ΟΔΟΣ 10.10.2013 | 710 |
Ικανοποίηση και προπαντός αισιοδοξία φέρεται να προκαλεί στους εμπνευστές το συμπέρασμα της εκδήλωσης - συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στην Καστοριά, στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου το π. Σάββατο με τον τίτλο «Πολιτισμικά και Περιβαλλοντικά θέματα Καστοριάς». Εκ μέρους του Δήμου Καστοριάς, και αρμοδίων υπηρεσιακών φορέων δηλώθηκε ενδιαφέρον για την ένταξη της Καστοριάς στο πρόγραμμα της Europa Nostra Από μερικούς χαρακτηρίσθηκε απρόσμενη και ευχάριστη έκπληξη.
Από την εκδήλωση αυτή καταγράφτηκαν ορισμένες κραυγαλέες απουσίες: απουσίαζαν οι βουλευτές. Θα ήταν απασχολημένοι προφανώς και απορροφημένοι στα υψηλά καθήκοντά τους, τα αποτελέσματα των οποίων οι πολίτες της Καστοριάς, απολαμβάνουν ήδη. Ακόμη εκτός από τον δήμαρχο Καστοριάς και τον ενδιαφερόμενο για την υποψηφιότητα κ. Ιωάννη Τσακιρίδη, απουσίαζαν όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι. Προφανώς δεν χρειάζονται τέτοιες εκδηλώσεις για να κατανοήσουν τις ανάγκες των μνημείων της πόλης. Αλλά αυτό είναι διαφορετικό ζήτημα.
Εν πάση περιπτώσει, ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής κ. Κρίτων Αρσένης, και άλλοι φίλοι των μνημείων της Καστοριάς, είχαν την εξαίσια ιδέα να εισηγηθούν την ένταξη της Καστοριάς και πιο ειδικά των μνημείων της, στο πρόγραμμα της Europa Nostra. Της οργάνωσης η οποία σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων εντάσσει μνημεία στο δίκτυο προστασίας και ανάδειξής τους, με σκοπό την διάσωση αλλά προπαντός την σφυρηλάτηση κοινής ευρωπαϊκής βάσης και συνείδησης. Πρόκειται για υψηλότατο στόχο, ο οποίος στην Καστοριά και την Ελλάδα μπορεί να θεωρείται και κατεπείγων.
Στην εκδήλωση αποφασίστηκε να συσταθεί ολιγομελής επιτροπή, η οποία, στον ελάχιστο χρόνο που παρέχεται έως την 1η Νοεμβρίου 2013 (καταληκτική προθεσμία για αυτή την χρονιά) θα φροντίσει να ετοιμάσει φάκελο για την υποβολή της πρότασης της Καστοριάς.
Ωραία ακούγονται όλα αυτά. Και περίπου ιδανικά. Έστω κι΄ αν από την εμπειρία του παρελθόντος, η συγκρότηση επιτροπών, αποτελεί συνήθως το πρόβλημα του προβλήματος.
Είναι όμως πράγματι ευχάριστα και προπαντός θα αποδειχθούν χρήσιμα όλα αυτά; Είναι απλές και ανέξοδες ευχές που εξηγούνται από την υφέρπουσα προεκλογική ατμόσφαιρα; Η απόφαση για την σύσταση επιτροπής είναι μια συνηθισμένη περίπτωση απόρριψης στον κάλαθο των αχρήστων και εξουδετέρωσης κάθε παρόμοιας… «απειλής» αφύπνισης από τον λήθαργο. Ή μήπως είναι κάτι ακόμη πιο βαθύ;
Η ευκαιρία με την Europa Nostra είναι μοναδική. Από τις σπάνιες, απ’ αυτές που όταν προσφέρονται δεν πρέπει ούτε να χάνονται, ούτε να αναλώνονται σε άλλα λόγια, δεξιά και αριστερά, με το οποιοδήποτε πρόσχημα ή δικαιολογία. Διότι και αυτή οδηγεί στην απώλεια.
