30.3.10

ΌΔΟΣ: Μεγαθυμία

Τα σωματεία (κοινώς οι σύλλογοι), αποτελούν βέβαια «ιδιώτες», με την ευρύτερη έννοια της αναγνώρισής τους από τον νόμο. Αλλά στον βαθμό που εκδηλώνουν δημόσια την συλλογική τους δράση και παρεμβαίνουν με την ενωμένη δύναμη της ομάδας στον δημόσιο βίο, είναι επιδεκτικά κριτικής.

Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για ιστορικά σωματεία της Καστοριάς, όπως ο Ναυτικός Όμιλος Καστοριάς, ο οποίος στα πολύ παλιότερα χρόνια χάριζε μόνο δόξες και διακρίσεις στους αθλητές και την πόλη. Στα τελευταία όμως αρκετά χρόνια, εκτός από το σημαντικό αθλητικό του έργο, εκδηλώνει και ένα είδος κοινωνικής ή και πολιτικής παρέμβασης. Αυτό άρχισε αρκετά χρόνια πριν τις δημαρχίες του κ. Δημητρίου Παπουλίδη, εντάθηκε στην πορεία και συνεχίζει ακόμη και σήμερα, έστω κι’ αν ο Όμιλος δεν βρίσκεται στο απόγειο ακριβώς της δόξης του. Ως συνέπεια αυτής της κατάστασης ήλθε η διαίρεση και ο αθλητικός διχασμός της Καστοριάς, καθώς και ένα είδος παρακμής της σωματειακής δράσης, τουλάχιστον σε επίπεδο καταστατικών στόχων.

Έτσι, η δημόσια παρέμβαση ενός σωματείου, και στην συγκεκριμένη περίπτωση του Ν.Ο.Κ., όταν εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως, είναι αναπόφευκτο να στρέφει πάνω του την κριτική προσοχή, ιδιαίτερα δε όταν πρόεδρός του είναι ο κ. Κ. Κοντόπουλος, δραστήριος συμπολίτης, που ταυτόχρονα ασκεί καθήκοντα δημοτικού συμβούλου, και προφανώς θα είναι εκ νέου υποψήφιος δήμαρχος.
Οπότε το σωματείο στο οποίο προεδρεύει, θα πρέπει όχι μόνο να είναι και να δείχνει αμερόληπτο, αλλά να αποφεύγει τις κακοτοπιές που ενδεχομένως να το εκθέτουν.

Μπορεί η Καστοριά να έμεινε εντυπωσιασμένη από την πολύ πρόσφατη βράβευση του δημάρχου Καστοριάς από τον «Οργανισμό για την Ανάπτυξη του Πνεύματος και της Τέχνης –“Το καφενείο των Ιδεών”» για την (πολύτιμη καθώς φαίνεται) προσφορά του στις Τέχνες και τα Γράμματα για την (πολύτιμη καθώς φαίνεται) προσφορά του στις Τέχνες και τα Γράμματα. Αλλά ο θόρυβος σκεπάστηκε από την γκάφα του ΝΟΚ, να αναγγείλει με δελτίο τύπου (που συνυπογράφεται από τον πρόεδρο) εκδήλωση που διοργανώνει και προγραμματίσθηκε για την 28-3-2010 για την βράβευση διαφόρων φορέων, χορηγών και αθλητών του ΝΟΚ (και όχι μόνο) αλλά και των νομάρχη Καστοριάς κ. Κ. Λιάντση και δημάρχου Καστοριάς κ. Ι. Τσαμίση.

Όμως πριν αλέκτωρ φωνήσαι τρις, έσπευσε να το ανακαλέσει εκδίδοντας νέα ανακοίνωση (που επίσης συνυπογράφεται από τον πρόεδρο) ως ορθή επανάληψή του πρώτου δελτίου τύπου. Με την δεύτερη αυτή ανακοίνωση προσέθεσε στους διακεκριμένους προς βράβευση και τον συνήθη τροπαιούχο των τελευταίων μηνών (τον βουλευτή Καστοριάς κ. Φίλιππο Πετσάλνικο ως πρόεδρο της Βουλής) και 1-2 ακόμη φορείς. Πλην όμως αφαίρεσε (κοινώς εξαφάνισε) από την πλούσια λίστα των προς βράβευση προσώπων και φορέων τον δήμαρχο Καστοριάς, δηλαδή τον κ. Ιωάννη Τσαμίση. Θα αναρωτήθηκαν φαίνεται πώς είναι δυνατόν να βραβεύσουν τον εν δήμω «αντίπαλο».

Η ενέργεια της ανάκλησης της πρώτης ανακοίνωσης, έστω και αν είναι δυσδιάκριτη η προσφορά του δημάρχου Καστοριάς στα ναυταθλητικά (όχι μικρότερη βέβαια από την αντίστοιχη των περισσότερων), είναι πολιτική πράξη προσβλητική και διπλά κατακριτέα. Ασφαλώς δεν οφείλεται σε περίσσευμα μεγαθυμίας, και αυτό είναι που προβληματίζει. Εκτός κι’ αν αποφασίστηκε ολιγόμηνη αναβολή της βράβευσης του δημάρχου Καστοριάς, ώστε να απονεμηθεί η υψηλή διάκριση, στο κατάλληλο πρόσωπο, εν ευθέτω χρόνω. Θεού θέλοντος, καιρού και Καλλικράτου επιτρέποντος.

28.3.10

ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Πολιτικό κόστος και άλλα τινά

Ο Αριστοτέλης στα “Πολιτικά” του (ΙΙΙ, 1285a31) γράφει ότι στην αρχαιότητα υπήρχε και ένα πολίτευμα, το οποίο καλείτο “αισυμνητεία”. Το πολίτευμα αυτό εφαρμόσθηκε σε πολλές πόλεις στην αρχαιότητα σε περιπτώσεις ανωτέρας ανάγκης, σε ανώμαλες εποχές, λόγω εξωτερικών ή εσωτερικών κινδύνων οι οποίοι απειλούσαν την κοινωνική συνοχή και την εκδήλωση ταραχών. Κατ᾽ αυτήν εκλέγονταν, από τον λαό, ένας κυβερνήτης, λεγόμενος “αισυμνήτης”, στον οποίο έδιναν εξουσία απολύτου άρχοντος, τόσο νομοθετική όσο και εκτελεστική, για ορισμένο χρόνο και για να επιτελέσει ένα συγκεκριμένο έργο. Ήταν, κατά τον Αριστοτέλη, ένας αιρετός μονάρχης, βασιλεύς, ή αλλιώς αιρετός τύραννος. Μετά τον χρόνο, που του έδιναν για να επιτελέσει το έργο του έπαυε να ασκεί την εξουσία του “αισυμνήτου”. Διάσημος “αισυμνήτης” ήταν ο Πιττακός ο Μυτιληναίος, ο οποίος μάλιστα απεχώρησε της αρχής γρηγορότερα από τον προκαθορισμένο χρόνο, γιατί είχε επιτελέσει ήδη το έργο του, “αισυμνήτης” δε μπορεί να θεωρηθεί, αν και δεν τον ονόμασαν έτσι, και ο Σόλων ο Αθηναίος, ο οποίος συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες. Η λέξη παράγεται από το “αίσα” (Μοίρα, που διανέμει στον καθένα ό,τι του ανήκει ) και του “μνήσασθαι”, κατά την ομηρική δε εποχή “αισυμνήται” καλούνταν οι επιβλέποντες και τηρούντες την τάξη και ευπρέπεια στους αγώνες.

Είναι παγκοίνως γνωστό και παραδεκτό ότι η χώρα μας διέρχεται μια περίοδο απαξιώσεως διεθνώς, ευρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής χρεοκοπίας, οι θεσμοί και η δημόσια διοίκηση δεν λειτουργούν κανονικά, η κοινωνική ζωή διαταράσσεται συνεχώς από τις διάφορες απεργίες , καταλήψεις κτηρίων, αποκλεισμού οδικών αρτηριών κ.τ.τ. η διαφθορά δε στον δημόσιο βίο οργιάζει. Έχουν εκλείψει από την κοινωνία μας το ήθος, οι αρχές και η αξιοκρατία, που διέκριναν την κοινωνία μας σε παλαιότερες εποχές. Η νοοτροπία, που επικρατεί τώρα είναι ότι όλα επιτρέπονται στο όνομα της ατομικής ελευθερίας και της “Δημοκρατίας”! Η μόνη αξία, που αναγνωρίζεται σήμερα στον τόπο μας είναι το χρήμα –o Μαμωνάς – και η μόνη έγνοια είναι η απόκτησή του με κάθε τρόπο θεμιτό και αθέμιτο. Γι’ αυτό και η επαπειλούμενη οικονομική κατάρρευση, η αδυναμία δανεισμού του κράτους από τους ξένους δανειστές ή ο δανεισμός με απεχθείς όρους, γιατί όλα αυτά τα χρόνια της τελευταίας τριακονταετίας ζούμε με δανεικά, αναγκάζουν την Κυβέρνηση να λάβει μέτρα τα οποία είναι μεν ορθά και απαραίτητα πλην όμως ανεπαρκή και λαμβανόμενα με καθυστέρηση και ουχί, όπως θα έπρεπε αρκούντως δραστικά για να αποτρέψουν την κατάρρευση της οικονομίας.
Η αδυναμία της κυβέρνησης να δράσει αποτελεσματικά προς αποτροπή της κρίσης –είτε λόγω εσωκομματικών της διχογνωμιών είτε λόγω της αναμενόμενης αντίδρασης της ελάσσονος λαϊκίζουσας αντιπολίτευσης δεξιάς και αριστεράς, καθόσον τα απαιτούμενα μέτρα είναι εκ της φύσεως τους αντιλαϊκά – έδωσε το δικαίωμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει αυτή τα μέτρα, που πρέπει να ληφθούν και να ορίσει επιτηρητές για την παρακολούθηση της εφαρμογής τους.

Η όλη αυτή κατάστασης της επιβολής και επιτηρήσεως εφαρμογής των μέτρων δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια εκ των έξω επιβληθείσα “αίσυμνητεία”. Ευχής έργο θα ήταν εάν αντί ξένων επιτηρητών ο πολιτικός μας κόσμος υπερέβαινε τον εαυτό του και συναινούσε στην εκλογή ενός δικού μας αδιάφθορου μέλους της κοινωνίας μας –υπάρχουν και τέτοιοι ακόμη στην πατρίδα μας – και του έδινε τις εξουσίες των “αισυμνητών” της αρχαιότητος για να επιληφθεί και εξυγιάνει τον τόπο. Αυτό βεβαίως είναι ουτοπία για τα ελληνικά δεδομένα και δυστυχώς ανέφικτο καθ᾽ όσον ο πολιτικός μας κόσμος είναι, εν πολλοίς, αν όχι ο κύριος, αίτιος της κατάντιας, που βρίσκεται η χώρα μας.

Οι πολιτικοί μας εισέρχονται στην πολιτική είτε από τις κομματικές νεολαίες (φοιτητικές οργανώσεις των κομμάτων ή αφισοκολλητές) είτε από τον συνδικαλισμό, βλέποντας την πολιτική ως το πλέον προσοδοφόρο επάγγελμα και όχι λειτούργημα προσφοράς. Είναι πειθήνια όργανα του κόμματος και το μόνο μέλημα τους είναι να αναρριχηθούν στον βουλευτικό θώκο για να απολαμβάνουν τα προνόμια και τις διάφορες απολαβές των κοινοβουλευτικών. Δεν ενδιαφέρονται για τίποτε άλλο παρά μόνο για τον εαυτό τους και το κόμμα τους. Δεν ενδιαφέρονται ούτε καν για την ιδιαίτερη εκλογική τους περιφέρεια και τα τοπικά συμφέροντα των ψηφοφόρων τους. Ψηφίζουν νόμους, πολλούς χωρίς καν να τους διαβάσουν και να ξέρουν τι περιλαμβάνουν ή τι επιπτώσεις θα έχουν μακροχρόνια στην κοινωνία μας, απλώς και μόνον επειδή τους προτείνει το κόμμα ή ο αρχηγός. Ψήφισαν τον νόμο της ασυλίας των βουλευτών και τον κατάπτυστο περί ευθύνης υπουργών, εάν όμως πρέπει να ψηφίσουν ή να λάβουν ένα μέτρο το οποίο είναι μεν καλό για τον τόπο αλλά θίγει τα συμφέροντά τους ή του κόμματος τους επικαλούνται το αίσχιστο επιχείρημα, το λεγόμενο “πολιτικό κόστος”.

Πάντοτε προβληματίζομαι και απορώ πως οι πολιτικοί μας επικαλούνται ως δικαιολογία για την αποφυγή εκτελέσεως μιας πράξεως ή την λήψη ενός μέτρου απαραίτητου για την εύρυθμο λειτουργία του κράτους και την ευημερία των πολιτών το “πολιτικό κόστος”. Αναγνωρίζουν δηλαδή και το ομολογούν ανενδοίαστα, ότι ενώ γνωρίζουν καλά ποιο είναι το γενικό συμφέρον και ότι η πράξη αυτή, η εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου, θα αποβεί προς το καλό όλης της κοινωνίας και του τόπου, ενσυνειδήτως αποφεύγουν να το πράξουν. Προβάλλουν την δικαιολογία, ότι εάν το πράξουν, αυτό θα τους ζημιώσει πολιτικά, δηλαδή θα χάσουν ψήφους είτε ως άτομα είτε ως κόμμα. Κι αυτό γιατί η πράξη αυτή αντίκειται στο συμφέρον ή αποβαίνει επιζήμια για ορισμένα άτομα ή μιας μερίδας του πληθυσμού από την οποία προσδοκούν να αγρεύσουν ψήφους είτε ατομικά είτε ως κόμμα. Βάζουν δηλαδή το ατομικά ή το κομματικό συμφέρον υπεράνω του συμφέροντος όλου του πληθυσμού.

Αναλογίζομαι τι θα συνέβαινε εάν ένας στρατιωτικός ηγέτης έθετε το ατομικό του συμφέρον ή της μονάδος του υπεράνω του εθνικού συμφέροντος και δεν κινητοποιούσε την μονάδα του ώστε να αποκρούσει εχθρική απειλή προβάλλοντας το επιχείρημα, ότι η εμπλοκή της μονάδος του θα επέφερε δυσμενή εξέλιξη στην σταδιοδρομία του, εάν ήταν ανεπιτυχής η επιχείρηση, ή θα επέφερε μεγάλες απώλειες στους άνδρες της μονάδος του. Οπωσδήποτε θα τον παρέπεμπαν στο στρατοδικείο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.
Ανάλογη ενέργεια πρέπει να θεωρείται και η ολιγωρία των πολιτικών να επιτελέσουν το κύριο καθήκον τους, της εύρυθμης λειτουργίας του κράτους και της ευημερίας του λαού, προβάλλοντας ως δικαιολογία το “πολιτικό κόστος”. Είναι, κατά την γνώμη μου, έγκλημα εσχάτης προδοσίας, ενσυνείδητο, χωρίς ελαφρυντικά και αναίσχυντα ομολογούμενο.

Είναι άκρως φασιστική η νοοτροπία να προβάλλουν οι πολιτικοί μας, ως επιχείρημα, “το πολιτικό κόστος”, να βάζουν δηλαδή το μέρος υπεράνω του όλου. Γιατί το ατομικό πολιτικό συμφέρον ή του κόμματος αποτελεί μερικό συμφέρον, το οποίο αντιτίθεται στο συμφέρον του όλου, δηλαδή όλου του πληθυσμού. Με την ενέργειά τους αυτήν το μέρος υπερισχύει του όλου και όταν συμβαίνει αυτό τότε κάτι δεν πηγαίνει σωστά στην κοινωνία και την πολιτεία. Η νοοτροπία αυτή είναι άκρως αντιδημοκρατική. Μόνο στα ολοκληρωτικά καθεστώτα – δεξιά και αριστερά – το μέρος υπερισχύει του όλου. Σ᾽ αυτά το κόμμα ή ο ηγέτης είναι υπεράνω όλων, δηλαδή ένα μέρος του πληθυσμού ή ένα άτομο φροντίζει για το δικό του συμφέρον και όχι για το συμφέρον του λαού.

