ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΔΑΟΥΤΟΠΟΥΛΟΥ: Ανισότητες: Που πάμε;

ΟΔΟΣ 3.10.2024 | 1242

Ο πλούτος των πέντε μεγαλύτερων δισεκατομμυριούχων διπλασιάστηκε τα τελευταία 10 έτη με παράλληλη αύξηση κατά 60% της παγκόσμιας φτώχειας!

Σήμερα θα αλλάξουμε τον χώρο αναφοράς στην επισκόπηση μας. Θα φύγουμε από το τοπικό και εθνικό και θα ασχοληθούμε με το υπερεθνικό και το διεθνές. Αφορμή μας έδωσε η έκθεση μιας διεθνούς Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης της OXFAM την οποία γνώρισα από τα πρώτα χρόνια των μεταπτυχιακών μου σπουδών.

Η OXFAM ιδρύθηκε το 1942 στο Oxford του Ηνωμένου Βασιλείου ως μια επιτροπή για την καταπολέμηση της φτώχειας, ιδιαίτερα μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Από το 1970 εξαπλώθηκε σε όλες τις ηπείρους, αποκτώντας πλέον διεθνή παρουσία.

Τον Φλεβάρη του 2024 δημοσίευσε μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση για την Παγκόσμια Ανισότητα από την οποία αντλούμε στοιχεία για προβληματισμό. Πολλοί θα πουν «και τι μας ενδιαφέρει εμάς;». Μας ενδιαφέρει και μάλιστα πάρα πολύ γιατί οι εξελίξεις σε εθνικό ακόμη και σε τοπικό επίπεδο επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις παγκόσμιες εξελίξεις. Όλοι ζούμε στον ίδιο πλανήτη και όπως απέδειξε η κλιματική κρίση υφιστάμεθα τις συνέπειες των όσων πράξαμε ή μάλλον δεν πράξαμε τις τελευταίες δεκαετίες από τη λήξη του Παγκόσμιου Πολέμου. 

Πάρτε για παράδειγμα τη διαμόρφωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος που επηρεάζει άμεσα τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών. Ενώ έχουμε μεγάλη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που έχουν το μικρότερο κόστος παραγωγής (γύρω στα 6 με 7 ευρώ η μεγαβατώρα) το Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο, στημένο κάπου στην Ολλανδία, καθορίζει τιμή για τη χώρα μας που αυτήν την περίοδο φθάνει τα 130 ευρώ!

Ας δούμε λοιπόν μερικά πολύ ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά στατιστικά μεγέθη. Ο πλούτος των πέντε μεγαλύτερων δισεκατομμυριούχων διπλασιάστηκε τα τελευταία 10 έτη με παράλληλη αύξηση κατά 60% της παγκόσμιας φτώχειας! Με τους σημερινούς ρυθμούς, η οργάνωση υπολογίζει ότι θα χρειαστούν 230 έτη για να εκλείψει η φτώχεια. Γίνεται δηλαδή αυτό που ο αμόρφωτος λαός διακηρύσσει χρόνια τώρα: «οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι». 

Την ίδια περίοδο, ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε κατά 34% φθάνοντας στο επίπεδο των 3,3 τρισεκατομμυρίων. Οι χώρες του Βορρά που φιλοξενούν το 21% του παγκόσμιου πληθυσμού έχουν στην κατοχή τους το 69% του ιδιωτικού πλούτου και το 74% του πλούτου των δισεκατομμυριούχων. Παράλληλα, τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων αυξήθηκαν, με το 82% αυτών να καταλήγει στους πλούσιους μετόχους τους.

Η έκθεση αποκαλύπτει τη στενή σχέση ανάμεσα στον αυξανόμενο πλούτο των δισεκατομμυριούχων και την ισχύ των πολυεθνικών επιχειρήσεων αποκαλύπτοντας ότι το 1% ελέγχει το 43% των παγκόσμιων κεφαλαίων. Ανάμεσα στις 50 μεγαλύτερες πολυεθνικές επιχειρήσεις, οι δισεκατομμυριούχοι κατέχουν καίριες θέσεις στο 34% και με ένα κεφάλαιο της τάξεως των 13,3 τρις δολαρίων. 

