Το ταξίδι που πραγματοποιήσαμε πρόσφατα στην Γαλλία, και δημοσίευσε η φιλόξενη ΟΔΟΣ πριν λίγο καιρό, μας έδωσε την ευκαιρία να το συνδυάσουμε με τον δικό μας νόστο, με το νόστο να επισκεφτούμε την πατρίδα και τον τόπο που έχουμε γεννηθεί και μεγαλώσει, το Νεστόριο Καστοριάς. Τον τόπο που δεν τον έχουμε χορτάσει όσο θέλαμε, που δεν μας δόθηκαν πολλές ευκαιρίες να τον απολαύσαμε, να τον ζήσουμε, να τον βιώσουμε ακόμη περισσότερο. Έτσι τον κρατάμε σφιχτά στην αγκαλιά μας, βαθιά στην καρδιά μας, και δύσκολα τον αποχωριζόμαστε…
Δεν θα συγχωρούσαμε τον εαυτό μας, εγώ και η σύζυγός μου, όταν με αφορμή το μακρινό ταξίδι στην Γαλλία, να μην είχαμε αδράξει την ευκαιρία να επισκεφτούμε και τις καταπράσινες βουνοκορφές της πατρίδας, τον ποταμό Αλιάκμονα, το επιβλητικό Κάστρο, τον Γράμμο με τις τόσες γραφικές και συνάμα τραγικές ιστορίες του, τους ανθρώπους του και τους καλούς συγγενείς και φίλους μας.
Είναι ένα κομμάτι της ιστορίας μας, είναι ένα μέρος της ζωής μας, είναι ένας τόπος όπου διαδραματίστηκαν τόσα τραγικά γεγονότα, αλλά και τόσο ευχάριστα και δημιουργικά, τα οποία ακόμα και σήμερα έχουν να μας διδάξουν πολλά για τον τόπο μας. Πολλοί μένουν βουβοί, άλαλοι και δυσκολεύονται να διηγηθούν τις τραγικές ιστορίες τους, ακόμα και σήμερα, που έχουν περάσει περισσότερα από εβδομήντα χρόνια.
Κάποιοι όμως μας διηγούνται τις προσωπικές τους τραγικές, αληθινές ιστορίες τους. Κάποιοι «άλαλοι», αζήτητοι βρίσκονται σε νεκροταφεία, άγνωστοι ανάμεσα σε αγνώστους, παρά όλα αυτά είναι το καμάρι της περιοχής. Είναι τιμή για το Νεστόριο να τους φιλοξενεί στον τόπο του, είναι τα παιδιά που θυσιάστηκαν για την ελευθερία μας, την δική μας ζωή. Ένας από τους «άλαλους» είναι και το πρώτο θύμα στο Νεστόριο από τον βομβαρδισμό των Ιταλών το 1940.
Επισκεφτήκαμε το νεκροταφείο για να εναποθέσουμε πάνω στο μνήμα των γονιών το χώμα του Δημήτρη, το χώμα που φέραμε από το ταξίδι μας στην Γαλλία. Περνώντας από τον τάφο του ξεχασμένου πρώτου θύματος του 1940 που έγραφε στο μνήμα: "Κώστας Παππαδάκης, δημοσιογράφος έφεδρος Αξιωματικός, γεννήθηκε στο Βαίο Ρεθύμνου, σκοτώθηκε στο Νεστόριο στις 4-11-1940" και από τότε έχει γίνει, μαζί άλλους 400 νέους που έχασαν την ζωή τους μεταξύ 1946-1949, παιδί κι αυτός του Νεστορίου, μια και οι κάτοικοι τους φροντίζουν και τους κλαίνε κάθε χρόνο.
Η επίσκεψη αυτή, αν και δεν ήταν προγραμματισμένη, ίσως να είναι και η τελευταία μας προσπάθεια να δούμε την πατρίδα, το χωριό μας που είναι πολύ όμορφο και να συναντήσουμε και τον λίγο κόσμο που έχει απομείνει. Έτσι αναζωογόνησαν παλιές αναμνήσεις, άλλες πάλι ξετυλίχθηκαν απρόσμενα με ενδιαφέρουσες ιστορίες.
