ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

[ήτοι  περί τού ορθώς γράφειν τε και  λέγειν]

10-7-2014. Τοπικός Τύπος. περπατάγαμε…, όπως άλλοτε γυρνάγαμε, ακούγαμε, πετάγαμε (λεφτά). Βέβαια ο ιδιωματικός τύπος (ιδίως στην Πελοπόννησο) δίνει χρώμα τοπικό, αλλά καλό είναι να συγκλίνουμε στον περισσότερο κοινό νεοελληνικό τύπο. Έτσι λοιπόν καλύτερα: περπατούσαμε, γυρίζαμε, α-κούαμε, πετούσαμε. Στην ίδια εφημερίδα  είμασταν  είναι παλαιά γραφή. Σήμερα γράφομε: ήμασταν. Επίσης  θα κάνω ότι μπορώ. Το ορθόν  θα κάνω ό,τι μπορώ (το αναφορικό ό,τι – οτιδήποτε), ενώ – ότι- ειδικός σύνδεσμος  είπε ότι θα έλθει.

17-7-2014. Επιστολή. Σας ευχαριστούμε… για την εγκάρδια φιλοξενία που παρείχατε στους μαθητές του Γυμνασίου. Σχόλιο και παρατήρηση  Γνωστό ότι στη δημοτική ο Αόριστος του λογίου ρήματος παρέχω και του προσφέρω συμπίπτει με τον Παρατατικό. (Αόρ. στην αρχαία και καθαρεύουσα: παρέσχον, προσήνεγκα) π.χ. επί έτη ολόκληρα ο θείος παρείχε βοήθεια. (Παρατ.)  Χθες στο δρόμο ο φίλος μου παρείχε βοήθεια (τώρα, Αόρ.). Δηλ  έχασε … η δημοτική ένα τύπο του Αορ. Δεν είναι εύκολη η θεραπεία, γιατί στην δημοτική- είναι αυτονόητο- δεν γίνεται να χρησιμοποιείται Β΄ Αόρ. (παρέσχον, παρέσχες, ούτε προσήνεγκες, κ.λπ.). Με επιφύλαξη μόνο το γ΄ ενικό : Χθες ο κ. υπουργός παρέσχε την διαβεβαίωση… Στην καθαρεύουσα είναι τα πράγματα ξεκαθαρισμένα: Οι Αθηναίοι πάντοτε προσέτρεχον και παρείχον βοήθειαν εις όσους τήν εζήτουν. – Οι δύο υπουργοί παρέσχον την διαβεβαίωσιν- Σας ευχαριστούμεν, καθώς παρέσχετε συμπαράστασιν εις τους απόρους.

3-7-2014. Τοπικός τύπος. στρώμματα. Το ορθόν  στρώματα (αρχαίο ρήμα: στρώννυμι). Στο ίδιο φύλλο: πριν τις εκλογές: Το ορθόν  πριν από τις εκλογές.

Τοπικός τύπος 3-7-2014. Ατυχές λογοπαίγνιο με τις λέξεις ώσμωση και όσμωση (που δεν υπάρχει ό-σμωση με την έννοια της οσμής) Οι ολιγογράμματοι ή ημιμαθείς θα νομίσουν ότι υπάρχει λέξη: όσμωση (άσχημη μυρουδιά) Επ΄ ευκαιρία: η ώσμωση (ρίζα της λέξεως από το ωθώ) = η διαπίδυση υγρού ή αερίων, και μεταφορικώς η αλληλεπίδραση. Από τις επαφές και τις σχέσεις λαών παρατηρούμε ώσμωση πολιτιστικών στοιχείων και ρευμάτων κοινωνικών.
Στο ίδιο φύλλο τους απότερους σκοπούς. Το ορθόν τους απώτερους σκοπούς (απώτερος, πρβλ Άπω Ανατολή), ανώτερος, κατώτερος.
Στο ίδιο φύλλο: ευέληκτη (!) εταιρεία . Το ορθόν  ευέλικτη (ρήμα ελίσσω), η λέξη δεν έχει σχέση με το λήγω-λήξη (λήξη ακαδημαϊκού έτους).

26-6-2014. Ανακοίνωση Τύπου Νομ/κής Επιτρ., ξεπουλάνε μπιτ- παρά περιουσία του Ελλην. Λαού. Αυτό μας έλειπε, να… διανθίζουμε τον ελληνικό λόγο(!), την Ελληνική γλώσσα με τουρκικές φράσεις του χύδην λαού! (Δε ξέρω και αν το γράφουν σωστά) Προς τί τόσον χυδαίος λαϊκισμός;

18-7-2014 τοπ. τύπος  Σήμερα θα συμμετέχει στην μεγάλη εκδήλωση ( σύγκρινε με το Β΄ εδάφιο του παρόντος). Καλύτερα: Σήμερα θα συμμετάσχει στην μεγάλη εκδήλωση , θα λάβει μέρος.

18-7-2014. (Διόρθωση ημετέρου «ημαρτημένου»). Ευχαριστώ τον φίλο αναγνώστη: την νεότητα παιδαγώγησον, τό γήρας, περικράτησον, για την εύστοχη παρατήρηση για το τελικό νί. Ολίγα τινά για το… ιστορικό της υποθέσεως. Για ευάριθμα έτη διατηρούσα σε άλλη εφημερίδα την στήλη: Σωστά Ελληνικά  Από 26-7-2014 προτίμησα να συνεχίσω στην καλή μας «ΟΔΟ» με τίτλο τον περιώνυμο στίχο του Ελύτη.
Επειδή δεν ήμουν βέβαιος (είχα να ξαναδιαβάσω τον… στίχο από το 1993) ρώτησα νεαρά συνάδελφο πώς έχει ακριβώς ο στίχος, αλλά εκείνη δεν θυμόταν… Φίλος, κραταιός φιλόλογος στην Θεσ/νίκη από τηλ-νου μου επιβεβαίωσε: Τη γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική. Ήδη όμως είχα στείλει το πρώτο άρθρο με την προσθήκη: Ελληνικήν. Η χειρίστρια του υπολογιστή το επανέλαβε με το τελικό –νί : Ελληνικήν  (σε δύο –τρεις φορές). Θα ήταν «ανίερο και ανευλάβεια» εκ μέρους μου ηθελημένα να τροποποιήσω ή να αλλοιώσω στίχο του μεγάλου μας, επίσης εθνικού ποιητή. Ωστόσο, ίσως από επήρεια της αδυναμίας μου για το τελικό νί, (ιδίως ως εύηχο σε θηλυκά επίθετα) προστέθηκε: την Ελληνικήν  π.χ. την πολλήν υπομονή, την παντοτινήν ομορφιά, την ωφέλιμην αυτήν ενέργεια , κ.τ.ό. (Κατά τον αείμνηστο Αγαπητό Τσοπανάκη).

Ο Γλωσσαμύντωρ

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 24 Ιουλίου 2014, αρ. φύλλου 750