Για τον λόγο αυτό η ΟΔΟΣ δεν αρκέστηκε στην απλή αντιγραφή του δελτίου τύπου του Δήμου Καστοριάς για την πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης. Κατανοώντας την σοβαρότητα της υπόθεσης αλλά προπαντός της πρόθεσης όσων είχαν την πρωτοβουλία της, αφιέρωσε στο θέμα, το πρωτοσέλιδο άρθρο της του π. φύλλου. Με αναφορές και στο (ένα ακόμη χαμένο) προηγούμενο της Unesco.
Μετά μια εβδομάδα τα αποτελέσματα της εκδήλωσης μοιάζουν να είναι θεαματικά, θετικά και ελπιδοφόρα. Με μιας, επανήλθαν στην συζήτηση ή στο θέμα τα περιφρονημένα μνημεία της πόλης: Η μεγάλη αξία της Κουμπελίδικης, τα αρχοντικά και τα καλντερίμια, τα νεοκλασσικά κτήρια, η λίμνη και οι εξαίσιες τοιχογραφίες των Αγίων Αναργύρων (πόσοι άραγε συμπολίτες δεν νομίζουν ότι πρόκειται για το γνωστό ομώνυμο μοναστήρι), ο Άγιος Στέφανος και πάμπολλες άλλες εκκλησίες, τα βυζαντινά τείχη -ό,τι δηλαδή απέμεινε από την βαρβαρότητα της αδιαφορίας, το τέμενος που έχει κτισθεί πάνω σε αρχαίο ναό και αργότερα εκκλησία, και κάθε τι άλλο που αποδεικνύει ότι εδώ αναπτύχθηκε για αιώνες ισχυρός πολιτισμός. Που κάποιοι επιμένουν να υποβαθμίζουν.
Κάποτε, όλα αυτά ήταν σχεδόν γνωστά. Το τρίπτυχο γούνα – λίμνη – μνημεία αποτελούσαν το συνώνυμο της Καστοριάς, ενώ κατά μια τραγική αλλά εύγλωττη σύμπτωση και οι τρεις πτυχές βρίσκονται σήμερα στο πιο χαμηλό σημείο υπόληψής τους από τους σημερινούς κατοίκους της Καστοριάς και μάλιστα σε όλη την διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της. Καθώς και από τους ίδιους τους διοικητές της περιοχής.
Πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι ανησυχητικά πολλοί ίσως και οι περισσότεροι, αγνοούν πλήρως ότι αυτή η πόλη γέννησε εκτός από την γούνα, τα καρναβάλια, τις καφετέριες, υπέροχα χριστιανικά μνημεία όπως και έργα τέχνης και πολιτισμού: Για παράδειγμα και μόνη η «άκρα ταπείνωση», αμφίδρομη φορητή εικόνα που θεωρείται από τα πιο σπουδαία και αντιπροσωπευτικά καλλιτεχνικά έργα της εποχής, αρκεί για να διατηρήσει την Καστοριά σε κορυφαίες θέσεις επιστημονικού, ιστορικού, καλλιτεχνικού και τουριστικού ενδιαφέροντος.
Πόσο μάλλον όταν η πόλη διαθέτει ακόμη ένα εντυπωσιακό πλούτο σημαντικών στοιχείων, ιδιαίτερα από την βυζαντινή εποχή, που μοιραία δεν περιορίζονται στην λατρευτική εκδοχή, και εκτείνονται στην τέχνη.
Και όμως, για τους σημερινούς κατοίκους, Καστοριά είναι η νότια παραλία και τα λεγόμενα ραγκουτσάρια. Τελεία και παύλα. Προφανώς θα τους φαίνεται αδιανόητο να αναλογιστούν ότι η κατασκευή και ο προσανατολισμός των σπιτιών της παλιάς πόλης προς το εσωτερικό της, αποδεικνύει ότι η οργάνωση και οι κοινωνικές δομές, εξασφάλιζαν στους κάποτε κατοίκους της πόλης το αίσθημα της πληρότητας και της αυτάρκειας.
