6.2.15

ΟΔΟΣ: Europa Nostra





του Ιωάννη Σκόρδα | ΟΔΟΣ

Oι ειδικοί στα θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς από την Europa Nostra και οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες από το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων επισκέφτηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο την πόλη της Καστοριάς, μία εκ των 7 περισσότερο απειλούμενων περιοχών και μνημείων. Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς καλούνται μέσω της Europa Nostra, να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την σωτηρία των μνημείων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, τα οποία πρέπει να διατηρηθούν για τις επόμενες γενιές.

Το πρόγραμμα «Τα 7 περισσότερο απειλούμενα μνημεία με εξαφάνιση» ξεκίνησε πέρσι τον Ιανουάριο του 2013 από την Europa Nostra σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και το συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανάπτυξης. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που σκοπός του είναι να λειτουργήσει ως καταλύτης για την δράση διάσωσης και να προωθήσει την «δύναμη του παραδειγματισμού». Τον βασικότερο ρόλο τον έχουν οι ενδιαφερόμενοι εθνικοί φορείς και ιδίως οι προτεινόμενοι υποψήφιοι στον κατάλογο των «7 περισσότερο απειλούμενων μνημείων με εξαφάνιση».

Στα πλαίσια αυτά στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου, παρουσία της δημοτικής αρχής και πλήθος κόσμου, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση των εκπροσώπων της Europa Nostra και του Δήμου Καστοριάς για την πορεία και εκτέλεση του προγράμματος. Προηγήθηκε περιήγηση των εκπροσώπων στις περιοχές Ντολτσό και Απόζαρι από τον κ. Ρωμύλο Μαντζούρα (ιστορικός-ξεναγός) και συνοδεία του αντιδημάρχου Πολιτισμού του δήμου Καστοριάς κ. Λ. Παπαδημητρίου (φωτογραφίες) και υπηρεσιακών παραγόντων.

Ο δήμαρχος Καστοριάς, στην αρχή της εκδήλωσης στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου την οποία συντόνισε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Λ. Παπαδημητρίου, αφού καλωσόρισε τους εκπροσώπους της Europa Nostra δήλωσε την αμέριστη συμπαράσταση στο εγχείρημα το οποίο με ενθουσιασμό αναλαμβάνει την εξέλιξή του. Στην συνέχεια έλαβε τον λόγο ο αντιπρόεδρο της Europa Nostra και ιδρυτή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού κ. Κ. Καρράς, ο οποίος τόνισε: «Με πικρία θα μπορούσα να πω για την πόλη της Καστοριάς, πως δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η αθέτηση ή η αγνόηση του πολιτισμού της. Δεν είναι νοητό η Καστοριά να αγνοεί τον πολιτισμό που αντιπροσωπεύεται από τις παλιές κατοικίες του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα. Διότι η Καστοριά εκείνη την εποχή ήταν προπύργιο του ελληνικού πολιτισμού, του ελληνικού εμπορίου και της ελληνικής παιδείας».

Αναφέρθηκε στα αρχοντικά της Καστοριάς, υποστηρίζοντας ότι είναι εθνικό χρέος, αλλά και χρέος των κατοίκων, να διατηρηθούν, όπως διατηρήθηκαν οι βυζαντινοί ναοί που αποτελούν μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας. Και εξέφρασε την θλίψη του για τον μικρό αριθμό ανακαινισμένων αρχοντικών.

Τόνισε πως η Ελληνική Εταιρεία και η Europa Nostra, δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και να συμβάλλουν στην εξέλιξη της υποψηφιότητας της Καστοριάς, αν δεν προϋπήρχε το ενδιαφέρον, η άμεση υποστήριξη και η κατάθεση πλήρους φακέλου υποψηφιότητας από την δημοτική Αρχή.

Στην συνέχεια ο αντιπρόεδρος της Europa Nostra, εστίασε στην υποστήριξη και βοήθεια του κ. Βασίλη Τσεμάνη χαρακτηρίζοντάς τον «σύνδεσμο» των προσπαθειών μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων, της Ελληνικής Εταιρείας, της Europa Nostra και του Δήμου Καστοριάς. Έκανε γνωστό ότι η όλη προσπάθεια θα υλοποιηθεί τον επόμενο μήνα, όπου θα επισκεφθεί εκ νέου την πόλη, έχοντας την πρώτη μελέτη, αφού πρώτα κατατεθούν τα σχετικά έγγραφα, τα οποία θα παρουσιάσει με την σειρά του ο κ. Pedro Price de Leon, εκπρόσωπος-μέλος της επιστημονικής ομάδας της Europa Nostra.