Δυστυχώς στην Ελλάδα, μετά την πτώση της δικτατορίας και την μεταπολίτευση, κατόρθωσαν οι πολιτικοί μας και τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα να κομματικοποιήσουν όλο τον κοινωνικό βίο. Έχουν κομματικοποιήσει τον συνδικαλισμό, τις φοιτητικές νεολαίες, την τοπική αυτοδιοίκηση και δεν ξέρω αν κατόρθωσαν να κομματικοποιήσουν τον στρατό και την αστυνομία. Πάντως η επιλογή, όλων των αξιωματούχων και αυτών που διευθύνουν όλους τους δημόσιους οργανισμούς και υπηρεσίες, γίνεται με κομματικά κριτήρια και τις περισσότερες φορές και αναξιοκρατικά.

Πολλές φορές αναρωτιέμαι εάν έχουμε πράγματι αντιπροσωπευτική δημοκρατία στην χώρα μας ή αυτή είναι κατ᾽ όνομα μόνο δημοκρατία στην πράξη όμως είναι ολιγαρχία. Και εξηγούμαι, τα τελευταία 35 χρόνια, μετά την μεταπολίτευση, εναλλάσσονται στην διακυβέρνηση της χώρας τρείς οικογένειες και υπάρχει μια οικονομική ολιγαρχία η οποία συναλλάσσεται ασυστόλως με τον πολιτικό κόσμο διαπλεκόμενη με αυτούς. Η εκλογή των αντιπροσώπων μας στο κοινοβούλιο είναι άμεσα ή έμμεσα κατευθυνόμενη από τα κόμματα, αυτοί δε είναι υποχείρια όργανα του κόμματος και του αρχηγού για να προκριθούν υποψήφιοι στις επόμενες εκλογές. Ψηφίζουν, εάν βρίσκονται στην Βουλή, γιατί συνήθως τα έδρανα της Βουλής είναι άδεια, ό,τι τους υποδείξει το κόμμα υποκείμενοι στην περιβόητη κομματική πειθαρχία. Έτσι απόλυτος άρχων καθίσταται ο εκάστοτε αρχηγός του πλειοψηφούντος κόμματος στις εκλογές, που βάσει της δεδηλωμένης γίνεται πρωθυπουργός. Με το πρωθυπουργικοκεντρικό δε πολίτευμα, που καθιέρωσαν και το κατοχύρωσαν και στο Σύνταγμα, δεν υπάρχουν δυστυχώς δικλείδες ασφαλείας. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας π.χ. δεν έχει καμία εξουσία αν και θεωρείται ρυθμιστής του πολιτεύματος.

Υπάρχει το αρχαίο ρητό “ο τρώσας και ιάσηται” και κανονικά η ίασις πρέπει να επέλθει από τον ίδιο τον πολιτικό κόσμο, τον εν πολλοίς και υπαίτιο, μια και δεν προσβλέπει κανείς σήμερα σε βίαιες ανατροπές. Είναι όμως οι πολιτικοί μας άξιοι να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να δεχθούν την μόνη, κατά την γνώμη μου, λύση, αυτή του ορισμού “αισυμνήτου”, μια και δεν δύναται η Ευρωπαϊκή Ένωση να μας επιβάλει καθεστωτικές αλλαγές, παρά μόνο οικονομικά μέτρα; Δεν νομίζω ότι είναι άξιοι. Δεν θα δεχθούν ποτέ μείωση των εξουσιών τους και των προνομίων τους. Εδώ αντιδρούν στην περικοπή των αποδοχών τους, στην κρίσιμη αυτή περίοδο, έστω και συμβολικά, για να δώσουν το καλό παράδειγμα, θα δεχθούν περικοπές των εξουσιών τους;

Η λύση είναι να αντιδράσει ο κόσμος εκ των κάτω. Να γίνουμε πράγματι ενεργοί πολίτες. Να διεκδικούμε τα δικαιώματα μας και να ελέγχουμε συνεχώς τους διάφορους αξιωματούχους και άρχοντες. Να μην δεχόμαστε να μας επιβάλουν από το κόμμα τους υποψήφιους αλλά να απαιτούμε να τους ορίζουν οι οργανώσεις εκ των κάτω. Να μην υποκείμεθα στην πλύση εγκεφάλου, που μας κάνουν τα μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, προβάλλοντας τους εκλεκτούς τους και απαξιώνοντας τους μη αρεστούς σ᾽ αυτά, αν και πολλοί απ᾽ αυτούς είναι αξιότεροι των προβαλλομένων. Να ελέγχουμε συνεχώς τις πράξεις και τις παραλήψεις των αντιπροσώπων μας στη Βουλή –είτε εγγράφως είτε ηλεκτρονικά, εύκολο πράγμα σήμερα – καθώς και τους τοπικούς μας άρχοντες και να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι δεν θα τους ψηφίσουμε στις επόμενες εκλογές ανεξαρτήτως εάν χριστούν υποψήφιοι από το κόμμα τους ή όχι. Ο συνεχής έλεγχος και ο φόβος της μη επανεκλογής τους μπορεί να συντελέσει ώστε οι πολιτικοί μας να συνετισθούν, να αλλάξουν νοοτροπία να πάψει το αλισβερίσι των πελατειακών σχέσεων, να αρθούν στο ύψος του αξιώματος τους, να ανταποκριθούν στην εμπιστοσύνη, που τους έδειξαν οι ψηφοφόροι τους και να βοηθήσουν να βγει ο τόπος μας από την δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται.

26.3.10

ΜΠΕΣΣΗ ΜΙΧΑΗΛ: Ελληνικότητα: Αυτογνωσία εναντίον αυταρέσκειας

Όλα ξεκίνησαν νωρίτερα. Το ποτήρι όμως ξεχείλισε από την αηδία για τον πλήρη εκχυδαϊσμό της αγοραίας αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης από όλους, μέσα και έξω από τη χώρα. Το τελευταίο αφόρητο χτύπημα ήρθε από το γερμανικό περιοδικό FOCUS. H εικόνα του αριστουργήματος της διαχρονικά ελληνικής ομορφιάς, της Αφροδίτης της Μήλου, να παρουσιάζεται ως μέσον πρόκλησης με την ασχήμια μιας χυδαίας χειρονομίας με εξόργισε σαν καλαίσθητο άτομο, με απογοήτευσε σαν Ευρωπαία, με λύπησε αφάνταστα σαν Ελληνίδα. Και πρακτικά, δεν μπορώ να φανταστώ τι ακριβώς θέλουν οι «δημιουργοί» να σημαίνει, αυτός ο τερατώδης ρύπος που πρόβαλαν σαν τιμωρία τίνων, (δική μας ή δική τους ;) έξω από την έσχατη κακογουστιά. Πώς έχει φθάσει να λοιδορείται με αυτόν τον ανεκδιήγητο ποταπό τρόπο, το πολυτιμότερο κι ωραιότερο ξενιτεμένο αρχέτυπο έκφρασης της τέχνης της συλλογικής μας ταυτότητας; Και η σειρά που δεν λέει να κοπάσει, των συναισθημάτων οργής, απέχθειας, οδύνης, που πιστεύω ότι μοιράζομαι με πολλούς, με βάζει σε βαθειά σκέψη για το τί σημαίνει για μένα και τους άλλους, έλληνες και ξένους η ελληνικότητά μου.

Η Ζακλίν ντε Ρομιγύ, μια από τις πιο άδολες θαυμάστριες της αρχαίας ελληνικότητας, υποστηρίζει στο έργο της «Γιατί η Ελλάδα», ότι «η ελληνική πρωτοτυπία έγκειται.... στην απομυθοποίηση, που επιβάλλει συνεχές άνοιγμα προς την αυτόνομη υπαρξιακή οντότητα, στη μοναδική επιθυμία κατανόησης του Ανθρώπου... [που] εγκαθίδρυσε τον πολιτισμό του Λόγου, ξεπερνώντας σε περιέργεια άλλους ανθρώπους, σε άλλους τόπους... [όπου] εκθειάζονται η «θεϊκή μεγαλειότητα των αναμνήσεων... [ή] η εμπνευ- σμένη σοφία των ιερέων και προφητών». Το άνοιγμα στους άλλους, « η παραπομπή στην καθολικότητα των ανθρωπίνων καταστάσεων, γίνεται πηγή ανεκτικότητας, συμπάθεια ς και σε συνδυασμό με το διάλογο, την πειθώ, την προσωπική ελευθερία κι ανεξαρτησία υπό την σκέπη της δημοκρατικής υπεύθυνης αλληλεγγύης... είναι γνωρίσματα όχι απλώς της επιστήμης και της φιλοσοφίας αλλά και των πρακτικών της καθημερινότητας προς την οποία κατευθύνεται φανερά στη βαθύτερη ουσία του, ο πολιτισμός των Ελλήνων.... η φιλοσοφία του Οντος του Παρμενίδη... οι μυθικές οντότητες της Ευνομίας και Δυσνομίας του Σόλωνος... η Παίδευσις του Περικλή στον αιώνα των Φώτων, υπαγορεύει... να μη διακόψουμε αυτή τη μακρά ωρίμανση... γιατί μια τέτοια ρήξη θα ήταν απαίσια, εγκληματική, και επικίνδυνη».

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, αυτή η ζωντανή απόδειξη της κοσμοπολίτικης «παγκοσμιοποιημένης» ελληνικότητας, παίρνει τη σκυτάλη για να μας απαντήσει με τη σειρά της στο πρόσφατο βιβλίο της «Γιατί το Βυζάντιο» συνιστά συνέπεια και συνέχεια της ελληνικής –ελληνιστικής εποχής, όχι μόνο χρονικά και τοπικά αλλά κυρίως πολιτισμικά. Γιατί οργάνωσε και συντήρησε για 1100 χρόνια τη μεγαλοπρεπέστερη αυτοκρατορία του κόσμου. Γιατί πολιτισμικά αποτελεί μοναδικό στην ιστορία σύστημα στη παρακμή του, να μεταλαμπαδεύει όλη την ικμάδα του δισχιλιόχρονου πολιτισμού αρχαίου και βυζαντινού και να γίνεται ουσιαστικά η μαγιά της Αναγέννησης. Και σε επίρρωση του λόγου της Αρβελέρ έρχεται η βυζαντινολόγος Αβεριλ Κάμερον από την Οξφόρδη να επιβεβαιώσει τη ρυθμιστική επίδραση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην εγκαθίδρυση του δυτικού πολιτισμού, συνυφασμένου με τη διαιρεμένη Χριστιανοσύνη.

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης αποτελεί θαυμάσιο δείγμα συμπλήρωσης της αυτογνωσίας με τα έργα του συνολικά, ιδιαίτερα όμως το ειλικρινέστατο στη διερεύνηση της ελληνικότητας «Η ελληνική ιδιαιτερότητα». Ανάγλυφη παρελαύνει εδώ η αυτοσαρκαστική του διάθεση στην απόδοση του ιδιαίτερου ελληνικού χαρακτήρα, στη θέση της υγιούς περιέργειας για την αναζήτηση νοήματος και αλήθειας, στην εγκατάσταση της παρακμιακής ευκαιριακής «πονηρής δράσης» για απόκτηση αποκλειστικά υλικών αγαθών. Συνολικότερα η κριτική του σκέψη απευθύνεται στην Ευρωπαϊκή κοινότητα, αποδίδοντας συλλογικά σε όλους τη κατηγορία ότι επιλέξανε αντί της θέσμισης του αυτονομούμενου κοινωνικού φαντασιακού, μια φαντασιακή κοινωνία καταναλωτισμού, έχοντας ήδη ξεγράψει το πείραμα των Σοβιέτ ως γραφειοκρατικό καπιταλισμό. Μια άμεση και προφητική διάσταση της βαρβαρότητας δηλαδή αντί του Σοσιαλισμού. Αλλά πέρα από τη γενική σχετικότητα του έργου του με την ελληνικότητα, υπάρχει το έργο «Η άνοδος της ασημαντότητας», όπου τονίζεται όχι μόνο η προβολή της ασημαντότητας από τα ΜΜΕ σε κάθε έκφανση της ζωής, αλλά και ο συστηματικός ευτελισμός κάθε σοβαρού, προσώπου, ιδέας, πράγματος. Οι επιπτώσεις υποστηρίζει, πλήττουν καίρια την αισθητική μας, υπονομεύουν τη κριτική μας ικανότητα, σχετικοποιούν τα ηθικά μας πρότυπα, με ένα κρίσιμο αποτέλεσμα : την κρίση της κριτικής μας ικανότητας, με συνέπεια ακόμη και βαρύτατα σκάνδαλα να συγκαλύπτονται μέσω του ευτελισμού τους.

Η πρώτη ομάδα ερωτήσεων που αναδύεται από τη σύντομη αναφορά στους πιο πάνω, είναι, πώς αντιμετωπίζουμε όλοι, αυτό το καίριο στοιχείο της συλλογικής μας ταυτότητας, όπως όλοι αποδεχόμαστε ελαφριά τη καρδία, την ελληνικότητά μας; Υπάρχει αυτογνωσία στην χρήση των προνομίων που προσδίδει η ελληνικότητα, ως μακραίωνη παρακαταθήκη φαντασίας, τέχνης, γνώσης, πολιτισμού; Υπάρχει υπευθυνότητα στην αντιμετώπιση του χρέους που αυτή η κληρονομιά συνιστά; Ή έχει πάψει να υπάρχει οποιοσδήποτε σεβασμός σε οτιδήποτε μέσα στον μηδενιστικό καταναλωτισμό που με μανία έχουμε επιδοθεί;

Η δεύτερη ομάδα ερωτήσεων, αναφέρεται στην συμπεριφορά όλων που σηματοδοτεί την έκφραση της ελληνικότητας στη πράξη: Πόσο αγαπούμε τον τόπο και τους ανθρώπους, όταν κυριαρχεί η αυταρέσκεια της προγονολατρείας αντί της γνώσης στην ταλαίπωρη, ανύπαρκτη παιδεία; Πόσο αγαπούμε την πανέμορφη χώρα μας, όταν κυριολεκτικά τη καταστρέφουμε μέσα στην απληστία τα σκουπίδια και τη διαφθορά; Πόσο αγαπούμε τα παιδιά μας όταν σε βαθμό εγκληματικό υποθηκεύουμε το μέλλον τους; Πόσο αυτοσεβασμό διαθέτουμε όταν επιτρέπουμε με τις πράξεις ή παραλείψεις μας να γινόμαστε αντικείμενο κοροϊδίας, χλεύης, ζητιανιάς για να μη χάσουμε τα δανεικά κεκτημένα; Πόσο σοβαροί είμαστε όταν αρνιόμαστε τις συνέπειες των δικών μας λαθών και επιρρίπτοντας σε φανταστικούς εχθρούς και συνομωσίες τα αδιέξοδα που οι ίδιοι προκαλέσαμε, διεκδικούμε όχι μόνο συνέχεια της ατιμωρησίας αλλά και επιβράβευση;

Οι απαντήσεις είναι λογικά και ειλικρινά εύκολες και καθαρσιογόνες, με μια προϋπόθεση: Να παρατήσουμε την ανόητη αυτοκαταστροφική αυταρέσκεια και συστηματικά, ειλικρινά κι έντιμα, μέσα από το δρόμο της επίπονης αυτογνωσίας να αποδείξουμε, σε φίλους και εχθρούς, τη βαθειά ανθρώπινη, ουσιαστική, δίκαια αλληλέγγυα, δημοκρατική και διαχρονική ελληνικότητά μας. Όλοι μαζί.

