Rigoletto: απ' ευθείας από το Teatro Massimo του Παλέρμο της Ιταλίας [I]

ΖΩΝΤΑΝΑ - ΤΩΡΑ 
Η απ' ευθείας αναμετάδοση ολοκληρώθηκε. 
Η δεύτερη αναμετάδοση "εδώ"

Όπερα σε τρεις πράξεις του Τζουζέπε Βέρντι, σε λιμπρέττο του Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε, βασισμένο στο θεατρικό έργο του Βίκτορος Ουγκώ «Ο βασιλιάς διασκεδάζει».

Διεύθυνση: Stefano Ranzani
Σκηνοθεσία: John Turturro
Orchestra e Coro del Teatro Massimo

Δούκας της Μάντοβας: Ivan Ayon Rivas
Ριγκολέττο: Amartuvshin Enkhbat
Τζίλντα: Ruth Iniesta
Σπαραφουτσίλε: Luca Tittoto
Μανταλένα: Martina Belli
Τζιοβάννα: Carlotta Vichi
Κόμης Μοντερόνε: Sergio Bologna
Μαρούλλο: Paolo Orecchia
Ματτέο Μπόρσα: Massimiliano Chiarolla
Κόμησσα Τσεπράνο: Adriana Calì
Κόμης Τσεπράνο: Giuseppe Toia


Πράξη Α΄

Σκηνή 1: Δωμάτιο στο παλάτι του δούκα

Σε μια χοροεσπερίδα στο παλάτι του ο Δούκας της Μάντοβα τραγουδά για μια ζωή απολαύσεων με όσο το δυνατό περισσότερες γυναίκες (Questa o quella). Λέει πως έχει δει μια άγνωστη καλλονή στην εκκλησία και θα ήθελε να τη γνωρίσει, αλλά θα ήθελε να κατακτήσει και την κόμησσα του Τσεπράνο. Ο Ριγκολέττο είναι ο καμπούρης γελωτοποιός της αυλής του και εμφανίζεται να κοροϊδεύει τους συζύγους των κυριών οι οποίες τραβούν την προσοχή του δούκα και να συμβουλεύει τον δούκα να απαλλαγεί από αυτούς φυλακίζοντάς τους ή «καθαρίζοντάς» τους. Ο Μαρούλλο πληροφορεί τους ευγενείς ότι ο Ριγκολέττο έχει «ερωμένη» και οι ευγενείς αδυνατούν να το πιστέψουν. Οι ευγενείς αποφασίζουν να εκδικηθούν τον Ριγκολέττο. Στη συνέχεια ο καμπούρης ειρωνεύεται τον Κόμη Μοντερόνε, του οποίου την κόρη είχε αποπλανήσει ο δούκας. Ο Κόμης Μοντερόνε συλλαμβάνεται μετά από διαταγή του δούκα και καταριέται αυτόν και τον Ριγκολέττο. Η κατάρα φοβίζει στ' αλήθεια τον Ριγκολέττο.

Σκηνή 2: Δρόμος και ο κήπος του σπιτιού του Ριγκολέττο

Σκεπτόμενος την κατάρα, ο Ριγκολέττο πλησιάζει το σπίτι του, οπότε τον πλευρίζει ο δολοφόνος Σπαραφουτσίλε και τον ρωτά αν θα ήθελε να του προσφέρει τις υπηρεσίες του. Ο Ριγκολέττο αναλογίζεται τις ομοιότητες μεταξύ των δύο (Pari siamo! - «Είμαστε ίδιοι!»): Ο Σπαραφουτσίλε σκοτώνει με το σπαθί του τα θύματά του, ενώ ο Ριγκολέττο τα «σκοτώνει» με τη γλώσσα του.

Ο Ριγκολέττο ανοίγει μια πόρτα και επιστρέφει στο σπιτικό του, στην αγαπημένη κόρη του, την όμορφη Τζίλντα. Ο Ριγκολέττο έχει αποκρύψει την ύπαρξή της από τον δούκα και τον κόσμο της πόλης για να την προστατέψει από τις ορέξεις τους, ενώ η Τζίλντα δεν γνωρίζει το επάγγελμα του πατέρα της. Καθώς της έχει απαγορεύσει να εμφανίζεται δημόσια, η Τζίλντα επισκέπτεται μόνο την εκκλησία και δεν ξέρει ούτε το όνομα του πατέρα της.