Στο καφενείο του χωριού, μετά τις συνηθισμένες συστάσεις και γνωριμίες, που αρκετοί από αυτούς δεν είχαν γεννηθεί όταν εμείς αφήσαμε το χωριό για την μακρινή Αυστραλία, ένας συνομήλικός μου, μού έδωσε το χέρι του για να σφίξει το δικό μου και να με καλωσορίσει. "Εμένα δεν με θυμάσαι;", μου είπε. Εκείνη την στιγμή παρεμβαίνει κάποιος άλλος και μου διευκρινίζει: "Είναι ο Γιώργος, ο γείτονά σου" ο οποίος μου ξετύλιξε την ζωή του από το 1947 που τον είδα για τελευταία φορά. "Τα χρόνια του 1947-1949 ήμουν στα βουνά του Γράμμου και του Βίτσι και μετά την ήττα μας, βρέθηκα στη Τασκένδη και σε άλλες χώρες της Σοβιετικής Ένωσης, όπου και μείναμε με την λαχτάρα της επιστροφής μας"
Τότε και το δικό μου υποσυνείδητο άρχισε να ξεκαθαρίζει την δική μου μνήμη.
"Ρε συ Γιώργο, θυμάσαι! Φεβρουάριος (αν δεν με απατά η μνήμη μου) χειμώνας και μισό μέτρο χιόνι στο Λόκβε (τοποθεσίας του χωριού μας) με τον εξάδελφό μου Πασχάλη (πολύ μεγαλύτερός μας), προσπαθήσαμε να σταματήσουμε την φυγή σου δια της βίας, ενώ εσύ ήσουν ανένδοτος και παρά τα 50 εκατοστά χιόνι, προχώρησες".
"Η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν το θυμάμαι", ήταν η απάντηση. "Το χιόνι, ναι το θυμάμαι".
Ο Γιώργος δεν φάνηκε να είναι μετανιωμένος για τον χρόνο που έχασε όλο αυτό το διάστημα στην Σοβιετική Ένωση. Μπράβο, πίστη που την έχει!
Οι απρόσμενες γνωριμίες συνεχίστηκαν, γνωριμίες που ξετυλίγουν γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής. Όταν μένεις σε ξενοδοχεία, ο καθένας μας μπορεί να γνωρίσει ανθρώπους που για πρώτη φορά τους συναντά -και ίσως είναι και η τελευταία- αλλά μπορεί μία γνωριμία να εξελιχθεί και να σε βοηθήσει να λάβεις απαντήσεις σε διάφορα ερωτηματικά που θέτεις κατά καιρούς στον εαυτό σου.
Να πως ξετυλίχθηκε η επόμενη ιστορία, όταν ένα πρωϊνό, στο lobby του ξενοδοχείου στο Νεστόριο, καλημέρισα τον κύριο που ήταν απασχολημένος με τον ηλεκτρικό υπολογιστή του, καταλήγοντας σε θετικές γνωριμίες άκρως ενδιαφέρουσες.
"Εγώ είμαι Αρμένιος και μένω στην Αγγλία. Έχω παντρευτεί μια κοπέλα από το διπλανό χωριό (τα ελληνικά του ήταν σχετικά καλά.) Έχει και κάποια συγγένεια με την Αμαλία που είναι από το χωριό σας. Η Αμαλία έχει κόρη στην Αυστραλία και το όνομά της δεν το θυμάμαι, δεν το γνωρίζω. Το μόνο που ξέρω είναι ότι έχει ένα γυιό που είναι δημοσιογράφος στην Αυστραλία." "Ναι" του απάντησα "και πολύ καλός γιατί δούλευε για την εφημερίδα Αge και πολλές φορές μιλούσε στο ραδιόφωνο, τώρα συνεργάζεται με την εφημερίδα The Australian και ονομάζεται Μεγαλογιάννης". "Ναι αυτός είναι!" Η κοπέλα, αν και είχαμε τον σύλλογο του χωριού μας στην Μελβούρνη, ποτέ δεν πλησίασε τους συγχωριανούς και είχε μείνει μακριά μας, από τότε που παντρεύτηκε.
Τι σύμπτωση! Με τον κύριο ανταλλάξαμε διευθύνσεις και χαιρετηθήκαμε με την ελπίδα ότι θα τα ξαναπούμε μια εκ των ημερών. Με τους καλούς μας συγγενείς και φίλους αποχαιρετιστήκαμε την παραμονή της αναχώρησή μας.