24.3.10

ΟΔΟΣ: Καλλικράτης

Οι πρωτοφανείς περιπέτειες της Ελλάδος -εξ αιτίας της σφοδρής οικονομικής επίθεσης που δέχεται στις διεθνείς χρηματαγορές- που έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην (ήδη σοβαρά άρρωστη) εσωτερική οικονομία αλλά και στο ευρώ, με αποτέλεσμα η εγχώρια κρίση να μεταλαμπαδεύεται στους «βαρβάρους», στους κουτόφραγκους και στους άλλους, απ’ αυτούς που έτρωγαν τεύτλα στα δένδρα όταν οι πρόγονοι των κκ. Παπανδρέου, Καραμανλή και Μπακογιάννη και πολλών άλλων ενδόξων επιγόνων, ενδόξων προγόνων, έκτιζαν Παρθενώνες, δεν μπορούν να αναλυθούν την ώρα αυτή. Γιατί οι εξελίξεις τρέχουν, και η ιστορία αυτής της περιόδου, συνεχίζει να διαμορφώνεται και να φιλοτεχνείται λεπτό προς λεπτό.

Όλα αυτά όμως, ανέτρεψαν άρδην τις προεκλογικές προτεραιότητες και δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Καθηλώνουν ακόμη χειρότερα την Νέα Δημοκρατία, που εξανεμίζει τον πολύτιμο πολιτικό χρόνο, κρύβοντας την συναίνεσή της στο πρόσχημα των προσυνεδριακών εργασιών. Νομιμοποιούν περαιτέρω τον ΛαΟΣ ως υπεύθυνη συναινετική εκδοχή της Δεξιάς. Περιθωριοποιούν για μια ακόμη φορά την Αριστερά, που τρέμοντας το ιστορικό της είδωλο νίπτει τας χείρας της σε ένα ακόμη σοβαρό εθνικό πρόβλημα. Και καθυστερούν περισσότερο τις μεταρρυθμίσεις στον χάρτη της τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας, που αρχικά είχαν ανακοινωθεί με θριαμβολογίες.

Διότι, στο ιδιαίτερα ρευστό αυτό πολιτικό περιβάλλον, έχουν παγώσει (προσωρινά;) οι ζυμώσεις για τον «Καλλικράτη» (κωδική ονομασία του σχεδίου για την νέα αυτοδιοικητική διαίρεση της Ελλάδος). Με την Καστοριά να βιώνει ένα από τους πλέον οπισθοδρομικούς χειμώνες της πρόσφατης ιστορίας της: Τα πάντα έχουν βαλτώσει, και η παρακμή αποτελεί την κυρίαρχη αίσθηση.

Με το βλέμμα στραμμένο στους αμέσως επόμενους μήνες1, όταν ξαναβγεί από το συρτάρι ο «Καλλικράτης» και αναθερμανθεί η αντιπαράθεση για την μείωση των υφιστάμενων δήμων που είχαν προκύψει από τον «Καποδίστρια» και την δημιουργία ακόμη λιγότερων κεντρικών δήμων, όλοι οι πολιτικοί φορείς αλλά και οι επίδοξοι δημοτικοί άρχοντες του νομού Καστοριάς πραγματοποιούν ασκήσεις επί χάρτου:

Πόσοι και ποιοι δήμοι; Ποιος σημερινός δήμος απορροφάται ή ενσωματώνεται από ποιον; Ποιος υποψήφιος δήμαρχος θα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες και με ποια εκδοχή; Θα γίνουν οι επόμενες εκλογές με τον “Καλλικράτη” ή τον “Καποδίστρια”; Πότε θα γίνουν οι επόμενες εκλογές; Αυτά κι άλλα αντίστοιχα επιτακτικά ερωτήματα, απορροφούν την πολιτική (παρ)ενέργεια της Καστοριάς. Ενώ, άρχισαν να σχηματοποιούνται οι τάσεις για την αυτοδιοικητική διαίρεση της περιοχής την επόμενη ημέρα.

Με το επίσημο ΠαΣοΚ να προτείνει δύο δήμους σε όλο τον νομό, την Νέα Δημοκρατία να πλειοδοτεί προτείνοντας τρεις, και τους βουλευτές του νομού Καστοριάς (κκ. Φίλιππο Πετσάλνικο και Ζήση Τζηκαλάγια) να ομονοούν, αμφότεροι προτείνοντας τέσσερις δήμους για τον νομό Καστοριάς. Πιστοί -καθώς φαίνεται- στην διακομματική, σιωπηλή μεν αλλά έμπρακτη, μακροχρόνια πολιτική παράδοση «σύμπλευσης» των δύο βουλευτών του νομού (και ουδόλως αντιπαράθεσης).

Όλα αυτά, που θυμίζουν ιδιαίτερα το παιγνίδι της κολοκυθιάς, και ενθαρρύνονται από την αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών, υποβαθμίζουν ακόμη περισσότερο την πόλη και τον νομό Καστοριάς. Διότι μερικά μόνο χρόνια μετά την πρώτη μεταρρύθμιση, η οποία κατάργησε τις περισσότερες κοινότητες του νομού Καστοριάς, δημιουργώντας στην θέση τους 12 περιφερειακούς δήμους, οι οποίοι στα χρόνια που υπάρχουν απέχουν πολύ από την σταθερότητα, κανείς δεν μπήκε ακριβώς στον κόπο να εξηγήσει με πειστικά επιχειρήματα, για ποιο λόγο θα πρέπει να μοιραστεί για μια νέα φορά η τράπουλα του νομού Καστοριάς, έστω σε λιγότερους παίκτες. Και για ποιο λόγο θα πρέπει να γενικευθεί η αυτοδιοικητική και πολιτική αποσταθεροποίηση, ώστε να είναι ορατός ο κίνδυνος μετάδοσής της στην Καστοριά.

Η οποία θα πρέπει να αγωνιστεί για να διατηρήσει την αστική φυσιογνωμία της, αλλά και επομένως την αυτοδιοικητική της ακεραιότητα, όσο το δυνατό περισσότερο. Έστω κι’ αν απαιτηθεί να διαμοιραστεί ο υπόλοιπος νομός σε δυο ακόμη μεγάλους Δήμους. Εκτός κι’ αν όλοι όσοι, προσπαθώντας να τεκμηριώσουν την πρότασή τους για τους νέους δήμους του νομού, επιχειρηματολογώντας για τα ιστορικά και κοινωνικά προτερήματα της άποψής τους, για τις ομοιότητες και τις ετερότητες των τοπικών πληθυσμών μεταξύ τους, και με τους άλλους, αρνούνται να αντιληφθούν τις κυρίαρχες πραγματικότητες που θα έπρεπε να λάβουν υπ’ όψη τους, όταν κληθούν να αποφασίσουν την τύχη της Καστοριάς. Της μόνης, κατ’ εξοχήν αστικής πόλης.

1. Παρά τους αρχικούς σχεδιασμούς, δεν αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή πριν από τον Μάϊο. Στις αρχές Απριλίου θα δοθεί στη δημοσιότητα το τελικό σχέδιο του υπουργείου για τον νέο χάρτη της χώρας, ώστε να τεθεί σε διαβούλευση και να ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο μέσα στον Μάϊο, δημιουργώντας ανησυχία για το κατά πόσο θα εφαρμοσθεί το πρόγραμμα μέχρι τις εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου, δεδομένου ότι ακόμη και αν ψηφισθεί το νομοσχέδιο στο τέλος της άνοιξης, θα πρέπει εντός καλοκαιριού να ακολουθήσει και η τροποποίηση του δημοτικού κώδικα, με αποτέλεσμα τα χρονικά περιθώρια να γίνονται ασφυκτικά. Στόχος παραμένει η μείωση των σημερινών 1.034 δήμων σε κάτω από 400. Ο Γ. Ραγκούσης δήλωσε ότι είναι εξασφαλισμένη και η χρηματοδότηση της νέας αρχιτεκτονικής κράτους και αυτοδιοίκησης. Για το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Διοικητική μεταρρύθμιση» ανέφερε πως μπορεί να χρηματοδοτήσει τον «Καλλικράτη» με τη μορφή που έχει σήμερα, χωρίς να αναμορφωθεί ο προϋπολογισμός του.

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Καλωσορίζοντας έναν ελπιδοφόρο σύλλογο, τον καστοριανό σύλλογο «Μαζί σου»

Το όνομά της Σαντάκο Σασάκι και πατρίδα της η Ιαπωνία, που έκανε το λάθος να βρεθεί στο πλευρό των Γερμανών του Χίτλερ, όταν εκείνος θέλησε να κατακτήσει τον κόσμο. Ένα λάθος που το πλήρωσε πανάκριβα με τη φρίκη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα.

Η Σαντάκο Σασάκι ήταν μόλις 2,5 χρονών (6 Αυγούστου 1945) όταν έριξαν τη βόμβα στη Χιροσίμα, στην πόλη όπου ζούσε και μεγάλωνε. Ευτυχώς έζησε χωρίς να πάθει τίποτε. Ή έτσι τουλάχιστον νόμιζε αυτή και η οικογένειά της για δέκα περίπου χρόνια. Στο μεταξύ ήταν κατάγερη, πήγαινε σχολείο, έχοντας και τις ιδιαίτερες κλίσεις και αγάπες της όπως πολλά παιδιά άλλωστε: τραγουδούσε όμορφα και έτρεχε πολύ γρήγορα, πιο γρήγορα απ’ όλα τα παιδιά της τάξης της. Γι’ αυτό και έπαιρνε μέρος σε σχολικούς αγώνες τρέχοντας για τη νίκη. Σε έναν τέτοιον αγώνα, όμως, κι ενώ είχε γίνει πια 12 χρονών, εμφάνισε τα συμπτώματα του καρκίνου και μπήκε στο νοσοκομείο για να γιατρευτεί. Εκεί μια φίλη της που την επισκεπτόταν της έμαθε πώς να φτιάχνει γερανούς από χαρτί σύμφωνα με την αρχαία γιαπωνέζικη τέχνη τυλίγματος χαρτιών. Η μικρή Σαντάκο άρχισε να δουλεύει με πάθος, πιστεύοντας πως, αν κατάφερνε να φτιάξει χίλιους γερανούς, θα νικούσε την αρρώστια που τη βασάνιζε. Αυτό πιστευόταν στην πατρίδα της, αυτό της επέτρεπε να ελπίζει στη γιατρειά που ποθούσε. Αυτό, λοιπόν, έκανε συνεχώς, γερανούς, και έγραφε γράμματα στους φίλους της. Και, χρησιμοποιώντας όλα τα είδη χαρτιού (χαρτοπετσέτες από το κουρείο του πατέρα της, χαρτί περιτυλίγματος γλυκών, ακόμα κι ετικέτες από μπουκαλάκια φαρμάκων),κατάφερε να φτιάξει 634 γερανούς, αλλά δεν πρόλαβε να τους χιλιάσει, για να ξορκίσει την αρρώστια που την βασάνιζε.

Στο μεταξύ, όμως, είχε καταφέρει κάτι πάρα πολύ σημαντικό: να υπερβεί τον εαυτό της και τις επιτακτικές του ανάγκες και να στρέψει όλη την προσοχή της σε ένα παναθρώπινο θέμα: αυτό της ειρήνης. Τη στιγμή που έχασε μια επίσης άρρωστη φίλη της συνειδητοποίησε πως αυτό που την ενδιέφερε περισσότερο ήταν να μην πεθάνουν και άλλοι άνθρωποι από ατομικές βόμβες: «Βλέπεις», γράφει σε γράμμα της, «δεν είναι αρκετό να θέλω να γίνω μόνο εγώ καλά. Θέλω όλος ο κόσμος να ξεπεράσει την αρρώστια του πνεύματος, που κάνει τους ανθρώπους να μισούν και να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Θέλω ειρήνη σε όλη τη γη. Μακάρι να μπορούσα να γράψω τη λέξη «ειρήνη» στα φτερά κάθε γερανού που φτιάχνω και να τους στείλω να πετάξουν σε όλη τη γη».

Η Σαντάκο δεν πέθανε γιατί έφτιαξε μονάχα 634 γερανούς. Άλλωστε, άλλο ήταν αυτό που την ενδιέφερε πια περισσότερο. Και το σπουδαιότερο ήταν που έριξε το σπόρο. Αυτός ο σπόρος έκανε τους συμμαθητές της να δουλέψουν όλοι μαζί και να φτιάξουν 356 γερανούς ακόμα, έτσι ώστε η φίλη τους να θαφτεί με χίλιους γερανούς γύρω της. Και μετά την κηδεία της μάζεψαν όλα τα γράμματα που τους είχε στείλει η Σαντάκο και τα έκαναν βιβλίο, που το έστειλαν σε όλη την Ιαπωνία για να μάθουν όλοι τι ευχόταν η γενναία τους φίλη.

Μα δεν ήταν μόνον αυτό, αφού στη συνέχεια μαζεύτηκαν από τους νέους της χώρας χρήματα και φτιάχτηκε το άγαλμα της Σαντάκο στο Πάρκο της Ειρήνης (φωτογραφία). Το άγαλμα δείχνει ένα κορίτσι όρθιο πάνω σε μια βάση που έχει το σχήμα ενός βουνού του παραδείσου και κρατάει στα ανασηκωμένα ψηλά χέρια της έναν τεράστιο χρυσό γερανό. Το καταπληκτικότερο όλων είναι πως κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου, Ημέρα της Ειρήνης, τα παιδιά -από την Ιαπωνία αρχικά και στη συνέχεια κι από άλλες χώρες- στέλνουν χιλιάδες γερανούς που κρέμονται με κλωστές στη βάση του αγάλματος, για να διαδώσουν την επιθυμία της Σαντάκο για ειρήνη σε όλον τον κόσμο. Κι η μικρή Γιαπωνεζούλα της Χιροσίμα θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο γενναία παιδιά στη γη, καθώς, αποδυναμωμένη η ίδια, έβαλε το κοινό καλό πιο πάνω κι από τον ίδιο τον εαυτό της , πάλεψε με όλη της τη δύναμη γι’ αυτό το κοινό καλό και κατάφερε να ενώσει τις φωνές όλων των παιδιών με τη δική της, δυναμώνοντας το παγκόσμιο αίτημα για ειρήνη.

Την ιστορία της Σαντάκο δεν την αναφέρω τυχαία σήμερα. Καθόλου μάλιστα, καθώς ήταν η μικρή γυναίκα που επιλέχτηκε φέτος να γιορταστεί στο Σχολείο μας, συνεχίζοντας την-όχι και πολύχρονη, είναι αλήθεια- παράδοσή μας να επιλέγουμε κάθε χρόνο μία σημαντική γυναίκα και να γιορτάζουμε τη μέρα της γυναίκας προβάλλοντάς την στα παιδιά, που πολλά θα είχαν να κερδίσουν, γνωρίζοντάς την. Φέτος ήταν η σειρά της μικρής Γιαπωνεζούλας, που, όπως είναι φυσικό, γοητεύει περισσότερο τα παιδιά, μια που και η ίδια παιδί ήταν όταν διέγραψε την ξεχωριστή της πορεία. Και ήταν μεγάλη η ικανοποίηση που μας χάρισε η περίπτωσή της, γιατί στο πρόσωπό της μπορέσαμε να τιμήσουμε και τη γυναίκα και την ειρήνη που συμβαίνει να γιορτάζονται την ίδια ακριβώς μέρα, στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο (το είχαμε καταφέρει ακόμα μια φορά, όταν αφιερώσαμε τη μέρα αυτή στη Μητέρα Τερέζα, Νόμπελ Ειρήνης 1979).

Αλλά δε θα υπήρχε το δημοσίευμα αυτό, αν δε συνέβαινε και κάτι άλλο που έχει σχέση με την περίπτωση της Σαντάκο, κάτι άλλο που συμβαίνει, όμως, εδώ στην Καστοριά, αυτήν τη φορά. Αναφέρομαι στην ίδρυση ενός καινούριου, ελπιδοφόρου, απαραίτητου, θα έλεγα, Συλλόγου, με την επωνυμία «Μαζί σου». Το όνομά του τα λέει όλα. Πρόκειται για το Σύλλογο που σκοπό του έχει να στέκεται στο πλευρό κάθε αρρώστου από καρκίνο και της οικογένειάς του, αφού όσοι το έχουν ζήσει-και είναι πολλοί-, γνωρίζουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και που δεν ξεπερνιούνται καθόλου εύκολα.