Ο Ριγκολέττο αποχωρεί, οπότε έρχεται ο δούκας και κρυφακούει την Τζίλντα να εκμυστηρεύεται στην Τζιοβάννα, την παραμάνα της, πως αισθάνεται ενοχή που δεν μίλησε στον πατέρα της για ένα παλικάρι που είχε συναντήσει στην εκκλησία, αλλά θα τον αγαπούσε αν ήταν φτωχός φοιτητής. Καθώς εξομολογείται τον έρωτά της, ο δούκας χτυπά την πόρτα χαρούμενος. Η Τζίλντα φωνάζει την Τζιοβάννα, μη γνωρίζοντας πως ο δούκας την είχε στείλει μακριά. Προσποιούμενος τον φοιτητή, ο δούκας πείθει την Τζίλντα για τον έρωτά του (E il sol dell'anima- «Ο έρωτας είναι η λιακάδα της ψυχής»). Μόλις εκείνη τον ρωτά πώς τον λένε, της απαντά, με κάποιο δισταγμό, Γκουαλτιέ Μαλντέ. Ακούγοντας ήχους και φοβούμενη ότι επέστρεψε ο πατέρας της, η Τζίλντα τον διώχνει, αφού πρώτα ανταλλάξουν στα γρήγορα όρκους αγάπης (Addio, addio). Μένοντας μόνη της, η Τζίλντα αναπολεί τον έρωτά της για τον δούκα, για τον οποίο πιστεύει ότι είναι φοιτητής (Caro nome... - «Αγαπημένο όνομα»).

Αργότερα, οι εχθρικοί ευγενείς έξω από τον τοίχο του κήπου, νομίζοντας ότι η Τζίλντα είναι η ερωμένη του γελωτοποιού, ετοιμάζονται να την απαγάγουν. Πείθοντας τον Ριγκολέττο πως στην πραγματικότητα απάγουν την κόμησσα Τσεπράνο, του δένουν τα μάτια και τον χρησιμοποιούν στην απαγωγή. Εκείνος τους βοηθά και η Τζίλντα μεταφέρεται μακριά από τους ευγενείς. Μόλις διαπιστώνει ότι στην πραγματικοτητα ήταν η κόρη του που απάχθηκε, ο Ριγκολέττο καταρρέει ενθυμούμενος την κατάρα.


Πράξη Β΄

Το παλάτι του δούκα

Ο δούκας προβληματίζεται σχετικά με την εξαφάνιση της Τζίλντα (Ella mi fu rapita! - «Μού την έκλεψαν!» και Parmi veder le lagrime). Μπαίνουν τότε οι ευγενείς και τον πληροφορούν ότι έχουν αιχμαλωτίσει την ερωμένη του Ριγκολέττο. Από την περιγραφή της, ο δούκας αναγνωρίζει ότι είναι η Τζίλντα και ορμά στο δωμάτιο όπου κρατείται (Possente amor mi chiama - «Ο δυνατός έρωτας μού γνέφει»). Ευχαριστημένοι από το παράξενο ενδιαφέρον του δούκα, οι αυλικοί τώρα διασκεδάζουν με τον Ριγκολέττο, που εισέρχεται τραγουδώντας. Προσπαθεί να εντοπίσει την Τζίλντα προσποιούμενος ότι δεν ενδιαφέρεται, καθώς φοβάται πως ίσως να έχει πέσει στα χέρια του δούκα. Στο τέλος παραδέχεται ότι στην πραγματικότητα ψάχνει την κόρη του και ζητά από τους αυλικούς να του την επιστρέψουν (Cortigiani, vil razza dannata - «Αυλικοί, καταραμένη ράτσα»). Εκείνοι ξυλοκοπούν τον Ριγκολέττο μετά την απόπειρά του να εισβάλει στο δωμάτιο όπου κρατείται η Τζίλντα. Η Τζίλντα ορμά και ικετεύει να φύγουν. Οι άνδρες φεύγουν πιστεύοντας πως ο Ριγκολέττο έχει παραφρονήσει. Η Τζίλντα περιγράφει στον πατέρα της τι της συνέβηκε στο παλάτι (Tutte le feste al tempio - «Σ' όλες τις γιορτές»). Ο Ριγκολέττο απαιτεί εκδίκηση ενάντια στον δούκα και η κόρη του φαίνεται να συμφωνεί (ντουέτο: Sì! Vendetta, tremenda vendetta! - «Ναι! Εκδίκηση, τρομερή εκδίκηση!»).


