ΙΩΑΝΝΗ ΣΚΟΡΔΑ: Αγαπητή ΟΔΟΣ

 

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ:
Παραδοσιακή Καστοριανή φορεσιά

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ:
Παραδοσιακή Καστοριανή φορεσιά

 

Ποιος δεν λέει την αλήθεια;

* * *

Μεταξύ των πολλών υπεραισιόδοξων που ειπώθηκαν από τον υπουργό Τουρισμού κ. Κικίλια, έκανε την εμφάνιση της και η πλέον «πιασάρικη» λέξη "brand". Την οποία χρησιμοποίησε ο υπουργός για να τονώσει, το παρακμάζον τουριστικό ηθικό των κομματικών και τοπικών φορέων, συγκρίνοντας την πόλη της Καστοριάς με αντίστοιχους city break προορισμούς του... εξωτερικού.

Η χρήση της συγκεκριμένης αγγλικής λέξης, έφερε στην θύμηση των περισσοτέρων μια αντίστοιχη τοπική μυστηριώδη προσπάθεια (;) επιβολής ενός "brand name" για την δήθεν προώθηση του αστικού καρναβαλιού στην επικράτεια. Αιτιολογώντας την τότε απόφαση ως μια αποκλειστικά ονομαστική αλλαγή του εθίμου, που χρόνο με τον χρόνο όμως εξελίχθηκε σε πλήρη παραχάραξη της αστικής πολιτιστικής ιστορίας. 

Χρονολογικά θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος πως ξεκίνησε με την νοθεία της ονομασίας, συνεχίστηκε με την σλαβοποίηση του μουσικού χαρακτήρα του εθίμου, και πλέον επιχειρείται η πλήρης ραγκουτσαροποίηση των αμφιέσεων, εισάγοντας σκόρδα, κέρατα, κρεμμύδια φαλλούς –και ένας θεός ξέρει τι άλλο σλαβοκίτς θα σκεφτούν να φορέσουν οι φίλοι και φίλες της βόρειας βαλκανικής κουλτούρας, για να υποστηρίξουν κάτι εντελώς ξένο για τους Καστοριανούς.

Όπως είναι φυσικό, μέσα σε όλον αυτόν τον πολιτιστικό κυκεώνα μεγάλωσαν αρκετές γενιές εντελώς αποκομμένοι και απομονωμένοι από την –ως πριν τέσσερις δεκαετίες– πραγματική αστική παράδοση. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως όλη αυτή η κατάσταση ήταν προμελετημένη και καλά σχεδιασμένη από ανθρώπους που εμφάνισαν και συνεχίζουν να εμφανίζουν δυσανεξία στην τοπική καστοριανή παράδοση, μυώντας ανθρώπους όλων των ηλικιών στην δική τους μυθική εκδοχή της τοπικής ιστορίας. Και σίγουρα δεν θα μπορούσα να διαφωνήσω με όσους εκφράζουν την συγκεκριμένη άποψη. Μιας και το σχέδιο επεκτάθηκε σε όλες τις μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις και του υπόλοιπου χρόνου. Ειδικά του καλοκαιριού. 

Και αν τα παλαιότερα χρόνια οι ίδιοι κύκλοι πλαστογράφησης της τοπικής ιστορίας έδειχναν κάποιου είδους επιφύλαξη ή και συστολή, αποφεύγοντας να εκφράσουν τα πολιτιστικά τους θεωρήματα ή βιώματα, που ουδεμία σχέση είχαν και έχουν με αυτά της πόλης της Καστοριάς, μεσολαβούντος του χρόνου πλέον έχουν γίνει πιο εξωστρεφείς από ποτέ. Επιβεβαιώνοντας με τον καλύτερο τρόπο την ΟΔΟ, αλλά και όσους έχουν καυτηριάσει μέσω της εφημερίδας όλα αυτά τα χρόνια την καταστροφική παρουσία τους στα τοπικά δρώμενα.