Βεβαίως οι εποχές αλλάζουν. Πολλά πράγματα σήμερα είναι αναμφίβολα διαφορετικά και προπαντός καλύτερα. Φυσιολογικά το παρόν δεν έχει καμιά σχέση με το χθες. Όμως η γνώση και η κατανόηση του παρελθόντος της Καστοριάς, θα απελευθέρωνε υγιείς δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής δράσης και θα αναβάθμιζε πολιτισμικά την πόλη στην εποχή της. Αν δεν προσέκρουε όχι μόνο στην άγνοια, αλλά και σε συμφέροντα ή απλά επαναπαυμένες συνειδήσεις. Για να μην αναφερθεί εδώ, η μάλλον κακή γνώμη που έχουν για την πόλη ορισμένοι.
Για τους λόγους αυτούς η εκδήλωση τoυ π. Σαββάτου ήταν εξ αρχής κάτι το ιδιαίτερα ενδιαφέρον και σοβαρό. Και σωστά το επεσήμαναν όσοι από την Καστοριά, έσπευσαν να τονίσουν την ανάγκη να καταστεί εφικτό ένα τέτοιο σημαντικό βήμα. Μπράβο βεβαίως. Φθάνει αυτό;
Για την ΟΔΟ όμως τα συμπεράσματα και οι αποφάσεις της εκδήλωσης ήταν ακόμη πιο σοβαρά. Η απορία για το αν είναι ποτέ δυνατό να δοθεί λύση απ’ αυτούς που προκάλεσαν ή επιδείνωσαν τα προβλήματα, δεν περιορίζεται μόνο στην πολιτική, ούτε επιτρέπεται μόνο λόγω της κρίσης. Αλλά είναι φυσιολογικό να τίθεται και στην συγκεκριμένη υπόθεση.
Ειδικά αν θέλει η σημερινή πόλη, η πρωτοβουλία αυτή τέλος πάντων, να προχωρήσει μπροστά αξιοποιώντας όχι απλά τον ταπεινωμένο μνημειακό πλούτο της πόλης, αλλά και την εμπειρία που αποκόμισε η τελευταία 20ετία από την ανάμειξη και την ενεργό ή ανενεργό δράση υπηρεσιακών πρωτίστως παραγόντων.
Όταν η λίμνη έχασε την ευκαιρία να σωθεί, διότι τα ατελείωτα δισεκατομμύρια δραχμών του ευρωπαϊκού προγράμματος που είχαν δοθεί για τον σκοπό της σωτηρίας της διατέθηκαν για δευτερεύοντα και περιφερειακά μικροέργα αλλά προπαντός για την έπαυλη – ενυδρείο, όπου εξακολουθεί να εδρεύει το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Όταν το περιβάλλον της Καστοριάς αποκαλύπτει και το αντίκρισμα των εκατομμυρίων που δαπανήθηκαν για την μισθοδοσία εαυτών και αλλήλων, όταν προϊσταμένη αρχαιολογικής υπηρεσίας, ξεκίνησε την υπηρεσία της με κοπή δένδρων, όταν ο κορεσμός της πόλης και η ασφυξία των μνημείων μέσα από τις πολυκατοικίες, έχουν εξήγηση, όνομα, επώνυμο, τότε εύλογα τίθεται το ερώτημα.