Πράξη Γ΄

Δρόμος έξω από το σπίτι του Σπαραφουτσίλε

Φαίνεται ένα τμήμα από το σπίτι του Σπαραφουτσίλε, με δύο δωμάτια ανοικτά στη θέα του κοινού. Ο Ριγκολέττο και η Τζίλντα καταφθάνουν. Ξαφνικά ακούγεται η φωνή του δούκα (La donna è mobile - «Η γυναίκα είναι άστατη»), που εκθέτει την απιστία και την άστατη φύση των γυναικών. Ο Ριγκολέττο λέει στην Τζίλντα ότι ο δούκας βρίσκεται μέσα στο σπίτι του δολοφόνου και προσπαθεί να κατακτήσει την αδελφή του Σπαραφουτσίλε, τη Μανταλένα (Bella figlia dell'amore - «`Ομορφο κορίτσι της αγάπης»).

Ο Ριγκολέττο διαπραγματεύεται με τον δολοφόνο, ο οποίος είναι έτοιμος να δολοφονήσει τον δούκα για χρήματα, και του προσφέρει 20 σκούδα. Λέει στην κόρη του να φορέσει ανδρικά ρούχα για να ετοιμαστεί να φύγει στη Βερόνα και ανακοινώνει ότι σχεδιάζει να την ακολουθήσει αργότερα. Καθώς πέφτει η νύχτα, μια καταιγίδα πλησιάζει και ο δούκας αποφασίζει να μείνει στο σπίτι για τη νύχτα. Ο Σπαραφουτσίλε του παραχωρεί το υπνοδωμάτιο του ισογείου.

Η Τζίλντα, η οποία ακόμα είναι ερωτευμένη με τον δούκα παρά το γεγονός ότι γνωρίζει πως είναι άπιστος, επιστρέφει ντυμένη με ανδρικά ρούχα. Κρυφακούει τη Μανταλένα να ικετεύει για τη ζωή του δούκα και τον Σπαραφουτσίλε να της υπόσχεται ότι αν μέχρι τα μεσάνυχτα κάποιος άλλος μπορεί να βρεθεί στη θέση του δούκα, θα αντικαταστήσει με αυτόν το θύμα. Η Τζίλντα, σκεπτόμενη παρορμητικά, αποφασίζει να θυσιαστεί για τον δούκα και μπαίνει στο σπίτι. Ο δολοφόνος την τραυματίζει νομίζοντάς την για άνδρα, και εκείνη καταρρέει.

Τα μεσάνυχτα, όταν ο Ριγκολέττο επιστρέφει με τα χρήματα, του παραδίνεται ένα σώμα μέσα σε ένα σάκο, οπότε και πανηγυρίζει τον θρίαμβό του. Είναι έτοιμος να ρίξει τον σάκο, αφού τον βαρύνει με πέτρες, στο κοντινό ποτάμι, όταν ακούει τη φωνή του δούκα να τραγουδά την άρια La donna è mobile. Ο Ριγκολέττο, έκπληκτος, ανοίγει τον σάκο και προς μεγάλη του απελπισία ανακαλύπτει τη θυγατέρα του θανάσιμα τραυματισμένη. Εκείνη αναζωογονείται για μια στιγμή, ανακοινώνει ότι είναι ευχαριστημένη που πεθαίνει για τον αγαπημένο της (V'ho ingannato - «Πατέρα, σε παραπλάνησα») και μετά πεθαίνει στα χέρια του. Οι χειρότεροι φόβοι του Ριγκολέττο επαληθεύονται καθώς κραυγάζει με φρίκη: «Α ! Η κατάρα!».

Το Θέατρο Μάσιμο Βιτόριο Εμανουέλε (Teatro Massimo Vittorio Emanuele) είναι το μεγαλύτερο λυρικό θέατρο της Ιταλίας και όταν ανεγέρθηκε ήταν το τρίτο σε μέγεθος στον κόσμο, μετά την Παρισινή Οπερά και την Κρατική Όπερα της Βιέννης.