“Μαζί σου», λοιπόν, γιατί κανείς δεν μπορεί να τα καταφέρει ολομόναχος στα δύσκολα. Αλλά και κανείς μας δεν πρέπει να αδιαφορεί κι αυτό όχι μονάχα για τον άλλον, τον άρρωστο διπλανό μας, τον αναγκεμένο, αυτόν που δυσκολεύεται, αλλά και για μας τους ίδιους. Που έχουμε ή θα ‘πρεπε (φυσιολογικά) να έχουμε βαθιά την ανάγκη να βοηθάμε όσους μας χρειάζονται. Γιατί ο άνθρωπος φανερώνει πως άνθρωπος είναι μέσ’ από τον άλλον, το διπλανό του, αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια που έχει τη δύναμη να αλλάξει η ζωή του καθενός μας, αν την προσέξουμε όσο της αξίζει.

Ο νεοσύστατος Σύλλογος «Μαζί σου» ζητάει από όλους μας να νοιαστούμε. Και να εκφράσουμε αυτή μας την έγνοια για τον άλλον με όποιον τρόπο μπορούμε. Και όσο μπορεί ο καθένας μας. Γιατί είναι μάλλον ουτοπικό να πιστέψουμε πως μπορούμε όλοι μας να κάνουμε αυτό που κάνει η κυρία Βασιλεία, αφού είναι πολύ δύσκολο να το κάνουμε. Ποια είναι αυτή η κυρία; Μα ένα παράδειγμα. Δυνατό, αλλά παράδειγμα, σημερινό μάλιστα. Ένα από τα πολλά παραδείγματα που συμβαίνουν γύρω μας- το πιστεύουμε, γιατί έχουμε λόγους να το πιστεύουμε-, αλλά που συνήθως δεν τα μαθαίνουμε, επειδή τα ενδιαφέροντα νέα, αυτά που μας κεντρίζουν την προσοχή, είναι τα κακά νέα ή τα κοσμικά ή τα σκάνδαλα. Γι’ αυτό και νέα όπως το παρακάτω μένουν συνηθέστατα στην αφάνεια:

Στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστόνης μία από τις στρατιές εθελοντών είναι η κ. Βασιλεία. «Η κυρία αυτή αγωνίζεται με πάθος να παραμείνουν στη ζωή όσο γίνεται περισσότερο, αλλά και όσο γίνεται καλύτερα τα Ελληνόπουλα που καταλήγουν εκεί για να γιατρευτούν από πράγματα πολύ δύσκολα. Η αγκαλιά της είναι τόσο χωρητική που μπορεί να δεχτεί εύκολα εκατοντάδες παιδιά, πλήθος γονέων, χαρές μοναδικές, λύπες, αιφνίδιες αναστροφές της πορείας, ονόματα, τα πάντα.
Η κ. Βασιλεία ζει συνεχώς συντροφιά με τον πόνο και το ξεχείλισμα της αγάπης. Όλο το χρόνο της τον χαρίζει στα παιδιά του νοσοκομείου.» Ενσαρκώνει την αγάπη με κυρίαρχο χαρακτηριστικό την προσφορά του ίδιου του εαυτού της, το άκρον άωτο της αγάπης.

Την αναφέρουμε εδώ σήμερα ως παράδειγμα. Και απευθυνόμαστε σε όλους, άντρες, γυναίκες και παιδιά όπως η 12χρονη Σαντάκο που απέδειξε πως και τα παιδιά μπορούν, έχουν την ωριμότητα να νοιαστούν-έμπνευση χρειάζονται-, και ζητάμε την ολόκαρδη προσφορά σας. Ζητάμε το ενδιαφέρον σας, που εσείς θα αποφασίσετε πώς θα το εκφράσετε. Ο «Μαζί σου» θα προχωρήσει και θα πετύχει μόνο αν όλοι μας κάνουμε χώρο στην καρδιά μας για τους ανθρώπους που χρειάζονται το ολοπρόθυμο ενδιαφέρον μας. Μόνο αν οι αγκαλιές μας ανοίξουν και γίνουν πιο χωρητικές απ’ όσο είναι τώρα.
Μόνο αν γίνει ο καθένας μας μια μικρή Βασιλεία. Στο μέτρο των δυνατοτήτων του, αλλά μια Βασιλεία…

ΑΡΓΥΡΙΟΥ ΠΑΠΑΔΙΣΚΟΥ: Στη χιονισμένη

Καστοριά μας ξακουσμένη
και με χιόνια στολισμένη
πόσον ώμμορφα η φύσις με προσωρινή στολή
σ’ έχει ντύσει σαν νυφούλα
σαν γραμμένη βοσκοπούλα
που κρυβιέται μέσ’ στ’ αρνάκια παχουλή και ντροπαλή.

Και τη λίμνη παγωμένη
με τα χιόνια σκεπασμένη
σε την έκανεν η φύσις στρώμα να αναπαυθής
σαν νυφούλα χαϊδεμένη,
θελκτικά ασπροντυμένη
για γαμήλιο κρεββάτι ήρεμα να κοιμηθής.

Κι όταν, Καστοριά, ξυπνήσης
η θαυματουργή η Φύσις
με καινούρια θα σε ντύση πράσινη περιβολή,
σαν παρθένα ζηλεμένη
με λουλούδια στολισμένη
και τη λίμνη σου και πάλι θα την βλέπεις γαλανή.

Έχεις θέλγητρα μεγάλα,
που στον κόσμο δεν είν’ άλλα
και την κάμης την καρδιά μας, Καστοριά, να σε πονή
και μας βλέπεις απ’ τα ξένα
λίγ’ ανάπαυσι να βρούμε στη δική σου καλλονή.


5 Φεβρουαρίου 1924

Β.Π. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ: Χαιρετισμό Χαιρετισμό πηγαίναμε κι όλο για σένα λέγαμε

«Χαρά να σε γιαούρτωνα εκεί που ρητορεύεις...»

Επιτέλους ένας εκτονωτικός στίχος που γίνεται πράξη και μάλιστα σε καθεστώς υψηλής δημοσιότητας εκ της οποίας ο γιαουρτωθείς πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας εργαζομένων νεοελλήνων κ.λπ. κινδυνεύει στις αμέσως επόμενες εκλογές να εκλεγεί βουλευτής. Σε όποιο να ‘ναι κόμμα δεν έχει σημασία αφού αυτά που μας εκπτώχευσαν είναι ένα ακριβώς και το αυτώ ή το ένα χειρότερο από τ’ άλλο. Τα οποία εντούτοις κερδισμένα θα βγουν και πάλι απ’ αυτή την κόλαση που επιφυλάσσουν στους οπαδούς τους αλλά και στους μη δικούς τους, ειδικά σ’ αυτούς. Ο γιαουρτοβληθείς και οι συν αυτώ κουστουμο-γιακιάδες της εργατικής τάξης ήταν καθοριστικά δεκανίκια της παρούσας μακροχρόνιας κρίσης. Ορθώς αποδοκιμάσθηκε τοιουτοτρόπως από τους κατ’ εξακολούθησιν περιπαιγμένους. Το αλληλογρονθοκόπημα που ακολούθησε με τους διαδηλωτές ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων μας που πάνε και θα πάνε κάθε μέρα και στα χειρότερα. Τόσο καιρό βολευόμασταν χωμένοι ηδονικά στο σάπιο σύστημα. Τώρα θα το πληρώσουμε. Θα αλληλοχτυπηθούμε αγρίως όλοι μας• τα γιαούρτια δεν είναι τίποτα, απλώς μας λευκαίνουν μερικώς. Ο στίχος του Δ. Σαββόπουλου έχει άμεση θέση και σχέση με την παραπάνω διαδικασία. Ρητορεία του άδειου, δημόσια φλυαρία, κοροϊδία, κυβερνητικός συνδικαλισμός δηλαδή εργατοπατερικός εσμός, το συνακόλουθο βουλευτιλίκι, το ΠΑΜΕ μια βόλτα στο πουθενά, ο αριστεριδηθενισμός κ.λπ. γυμνάσματα και το γιαούρτι σε κάθε περίπτωση μόνη αντίδραση.

Σημ. ένδον. Δεν μπορώ, δηλαδή δεν ξέρω, για ν’ αναρτήσω εδώ και δίπλα το έξοχο τραγούδι από τη Λιλιπούπολη το «Γιαουρτοπόταμο» ή «Το άσπρο χρώμα». Έτσι για μια αντίδραση.

***

Παρασκευή βράδυ των Γ’ Χαιρετισμών στη Ρωσική, τούτη τη φορά, εκκλησία και μια υπέροχη ολιγομελή μεικτή χορωδία από τον γυναικωνίτη πήγαινε τον κανόνα των Χαιρετισμών 5 προς 1 στην ελληνική και ρωσική. Έδινε νόμιζες ρεσιτάλ σε μια υποφερτά αδειανή εκκλησία-αίθουσα. Οι Σλάβοι του πράγματος (όσοι το μπόρεσαν να έρθουν αφού απεργούσαν τα μέσα μαζικής κυκλοφορίας κι η κίτρινη αθηναϊκή λέπρα εξυπηρετική αλλά πανάκριβη) βαθύτατα πιστοί προσκυνούν τις εικόνες με τα χείλη και το μέτωπο. Συλλογιζόμουν τα δικά μας εκκλησιαζόμενα όντα της επιτήδευσης και του θεαθήναι και κάπως ένιωθα.
Η πόλη άδεια, φοβισμένη από τους διαδηλωτές, τα μέτρα, τα δακρυγόνα. Μέχρι και τον Γλέζο βάρεσαν οι ανοήμονες.
Η Πανεπιστημίου στο ύψος του ασύλου, κατειλημμένη κατά τα 2/3 της από τους απολυμένους της Ολυμπιακής. Αυτοί που κάποτε διορίστηκαν φιλώντας ό,τι πιο χυδαίο διέθετε ο δικομματισμός της πολιτικής μας ευτέλειας. Μέρες και νύχτες τώρα εκεί.
–Δεν θα περάσουν!
Τι άραγε; Μάλλον τα αυτοκίνητα και μόνο, αφού όλα τ’ άλλα πέρασαν και μάλιστα αβρόχοις ποσί. Μικρό μποτιλιάρισμα, στροφή και έληξε. Ένας μοτοσυκλετιστής μαλώνει με απολυμένους γιατί θέλει να περάσει από το πεζοδρόμιο. Δεν τον αφήνουν. Σ’ αυτόν σταμάτησε η δουλιά. Διαμαρτύρεται ότι τα πεζοδρόμια δεν περιλαμβάνονται στην ύλη των εργατικών καταλήψεων αφού είναι τα «μεγαλύτερα σχολεία της ζωής» κι ως εκ τούτου ανήκουν στην αρμοδιότητα της εκπαίδευσης πάσης βαθμίδος. Αψιμαχίες. Πεζοδρομιακός αυτοματισμός.

6 Μαρτίου 2010. Στον Ιανό.
Ακούω φωνές στο πατάρι.

Με βαρκοζώνες και μπουφάν
και δίχως τους φίλους τους παλιούς
τραγουδάει allons enfants
κι όμως εσύ δεν τον ακούς...

Ο Διονύσης Σαββόπουλος στο μικρόφωνο, με λευκή τη γενειάδα του χρόνου ως γιαουρτωθείς, δίπλα του ο ασπρομούστακος(!) Δ. Παπαδημούλης και παραδίπλα ο βαθύπιλος και λευκοπώγων Μ. Ρασούλης. Ολα λευκά και ωραία. Μιλούν για το βιβλίο «Κιλελέρ 1910» του Θωμά Ψύλλα εκ Λαρίσης.
«6 Μαρτίου 1910...
Τραγούδι τρύπιο και στιχάκι μπαλωμένο
που θα με κρύψεις πες μου που
ακούω φωνές από παντού
και φοβάμαι το καημένο...»

(τον καημένο)

Στο λεωφορείο επιστροφής στέκομαι στα άρθρα της «Καθημερινής» για την περφόρμερ Μαρίνα Αμπράμοβιτς («...Δεν παίρνω ούτε ασπιρίνη για τα κρυολογήματα. Δεν θέλω τίποτε που να αλλοιώνει αυτό που αισθάνομαι, να με αποσυνδέει από την πραγματικότητά μου», και την ποιήτρια Ανν Σέξτον («Είναι τόσο γυμνή και μοναδική./Είναι το άθροισμα του εαυτού σου και του ονείρου σου./Σκαρφάλωσέ την σαν μνημείο, βήμα το βήμα./Είναι στέρεη.// Ως προς εμένα, είμαι μια νερομπογιά/Ξεπλένομαι.)
(Από τη συλλογή της «Ερωτικά ποιήματα» μετ. εισαγωγή, επίμετρο Ευτυχίας Παναγιώτου, εκδ. Μελάνι).

***

Πίσω στην πόλη παίζει σε πρώτη προβολή επί της δυτικομακεδονικής γης το «Χιόνι της Σαχάρας» και κλάμα οι κυρίες αμυγδαλιές!

ΟΔΟΣ: Α με Α

Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα με οξύ δημογραφικό πρόβλημα, στην οποία ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός διαρκώς γηράσκει, όπως αποδεικνύεται από τα (και παγκοσμίως αναγνωρισμένα πλέον ελληνικά) στατιστικά στοιχεία, δεν θα μπορούσε να σκεφθεί κάποιος αποτελεσματικότερο τρόπο, για να ανησυχήσει τις υποψήφιες μητέρες, και κυρίως τις νεαρές γυναίκες, από το να παρουσιάζεται το στάδιο της κυοφορίας, η εγκυμοσύνη κοινώς, ως ένα είδος δοκιμασίας, ίσως δράματος ή ασθένειας ή ακόμη και αναπηρίας.

Το οποίο χρήζει μάλιστα και ειδικής ψυχολογικής υποστήριξης, από Ομάδα Ψυχολογικής Στήριξης Ψυχολόγων (που απευθύνονται σε μέλλουσες μητέρες και… πατέρες) που σύμφωνα με δελτίο τύπου που διανεμήθηκε στα ΜΜΕ της Καστοριάς για την ενημέρωση των ασθενών και οδοιπόρων, προσφέρεται να παράσχει δραστήριο κέντρο για «Α με Α» (δηλαδή «ατόμων» με «αναπηρίες») που εδρεύει σε μεγάλο γειτονικό δήμο της Καστοριάς.

Ως τώρα, οι (καθώς φαίνεται) αναχρονιστές που ήλθαν, έζησαν και εξακολουθούν να γενιούνται σ΄ αυτό τον μάταιο κόσμο, είχαν την πλάνη να διδάσκονται να μαθαίνουν και να υποστηρίζουν, ότι η εγκυμοσύνη που αναγγέλλει την γέννηση ενός νέου ανθρώπου, δηλαδή ένα πραγματικό θαύμα αλλά και το στάδιό της, ταυτίζονται με την χαρά, την προσδοκία, έστω και αν υπάρχει πάντα μια δόση αγωνίας.

Έτι, η εγκυμοσύνη αν δεν είναι ο ορισμός της ευτυχίας, οπωσδήποτε πάντως δεν είναι δυστυχία, ούτε αναπηρία ή κάποιο δράμα που χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη. Εκτός από τις απειροελάχιστες, ακραίες περιπτώσεις της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Στις οποίες προφανώς και δεν αναφέρεται το φιλόδοξο πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης, και οπωσδήποτε όχι από τότε που οι Ελληνίδες αιώνες πριν, σταμάτησαν να πέφτουν θύματα κακοποίησης από εισβολείς και δυνάστες.

21.3.10

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Ενημερώθηκα, με πολλούς και διαφόρους τρόπους (ραδιοφωνικά, από εφημερίδες, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λ.π.), ότι στην Αθήνα το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι μουσική σε καφετέριες, εστιατόρια θα επιτρέπεται -σε κλειστούς χώρους- τις καθημερινές μόνο μέχρι τις 11.00 το βράδυ και από Παρασκευή μέχρι Κυριακή μέχρι τη 1.00 τη νύχτα.

