 |
| ΟΔΟΣ 28.11.2025 | 1250 |
Στις ημέρες μας που είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να πολλαπλασιάσουμε το πράσινο για το μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, οι δενδροφυτεύσεις έπρεπε να είναι στην ημερήσια διάταξη, ιδιαίτερα αυτήν την εποχή τους έτους που προσφέρεται
Μια και η κοπή μεγάλων δένδρων στην πόλη της Καστοριάς αποτέλεσε θέμα κριτικής στις σελίδες της ΟΔΟΥ, σκέφθηκα να καταθέσω μερικές απόψεις, από τη δική μου εμπειρία από τα χρόνια των δενδροφυτεύσεων στα Γυμνασιακά μου χρόνια μέχρι σήμερα.
Τότε ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να γλυτώσουμε από το σχολείο για να βρεθούμε στη φύση σε ένα ανάλαφρο περιβάλλον και πρόγραμμα. Η παρουσία των δασικών φυτωρίων και η δική μας χωρίς κόστος εργασία, δημιουργούσαν έναν ευνοϊκό συνδυασμό. Πολλοί λόφοι στα αστικά κέντρα της χώρας μας έχουν δημιουργηθεί, από την περίοδο του 1950 και μετά χάρις σε αυτήν την συγκυρία.
Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν προβληματισμοί για εύφλεκτα είδη ή για μονοκαλλιέργειες με τους κινδύνους που εγκυμονούν. Η αισθητική πλευρά και η παροχή οξυγόνου ήταν τα οφέλη που μνημονεύονταν.
Οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές με την ταυτόχρονη περιβαλλοντική κρίση έφεραν έναν νέο προβληματισμό. Να κάνουμε επιλογές με πιο ανθεκτικά στη φωτιά είδη, να ενθαρρύνουμε τα γηγενή είδη, να μην αρκούμαστε σε ένα είδος και να οργανώσουμε καλύτερα τα θέματα της πυροπροστασίας.
Εμείς θα συνεισφέρουμε στον προβληματισμό παρουσιάζοντας ένα μειωμένης εκτίμησης δένδρο από τους συμπατριώτες μας, τη βελανιδιά.
Η βελανιδιά ή βαλανιδιά ή δρυς (Quercus) είναι γένος φυτών της οικογένειας των Φηγοειδών που περιλαμβάνει 531 αυτοφυή είδη του βόρειου ημισφαίριου. Είναι το κατ’ εξοχήν δένδρο των δρυμών. Είναι δέντρα ψηλά, αιωνόβια που βρίσκονται είτε σε πεδινές είτε σε ορεινές περιοχές.
Ταυτόχρονα, η βελανιδιά είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον Μακεδονικό χώρο και με ένα ενδημικό είδος, την Μακεδονική δρυ (Quercus trojana). Η βελανιδιά ήταν το ιερό δένδρο του Δία. Θεωρούνταν ιερό δένδρο και στην αρχαία Μακεδονία. Να θυμίσουμε ότι το μαντείο της Δωδώνης λειτουργούσε με τη μεσολάβηση της μαντικής δρυός.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι Μακεδόνες Βασιλείς φορούσαν στέμμα με κλαδιά βελανιδιάς και ανακύπτει το ερώτημα, γιατί το έκαναν και επέλεξαν τη βελανιδιά ανάμεσα στα τόσα είδη των δένδρων και θάμνων που φύονταν στη Μακεδονική γη. Να σας θυμίσω ότι οι πρόγονοί μας θα νοιώθουν βαθειά τη ντροπή, καθώς οι επίγονοί τους σύγχρονοι Μακεδόνες, φύτεψαν στο νέο μουσείο των Αιγών που εκθέτει τα επιτεύγματα τους, δένδρα ελιάς και όχι βελανιδιάς.
Λίγες δεκαετίες νωρίτερα φύτευαν λεύκες γιατί προφανώς με τη γρήγορη ανάπτυξή τους μπορούσαν οι κατά τόπους Δήμαρχοι να υπερηφανεύονται ότι αύξησαν το πράσινο στο Δήμο τους. Ταυτόχρονα, τα δασικά φυτώρια που ιδρύθηκαν σχεδόν σε όλους τους Νομούς της χώρας πολλαπλασίαζαν κυρίως πευκοειδή και με τη δωρεάν διανομή τους έκαναν αισθητή την παρουσία τους στον Ελλαδικό χώρο.
Στις ημέρες μας που είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να πολλαπλασιάσουμε το πράσινο για το μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, οι δενδροφυτεύσεις έπρεπε να είναι στην ημερήσια διάταξη, ιδιαίτερα αυτήν την εποχή τους έτους που προσφέρεται. Εδώ στο Μακεδονικό χώρο, η φύτευση της βελανιδιάς πρέπει να αποκτήσει προτεραιότητα, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές. Οι βλαστοί και οι καρποί της βελανιδιάς αποτελούν εξαιρετική τροφή για τα ζώα και ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι πρόγονοι των Μακεδόνων τίμησαν τόσο πολύ αυτό το δένδρο. Τα δασικά οικοσυστήματα στα οποία υπάρχει είναι πολύ πιο πλούσια σε πανίδα και χλωρίδα από αυτά των πεύκων. Πολύ χρήσιμα επίσης τα βαλανίδια στη βυρσοδεψία. Το ξύλο του είναι σκληρό κατάλληλο για οικοδομική χρήση και ως καύσιμη ύλη εξαιτίας της μεγάλης θερμογόνου δύναμής του. Έπειτα το γεγονός ότι μετά την ξύλευσή του το δένδρο επανέρχεται χωρίς να είναι απαραίτητη μια νέα φύτευση, να ήταν ένας άλλος λόγος επιλογής.
Να θυμίσουμε επίσης στους σύγχρονους Έλληνες ότι οι ορεινοί πληθυσμοί της Μακεδονίας με δασικές συστάδες βελανιδιάς επιβίωσαν στα χρόνια της κατοχής χάρις στα βελανίδια τα οποία είχαν αντικαταστήσει το στάρι στην παρασκευή του ψωμιού.
Αν λοιπόν είμαστε περήφανοι γιατί γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στον Μακεδονικό χώρο, ας κάνουμε μέρος του πατριωτικού μας χρέους την ανάδειξη του εξαιρετικού αυτού δένδρου. Να κάνω και μια πρόταση. Λίγοι εθελοντές με τη βοήθεια των αναγνωστών της ΟΔΟΥ και ενός η περισσοτέρων δασικών υπαλλήλων (ο Σύλλογος Platanus μια πολύ καλή λύση για την Καστοριά, ελπίζω να μην παρεξηγηθούν τα πλατάνια, ένα άλλο εξαιρετικό υπεραιωνόβιο είδος) να αναλάβουν να καταγράψουν τις πιο μεγάλες βελανιδιές που έχουμε στο Νομό μας και να εκτιμήσουν την ηλικία τους. Μπορούμε παράλληλα να συγκεντρώσουμε υλικό και να ετοιμάσουμε ένα έντυπο οδηγιών φύτευσης για τους ενδιαφερόμενους συμπολίτες μας. Σε άλλες χώρες, το είδα στην Αμερική, η ιστοσελίδα των Δήμων έχει καταγεγραμμένα και τα αιωνόβια είδη που υπάρχουν.
Μια οφειλόμενη εκτίμηση και τιμή σε κάποια είδη που ξεπέρασαν την ευχή που ανταλλάσουμε εμείς οι άνθρωποι: Να τα εκατοστίσεις!
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Νοεμβρίου 2025, αρ. φύλλου 1250.
Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.