Για ποιο λόγο, αν και περιλαμβάνεται στο καθήκον τους, δεν έπραξαν μέχρι τώρα αυτό που ενθουσιασμένοι δηλώνουν οι υπηρεσιακοί παράγοντες ότι θα πράξουν τώρα στο πλαίσιο της Europa Nosta. Άλλαξε κάτι;
Ή μήπως οι βαρύγδουπες επωνυμίες, οι τίτλοι, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (!) η ανία, θα κάνουν το θαύμα και το port[ο]folio της Καστοριάς, θα έχει τελικό αποδέκτη την tsepi nostrum;
Διότι υπάρχουν σημάδια ότι διάφοροι επιτήδειοι, που συνήθως δρουν στο παρασκήνιο, πήραν ήδη θέση στον αγώνα δρόμου, για την σωτηρία της πόλης. Την οποία βασικά συνεχίζουν, αφού και μέχρι χθες, την ίδια πόλη έσωσαν. Προσοχή λοιπόν.
portfolio | πορτφόλιο, πορτοφόλιο = φάκελος, χαρτοφυλάκιο, ντοσιέ, υπουργικό
αξίωμα, πορτοφόλι (από την ιταλική portafoglio)
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 10 Οκτωβρίου 2013, αρ. φύλλου 710.
Σχετικά κείμενα:
- ΟΔΟΣ: Επτά
- ΣΑΣΑΣ ΤΖΗΜΑΚΑ-ΝΑΤΣΙΝΑ: Η πόλη μας το αξίζει
- H ομάδα της Europa Nostra
- Europa Nostra (ιστότοπος)
- ΟΔΟΣ: Europa Nostra: Χρήσιμα συμπεράσματα
- ΟΔΟΣ: Ενδείξεις
- Λόγος & Αντίλογος (Β. Τσεμάνης)
- Ελληνική Εταιρεία
- “Σήμερα η βαριά λαβωμένη Καστοριά έχει μια ακόμη ευκαιρία”
- ΣΙΜΟΥ ΚΑΒΕΛΙΔΗ: Περί Europa Nostra και Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
- Λόγος & Αντίλογος «Europa Nostra» [Χρυσούλα Πατρώνου-Παπατέρπου]
Είναι πολύ ενδιαφέρον πως οι τοπικοί μας Άρχοντες (και είναι τόσοι πολλοί) δεν έχουν δώσει την παραμικρή σημασία για αυτή τη μοναδική ευκαιρία για την πόλη. Χαρακτηριστικό είναι ότι πέραν του Δημάρχου Καστοριάς, κανείς δεν εμφανίστηκεστην εκδήλωση ή δεν μίλησε γι αυτό. Λαικά κορίτσια, επαναστάτες, γεωργοί , πρόσκοποι κλπ άφαντοι και άλαλοι. Κι ο Δήμαρχος ακόμα δεν μοιάζει να έδωσε και πολύ σημασία. Να φταίει που οι πιθανότητες να προκριθεί η Καστοριά ανάμεσα σε 140!! άλλα μνημεία, είναι πολύ μικρή και κανείς δεν θέλει να συνδιαστεί το όνομα του με μια ακόμα αποτυχία? Μπορεί επειδή τέτοια κουλτουριάρικα δεν φέρνουν ψήφους ή (Θεός φυλάξει) παράδες στη τσέπη.? Αν πάντως πέρα απο κάθε λογική, τα καταφέρουμε να μπούμε στους 7 (ίσως σαν νάνοι) θα βρεθούν πολλοί που θα ποζάρουν σαν πατέρες ή μητέρες της νίκης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕν τω μεταξύ στη Νέα Υόρκη ο Διασημότερος Καστοριανός εξακολουθεί να γράφει Ιστορία...
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.lifo.gr/team/showtime/45834
Εύστοχος ο τίτλος ! Portfolio στα ελληνικά μεταφράζεται Χαρτοφύλακας, αυτό δηλαδή που περιέχει τα έγγραφα με τα θέματα προς συζήτησιν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕσείς όμως, κ. Μπαϊρακτάρη, πολύ ωραία παρεμβάλατε σε αγκύλη και το -ο-, αφού πάντοτε ελλοχεύει ο κίνδυνος το ενδιαφέρον να είναι κυρίως για το πορτοφόλι...
Εύχομαι να ισχύσει το πρώτο, απεύχομαι το δεύτερο.