Στην συνέχεια φεύγοντας για την μακρινή μας πατρίδα πήραμε δυστυχώς μαζί μας και μερικές πικρίες από τον Κλήρο μας, γιατί ποτέ δεν πίστευα ότι και η Εκκλησία μας θα ήθελε να δικαιολογηθεί με το ψέμα. Και για να γίνω αντιληπτός, θα ήθελα να είμαι συγκεκριμένος.
Επισκέφτηκα τον πρωτοσύγκελο της Ι. Μητροπόλεως Καστοριάς πατέρα Αθανάσιο, για κάποιες προσωπικές πληροφορίες αρχείων, ο οποίος και με διαβεβαίωσε ότι "Εντός δυο τριών ημερών θα με εξυπηρετήσει", αφού εκ των προτέρων μου εξήγησε ότι τα αρχεία καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς του 1940 (δεκτό εκ μέρος μου), αλλά μου υποσχέθηκε ότι θα ψάξει σε κάποια άλλα αρχεία που υπάρχουν. Οι δύο τρεις μέρες πέρασαν. Πέρασε και άλλη μια εβδομάδα. Επανειλημμένα κάλεσα το προσωπικό του τηλέφωνο, χωρίς καμία απάντηση. Το ίδιο έκανα και με το τηλέφωνο του γραφείου του στην Ι. Μητρόπολη, τα ίδια και ίσως και χειρότερα, γιατί όταν καλούσα, η γραμμή-συσκευή τηλεφώνου, μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα λειτουργούσε ως φαξ. Στο τέλος αναγκάστηκα να αποστείλω ένα γραπτό (και ίσως σκληρό) μήνυμα, στο οποίο δεν πήρα και πάλι απάντηση.
Στην συνέχεια όμως έστειλα και δεύτερο μήνυμα, στο οποίο έγραψα... ευχαριστίες για την εξυπηρέτηση. Σημείωσα δε ότι πλέον ταξιδεύω για την Αθήνα, και στην συνέχεια για την Αυστραλία. Μόλις έστειλα το δεύτερο μήνυμα, η απάντηση ήταν άμεση: δικαιολογήθηκε ότι δεν είχε το τηλέφωνό μου για να με καλέσει! Και αναρωτιέμαι, μετά από τόσες φορές που τηλεφώνησα από την ίδια συσκευή τηλεφώνου, του ήταν αδύνατον να με καλέσει αργότερα; Και για να μου πει ότι "δεν βρέθηκαν στοιχεία"; Ομολογουμένως, δεν περίμενα τέτοια συμπεριφορά, και με λύπησε αφάνταστα.
Κι ένα τελευταίο περιστατικό, συνέβη με τον εφημέριο του κάτω Νεστορίου, τον πατέρα Νικόλα: Αφού έκανα και στις τρεις εκκλησίες ορισμένες δωρεές, με χρήματα τα οποία μου έδωσαν ομογενείς Νεστορίτες της Αυστραλίας, και με την συμφωνία να γραφούν με πολύ μικρά γράμματα τα ονόματα των δωρητών, αναχώρησα από το Νεστόριο.
Στην Αθήνα, πριν πάρω το αεροπλάνο της επιστροφής για την Αυστραλία, υπενθύμισα τον πατέρα Νικόλα να μου στείλε μία φωτογραφία να την δείξω στους ομογενείς Νεστορίτες, έτσι ώστε με την επιστροφή μου να διαπιστώσουν ότι η επιθυμία τους και η δωρεά τους έπιασαν τόπο στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Ο πατήρ, μου ζήτησε γι’ αυτό, άλλα 75,00 €! Για να είμαι ειλικρινής, αισθάνθηκα ότι η Εκκλησία αν σε βρει, μπορεί και να σε εκμεταλλευτεί.
Επισκεφτήκαμε το νεκροταφείο για να εναποθέσουμε πάνω στο μνήμα των γονιών το χώμα του Δημήτρη, το χώμα που φέραμε από το ταξίδι μας στην Γαλλία. Περνώντας από τον τάφο του ξεχασμένου πρώτου θύματος του 1940 που έγραφε στο μνήμα: "Κώστας Παππαδάκης, δημοσιογράφος έφεδρος Αξιωματικός, γεννήθηκε στο Βαίο Ρεθύμνου, σκοτώθηκε στο Νεστόριο στις 4-11-1940" και από τότε έχει γίνει, μαζί άλλους 400 νέους που έχασαν την ζωή τους μεταξύ 1946-1949, παιδί κι αυτός του Νεστορίου, μια και οι κάτοικοι τους φροντίζουν και τους κλαίνε κάθε χρόνο.
