Καστοριανό Καρναβάλι

Tο αρχείο, που προέρχεται από την κ. Κλειώ Μποσταντζόγλου (Hellenic Visual Archives) είναι πολύτιμο. Η Καστοριά αν και μοιάζει να αναπτύσσεται και να αλλάζει ραγδαία, στις σκηνές που κινηματογραφήθηκαν παραμένει πολύ γραφική και όμορφη. Για δε τα καρναβάλια, μόνο άναυδος μπορεί να μείνει ο θεατής από το φιλμάκι. Εκτυλίσσονται τον Ιανουάριο του 1968 (οπότε είναι αναπόφευκτη η επικαιρότητα της πρόσφατης δικτατορίας του Απριλίου 1967) και η κινηματογράφηση γίνεται μόνο με το φως της ημέρας, προφανώς για τεχνικούς λόγους που οφείλονται στην ερασιτεχνικότητα της λήψης.

Όμως η ατμόσφαιρα δείχνει ασύγκριτη, όπως και ήταν για όσους την έζησαν σε παλιότερες εποχές, και έχουν αναμνήσεις αλλά και παραστάσεις. Οι καρναβαλιστές (φυσικά πουθενά δεν υπάρχει η κακόηχη λέξη «ραγκουτσάρια», -όπως και στο αρχείο της Hellenic Visual Archives είναι καταγεγραμμένο ως «Καστοριανό Καρναβάλι» και όχι ως «Ραγκουτσάρια») μεγάλοι και πολλά μικρά παιδιά, τα οποία κυρίως διασκέδαζαν από νωρίς, ντυμένοι ατημέλητα ή όχι, δείχνουν να έχουν κέφι, έστω κι’ αν δεν υπάρχει ηχητική κάλυψη.

Παρά το γεγονός ότι οι καρναβαλιστές διατρέχουν όλο το παλιό κέντρο της πόλης, το σημείο αναφοράς είναι ασφαλώς το χριστουγεννιάτικο δένδρο της πλατείας Ομονοίας, γύρω από το οποίο συναντιούνται οι παρέες. Αλλά το εκπληκτικό, είναι οι στολές και οι ιδέες μερικών μεταμφιεσμένων.

Αντίθετα με όσα πλασάρουν τα τελευταία χρόνια οι βαλκανόπνευστοι, υπάρχουν βεβαίως οι γνωστοί καουμπόϋδες και ινδιάνοι. Αλλά διακρίνονται δεκάδες μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες, με καλυμμένα ή όχι πρόσωπα, με ιδιαίτερα ωραίες στολές, μερικές από τις οποίες παραπέμπουν στην Βενετία ή στο Ρίο ντε Τζανέϊρο. Άλλες πάλι ξεχωρίζουν για την ποιότητα των υλικών τους, και άλλες για την καλλιτεχνική φαντασία αυτών που τις φορούν. Το σύνολο προδίδει τον αστικό χαρακτήρα της Καστοριάς, αλλά και μια συγκρατημένη αξιοπρέπεια μέσα στο ξεφάντωμα.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, οι Καστοριανοί εκείνης της εποχής, δείχνουν τελείως αδιάφοροι από την παρουσία της κινηματογραφικής μηχανής ανάμεσά τους, και δεν καταγράφεται ούτε μια αντίδραση που να παραπέμπει στις φθηνές ξιπασιές της μικρής οθόνης στις μέρες μας, με τους… «ρογκάτορες που τριγυρνούν στην πόλη με προβιές ζώων, ζητώντας δώρα από τους νοικοκύρηδες για να ξορκίσουν το κακό» (!), όπως ερμηνεύουν σήμερα το αστικό καστοριανό καρναβάλι οι βαλκανόπνευστοι. Ούτε φυσικά διακρίνεται  κανένα «ξόανο του Διονύσου να περιφέρεται  από σπίτι σε σπίτι με Καστοριανούς βαμμένους με μαύρες μπογιές και κουδουνάτοι» (!), όπως ανέφερε πρόσφατα εκπρόσωπος της αρμόδιας αντιδημάρχου Πολιτισμού κ. Ε. Γεωργοσοπούλου-Μισκία.

Τα πειστήρια αυτά διαψεύδουν αποστομωτικά όσους προσπαθούν να υποβαθμίσουν την καστοριανή παράδοση, αλλά και την συμβολή της πόλης στο ελληνικό καρναβάλι. Χωρίς αμφιβολία αξίζει να το δει κανείς, έστω και για να αναγνωρίσει γνωστούς και φίλους σε μια άλλη εποχή. Και μια άλλη Καστοριά βεβαίως.

Σχετικά κείμενα:
-ΟΔΟΣ: Θύμα της «παραδοσιακότητας»
 -ΟΔΟΣ: Γιορτές
-Λόγος &Αντίλογος (Α. Πηχιών)
-ΟΔΟΣ: Το δις...
-ΟΔΟΣ: Ακούσματα
-ΟΔΟΣ:...να κάνει πιο απολαυστική, πιο λαμπερή και πιο αισιόδοξη την ζωή μας
-ΟΔΟΣ: Μία άλλη Καστοριά 
-ΣΠΥΡΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ: Μήπως κι’ εγώ δεν είμαι τελικά Καστοριανός;
-ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν (Γ. Τσάμης)
-Καρναβάλι 1968 (βίντεο) | α΄μέρος

-Καρναβάλι 1968 (βίντεο) | β΄μέρος

-Το καστοριανό καρναβάλι που χάθηκε (ηχογράφηση του 1930)
-ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν (Α. Μπούτη)
-ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν
-ΟΔΟΣ: ΡΙΟ ντε Τζανέϊρο & ΚΑΣΤΟ-ΡΙΟ του Ιανουαρίου
-ΜΕΡΟΠΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΓΕΛ: Καστοριανό Καρναβάλι
-ΜΕΡΟΠΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΓΕΛ: Καρναβάλι. (Ή μήπως ραγκουτσάρια και πανηγύρια;)
-ΟΔΟΣ: Μία άλλη Καστοριά 
-ΚΑΣΤΟ-ΡΙΟ
-Καστοριανό Καρναβάλι
-Καστοριανό καρναβάλι 2011 -φωτό- [α] 
-Καστοριανό καρναβάλι 2011 -φωτό- [β]
-Καστοριανό καρναβάλι 2010 -φωτό- [α] 
-Καστοριανό καρναβάλι 2010 -φωτό- [β]
ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό [Ι]
ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό [ΙΙ]
ΟΔΟΣ: Μέδουσα [Ξορκίζοντας το κακό ΙΙΙ]