Τον λόγο στην συνέχεια έλαβε ο κ. U. Murillo, ο εκπρόσωπος της Τράπεζας Αναπτύξεως του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Μέσα από την ομιλία του εστίασε κυρίως στον τρόπο συνεργασίας που υπάρχει μεταξύ της Τράπεζας Αναπτύξεως και της Europa Nostra. Διευκρίνισε πως μέσω του κ. Pedro Price de Leon πραγματοποιούνται και συντάσσονται μελέτες σκοπιμότητας και εφόσον πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες ενέργειες από το σύνολο των τοπικών φορέων, αυτές κατατίθενται στις ευρωπαϊκές Αρχές. «Εφ’ όσον ο κ. Pedro Price de Leon έχει τα κατάλληλα έγγραφα από τον Δήμο και την Περιφέρεια, τον προσεχή Δεκέμβριο θα γίνει η παρουσίαση της έκθεσης στις Βρυξέλλες και έτσι στις αρχές του έτους θα είμαστε σε θέση να ζητήσουμε αυτά που θέλουμε από τις Αρχές». Κλείνοντας την ομιλία του, τόνισε πως από την στιγμή που το εγχείρημα αφορά την Καστοριά, θα πρέπει και να στηριχτεί από την άμεση συνεργασία των τοπικών φορέων.




Επόμενος ομιλητής ήταν το μέλος της επιστημονικής ομάδας της Europa Nostra, κ. Pedro Price de Leon, ο οποίος ξεκινώντας την ομιλία του αναφέρθηκε στις βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες της πόλης, χαρακτηρίζοντας τες ως «αναπόσπαστο κομμάτι του τόπου». Συνεχίζοντας αναφέρθηκε στο πρόβλημα της κατάρρευσης που αντιμετωπίζουν πολλά από τα ιδιόκτητα κυρίως κτήρια, σε αντίθεση με τα κτήρια που ανήκουν στο ΥπΠο, στον δήμο ή και σε άλλους φορείς τα οποία έκρινε πως διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Ο πρόεδρος του συμβουλίου της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελληνικής Εταιρείας κ. Π. Κρεμέζης αναφέρθηκε στο έργο του συγκεκριμένου φορέα, που είναι η διοργάνωση προγραμματισμένων ημερίδων, σε περιοχές ανά την Ελλάδα, που εντοπίζεται πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Μέσα σε αυτές τις περιοχές εντάχθηκε και η Καστοριά. Έτσι από τον συγκεκριμένο φορέα θα προγραμματιστεί και θα οργανωθεί ανάλογη ημερίδα στην Καστοριά εντός του 2015.

Στην συνέχεια το μέλος του συμβουλίου της Europa Nostra κ. S. Balicci αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον που έχουν δείξει για την διατήρηση αυτών των μνημείων, τόσο οι τοπικοί φορείς όσο και οι πολίτες της Καστοριάς, εστιάζοντας όμως περισσότερο στον τρόπο της συνεργασίας που θα πρέπει να υπάρξει με τους ιδιοκτήτες αυτών των απειλούμενων αρχοντικών. Τελειώνοντας την ομιλία του ευχήθηκε η πόλη της Καστοριάς να κερδίσει το βραβείο της Europa Nostra, ως προς την αποκατάσταση και αναπαλαίωση κάποιου κτηρίου.

Κατόπιν ο λόγος δόθηκε στο μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της Europa Nostra, κ. Ι. Στεριώτου, η οποία ως πρώην προϊστάμενη των Νεοτέρων Μνημείων στην Θεσσαλονίκη, αναφέρθηκε στις προσπάθειες που έχουν γίνει από την πλευρά της κατά το παρελθόν για την πόλη της Καστοριάς πάντα σε συνεργασία με πολλούς φορείς. Γνωστοποίησε πως ο δικός της ρόλος θα είναι να ισορροπεί τις διοικητικές και τις πρακτικές υπηρεσίες λόγω της εμπειρίας και της προϋπηρεσίας της στην υπηρεσία των Νεοτέρων Μνημείων.