Ειλικρινά, είναι η πρώτη φορά που λυπούμαι επειδή δεν είμαι κάτοικος Αθηνών. Εκεί φαίνεται δεν φοβούνται "τους ανθρώπους της νύχτας" οι Αρχές, όπως συμβαίνει στην πόλη μας... Όπου, όχι μόνο φοβούνται να παρέμβουν για τη μουσική, αλλά ούτε και για τη χρησιμοποίηση της τουριστικής παραλίας από τα καταστήματα ψυχαγωγίας σαν αποθηκευτικό χώρο και σκουπιδότοπο.

Δεν αναφέρομαι καθόλου στο ότι το πιο τουριστικό σημείο, δηλαδή η νότια και ανατολική πλευρά της παραλίας έχει να σκουπιστεί από ...αμνημόνευτους χρόνους.
Αλήθεια, υπάρχει αντιδήμαρχος καθαριότητας και χρησιμοποιεί ποτέ τα πόδια του για να δει τι γίνεται;

Μήπως σ` αυτούς τους χαλεπούς καιρούς δεν θα έβλαπτε και μία προσπάθεια ανέξοδου νοικοκυρέματος της πόλης;

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Χρυσούλα Πατρώνου-Παπατέρπου



Σχετικά κείμενα:

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Κύριε διευθυντά,

Καλά, τα απανωτά μετάλλια του προέδρου της Βουλής, εδώ που τα λέμε, ήταν άκρως αναμενόμενα.

Της Ιεράς Μητροπόλεώς μας είναι πλέον καθιερωμένες. Και με τη βούλα των διευθύνσεων της α/θμιας και β/θμιας Εκπ/σεως, γιατί τώρα βραβεύονται αυτοί που προτείνονται από τις διευθύνσεις, άγνωστο με ποια κριτήρια.

Αλλά το 2010 ξεκίνησε με μία βράβευση έκπληξη: ο δήμος Σαλαμίνας βράβευσε κάποιους δημάρχους που βοηθούν τον πολιτισμό και την τέχνη. Πανελλήνια διάκριση περίμενε τον δήμαρχο Καστοριάς κ. Ι. Τσαμίση, ο οποίος ήταν ένας από τους βραβευμένους. Ως τη Σαλαμίνα έφτασε η προσφορά του στους δύο αυτούς τομείς που έχουν σχέση με το πνεύμα. Μόνο στην Καστοριά αναρωτιόμαστε ακόμα για ποια ακριβώς προσφορά του βραβεύτηκε.

Και πριν συνέλθουμε από αυτήν την κεραμίδα, μας ήρθε άλλη: ο δήμος Καστοριάς (προφανώς και ο βραβευμένος στην Σαλαμίνα δήμαρχος) σε συνεργασία με την δημοτική βιβλιοθήκη και το 3ο λύκειο της πόλης τιμά «διακεκριμένη ποιήτρια της πόλης μας». Αλλά η πόλη δεν γνωρίζει πολλά: ούτε πως διαθέτει μία διακεκριμένη ποιήτρια, ούτε πού και γιατί διακρίθηκε. Εκτός και αν μιλάμε για προκαταβολικά διακεκριμένη, αφού οσονούπω θα της απονείμουν διάκριση τόσοι έγκυροι φορείς μαζί. Αυτοί δε που απονέμουν τις τιμές και καθιερώνουν ας φροντίσουν τουλάχιστον να ενημερώσουν τον λαό της Καστοριάς για τις ιστορικές στιγμές που ζει. Και επίσης να τον πείσουν. Περήφανος για όλους τους διακεκριμένους της πόλης μας, η οποία παρόλα αυτά δεν διακρίνεται για την κατάστασή της στο συγκεκριμένο τομέα.

Με περηφάνεια
Χρήστος Κ.
istos90@gmail.com

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

O λόγος για τις υπηρεσίες των Δήμων για τη σήμανση, την ονοματοδοσία και την αριθμοδότηση των οδών καθ΄ άπασαν την επικράτειαν.

Ανηφορίζοντας την κεντρική οδό Καστοριάς, στην οδό Μητροπόλεως δεν υπάρχει ούτε μια πινακίδα σήμανσης έστω και στις συμβολές της με τις καθέτους προς αυτήν οδούς. Πέραν όμως αυτών η ονοματοδοσία των οδών ούτε την πολυαίωνη ιστορία της Καστοριάς αποτυπώνει, ούτε την ιδιαιτερότητά της όχι μόνον δεν αναδεικνύει, αλλά ούτε καν την ιχνηλατεί.

Η πόλη της Καστοριάς μέχρι και σήμερα οφείλει την οικονομική της ευεξία και τη φήμη της στην επεξεργασία και προώθηση της γούνας μέχρι τα πέρατα του κόσμου. Κανείς διακεκριμένος γουνοποιός δεν μνημονεύεται.
Ο Καστοριανός Μανωλάκης αναφέρεται με τη δεύτερη ιδιότητά του, του πρώτου ευεργέτη. Επιλέξαμε κατά καιρούς ονόματα, όπως Μαγγελάνου, Τοσίτσα, Παρνασσού, Απολλωνίας, Κρήτης, Πιπινέλη, Φανερωμένης αντί του ορθού Νικολάου Πετρίτη*, Ηφαίστου αντί Αρχελάου, Βυζαντίου αντί Αλεξίου Κομηνού, Παλαιολόγου αντί Γεωργίου Παλαιολόγου, Φίλων αντί Φιλικής Εταιρείας, Νοσοκομείου** αντί Παναγιώτη Παπαναούμ και παραμερίζουμε διακεκριμένους γουνοποιούς από τους παλαιοτέρους εννοώ, όπως Δημήτριος Μπετλής, Αδελφοί Βερδάρη, Γεώργιος Δράσκας, Δημήτριος Σακελλάριος.

Δεν ερεύνησα δευτερεύοντες οδούς, πάντως σε κύριους οδούς δεν αναφέρονται τα ονόματα των Γεωργίου Καστριώτη, Θωμά Μανδακάση, Αργύρη Παπαρίζου, Σεβαστού Λεοντιάδη, Μεθοδίου Ανθρακίτη.

Ο Καστοριανός Μανωλάκης δεν αναφέρεται σε καμιά δυστυχώς οδό καθ΄όλην την επικράτειαν και ας ήταν ο πρώτος Έλληνας Ευεργέτης. Ούτε στην Άρτα, ούτε στη Χίο και την Πάτμο, ούτε στα Ιωάννινα και στο Αιτωλικό που τις ευεργέτησε. Ακόμα και στη Θεσσαλονίκη η υπάρχουσα οδός ονομάζεται Κυριάκου Μανωλάκη. Ο Μανωλάκης ως πρώτος ευεργέτης ανήκει σ΄όλους τους Έλληνες. Συνοψίζοντας τη δράση του ένα πατριαρχικό σιγίλιο*** του 1663 χαρακτηρίζει τον Μανωλάκην «ως άλλον τινά χρυσορρόαν Νείλον, τοις της ελεημοσύνης ρεύμασι την οικουμένη καταρδεύοντα».

Στην μακραίωνη ιστορία της Καστοριάς συναντούμε ονόματα, όπως, Αλεξίου Κομνηνού, Γεωργίου Παλαιολόγου, Νικηφόρου Βρυέννιου, Ανδρόνικου Κομνηνού (ιδέ 'Αγιος Γεώργιος της Ακρολοφίας- Ιστολόγιο Δημ.Γκολίτσης- παλαιότερες αναρτήσεις) ...αλλά η πειθαρχία μάθημα μεν εστιν του άρχοντος, εμποιεί γάρ ο καλώς άγων (οδηγών) τό καλώς έπεσθαι, καθάπερ ιππικής τέχνης αποτέλεσμα πράον ίππον και πειθήνιον παρασχείν...
Λυκούργος 30.4.7, Πλούταρχος.

Ευχαριστώ για την φιλοξενία.

Δημήτριος Γκολίτσης
ippiasvolley@gmail.com
http://eklactakeimena.blogspot.com

* Το Ελληνικόν Σχολείον, όπου φοίτησε ο Παναγιώτης Παπαναούμ 1816-1822 λειτούργησε ομαλά στο ίδιο κτίριο μέχρι το 1888. Καστοριάς Παιδεία επί τουρκοκρατίας Μ.Κ.Παρανίκας .... και η οδός ονομάσθηκε Παναγίας Φανερωμένης {...}. Υπάρχει άραγε σήμερα ιδοκτησία του Δήμου επί της οδού Παναγίας Φανερωμένης;
** Θεόπροπος (Θεός+πρέπων= ο ζητών χρησμό.
*** Η προέκταση της Μαυριωτίσσης θα μπορούσε να ονομασθεί Νοσοκομείου,όπως και η κεντρική οδός στη Χλόη Βιτσίου στη σωστή γεωγραφική της κατεύθυνση όπως η οδός Γράμμου, και όχι δίπλα στην οδό Κρήτης που είναι μέχρι σήμερα. Κανονικά έπρεπε να ονομάζεται Βιτσίου η σημερινή Ορεστίων που επικράτησε τελικά γιατί η λέξη Κορεστίων δεν κρίθηκε κατάλληλη! Σκιαμαχούμε...
*** Από τη λατινική λέξη sigillium= σφραγίδα.

20.3.10

21η Μαρτίου,Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

RAINER MARIA RILKE
1875-1926


ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

Τα λόγια του αγγέλου

Δεν είσαι πιο κοντά στο Θεό από μας
είμαστε όλοι μακρυά του.
Θαυμάσια όμως είναι
τα χέρια σου τ` αξιοζήλευτα.
Τόσο μεστά καμιά άλλη δεν έχει
τόσο γεμάτα φως μέσα από το μανδύα σου
είμαι η μέρα, είμαι η δρόσος,
εσύ όμως είσαι το δέντρο.

Κουράστηκα τώρα, ο δρόμος μου ήταν μακρύς,
συγχώρεσέ με, λησμόνησα,
ότι Αυτός, που μέγας με τα χρυσά στολίδια του
καθόταν σαν μεσ`στον ήλιο,
να σου αναγγείλω μου είπε, εσένα την Αμαρτωλή,
(με μπέρδεψε ο χώρος).
Δες: είμαι αυτό που αρχίζει,
εσύ όμως είσαι το δέντρο.

Τέντωσα τις φτερούγες μου
και έγινα υπερβολικά μακρύς`
τώρα πλημμύρισε το φτωχικό σου σπίτι
απ` τη μεγάλη φορεσιά μου.
Και όμως είσαι τόσο μόνη
όσο ποτέ και ούτε καν που με κοιτάζεις
αυτό σημαίνει: είμαι ένα φύσημα στο άλσος,
εσύ όμως είσαι το δέντρο.

Όλοι οι άγγελοι φοβούνται τόσο,
και απομακρύνονται ο ένας απ` τον άλλο:
ποτέ πριν δεν ήταν ο πόθος τόσο,
τόσο αβέβαιος και μεγάλος.
Ίσως, σύντομα κάτι να συμβεί,
που μες στο όνειρο θα καταλάβεις.
Σε χαιρετώ, και η ψυχή μου βλέπει:
έτοιμη είσαι και ώριμη.
Είσαι η μεγάλη, η πελώρια Πύλη,
και σύντομα ψηλά θ΄ανέβεις.
Εσύ, του τραγουδιού μου το γλυκύτερο αυτί,
τώρα το νοιώθω: Το λόγια μου χαθήκανε
σαν σ` ένα δάσος μέσα σου.

Έτσι ήρθα κι ολοκλήρωσα
τα χίλια κι ένα όνειρά σου.
Με κοίταξε ο Θεός θάμπωσε...

Εσύ όμως είσαι το δέντρο.



Μετάφραση Χρυσούλας Πατρώνου-Παπατέρπου
Καστοριά 9.2.2010

19.3.10

ΟΔΟΣ: Γη και ύδωρ

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την λίμνη της Καστοριάς και τις εκτεταμένες πλημμύρες, δρόμων, πεζοδρομίων και παραλίμνιων υπογείων (έως και το σπήλαιο του Δράκου επλήγη), φαινόμενα που αν και σταμάτησαν τα καιρικά φαινόμενα, ωστόσο δεν υποχωρούν. Έστω και αν οι τεχνικές υπηρεσίες της νομαρχίας «άνοιξαν» τις περίφημες «πόρτες», ώστε δεν απομένει καμμιά αμφιβολία, ούτε και στους πιο δύσπιστους ή και επιφυλακτικούς, ότι κάθε συζήτηση που είχε προηγηθεί μέχρι πρόσφατα και κάθε «λύση» που είχαν επεξεργαστεί, ή εξαγγείλει οι αρμόδιοι, είναι πλέον ανεπίκαιρα. Ανεπαρκή και ανεφάρμοστα αντίμετρα.

Διότι, μέχρι μερικές εβδομάδες πριν, το πρόβλημα της ανόδου της στάθμης αφορούσε περιορισμένη έκταση στην περιοχή του parking της νομαρχίας. Ώστε το πρόβλημα, ήταν περισσότερο αισθητικής και μόνο παροδικά είχε σοβαρές πρακτικές συνέπειες και προεκτάσεις. Ακόμη και τα πρόσφατα σχόλια της ΟΔΟΥ (φύλλα 525 & 527) με τα οποία, προτρέπονταν οι συναρμόδιοι να λάβουν αποφάσεις για την αποκατάσταση της λίμνης, πέραν από την συμπτωματικά προφητική τους διάσταση, ασφαλώς δεν είχαν λάβει υπ’ όψη τους την πιθανότητα να συμβεί στην έκταση που ελάχιστες εβδομάδες μετά συνέβη, η πλημμύρα της Καστοριάς σε παραλίμνιες θέσεις.

Κι’ όμως οι χιονοπτώσεις και βροχοπτώσεις των τελευταίων εβδομάδων στο πρώτο 15νθήμερο του Φεβρουαρίου, που δεν ήταν ακριβώς πρωτοφανούς έντασης ή συχνότητας σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, αλλά μάλλον χρονικά σύντομες και στα αναμενόμενα όρια του καστοριανού χειμώνα, οδήγησαν την κατάσταση εκεί που δεν είχε ξαναφθάσει ποτέ στο παρελθόν. Τουλάχιστον έως τότε που το «φιλόδοξο» σχέδιο των επιχωματώσεων της λίμνης (επί δημαρχιών των κκ. Α. Οικονομίδη και Δ. Παπουλίδη) δεν επεκτεινόταν ανεξέλεγκτα, και προφανώς αυθαίρετα, και ασφαλώς χωρίς μελέτες για τις δυνατότητες και τις επιπτώσεις της σοβαρής αυτής τεχνικής και κοινωνικής παρέμβασης στην λίμνη και τις όχθες της.

Έτσι, μετά την ιστορική ανατροπή με την μετατόπιση της δεσπόζουσας Καστοριάς στις παραλίες της, και την συγκέντρωσή της εκεί που άλλοτε υπήρχε λίμνη, αποδείχθηκε ότι το… μεγαλόπνοο σχέδιο, αν και έχει πολλά θετικά γνωρίσματα και αποτελέσματα τα οποία δεν πρέπει να αγνοούνται ή να μηδενίζονται, ωστόσο, είχε και πολλά τρωτά, πέραν της ερήμωσης του εσωτερικού τμήματος της Καστοριάς.

Και πιο συγκεκριμένα, είχε σαν συνέπεια τον φαινομενικό περιορισμό της λίμνης, ο οποίος αν και προσωρινός, ενέπνευσε ακόμη περισσότερο τους «μεταρρυθμιστές» της πόλης και της λίμνης, αφού τους φούσκωσε τα μυαλά με την πεποίθηση ότι τα πάντα (της λίμνης συμπεριλαμβανόμενης) μπορούν να υποταχθούν στην ανθρώπινη θέληση και το ρέον χρήμα των τεχνικών υποδομών. Που αν και αναλώθηκε σε αμύθητα ύψη, αποδείχθηκε στο τέλος ότι σε βασικά του σημεία, το μόνο που πέτυχε ήταν κάτι περισσότερο από μια τρύπα στο νερό.