Ενώ έχουμε μεγάλη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που έχουν το μικρότερο κόστος παραγωγής (γύρω στα 6 με 7 ευρώ η μεγαβατώρα) το Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο, στημένο κάπου στην Ολλανδία, καθορίζει τιμή για τη χώρα μας που αυτήν την περίοδο φθάνει τα 130 ευρώ!

* * *

Στην εποχή μας γινόμαστε μάρτυρες των πολυεθνικών επιχειρήσεων που ελέγχουν τις αγορές, διαμορφώνουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και καίριους τομείς της οικονομίας όπως η φαρμακοβιομηχανία, η τεχνολογία, η γεωργία με αποτέλεσμα τη μείωση του ανταγωνισμού και την αύξηση των τιμών. Την ίδια περίοδο έχουμε ανάγκη από κεφάλαια για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση. Η φορολόγηση του πλούτου σε παγκόσμια κλίμακα μπορεί να εξασφαλίσει τα αναγκαία κεφάλαια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η περιβαλλοντική κρίση. 

Η υπερβολική συγκέντρωση πολυεθνικών επιχειρήσεων με τη μονοπωλιακή τους δύναμη αυξάνει τις οικονομικές ανισότητες. Επτά στις δέκα μεγαλύτερες πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν είτε έναν δισεκατομμυριούχο επικεφαλής είτε ως κύριο μέτοχό τους. Με την περιθωριοποίηση των εργαζομένων, την αποφυγή των φόρων, με την ιδιωτικοποίηση λειτουργιών της πολιτείας αυξάνουν τις ανισότητες κατευθύνοντας τον πλούτο στους πλούσιους ιδιοκτήτες τους. Για να βάλουμε ένα τέλος σε αυτήν την ακραία ανισότητα οι κυβερνήσεις πρέπει να αναδιανείμουν την ισχύ των δισεκατομμυριούχων προς όφελος των πολιτών. Ένας πιο ισότιμος κόσμος είναι δυνατός μόνον με την αποτελεσματική ρύθμιση της λειτουργίας του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. 

Η έκθεση καταλήγει στα συμπεράσματά της με τη διαπίστωση ότι χρειάζονται τρία πρακτικά μέτρα για να μετριάσουμε την ισχύ των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Οι Κυβερνήσεις πρέπει:

• Να αυξήσουν τις δημόσιες υπηρεσίες που προσφέρουν, να επενδύσουν σε υποδομές και να εκμεταλλευτούν τα δημόσια μονοπώλια, 

• Να διαλύσουν τα ιδιωτικά μονοπώλια, να αυξήσουν τη δύναμη των εργατών και να αυξήσουν σημαντικά τους φόρους των επιχειρήσεων και του πλούτου,

• Να προωθήσουν μοντέλα ισότιμων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, να υποστηρίξουν τους συνεταιρισμούς των εργατών και να χρησιμοποιήσουν τα οικονομικά εργαλεία για να προωθήσουν υπεύθυνες βιομηχανικές πρακτικές. 

Η εφαρμογή πολιτικών προς όφελος των πολιτών, προϋποθέτει ενημερωμένους πολίτες σε μια δημοκρατική χώρα που με τη συμμετοχή τους θα ενισχύσουν πολιτικές ελέγχου του πλούτου και μετριασμού των κοινωνικών ανισοτήτων. Δυστυχώς ελάχιστες είναι οι χώρες που πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις και κατά συνέπεια οι δυνατότητες ουσιαστικών αλλαγών είναι περιορισμένες. 

Φωτογραφία: 

Ο Ομάρ, 27 ετών με τον γιο του 2 ετών, από την Αλ-Χάσακα της Συρίας

[ΜΚΟ OXFAM]

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 3 Οκτωβρίου 2024, αρ. φύλλου 1242.