Η επίσκεψη αυτή, αν και δεν ήταν προγραμματισμένη, ίσως να είναι και η τελευταία μας προσπάθεια να δούμε την πατρίδα, το χωριό μας που είναι πολύ όμορφο και να συναντήσουμε και τον λίγο κόσμο που έχει απομείνει. Έτσι αναζωογόνησαν παλιές αναμνήσεις, άλλες πάλι ξετυλίχθηκαν απρόσμενα με ενδιαφέρουσες ιστορίες.
Στο καφενείο του χωριού, μετά τις συνηθισμένες συστάσεις και γνωριμίες, που αρκετοί από αυτούς δεν είχαν γεννηθεί όταν εμείς αφήσαμε το χωριό για την μακρινή Αυστραλία, ένας συνομήλικός μου, μού έδωσε το χέρι του για να σφίξει το δικό μου και να με καλωσορίσει. "Εμένα δεν με θυμάσαι;", μου είπε. Εκείνη την στιγμή παρεμβαίνει κάποιος άλλος και μου διευκρινίζει: "Είναι ο Γιώργος, ο γείτονά σου" ο οποίος μου ξετύλιξε την ζωή του από το 1947 που τον είδα για τελευταία φορά. "Τα χρόνια του 1947-1949 ήμουν στα βουνά του Γράμμου και του Βίτσι και μετά την ήττα μας, βρέθηκα στη Τασκένδη και σε άλλες χώρες της Σοβιετικής Ένωσης, όπου και μείναμε με την λαχτάρα της επιστροφής μας"
Τότε και το δικό μου υποσυνείδητο άρχισε να ξεκαθαρίζει την δική μου μνήμη.
"Ρε συ Γιώργο, θυμάσαι! Φεβρουάριος (αν δεν με απατά η μνήμη μου) χειμώνας και μισό μέτρο χιόνι στο Λόκβε (τοποθεσίας του χωριού μας) με τον εξάδελφό μου Πασχάλη (πολύ μεγαλύτερός μας), προσπαθήσαμε να σταματήσουμε την φυγή σου δια της βίας, ενώ εσύ ήσουν ανένδοτος και παρά τα 50 εκατοστά χιόνι, προχώρησες".
"Η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν το θυμάμαι", ήταν η απάντηση. "Το χιόνι, ναι το θυμάμαι".
Ο Γιώργος δεν φάνηκε να είναι μετανιωμένος για τον χρόνο που έχασε όλο αυτό το διάστημα στην Σοβιετική Ένωση. Μπράβο, πίστη που την έχει!
Οι απρόσμενες γνωριμίες συνεχίστηκαν, γνωριμίες που ξετυλίγουν γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής. Όταν μένεις σε ξενοδοχεία, ο καθένας μας μπορεί να γνωρίσει ανθρώπους που για πρώτη φορά τους συναντά -και ίσως είναι και η τελευταία- αλλά μπορεί μία γνωριμία να εξελιχθεί και να σε βοηθήσει να λάβεις απαντήσεις σε διάφορα ερωτηματικά που θέτεις κατά καιρούς στον εαυτό σου.
Να πως ξετυλίχθηκε η επόμενη ιστορία, όταν ένα πρωϊνό, στο lobby του ξενοδοχείου στο Νεστόριο, καλημέρισα τον κύριο που ήταν απασχολημένος με τον ηλεκτρικό υπολογιστή του, καταλήγοντας σε θετικές γνωριμίες άκρως ενδιαφέρουσες.
"Εγώ είμαι Αρμένιος και μένω στην Αγγλία. Έχω παντρευτεί μια κοπέλα από το διπλανό χωριό (τα ελληνικά του ήταν σχετικά καλά.) Έχει και κάποια συγγένεια με την Αμαλία που είναι από το χωριό σας. Η Αμαλία έχει κόρη στην Αυστραλία και το όνομά της δεν το θυμάμαι, δεν το γνωρίζω. Το μόνο που ξέρω είναι ότι έχει ένα γυιό που είναι δημοσιογράφος στην Αυστραλία." "Ναι" του απάντησα "και πολύ καλός γιατί δούλευε για την εφημερίδα Αge και πολλές φορές μιλούσε στο ραδιόφωνο, τώρα συνεργάζεται με την εφημερίδα The Australian και ονομάζεται Μεγαλογιάννης". "Ναι αυτός είναι!" Η κοπέλα, αν και είχαμε τον σύλλογο του χωριού μας στην Μελβούρνη, ποτέ δεν πλησίασε τους συγχωριανούς και είχε μείνει μακριά μας, από τότε που παντρεύτηκε.