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι, οι εκτεταμένες και ανεξέλεγκτες επιχωματώσεις, ειδικά στην περιοχή της λεωφόρου των Κύκνων προς την νομαρχία Καστοριάς, καθώς και αλλού, που είχαν σαν ένα ακόμη αποτέλεσμα την δημιουργία μεγάλων ανοικτών υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων, όπως το πάρκο της Ολυμπιακής Φλόγας, αμφίβολης αισθητικής και χρηστικής αναγκαιότητας, αποτελούν βαριές θυσίες του τόπου και του φυσικού του περιβάλλοντος, ιδίως της λίμνης, στον βωμό πρωτίστως του τουριστικού οράματος. Για το οποίο, οι σοφοί που κυβέρνησαν την πόλη πίστεψαν ότι μπορούσαν να προσφέρουν γη και ύδωρ. Με αποτέλεσμα το τίμημα που πληρώνει η Καστοριά και οι κάτοικοί της να είναι βαρύ, ασήκωτο και αδικαιολόγητο. Ώστε έφθασε η εποχή στην οποία η λίμνη, ο μοναδικός, προαιώνιος και παντοτινός ευεργέτης της Καστοριάς, να φαντάζει στα μάτια των πιο ανυποψίαστων ακόμη και σαν απειλή.

Δεν απαιτείται να είναι κάποιος ειδικός επιστήμονας για να συμπεράνει ότι απέτυχε παταγωδώς η κατακυρίευση της λίμνης. Και πως οι ανυποχώρητες πλημμύρες που σημειώθηκαν φέτος, αποτελούν αποκατάσταση, και όχι καταστροφή.
Παράλληλα κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την επανάληψή τους στο μέλλον, -γιατί όχι και στον επόμενο χειμώνα- ώστε να είναι σαφές ότι οι αποφάσεις που έλαβαν από κοινού ο Δήμος Καστοριάς και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση στις αρχές του έτους, να είναι πια εντελώς ανεπίκαιρες και ακατάλληλες. Αφού λήφθηκαν για την αντιμετώπιση της περιορισμένης ανόδου που όλοι γνώριζαν μέχρι τώρα. Άλλωστε με την ασυνήθιστη δισυπόστατη διάκρισή τους, σε λύσεις κάπως φθηνές αλλά προσωρινές και πανάκριβες αλλά πιο μόνιμες, τις οποίες αποφάσισαν και τις δύο (προς τέρψη των σχετικών εργολαβικών συμφερόντων) δεν είχαν πείσει ιδιαιτέρως για την σοβαρότητα του εγχειρήματος.

Αρκεί να αντιληφθούν το συντομότερο δυνατό ότι η λύση για την λίμνη είναι να αποκατασταθεί η λεκάνη της. Να σκαφτεί εκεί που μπαζώθηκε, μέχρι τον πυθμένα της και να ανοίξει η λεκάνη της, τουλάχιστον στα απολύτως οριακά όριά της. Να περιοριστεί εδαφικά ο άχρηστος και παντελώς ψευδεπίγραφος τεχνητός ύφαλος, με τα κάτι σαν πάρκα, τα κάπως αταίριαστα μνημεία και τις εγκαταστάσεις. Και να μετατοπισθεί η λεωφόρος Κύκνων όπου και όσο χρειάζεται ώστε να συγκλίνει με το πραγματικό έδαφος, για να μην πλημμυρίζει με τον πρώτο φυσιολογικά βαρύ χειμώνα. Τότε ίσως αρχίσουν να αντιλαμβάνονται ότι η λίμνη δεν εκδικείται, απλά επιστρέφει στον ζωτικό της χώρο.


ΥΓ Αν θέλουν (τάχα) τόσο πολύ το πράσινο (σε μια πόλη που θα έπρεπε να αισχύνεται για τις επιδόσεις της και στον τομέα αυτό) ας βυθίσουν στην σκιά νέων δένδρων τους χώρους που θα απομείνουν, ώστε να δροσίζονται οι κουρασμένοι πολυπληθείς επισκέπτες της αρχόντισσας πόλης. Κι’ ας φυτέψουν κανένα δένδρο ή και θάμνο στην ξερή και έρημη, την αποκαρδιωτική εσωτερική τσιμεντούπολη που καιροφυλακτεί και ξεγελά τα τουριστικά στίφη με το δήθεν πράσινο προσωπείο της εισόδου της λεωφόρου των Κύκνων. Των ηρώων και των αμφιθεάτρων. Αλλά αν είσαι εραστής της τέχνης και των γραμμάτων.

17.3.10

ΝΩΝΤΑ ΤΣΙΓΚΑ: Το χοιροστάσιο

(Τρεις ιστορίες και μια φωτογραφία)













Αφιερώνεται σ’ όλους τους Έλληνες οι οποίοι είχαν την τιμητική τους στην επίσημη ιστοσελίδα του ΔΝΤ όπου και τους απευθύνθηκε το «καλωσορίσατε» (welcome) την 12.2.2010 με την είσοδο της πατρίδας τους στην οικογένεια των «επιτηρουμένων» χωρών.


Με λευκό φόρεμα σε μαύρο φόντο

Κοιτάζω μια βραβευμένη από τη UNICEF φωτογραφία της περσινής χρονιάς. Σε κάποια παραγκούπολη (δηλαδή οπουδήποτε) στην Αϊτή. Αφορά στην περίοδο πριν από το σεισμό. Σε πρώτο πλάνο κυριαρχεί η λεπτή σιλουέτα ενός μαύρου κοριτσιού με λευκό φόρεμα. Σαν αλαφροΐσκιωτη γαζέλα διασχίζει ξυπόλυτο τα νερά (πρόκειται για λύματα καταφανώς) μέσα σε σκουπιδότοπο. Μέσα σ’ εκείνο τον καθρέφτη του βάλτου σκύβει αυτάρεσκα το επιπόλαια συννεφιασμένο πρόσωπό του ο ουρανός κι ετούτη η αναδυόμενη σταχτοπούτα μοιάζει μόλις να ’χει αφήσει σφηνωμένο κάπου εκεί μέσα το ακριβό της γοβάκι. Αυτό που περιεργάζεται ήδη το βλέμμα κάποιου αόρατου στο πλάνο πρίγκηπα. Ελπίδα πίσω από το μαύρο και ανέλπιδο του κόσμου… Σε δεύτερο πλάνο δυο γουρούνια σκύβουν τις μουσούδες τους και ψάχνουν τον ίδιο βούρκο.

Φτωχοί δεν είναι. μονάχα στερημένοι βασικών αγαθών
Κι αφημένοι στην τύχη, δίχως δύναμη και δίχως θέληση.
Είναι σημαδεμένοι απ’ τη σφραγίδα μιας αγωνίας δίχως όνομα
Γυμνωμένοι απ’ όλα, ακόμη κι απ’ το νόημα της φτώχειας.

Ράϊνερ Μαρία Ρίλκε Το βιβλίο της φτώχειας και του θανάτου

Η Αϊτή ήταν από καιρό μια από τις χρεοκοπημένες χώρες του πλανήτη που διατελούν κάτω από την κηδεμονία του ΔΝΤ. Οι εισαγωγές έπαψαν. Το κοινωνικό κράτος κατέρρευσε ολοσχερώς. Νοσοκομεία, στοιχειώδεις υποδομές δεν υπάρχουν από καιρό. Το μηνιαίο εισόδημα για όσους εργάζονται δεν ξεπερνά τα 100 δολάρια. Και μια μερίδα βραστό ρύζι κοστίζει 5 δολάρια. Η στέγη δεν είναι εξασφαλισμένη για το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού που προσπαθεί να επιβιώσει κάτω από συνθήκες πρωτόγονες και απόλυτης ένδειας. Σπίτια από λαμαρίνα και χαρτόνια. Κάποτε πλίθινα. Χωρίς πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση. Οι συμμορίες έχουν αναλάβει ρόλο εξασφαλίζοντας στα μέλη τους τον επιούσιο με φόνους και ληστείες. Το κράτος έχει καταλυθεί. Η ένδεια των κατοίκων αυτής της χώρας καταντά ασύλληπτη. Ακόμη και χώμα για εμπλουτισμό της δικής τους γης, ώστε αυτή να σταθεί επαρκής για καλλιέργεια, κλέβουν από την γειτονική Δομινικανική Δημοκρατία που ευημερεί σχετικά.

Πολύ προτού υπάρξει ο σεισμός ένα συγκλονιστικό τηλεοπτικό ρεπορτάζ μας αφήνει άφωνους. Ανακαλύπτουμε ξαφνικά εμείς οι πληροφορημένοι και ανίδεοι τα… μπισκότα από λάσπη!!! Χώμα καλής ποιότητας από αυτό που χρησιμοποιούν οι αγγειοπλάστες. Το αναμιγνύουν με βούτυρο και αλάτι. Τα «μπισκότα» πλάθονται και ψήνονται στον ήλιο. Τρώγονται για να κορέσουν την πείνα των ανθρώπων. Πολλοί πεθαίνουν από αποφρακτικό ειλεό ωστόσο πεθαίνουν χορτάτοι (από χώμα). Μια ιδιότυπη «χρηματιστηριακή» συναλλαγή λαμβάνει χώραν επίσης. Τα μπισκότα αυτά πωλούνται από χέρι σε χέρι σε όλο και μεγαλύτερη τιμή. Λες και πληρώνει κανείς μόνο και μόνο για να μην καταλήξει να τα φάει.
Τα αντικρίζουμε όλα αυτά χωρίς έλεος. Χωρίς να πεθάνουμε από ντροπή για την χορτασμένη κατάντια μας. Αμέριμνοι βόσκουμε στο βούρκο πίσω από το κορίτσι που διασχίζει τα νερά. Βλέπω την Κίρκη να συλλαβίζει τις μαγγανείες και τη σολομωνική των μεταμορφώσεων.

Κι έπειτα ήρθε ο σεισμός. Για να γκρεμίσει ότι είχε απομείνει όρθιο. Για να αποκαλύψει το μέγεθος της επίγειας κόλασης…

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Σάλο έχει προκαλέσει στην Αμερική και σε ολόκληρο τον κόσμο η εξωφρενική δήλωση του διάσημου ευαγγελιστή «τηλεπάστορα» Πατ Ρόμπερτσον, σύμφωνα με την οποία η Αϊτή υποφέρει σήμερα «διότι την καταράστηκε ο Θεός για τη συμφωνία που έχει κάνει ο λαός της με τον Διάβολο».

(Από το site του Νίκου Δήμου).

Έχω μια ολότελα διαφορετική γνώμη από τον πάστορα. Ο καλός Θεός δεν άντεξε άλλο να βλέπει επί της γης τόση κατασκευασμένη από τον πολιτισμένο κόσμο ατιμία, τόση μαζεμένη δυστυχία. και τίναξε σείοντας από πάνω του «της γης τους κολασμένους», τον ορυμαγδό με όλες αυτές τις αφορεσμένες ψυχές . Ετσι όπως σείεται κι ένας σκύλος για να διώξει από πάνω του τους ψύλλους. Σείστηκε λοιπόν η ράχη του κόσμου για να διώξει από πάνω της τα Αϊτινά παράσιτα, αυτήν τη ντροπή της οικουμένης: Πάνω από 250.000 οι νεκροί. Μια καταστροφή πλήρης και καθολική! Η σταχτοπούτα των βάλτων της φωτογραφίας ίσως δεν υπάρχει πια…


***

Ένας μιγάς πρόεδρος από το παρελθόν

Η παγκόσμια τηλεοπτικά τροφοδοτούμενη, με ρηχό κι εφήμερο συναίσθημα, «θλίψη-οδύνη-συντριβή» στέλνει μετά το σεισμό βοήθεια (που δεν φτάνει μέχρι εκεί που πρέπει). Διασώστες καταφθάνουν από τις τέσσερις γωνιές της γης για να σώσουν (από τι;) τους παγιδευμένους στα ερείπια. Πρώην πρόεδροι κρατών διακρίνουν -τώρα αίφνης- μια λαμπρή ευκαιρία για την ανοικοδόμηση από τα ερείπια του Αϊτινού «Φοίνικα». Ο τόπος είναι καθώς λένε ότι πρέπει για τουριστική ανάπτυξη. Ισως θα προκύψει κάποιο νεοπαγές κράτος χιλίων επωνύμων πλουσίων και εννιά εκατομμυρίων εκτελούντων χρέη σερβιτόρων, αχθοφόρων, διασκεδαστών, ρεσεψιονίστ και θαλαμηπόλων…

Το 1822, ο μιγάς στρατηγός και πρόεδρος της Αϊτής, Ζαν Πιερ Μπουαγιέ, απευθυνόμενος στη «ελληνικήν επιτροπήν των Παρισίων» στέλνει επιστολή με την οποία εκφράζει τη συμπαράσταση του ίδιου και του λαού του στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας:

«Ιωάννης Πέτρου Βόγερ, πρόεδρος του Χαϊτίου, προς τους πολίτας της Ελλάδος Αδ. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Χρ. Κλωνάρην.
Εις τα Παρίσια
(…) Ευχηθέντες προς τον ουρανόν, όπως υπερασπισθή τους απογόνους του Λεωνίδου, εσκέφθημεν ίνα συντρέξωμεν τας γενναίας δυνάμεις τούτων, ει μη διά στρατευμάτων και πολεμοφοδίων, τουλάχιστον διά χρημάτων, ως χρησίμων εσομένων διά προμήθειαν όπλων, ων έχετε ανάγκην. Συμβεβηκότα όμως, επιβαλόντα τη πατρίδι ημών μεγάλην ανάγκη, απησχόλησαν όλον το χρηματικόν, εξ ου η Διοίκησις ηδύνατο καταβάλει μέρος. Σήμερον έτι η επανάστασις, η κατά το ανατολικόν μέρος της νήσου επικρατούσα, υπάρχει νέον προς την εκτέλεσιν αυτού του σκοπού κώλυμα. Επειδή το μέρος όπερ ηνώθη μετά της Δημοκρατίας, ης προεδρεύω, υπάρχει εν μεγίστη ενδεία και προκαλεί δικαίως μεγάλην του ταμείου ημών την δαπάνην. Εάν δ’ επέλθωσι κατάλληλοι, ως επιθυμούμεν, αι περιστάσεις, τότε βοηθήσωμεν προς τιμήν τοις τέκνοις της Ελλάδος, όσον δυνηθώμεν.
Πολίται, διερμηνεύσατε προς τους συμπατριώτας υμών τας θερμοτέρας ευχάς, ας λαός του Χαϊτίου αναπέμπει υπέρ της ελευθερώσεως αυτών (…)
Τη 15η Ιανουαρίου 1822 και 19η της Ανεξαρτησίας»

Στο Πορτ -ο- Πρένς ωστόσο έγινε κάποιο θαύμα. Ελληνες διασώστες ανέσυραν ζωντανό κάτω από τα ερείπια κάποιου κτιρίου την ενδέκατη μέρα, έναν εγκλωβισμένο κάτοικο της πόλης ανάμεσα σε θερμές ζητωκραυγές και μεγάλη συγκίνηση. Από μέρες είχε χαθεί κάθε ελπίδα να ανασυρθεί κανείς ζωντανός από κει. Η Ελλάδα με ευγνωμοσύνη αντέτεινε συμβολικά το νεύμα αλληλεγγύης που είχε κάμει 180 χρόνια πριν ο αείμνηστος Πρόεδρος της Αϊτής Ζαν πιερ Μπουαγιέ (κατά τον Κοραήν και τους λογιωτάτους: Ιωάννης Πέτρου Βόγερ).

