1253

Καλό θα ήταν ο κ. Κορεντσίδης να εξηγήσει τι ακριβώς εννοούσε όταν ανέφερε πως «θα τεθεί σε διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς» η αλλαγή της παράδοσης και η πραγματοποίηση των καρναβαλιών πάντα στο 1ο Σαββατοκύριακο του Ιανουαρίου και πως «οι απόψεις (των Καστοριανών για την αλλαγή του εθίμου) είναι μοιρασμένες 50-50»!

* * *

ΕΚΕΙΝΟ ΟΜΩΣ που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, ήταν η τοποθέτηση του ίδιου του δημάρχου Καστοριάς κ. Κορεντσίδη. Ο οποίος όχι μόνο εξέφρασε την διαλλακτικότητά του απέναντι στον συγκεκριμένο μπακαλιάρο περί πραγματοποίησης των καρναβαλιών πάντα το 1ο Σαββατοκύριακο του Ιανουαρίου. Αλλά από ότι φάνηκε δεν επέδειξε τα ανάλογα αντανακλαστικά απέναντι στις άστοχες τοποθετήσεις. Είναι άγνωστο για ποιον λόγο επέλεξε να τηρήσει την συγκεκριμένη στάση αμέσως μετά τον μπακαλιάρο που άκουσε από το δημοσιογραφικό μικρόφωνο που τον φιλοξενούσε. Αν και κάπου πηγαίνει η σκέψη των περισσοτέρων, αλλά θα αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω αναφορά. Τουλάχιστον για την ώρα.

Και καλό θα ήταν ο κ. Κορεντσίδης να εξηγήσει τι ακριβώς εννοούσε όταν ανέφερε πως «θα τεθεί σε διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς» και πως «οι απόψεις (των Καστοριανών) είναι μοιρασμένες 50-50»! Αλήθεια αγαπητή ΟΔΟΣ, ποια άγνωστη δύναμη τον ώθησε στο να απαντήσει με τρόπο τέτοιο, που αναπτερώνει τις ελπίδες των λίγων και γνωστών "προοδευτικών" στην κοινωνία γι’ αυτές τις απαράδεκτες επιθυμίες;

Ποιοι θαρρούν πως είναι εκείνοι, που χωρίς κανένα σεβασμό σε ένα έθιμο που βρήκαν στην Καστοριά (και δεν τους βρήκε) νομίζουν πως δικαιούνται να το αλλάξουν; Ένα έθιμο με βάση το οποίο για αμέτρητα χρόνια ήθελε το καρναβάλι να εξελίσσεται αμέσως μετά την ρίψη του Σταυρού στην λίμνη, με αφετηρία τα σπίτια της παλιάς Καστοριάς, τις γειτονιές και τα στενά της, με καρδιά την οδό Μητροπόλεως; 

Καλό θα ήταν λοιπόν να κατεβούν από το καλάμι της δηθενιάς και της "προόδου" που πουλάνε σε όσους τα αγοράζουν και να προσγειωθούν στην πραγματικότητα των υποχρεώσεών τους. 

Και αν επιμένουν σε σκέψεις για αλλαγές των εθίμων, να τις αφήσουν κατά μέρος για την πόλη της Καστοριάς και να τις προωθήσουν στους τόπους της δικής τους καταγωγής αν επιθυμούν να αποδειχθούν τόσο καίριοι και σημαντικοί. Και όχι στην Καστοριά, που πολιορκείται από πολιτισμικούς και πολιτιστικούς κατακτητές. Και εδώ που τα λέμε καθόλου μπράβο τους.

Ιωάννης Σκόρδας

iskord@hotmail.com

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 19 Δεκεμβρίου 2024, αρ. φύλλου 1253.

Σχετικά:

• ΟΔΟΣ: Celetrum
• Είπαν: [Ι. Κορεντσίδης]