Η οποία άλλες φορές γινόταν διεισδύοντας σε τοπικούς υπάρχοντες συλλόγους με ανυποψίαστους/αφελείς (;) επικεφαλής, και άλλες φορές ιδρύοντας καινούριους για να δρουν ανενόχλητοι, αποκομίζοντας τις περισσότερες φορές ακόμη και οικονομικό όφελος. Όλα τα παραπάνω βέβαια γίνονταν και συνεχίζουν να γίνονται εν γνώσει των τοπικών αιρετών, που τις περισσότερες φορές χρηματοδοτούν τους συγκεκριμένους συλλόγους που ηθελημένα (;) ή μη διαδραματίζουν τον ρόλο προπαγανδιστικού γραναζιού στις αλυτρωτικές επιδιώξεις των βόρειων γειτόνων.

Και αν όλα αυτά συνέβαιναν αποκλειστικά και μόνο στα περιφερειακά χωριά, δεν θα απασχολούσε σχεδόν κανέναν. Ή σχεδόν κανέναν. Πόσο δε, όλους εκείνους που κατά καιρούς έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την πολιτιστική στροφή της πόλης. Η οποία συντελείται στα πλαίσια μιας ενιαίας, αδιαίρετης και ευρύτερης περιφερειακής κοινής παράδοσης, με σκοπό όλοι αυτοί οι περίεργοι –για τα πολιτιστικά τους γούστα– να υποστηρίζουν πως δεν διαφέρει η παράδοση της πόλης με εκείνη των περιχώρων. «Το αίμα νερό δεν γίνεται», λένε κάποιοι από τους οποίους σαφώς και δεν διαχωρίζω την θέση μου.

Έτσι, οι Καστοριανοί έφτασαν στο σημείο πέρα της βαλκανοποίησης του αστικού ιστού, να γίνονται μάρτυρες μιας γενικότερης επιχειρούμενης σλαβοποίησής του. Από τα αλυτρωτικά τραγούδια των βορειομακεδόνων που ακούστηκαν και φέτος σε γιορτές που πραγματοποιήθηκαν κατά την λήξη σχολικών μονάδων, μέχρι και τα «Ντομάκινε» που χόρευαν τα μέλη ενός ιστορικού συλλόγου στην πλατεία Ομονοίας, αλλά και της επιμέλειας, έκδοσης και διανομής ενός τρίγλωσσου τουριστικού οδηγού από την Αντιπεριφέρεια Καστοριάς. Που μόνο ερωτηματικά και περιττά προβλήματα δημιούργησε για τον ρόλο και τον σκοπό του. Προστιθέμενο αυτήν την φορά ένα επίσημο κρατικό "δόντι" στο γρανάζι της προπαγάνδας των βόρειων γειτόνων.

Καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που διαμαρτυρήθηκαν για την φωτογραφική παρουσία μιας δήθεν παραδοσιακής αστικής φορεσιάς, που περισσότερο σε εκείνη της ευρύτερη βαλκανικής των βόρειων συνόρων μοιάζει παρά στην φλουροκέντητη καστοριανή. Και όλο αυτό γίνεται ακόμα πιο θλιβερό για τους Καστοριανούς, όταν συνειδητοποιούν πόσο δύσκολη είναι η επανεμφάνιση της αστικής κουλτούρας, την ίδια ώρα που οι επικεφαλής άλλων πολιτιστικών κόσμων έχουν στρογγυλοκάτσει στην κεφαλή τους. Και εδώ που τα λέμε, καθόλου μπράβο τους.

Ιωάννης Σκόρδας

iskord@hotmail.com

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 4 Αυγούστου 2022, αρ. φύλλου 1136.

Σχετικά:

• ΟΔΟΣ: Κομόπολη
• ΟΔΟΣ: ЯИРОТСАКAIROTSAKΑΙΡΟΤΣΑΚ