Οι έλληνες διασώστες διαβλέποντας την κοινή μοίρα -καθώς η χώρα τους εδώ και διακόσια σχεδόν χρόνια αμετανόητα χορεύει στις παρυφές της πτώχευσης- έκαναν τα αδύνατα δυνατά για ν’ αποδείξουν πως τίποτε δεν είναι οριστικά χαμένο.
Δίνοντας το σήμα της ελπίδας τα… «γουρούνια» βρήκαν άνθρωπο και τον έσωσαν! Πίσω κι απ’ την πιο μεγάλη απελπισία ίσως υπάρχει κάποιο παράθυρο που βλέπει ουρανό. Καθώς είχε πει κι ο Ρίλκε: « η φτώχεια είναι ένα μεγάλο φως στο βάθος της καρδιάς».


***
Η αγέλη της Κίρκης

Λόγω αυτής της πολλαπλής και αντιφατικής φιλοσοφικής και πολιτικής χρήσης της, η έκφραση «ανθρώπινη αξιοπρέπεια» έχει γίνει ένας κενός τόπος μεταξύ πολλών άλλων.

Παναγιώτης Κονδύλης Περί αξιοπρέπειας

Οι λόρδοι στο Σίτυ και αλλού, πολλοί έμπειροι επαγγελματίες «της αγοράς» δίνουν τις τελευταίες οδηγίες στα παιδιά που εργάζονται στις οθόνες -αριθμομηχανές. Στον ύπνο έχουν πιάσει τους πολιτικούς άνδρες στην Ευρώπη. Σαρδόνια μειδιώντες συνεχίζουν να επιτιμούν και μετά βδελυγμίας να αποστρέφονται μέχρι και τα ονόματα «των χωρών του Νότου» -πάντα υπάρχει κάποιος Νότος να ειρωνεύονται οι Βόρειοι- να πιάσουν στο ασημένιο στόμα τους. Τις αποκαλούν κατάρες, ντροπή και τροχοπέδη της ανάπτυξης (της Ευρώπης εν προκειμένω) ακόμα δε πιο χαριτωμένα - με άξια της λόρδικης καταγωγής τους έκφραση- ονομάζουν τις χώρες αυτές ως : PIGS (Portugal-Italy-Greece-Spain)…
Η Κίρκη εμπλουτίζει την αγέλη της με τ’ αποκαϊδια της οικονομικής κρίσης. Μεταμορφώνει διαρκώς πρώην αξιοπρεπείς και πρώην αναπτυγμένους με άλλοτε μεγαλεία υψηλών ΑΕΠ και υψηλών ρυθμών ανάπτυξης σε σιχαμερά γουρούνια και σιγά σιγά τον γεμίζει το στάβλο.
Τα γουρούνια στο βάλτο διακρίνουν το χασάπη να πλησιάζει. Με αμηχανία βλέπουν γύρω «το αίμα των αγορών να ρέει». Μπροστά τους περνά η σταχτοπούτα των βάλτων. Την παίρνει ο σεισμός. Ένα άνεμος κακός του κόσμου. Ο πάστορας υψώνει το σταυρό.

Ελλάδα 2010. Ευρώπη στον ίδιο χρόνο. «Το καράβι που ταξιδεύει το λένε ΑΓΩΝΙΑ 937…». Λογιστές-πολιτικοί. Το νέο πρόσωπο του Ιανού. Προτείνονται λύσεις απελπισίας, συλλήβδην τα χλωρά καίγονται με τα ξερά: «Χρεωκοπία! ΔΝΤ! Εξοδος από την Ευρωζώνη». Ήρεμες φωνές σπάνια ακούγονται στην κρίση. Αιφνιδιασμένοι με τη χιονοστιβάδα που μας βρήκε στην ξέγνοιαστη ώρα αρχίζουμε να νοιώθουμε μέλος του σκηνικού της φωτογραφίας. Είμαστε όλοι Αϊτινοί λοιπόν;

Απλοί αριθμοί, φορτωμένοι με ελεεινά ποσοστά επί του ΑΕΠ, ελλείμματα ανεπανόρθωτα σε γενεές επί γενεών. Οι πολιτικοί άνδρες αυξάνουν φορολογικούς συντελεστές, θέτουν τα νέα ηλικιακά όρια, νομοθετούν επειγόντως κι αποφασίζουν. Οι επαγγελματίες άνθρωποι της αγοράς μπροστά στις φωτισμένες οθόνες τους συνεχίζουν ν’ αγρυπνούν - οι αριθμοί δεν δείχνουν πόνο ευημερία ευτυχία δυστυχία καταστροφή- Μοιάζουν ωστόσο αντιμέτωποι με μια εικονική πραγματικότητα που οι ίδιοι δημιούργησαν. Αφουγκράζονται τα τυχόν ανεπαίσθητα «σήματα των αγορών» (των οικονομιών που ξεψυχούν)… Στέκονται όρθιοι τάχα μέσα στο βούρκο και προσπαθούν να μοστράρουν σαν διευθυντές της ορχήστρας οι μόνοι πεντακάθαροι εκεί μέσα. Μόλις πέρυσι ήσαν οι ίδιοι που σέρνονταν σαν άθλιοι επαίτες αποζητώντας τη στήριξη από τις κοινωνίες (τις οποίες τώρα αναποδογυρίζουν με μια κλωτσιά και μετά βδελυγμίας αποστρέφονται). Η ορχήστρα καταφέρνει να παράγει πια μονάχα στριγκλιές. Γουρουνίσιες φωνές επικρατούν στη χορωδία. Η Κίρκη της αγοράς μαζί με την ανοησία του πλήθους μεγαλούργησε!
Κι ο βούρκος όπως και να το δεις απομένει μονάχα βούρκος. Όσοι στέκονται εντός του είναι ένοικοι και ιδιοκτήτες και μόνον κατά λάθος δεν βρέθηκαν εκεί.

Δεν ξέρω λοιπόν αν οι περίφημες «απρόσωπες, ανάλγητες, αιμοσταγείς αγορές » μπορούν να αντιληφθούν ότι τα γουρούνια ανήκουν ανέκαθεν στα παμφάγα ζώα και δεν στέκουν ομόθυμα στη διαδικασία της σφαγής. Ψυχορραγώντας καμιά φορά ξεχύνονται με το μαχαίρι στο λαιμό καταμεσής στην αγορά… Δεν είναι καθόλου πρόθυμα στη σφαγή ζώα!

ΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΥ: Οι κακοί, οι καλοί και το αίμα

Παιδιά, στο σινεμά, μπαίναμε στην μέση του έργου (δεν υπήρχαν τότε ώρες έναρξης). Αμέσως προσπαθούσαμε να προσανατολιστούμε. Το πρώτο ήταν να βρούμε ποιος ήταν ο «κακός» της ταινίας – οτιδήποτε κι αν ήταν το έργο: γουέστερν, αστυνομικό ή δράμα. Χωρίς τον κακό δεν υπήρχε σύγκρουση και δράση.
Το δίπολο «καλός-κακός» είναι πρωταρχικό στην ανθρώπινη ιστορία και νοοτροπία. Απέναντι στο Θεό πάντα ένας Σατανάς.
Έτσι και στην τελευταία οικονομική κρίση χρειάστηκε να βρούμε τους κακούς. Γρήγορα ξεπεράσαμε την ά-ποψη πως οι κακοί – δηλαδή οι υπαίτιοι της κρίσης – μπορεί και να ήμασταν εμείς. Πάντα οι κακοί είναι άλλοι. Ένα παιχνίδι στο οποίο διαπρέπουμε. Για όλα μας τα δεινά κάποιος τρίτος φταίει.
Επίσης, για λόγους απλούστευσης, ο κακός είναι ένας. Ακόμα και σε σύνθετες καταστάσεις όπου θα ήταν λογικό να υπάρχουν πολλοί υπαίτιοι (ανάμεσά τους κι εμείς) προτιμάμε έναν φταίχτη για όλα.
Ο φταίχτης βρέθηκε σύντομα. Είναι ένας με πολλά ονόματα: οι αγορές, οι κερδοσκόποι, το οικονομικό κατεστημένο. Στις γελοιογραφίες απεικονίζεται, συμβολικά, ως ο χοντρός με το πούρο.
Διαβάζω σε πρωτοσέλιδο άρθρο σοβαρής συντηρητικής εφημερίδας: «Οι αγορές ζητούν αίμα – το αίμα των κυβερνήσεων και των κοινωνιών». Ο κόσμος εξανίσταται: «Γιατί βοηθάνε τις τράπεζες;». Λίγοι σκέπτονται πως, αν χρεοκοπήσει μία τράπεζα, οι τραπεζίτες χάνουν τα λιγότερα – οι καταθέτες είναι αυτοί που χάνουν τα πάντα. Τους καταθέτες (εμένα και εσάς) προστατεύουν οι κυβερνήσεις.
Δεν λέω πως δεν υπάρχουν άπληστοι και σπεκουλαδόροι – πάντα υπήρχαν. Αλλά για το δάνειο δεν φταίει ο δανειστής. Φταίει εκείνος που αλόγιστα ξόδευε περισσότερα από όσα έβγαζε και μετά έπεσε στα δάνεια.
Λυπάμαι αλλά είμαι πιστός της παλιάς αστικής ηθικής – ξέρετε, τα πόδια όσο το πάπλωμα, κλπ. Δεν δέχομαι να κατηγορήσω κανένα για τις δικές μας ασωτίες. Εμείς παραχωρήσαμε στους κερδοσκόπους την δυνατότητα να μας πιέσουν.
Άλλωστε, όπως και στις ταινίες που αναφέραμε πριν, οι κακοί αλλάζουν ρόλους. «Κερδοσκόποι» γινόμαστε όλοι, όταν επενδύουμε σε ένα ομόλογο. Αυτό δεν μας κάνει βαμπίρ που ζητάνε αίμα…

δημοσιεύθηκε στη LIFO 11.2.2010

ΒΑΣΙΛΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Γιατί αποτυγχάνουμε;

Aφορμή για το άρθρο αυτό είναι το τελευταία γεγονότα σχετικά με το πανεπιστήμιο. Κι΄ άλλη καθυστέρηση. Άλλη μια χαμένη χρονιά. Είναι ένα θέμα που μας έχει πληγώσει και εξακολουθεί να μας πληγώνει αφάνταστα. Κάτι που έπρεπε να μας ενώσει, μας έκανε να ομφαλοσκοπούμε επί μακρόν χωρίς αποτέλεσμα, να αλληλοκατηγορούμαστε να διαφωνούμε. Γιατί άραγε;

Το ερώτημα αυτό είναι ερώτημα πολλών συμπολιτών μας. Ποιος φταίει; Φυσικά το μεγαλύτερο μερίδιο το έχουν οι επικεφαλής των αρμοδίων αρχών-οργανισμών, οι βουλευτές, οι αρμόδιοι υπάλληλοι; Είναι δεδομένη η αδυναμία τους να οργανώσουν να πείσουν και να συντονίσουν την όλη προσπάθεια. Το πανελλήνιο άγχος των πολιτικών του «ποιος θα το καρπωθεί, ποιος θα πάρει την δόξα, ποιος θα βγει φωτογραφία με τον υπουργό, ποιος θα το εγκαινιάσει, και το κυριότερο ποιος θα βάλλει το όνομά του στην μαρμάρινη πλάκα, με το εγκαινιάσθηκε από τον…» είναι ολοφάνερο και σ εμάς.
Μία διαρκής ανελέητη αλληλοϋπονόμευση με διαρκή εμπόδια σε κάθε βήμα προόδου του έργου, είναι το μόνιμο μοτίβο της πολιτικής ζωής. Η σκοπιμότητα πάνω απ΄ όλα. Το θάψιμο του αντιπάλου και του έργου του μας ψηλώνει εμάς!
Είναι μόνο αυτοί όμως; Μήπως φταίμε κι εμείς. Ποιο είναι το μερίδιο το δικό μας; Εννοώ των πολιτών αυτής της πόλης. Αγαπητοί μου αν συνεχίσουμε να βρίζουμε ασύστολα τους άλλους βγάζοντας τον εαυτό μας απέξω, δεν προσφέρουμε υπηρεσία στον τόπο μας και στον εαυτό μας. Πρέπει να αισθανόμαστε ότι είμαστε ομάδα, και σε μία ομάδα χάνουν όλοι και κερδίζουν όλοι. Όταν κυριαρχήσει αυτό το αίσθημα, ότι δηλαδή σαν πολίτες της πόλης είμαστε όλοι «Καστοριά», τότε μαζεύουμε θετική ενέργεια και την κατευθύνουμε αναλόγως την περίπτωση προς μία κατεύθυνση.
Είναι η θεωρία της δημιουργίας του μαγνήτη. Μέσα στον σίδηρο υπάρχουν πολλά δίπολα-μικροί μαγνήτες, αλλά επειδή το ένα εξουδετερώνει το άλλο γι΄ αυτό και δεν είναι κάθε σίδηρος μαγνήτης. Εάν όμως πολωθούν και πάρουν την ίδια φορά, δεξιά ο βόρειος πόλος, αριστερά ο νότιος πόλος, τότε δημιουργείται ο μαγνήτης. Έτσι κι εμείς, σε μείζονα και καθοριστικά ζητήματα πρέπει να είμαστε «πολωμένοι».

«Να γίνει το Πανεπιστήμιο φέτος. Φέτος!».
Κανένας να μην βρίσκει δικαιολογία και να ρίχνει την μπάλα στην εξέδρα για καθυστέρηση. Ούτε «Ξενίες», ούτε εγκαταλελειμμένα κτήρια… Να μην βρίσκει πουθενά, και σε κανέναν αποκούμπι. Να τον κράζουν όλοι.
Κανένας πολιτικός δεν θα τολμήσει να αντιπαρατεθεί με μια μπετοναρισμένη και πολωμένη γνώμη. Το μόνο που παραδέχονται όλοι στους πολιτικούς μας είναι ότι, αγαπούν τόσο πολύ την θέση τους, που όταν τα βρουν σκούρα, προσαρμόζονται γρήγορα. Γιατί βλέπουμε ότι στην Ελλάδα αυτό που φέτος είναι δεδομένο, του χρόνου δεν είναι σίγουρο.

Παραφράζοντας ένα σύνθημα: Αγαπάς την πόλη σου; Μην χαρίζεσαι σ’ αυτούς που βάζουν εμπόδια στα μεγάλα θέματα, ποτέ και με κανένα αντάλλαγμα.

15.3.10

Μάρτης γδάρτης











Ο άστατος καιρός που επικρατεί το τελευταίο 15νθήμερο στην Καστοριά, επιβεβαιώνει για μία ακόμη φορά την ρήση.

ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ ΟΡ. ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΗ: Ευνομούμενη πολιτεία και ανεξιθρησκία

Σκέψεις
ύστερα από την πυρπόληση
της Συναγωγής των Χανίων


Στον κυκεώνα της θύελλας οικονομικών μέτρων και της συζήτησης για την πορεία της χώρας, που τελματώνεται στην κυβερνητική αβουλία και την παραπλανητική διαβούλευση, κάποια γεγονό - τα περνούν απαρατήρητα από τους πολλούς, καίτοι η σημασία τους είναι μεγάλη και πολλαπλή.
Διότι βεβαίως τα δικαιώματα των πολιτών και εν γένει τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι κατά την κρίση τουλάχιστον του γράφοντος, σημαντικότερα από την πρόοδο των τραπεζικών δεικτών και την επίπλαστη οικονομική ευμάρεια. Με άλλα λόγια είναι προτιμητέα μια κοινωνία φτωχότερων πολιτών με πλήρως σεβαστά πολιτικά δικαιώματα, από μια άλλη όπου η δημοκρατία καταπατάται κάτω από τις ρόδες πολυτελών τζίπ και χάνεται μέσα στην άσκοπη κατανάλωση.

