ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΤΡΩΝΟΥ-ΠΑΠΑΤΕΡΠΟΥ: Το παλιό σχολειό

ΟΔΟΣ 14 Νοεμβρίου 2024 | 1248

Ανακαινισμένο. Αγνώριστο. Τίποτα δε θυμίζει το κτήριο, το οποίο βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το χαμόσπιτο που έμενε. Και που τόσο πολύ το μισούσε... Όχι ακριβώς το κτήριο, την πίσω αυλή του, όπου μαζεύονταν τα συνομήλικά του αγόρια μετά τη σχόλη, όταν οι δάσκαλοι είχαν φύγει πια και η μπροστινή αυλόπορτα είχε κλειστεί με κατινάρι. Απαγορευμένος χώρος για τον ίδιο. Όχι από τους δασκάλους. Από τον πατέρα που ήθελε σώνει και καλά να τον στρώσει στη δουλειά από τα δώδεκά του χρόνια. Τσιράκι για θελήματα στον αρχιμάστορα της περιοχής, κάλφα αργότερα να βοηθά τους κτίστες κουβαλώντας τενεκέδες με ασβέστη στην πλάτη – πώς λύγιζαν τα πόδια, πώς του κοβόταν η ανάσα! 'Όσο μεγάλωνε, μεγάλωναν κι οι απαιτήσεις του εργοδότη. Κι ενώ ο ίδιος γύριζε κατάκοπος από το μεροκάματο, οι άλλοι, οι παλιοί συμμαθητές, πηδούσαν από τον πέτρινο τοίχο στον πίσω αυλόγυρο και “πειραματίζονταν”, γευόμενοι τις χαρές και τις απολαύσεις των μεγαλύτερων αδελφών αλλά και των πατεράδων τους. Τουτέστιν τσιγάρα, φτιαγμένα από χαρτιά πεταμένα στον τενεκέ του σχολείου για να τα κάψει ο επιστάτης στο τέλος της εβδομάδας και άλλα πολλά μεγαλίστικα κόλπα. Του τα περιέγραφε όλα ο ξάδελφος· δεν χρειαζόταν να βγει στο μεροκάματο αυτός. Στουρνάρι στα γράμματα, αλλά ο πατέρας του, βαστηγμένος μεγαλέμπορας, επέμενε ότι θα πήγαινε και στο γυμνάσιο, του άρεσε δεν του άρεσε, γιατί είχε τα σχέδιά του για τον μοναχογιό. Και όλα, όσα του περιέγραφε, ήταν οι πειρασμοί του Κυρίου στην έρημο, όπως θυμόταν να τους διδάσκει ο δάσκαλος στο μάθημα των Θρησκευτικών. Εκείνο, βέβαια, που τον απασχολούσε και τον ενοχλούσε πιο πολύ από όλα τα άλλα ήταν ότι στα “βρόμικα” αυτά παιχνίδια πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζε η Μαριγούλα. Η ζωηρή, μα πάντα χαμογελαστή γειτονοπούλα του, με τις ξανθιές, μακριές πλεξίδες που της έφταναν μέχρι τη μέση και που δύο ολοστρόγγυλα μήλα είχαν αρχίσει να διαγράφονται κάτω από το τσίτινο φόρεμά της. Συνομήλική του ήταν, στην ίδια τάξη πήγαιναν. Καθώς η ίδια δεν σκάμπαζε πολύ από γράμματα και αριθμούς –ούτε και την ένοιαζε άλλωστε– προσφερόταν πάντοτε να την βοηθάει να λύνει τις ασκήσεις και να διορθώνει τα ορθογραφικά της λάθη. Όχι για τίποτε άλλο· θα γλίτωνε έτσι τις ξυλιές από τη βέργα του δάσκαλου. Και θα του χαμογελούσε πλατιά. Αυτό ήταν που τον γοήτευε ιδιαίτερα, το ακαταμάχητό της χαμόγελο. Και έκανε από μικρός σχέδια. Θα μάθαινε πολλά γράμματα, θα γινόταν δάσκαλος και θα παντρευόταν τη Μαριγούλα του. Να έχει το χαμόγελό της για πάντα μπροστά του, τις πλεξίδες της δίπλα στο προσκεφάλι του...

Τα σχέδια για το δασκαλίκι του τα έκοψε ο πατέρας, όταν τον σταμάτησε στην πέμπτη τάξη. Τα όνειρα για τη Μαριγούλα παρέμειναν δικά του. Θα δούλευε σκληρά, θα έβγαζε αρκετά χρήματα για να της προσφέρει και σπίτι και όλα τα χρειαζούμενα. Γιατί όχι; Όχι. Γιατί εκείνη με τον νταή του σχολείου και αρκετά μεγαλύτερο, τα είχε μπλέξει. Και αυτός, το μόνο που ήθελε ήταν να καλοπερνάει μαζί με όλη του την παρέα με την αφελή και πρόθυμη Μαριγούλα. Την ανέβαζαν από τον πέτρινο τοίχο στα μουλωχτά και άρχιζαν τα παιχνίδια τους. Ξάπλωνε η Μαριγούλα σε ένα παλιό τσόλι που το έκρυβαν κάτω από μία κοτρόνα στην άκρη της αυλής και άρχιζαν τα αγόρια να παίζουν τους μπαμπάδες, το ένα μετά το άλλο. Πρώτος και καλύτερος ο νταής της. Ώσπου ένα βράδυ ξεπρόβαλε στην πίσω αυλή ο διευθυντής με τον πατέρα της Μαριγούλας. Κάποιος από τους δράστες είχε καυχηθεί για τα κατορθώματά τους και το μυστικό διέρρευσε. Σκάνδαλο στην πόλη. Αποβολή των αγοριών. Ξύλο και διώξιμο από το σπίτι το χαμογελαστό κορίτσι. Κατέληξε, όπως έλεγαν οι φήμες, σε πορνείο όπου την εκμεταλλευόταν ο νταβατζής πλέον νταής της. Απαρηγόρητος ο μικρός κάλφας, φρόντισε να ξενιτευτεί. Τις ξανθιές πλεξίδες της Μαριγούλας, το όμορφο χαμόγελό της δεν τα ξέχασε ποτέ. Πρόκοψε στα ξένα και έπειτα από χρόνια πολλά, επέστρεψε στον τόπο του. Διέθεσε ένα σεβαστό ποσό για να ανακαινίσει το παλιό σχολειό της γειτονιάς του. Ο μόνος όρος: όχι πίσω αυλή.

Φωτογραφία: Έντβαρντ Μουνκ (1863-1944), Παιδιά παίζουν στο Åsgårdstrand (1901-1903), Μουσείο Τέχνης Kode, Μπέργκεν Νορβηγίας.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 14 Νοεμβρίου 2024, αρ, φύλλου 1248.