Ο κ. Κ. Κουτσαδέλης στην συνέχεια, ως γραμματέας του συμβουλίου αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελληνικής Εταιρείας, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην οργάνωση που έδειξε η προηγούμενη δημοτική αρχή, με κύριους εκφραστές της, την τέως αντιδήμαρχο Πολιτισμού κ. Ε. Γεωργοσοπούλου-Μισκία και τον ειδικό συνεργάτη του δήμου κ. Νικόλαο Μηταρά, που με την συγκρότηση και την οργάνωση μιας ικανής ομάδας επιστημόνων κατάφεραν την κατάλληλη προετοιμασία του φακέλου, για την ένταξη της Καστοριάς σε αυτό το πρόγραμμα προστασίας και ανάδειξης της Europa Nostra.

Κλείνοντας τον κύκλο των ομιλητών, τον λόγο πήρε το μέλος της Ελληνικής Εταιρείας, κ. Βασίλης Τσεμάνης, ο οποίος έκανε λόγο για «καθήκον» απέναντι στην πόλη που γεννήθηκε, χαρακτηρίζοντάς την ως «διαμάντι» της ελληνικής ενδοχώρας. Αναφερόμενος σε όλα αυτά που πέτυχαν, υπερασπίστηκε της άποψης πως ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας όλων των φορέων και τελειώνοντας την ομιλία του, ευχαρίστησε όλους όσους έδειξαν τον απαιτούμενο σεβασμό σ’ αυτήν την προσπάθεια.

Μετά το τέλος των ομιλιών των επίσημων προσκεκλημένων, τον λόγο πήρε ο αντιπεριφερειάρχης κ. Σ. Αδαμόπουλος, τονίζοντας πως «η Αντιπεριφέρεια θα συμβάλει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, και αφού λάβουν οι αρμόδιοι φορείς της Περιφέρειας την έκθεση της Europa Nostra τον Δεκέμβριο, θα ανακοινωθεί ο τρόπος βοήθειας και συγχρηματοδότησης του όλου εγχειρήματος».
Έπειτα, τον λόγο πήρε ο τέως δήμαρχος Καστοριάς, κ. Εμ. Χατζησυμεωνίδης, ο οποίος αφού αρχικά ευχαρίστησε τον κ. Β. Τσεμάνη για όλη την βοήθεια που προσέφερε εδώ και  ένα χρόνο, ευχαρίστησε και την ομάδα των επιστημόνων που συνέταξαν την αρχική έκθεση που κατατέθηκε, τονίζοντας πως ο ίδιος και τα υπόλοιπα δημοτικά μέλη του συνδυασμού του, θα κάνουν απλά το καθήκον τους απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης, διαπιστώνοντας εν κατακλείδι, την αμεσότητα των κινήσεων και πράξεων που πρέπει να γίνουν από τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς.

Προτού δοθεί ο λόγος στους παρευρισκόμενους να θέσουν τα ερωτήματά τους προς τους αρμόδιους προσκεκλημένους, τον λόγο πήρε ο πρώην βουλευτής Καστοριάς, κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας, ο οποίος αναφέρθηκε αρχικά στην τότε χαμένη ευκαιρία για την Καστοριά, όταν η UNESCO (πριν από 20 με 25 χρόνια) ανακήρυξε την πόλη «ως μνημείο ανεκτίμητης πολιτισμικής αξίας». Τότε η ευκαιρία έμεινε ανεκμετάλλευτη και αναξιοποίητη, και για το ίδιο χρονικό διάστημα, αναφέρθηκε στις αναπαλαιώσεις που έγιναν σε μερικά από τα κτήρια μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ο πρώην βουλευτής εστίασε την προσοχή του στο γεγονός πως η Καστοριά έχει μία πολύ σημαντική ευκαιρία να σώσει, να διασώσει και να αναδείξει τα μνημεία της, σ’ αυτές τις δύο επιλεγμένες παραδοσιακές περιοχές.

 Ο κ. Ζ. Τζηκαλάγιας έκανε λόγο και στην υπευθυνότητα που πρέπει να δείξουν όλοι απέναντι σε αυτήν την προσπάθεια, ευχαριστώντας και αυτός με την σειρά του, τον κ. Βασίλη Τσεμάνη, με του οποίου τις ενέργειες μέσω της Ελληνικής Εταιρείας δίνει στην Καστοριά την ευκαιρία να ενταχθεί στο συγκεκριμένο πρόγραμμα της Europa Nostra. Επίσης, αναγνώρισε στην π. δημοτική αρχή την αμεσότητα και την ταχύτητα με την οποία κινήθηκε ξεκινώντας όλη αυτήν την προσπάθεια μέσα σε στενό χρονικά περιβάλλον, καταλήγοντας «πως είναι ευθύνη όλων μας, να μην απογοητεύσουμε την Europa Nostra, για την απόφαση της να διαλέξει την Καστοριά».