Τι σύμπτωση! Με τον κύριο ανταλλάξαμε διευθύνσεις και χαιρετηθήκαμε με την ελπίδα ότι θα τα ξαναπούμε μια εκ των ημερών. Με τους καλούς μας συγγενείς και φίλους αποχαιρετιστήκαμε την παραμονή της αναχώρησή μας.
Στην συνέχεια φεύγοντας για την μακρινή μας πατρίδα πήραμε δυστυχώς μαζί μας και μερικές πικρίες από τον Κλήρο μας, γιατί ποτέ δεν πίστευα ότι και η Εκκλησία μας θα ήθελε να δικαιολογηθεί με το ψέμα. Και για να γίνω αντιληπτός, θα ήθελα να είμαι συγκεκριμένος.
Επισκέφτηκα τον πρωτοσύγκελο της Ι. Μητροπόλεως Καστοριάς πατέρα Αθανάσιο, για κάποιες προσωπικές πληροφορίες αρχείων, ο οποίος και με διαβεβαίωσε ότι "Εντός δυο τριών ημερών θα με εξυπηρετήσει", αφού εκ των προτέρων μου εξήγησε ότι τα αρχεία καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς του 1940 (δεκτό εκ μέρος μου), αλλά μου υποσχέθηκε ότι θα ψάξει σε κάποια άλλα αρχεία που υπάρχουν. Οι δύο τρεις μέρες πέρασαν. Πέρασε και άλλη μια εβδομάδα. Επανειλημμένα κάλεσα το προσωπικό του τηλέφωνο, χωρίς καμία απάντηση. Το ίδιο έκανα και με το τηλέφωνο του γραφείου του στην Ι. Μητρόπολη, τα ίδια και ίσως και χειρότερα, γιατί όταν καλούσα, η γραμμή-συσκευή τηλεφώνου, μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα λειτουργούσε ως φαξ. Στο τέλος αναγκάστηκα να αποστείλω ένα γραπτό (και ίσως σκληρό) μήνυμα, στο οποίο δεν πήρα και πάλι απάντηση.
Στην συνέχεια όμως έστειλα και δεύτερο μήνυμα, στο οποίο έγραψα... ευχαριστίες για την εξυπηρέτηση. Σημείωσα δε ότι πλέον ταξιδεύω για την Αθήνα, και στην συνέχεια για την Αυστραλία. Μόλις έστειλα το δεύτερο μήνυμα, η απάντηση ήταν άμεση: δικαιολογήθηκε ότι δεν είχε το τηλέφωνό μου για να με καλέσει! Και αναρωτιέμαι, μετά από τόσες φορές που τηλεφώνησα από την ίδια συσκευή τηλεφώνου, του ήταν αδύνατον να με καλέσει αργότερα; Και για να μου πει ότι "δεν βρέθηκαν στοιχεία"; Ομολογουμένως, δεν περίμενα τέτοια συμπεριφορά, και με λύπησε αφάνταστα.
Κι ένα τελευταίο περιστατικό, συνέβη με τον εφημέριο του κάτω Νεστορίου, τον πατέρα Νικόλα: Αφού έκανα και στις τρεις εκκλησίες ορισμένες δωρεές, με χρήματα τα οποία μου έδωσαν ομογενείς Νεστορίτες της Αυστραλίας, και με την συμφωνία να γραφούν με πολύ μικρά γράμματα τα ονόματα των δωρητών, αναχώρησα από το Νεστόριο.
Στην Αθήνα, πριν πάρω το αεροπλάνο της επιστροφής για την Αυστραλία, υπενθύμισα τον πατέρα Νικόλα να μου στείλε μία φωτογραφία να την δείξω στους ομογενείς Νεστορίτες, έτσι ώστε με την επιστροφή μου να διαπιστώσουν ότι η επιθυμία τους και η δωρεά τους έπιασαν τόπο στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Ο πατήρ, μου ζήτησε γι’ αυτό, άλλα 75,00 €! Για να είμαι ειλικρινής, αισθάνθηκα ότι η Εκκλησία αν σε βρει, μπορεί και να σε εκμεταλλευτεί.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Σεπτεμβρίου 2017, αρ. φύλλου 903
Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.