Αρνητική εικόνα πάντως προκάλεσε η μικρή συμμετοχή των αντιδημάρχων και των δημοτικών συμβούλων της νέας δημοτικής Αρχής, αλλά και η απουσία των βουλευτών Καστοριάς.


φωτογραφίες: Μάνος Δουκάκαρος
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9 Οκτωβρίου 2014, αρ. φύλλου 759

8 σχόλια:

  1. Ανώνυμος6/2/15

    Από τον Οκτώβρη που γράφτηκαν αυτά είχαμε καμιά εξέλιξη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Romylos Mantzouras [facebook]9/2/15

    Ευχαριστω τον κ. Μανο Δουκακαρο για τη φωτογραφια, γιατι μπορουμε να θαυμασουμε και μεις, οπως κι οι εκπροσωποι της Ευρωπαικης Τραπεζας Επενδυσεων και της Europa Nostra, την τοιχογραφια της "εις Αδη καθοδου" που υπαρχει στην εκκλησια των Αγιων Αναργυρων στη πολη της Καστοριας, μιας απεικονισης μοναδικης που ο Καθηγητης της Βυζαντινης Αρχαιολογιας του ΑΠΘ Σ.Πελεκανιδης χαρακτηρισε ως μια ...απο τις πιο αρτιες εκφραστικες συνθεσεις της Βυζαντινης, ή μαλλον ολης της Ευρωπαικης τεχνης της εποχης....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος9/2/15

    @Romylos Mantzouras
    Συγγνώμη εάν σας βάζω σε κόπο, μήπως μπορείτε κύριε Μαντζούρα να μας ενημερώσετε έστω συνοπτικά αν έχουν γίνει άλλα βήματα, απαντώντας έτσι στο ερώτημα που έθεσα στις6/2/2014;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος10/2/15

    Η πραγματικά μοναδική σε ποιότητα τοιχογραφία είναι ο επιτάφιος θρήνος, άλλη εικονογραφία έχει η κάθοδος στον Άδη. Όμως ακόμα δεν μας πληροφόρησε κανείς υπεύθυνος τι θα γίνει με το πρόγραμμα αυτό;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ρωμύλος Μαντζούρας11/2/15

    Προς τον «Ανώνυμο Ι» είμαι σίγουρος πως όταν θα υπάρξει κάτι νεότερο, οι αρμόδιοι φορείς θα το δημοσιοποιήσουν, όπως έχουν κάνει μέχρι τώρα.
    Προς τον « Ανώνυμο ΙΙ» ευχαριστώ για την επισήμανση του λάθους μου , είναι ο Ενταφιασμός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Athena11/2/15

    @ 1 και @4
    O Αντιδήμαρχος Καστοριάς Λεωνίδας Παπαδημητρίου ανέφερε σχετικά κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, την οποία παραχώρησε την Παρασκευή 30 Ιανουαρίου στο Δημαρχείο Καστοριάς, όταν μίλησε για τις δράσεις που έχει προγραμματίσει η Αντιδημαρχία Πολιτισμού – Παιδείας – Προγραμματικής ανάδειξης Παλιάς Πόλης και Εξυγίανσης της λίμνης για το 2015,

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος11/2/15

    Αυτό που καταλάβαμε αλλά δεν μας μας το λέει κανείς ξεκάθαρα είναι πως δεν πρόκειται να υλοποιηθεί η πρόταση και η σχετική χρηματοδότηση της europa nostra, δηλαδή το πρόγραμμα πάει περίπατο. Ίσως, πιθανόν, ευχόμαστε και μακάρι, μας είπαν, σε κάποιο μελλοντικό μέλλον να βρεθεί κάποιος άλλος δήμος να αναλάβει την ευθύνη. Ο νυν, δεν και αποκλείεται. Αν καταλάβαμε λάθος, ας μας διαψεύσει κάποιος υπεύθυνος με σταράτα λόγια και όχι τα μασημένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Καλαούζο δε θέλει12/2/15

    Αποκλείεται (επαναλαμβάνω: α-πο-κλεί-ε-ται) να κάνει κάτι η παρούσα Δημοτική Αρχή.
    Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