Υποτίθεται λοιπόν ότι στη χώρα μας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας των πολιτών και η έννοια της ανεξιθρησκίας. Υποτίθεται – διότι η κατοχύρωση θα αποδεικνυόταν στην πράξη εάν π.χ. επιχειρούσε μια ομάδα πολιτών – ημεδαπών ή αλλοδαπών – να ανοίξει και να λειτουργήσει ένα ισλαμικό τέμενος όχι στη μικρή μας Καστοριά, αλλά στη μεγάλη Θεσσαλονίκη και το κατάφερνε απρόσκοπτα και αδιαμαρτύρητα. Δεν αναφέρομαι στην Αθήνα διότι η περιπέτεια της δημιουργίας τεμένους, που γνώρισε αρκετή δημοσιότητα, απλώς εκθέτει και ρεζιλεύει τη χώρα για μια ακόμη φορά. Είναι νομίζω προφανές ότι μια τέτοια απόπειρα θα στρεφόταν από πλήρη αποτυχία.
Όμως το θέμα μας δεν είναι τα ισλαμικά τεμένη – ούτε οι μουσουλμάνοι μετανάστες της Καστοριάς.

* * *

Στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στα Χανιά της Κρήτης, υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων μια σημαντική Ισραηλιτική κοινότητα. Τα μέλη της στην πλειοψηφία τους εξοντώθηκαν από τους Γερμανούς τον Ιούνιο του 1944. Στην παλιά πόλη των Χανίων είχε απομείνει ερειπωμένο ένα σπουδαίο μεσαιωνικό μνημείο – η Συναγωγή Ετς Αχαϊμ. Ύστερα από πολλές προσπάθειες, πολύ κόπο και πολλά έξοδα, η Συναγωγή των Χανίων επισκευάστηκε – σε πείσμα της λυσσαλέας αντίδρασης τοπικών φορέων (του μισαλλόδοξου και αντισημίτη τότε Νομάρχη Κατσανεβάκη και του Μητροπολίτη Κυδωνίας Ειρηναίου) – και ξαναλειτούργησε στα 1999. Δεδομένου ότι ο αριθμός των Ιουδαϊκού θρησκεύματος Χανιωτών είναι πολύ μικρός, η Συναγωγή λειτουργούσε περιστασιακά για αμιγώς θρησκευτικούς σκοπούς, ενώ κατά βάση ήταν ένα πολιτιστικό κέντρο και τόπος διαθρησκευτικού διαλόγου και προσέγγισης. Παράλληλα αποτελούσε ένα εξαιρετικό μνημείο και κόσμημα για την παλιά πόλη των Χανίων, που προσέλκυε πλήθος επισκεπτών.
Τα πρόσφατα γεγονότα ήρθαν ως καταιγίδα, προκαλώντας σημαντικές ζημιές στο ιστορικό μνημείο και δημιουργώντας μια αιμάσσουσα πληγή στις έννοιες της συνύπαρξης, της αλληλοκατανόησης και της θρησκευτικής ελευθερίας.

Στις 6 Ιανουαρίου 2010 έγινε μια πρώτη απόπειρα πυρπόλησης της Συναγωγής, οι συνέπειες της οποίας περιορίστηκαν από την επέμβαση δυο περιοίκων: ενός Αλβανού καθολικού κι ενός Μαροκινού μουσουλμάνου. Την ίδια ώρα η κοινωνία της πόλης κοιμόταν μακαρίως και η Αστυνομία περί άλλων τύρβαζε.
Κι ενώ θα περίμενε κανείς όχι βεβαίως τη σύλληψη των ενόχων, καθώς γνωρίζουμε καλά ότι το σύγχρονο άστυ δεν ευνομείται, αλλά τουλάχιστον τη στοιχειώδη εποπτεία του χώρου, εντούτοις ούτε αυτό συνέβη, προφανώς διότι οι ένστολοι υπάλληλοι του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έπρεπε να προστατεύσουν περιουσίες και συμφέροντα άλλων πολιτών.
Έτσι τη νύχτα της 16ης Ιανουαρίου 2010 η Συναγωγή των Χανίων δέχτηκε δεύτερη επίθεση, αυτή τη φορά πλέον καίρια, που προκάλεσε σαφώς περισσότερες ζημιές – κάποιες από τις οποίες είναι μη αναπληρώσιμες, δεδομένου ότι κάηκαν πολύτιμα βιβλία και αρχειακό υλικό.
Εν τέλει, η Αστυνομία συνέλαβε τέσσερις αλλοδαπούς και έναν Έλληνα ως υπαίτιους των εμπρησμών – κατόπιν εορτής φυσικά και αφού οι εξελίξεις την είχαν υπερκεράσει. Κατά τα άλλα, το γεγονός πέρασε στις μέσα σελίδες του ελληνικού τύπου ως δεύτερη είδηση και οι όποιες αντιδράσεις επισήμων φορέων ήταν χλιαρές.

Δεν είχα βεβαίως αυταπάτες. Δεν πίστευα λοιπόν ότι θα ακολουθήσουν παραιτήσεις, π.χ. του Αστυνομικού διευθυντή Χανίων, ως ελάχιστη αποδοχή ευθυνών, γιατί αν μη τι άλλο, η Υπηρεσία της οποίας προΐσταται, δε στάθηκε ικανή να προστατεύσει τη Συναγωγή και κατ’ επέκταση τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των πολιτών, που οιωνεί αποτελούν εργοδότες της. Όμως στην Ελλάδα οι κατέχοντες δημόσια αξιώματα δε συνηθίζουν να παραιτούνται για λόγους ευθιξίας…
Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκαν και οι αντιδράσεις της κεντρικής εξουσίας: οι τυποποιημένα επιβεβλημένες: δακρύβρεκτες καταδικαστικές δηλώσεις και η σελίδα γύρισε, για να συνεχιστεί η διαδικτυακή διαβούλευση για το λαμπρό μέλλον της χώρας… Όταν προ ετών είχαν υποστεί μικροζημιές από φωτιά κάποια τεμένη της Θράκης, το ελληνικό κράτος έσπευσε να αποκαταστήσει εξ ιδίων τις ζημιές. Είχα την αυταπάτη ότι θα συμβεί κι εδώ κάτι τέτοιο. Προς ώρας όμως όχι.

Αλλά το ζητούμενο δεν είναι η αποκατάσταση των υλικών ζημιών κι η εξεύρεση πόρων γι’ αυτό. Η επισκευή θα γίνει.
Το τραγικό είναι αυτό καθ’ αυτό το φαινόμενο. Το φοβερό όμως σε αυτή τη χώρα είναι πως τα τελευταία χρόνια ο υφέρπων ως τότε αντισημιτισμός πέρασε από τη γραφίδα των περιθωριακών εντύπων στην έμπρακτη δράση με σειρά χτυπημάτων σε βάρος εβραϊκών μνημείων, Συναγωγών και νεκροταφείων, με κατακλείδα το χτύπημα στα Χανιά. Τι άλλο πρέπει δηλαδή να περιμένουμε; Όταν καίγονται βιβλία και Συναγωγές, ακολουθεί το κάψιμο ανθρώπων. Η ιστορία το διδάσκει και το επιβεβαιώνει…
Με τις μελαγχολικότερες σκέψεις στο νου, ύστερα από την πυρπόληση της Συναγωγής Χανίων, το μόνο που αβίαστα μπορώ να συμπεράνω είναι ότι στην Ελλάδα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι εν τοις πράγμασι ακατοχύρωτα και η ίδια η χώρα είναι προφανώς μη ευνομούμενη.

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Στοιχειά, θεριά & δράκοι της λίμνης

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΠΗΛΙΑΣ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΥ

Το νέο δεν ήταν συνηθισμένο. Καθόλου μάλιστα. Γι’ αυτό και κυκλοφόρησε αμέσως: Άνοιξε η σπηλιά του δράκου. Το ξέραν οι Καστοριανοί χρόνια. Κάποια φιλοπερίεργα παιδιά, νέοι, είπαν πως την ανακάλυψαν πρώτα. Μα η σπηλιά δεν πήρε το δικό τους όνομα, όπως έγινε με τη σπηλιά της μικρής Ισπανιδούλας Αλταμίρας, όταν εκείνη έκανε το ίδιο κι η σπηλιά από τότε έχει το δικό της όνομα. Οι Καστοριανοί εξερευνητές ήταν πολλοί, άλλωστε, μια ολόκληρη παρέα ενωμένη κι αγαπημένη. Και τα ονόματά τους πολλά. Ποιανού απ’ όλα τα ονόματα να έπαιρνε η σπηλιά; Κι έτσι ονομάστηκε «του δράκου», χωρίς να ξέρουμε το γιατί. Αλλά…μήπως;
«Σπηλιά του δράκου» μήπως…γιατί εκεί είχε καταφύγει για να μείνει ή να κρυφτεί εκεί το θεριό -ο «δράκος»- της απέναντι Κρεπενής κάποια στιγμή που αποφάσισε να μετακομίσει στην όχθη της Μαυριώτισσας; Για το στοιχειό αυτό γράφει ο Δ. Γιαννούσης1.

«Σε παλιά κι ανεξερεύνητα χρόνια, στο νότιο μέρος της λίμνης μας, απ’ όπου εκβάλλουν τα νερά της προς τον Αλιάκμονα απλωνόταν ένας καταπράσινος κι αδιαπέραστος καλαμώνας. Μάτι ανθρώπου δεν μπόρεσε να διαπεράσει το πυκνό αυτό καταπράσινο παραπέτασμα και να ερευνήσει την περιοχή.
Λογής-λογής διηγήσεις που διατηρήθηκαν σαν απόμακροι και μυστηριώδεις θρύλοι παρουσιάζουν τα βαλτονέρια αυτά σαν ενδιαίτημα της αρχαίας υδρόβιας θεάς Καλής. Άλλοι θρύλοι διέσωσαν την παράδοση ότι μέσα στα καλάμια και κάτω απ’ τα γραφικά φτερουγίσματα εκατοντάδων πουλιών ζούσεν ένα πελώριο αμφίβιο τέρας βυθισμένο στη λάσπη.
Την παρουσία αυτού του μυστηριώδους όντος την ένοιωθαν με δέος οι Καστοριανοί, όταν άκουγαν από καιρού εις καιρόν να ‘ρχεται απ’ την Κρεπενή κάτι που μοιάζει με απόμακρη βροντή, σαν βουητό, σαν μούγκρισμα.
-Το στοιχειό της Κρεπενής φωνάζει!
Και πανικόβλητοι όλοι, ότι κάτι κακό θα γίνει, θεωρούσαν το μουγκρητό αυτό σαν δυσοίωνο προμάντευμα.
Ζούνε πολλοί ακόμα γέροι ψαράδες που άκουσαν με τα ίδια τους τ’ αυτιά πριν 30-35 χρόνια καθαρά τη βοερή επίκληση του στοιχειού της Κρεπενής.Με τα χέρια στα δίκουπα, στην ησυχία της νύχτας, τρέμοντας από κρύο φόβο, στύλωναν μ’ απορία τα μάτια τους κατά την Κρεπενή. Τι να ‘ταν άραγε;»

Για το ίδιο θεριό- τον ίδιο «δράκο»- μιλάει και η παράδοση που αναφέρουν όλοι οι Μαυροβινοί και έχει καταγραφεί από έναν παλιό Μαυροβινό, τον Α. Παπαχρήστο2:
«Εκεί κοντά στην πελώρια βατσινιά (σε κάποιο σημείο του παλιού δρόμου Μαυροχωρίου-Κρεπενής) ήταν κρυμμένος ένας μεγάλης αξίας θησαυρός που τον φύλαγε ένας τεράστιος φρουρός που δεν άφηνε κανένα να πλησιάσει εκεί. Και να κάποιος τολμούσε να πλησιάσει, ο φρουρός αυτός τον εξόντωνε. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί ως τώρα, αλλά οι άνθρωποι φαίνεται ότι το πίστευαν αυτό και γι’ αυτό δεν τολμούσαν να πλησιάσουν.
Κάποτε διαπιστώθηκε ότι ο φρουρός αυτός δεν ήταν τίποτε το φανταστικό παρά ένα μεγάλο φίδι, από τα ασυνήθιστα στον τόπο μας. Το φίδι αυτό όπως το θυμάμαι-σαν να το βλέπω μπροστά μου-είχε μήκος τουλάχιστο 3 έως 3,5 μέτρα και πάχος όσο ένα μπράτσο μικρού παιδιού, το δε κεφάλι του σαν τη γροθιά ενός μεγάλου παιδιού. Έτσι το είδα κι εγώ την πρώτη φορά μικρό παιδί και μαρμάρωσα από το φόβο μου, γιατί τέτοιο φίδι δεν είχα δει ως τότε. Την δεύτερη φορά που το είδα, ήταν κουλουριασμένο στη μέση του δρόμου. Ήταν μια μέρα του καλοκαιριού προς το μεσημέρι. Καβάλα στο άλογο, πήγαινα φαγητό στους εργάτες που θέριζαν τα σιτάρια. Όταν έφθασα κοντά στο δρόμο και μόλις μας είδε, εμένα και το άλογο, σήκωσε το κεφάλι του προς τα πάνω μαζί με το σώμα του κάπου ως ένα μέτρο με τα μάτια του γυαλιστερά που νόμιζες ότι πετούσαν σπίθες και άρχισε να τρέχει σαν σίφουνας. Για πότε φτάσαμε στο σπίτι ούτε το κατάλαβα. Κατέβηκα και τότε είδα το άλογο να βγάζει αφρούς από το στόμα και να ‘ναι καταϊδρωμένο. Αμέσως πήρα πανί και το σκούπισα και το ενθάρρυνα με γλυκόλογα και χαϊδέματα.[…]
Εδώ πρέπει να διευκρινίσω, για να μη γίνει καμιά σύγχυση, ότι η παράδοση αυτή δεν έχει καμιά σχέση με άλλο θρύλο που έχει τον τίτλο «Το θηρίο της Κρεπενής»:
Στην λίμνη μας, προς την Κρεπενή, κοντά στο Γκιόλι, από καιρό σε καιρό ακούγονταν (ίσως και τώρα να ακούγεται) μια καταχθόνια κι απόκοσμη βοή, σαν να ωρύεται κάποιο προϊστορικό τέρας, που προκαλεί τρόμο στους ανθρώπους. Επικρατούσε η γνώμη των ανθρώπων ότι σε κείνο το μέρος της λίμνης, που είναι πυκνότατες καλαμιές, ζούσε ένα μεγάλο, ένα τεράστιο θηρίο (το θηρίο της Κρεπενής), το οποίο όταν ωρύεται προμηνάει ότι κάτι κακό θα συμβεί.
Την βοή αυτή την ακούγαμε όλοι μας στην παραλία της λίμνης, όταν κολλούσαμε τ’ αυτιά μας στην άμμο της παραλίας.»

Αυτοί είναι οι δυο «δράκοι» που γνωρίζουμε στην Καστοριά, γιατί είναι οι «δράκοι» της Παράδοσης (το θεριό όπου αναφέρονται οι δύο ντόπιοι συγγραφείς και ο άλλος «δράκος», το φίδι- φύλακας των θησαυρών της Κρεπενής). Υπάρχει κι άλλος ένας δράκος άγνωστος στους περισσότερους Καστοριανούς, αυτός ενός παραμυθιού. Είναι ο δράκος του παραμυθιού «Το τελευταίο χρυσό παξιμάδι», όπου η συγγραφέας του Ζωή Βαλάση μιλάει για τα ταξίδια της βροχούλας στη Μακεδονία, που, αφού πέρασε από άλλα μέρη της πρώτα, έφτασε κι εδώ, στα δικά μας μέρη:
«Καθόταν, λοιπόν, κι όπως καθόταν, κοίταζε, κι όπως κοίταζε, είδε. Πέρα μακριά, στο βάθος-βάθος, μια όμορφη πανέμορφη πολιτεία! Και γύρω-γύρω της και μπρος και πλάι της ένας μεγάλος δράκος έσκαβε βαθύ πλατύ χαντάκι.
-Τι κάνεις, δράκε; ρώτησε η βροχή.
-Μ’ αρέσει η πολιτεία και σκάβω να την ξεθεμελιώσω να την πάρω μαζί μου.
-Τι λες, βρε δράκε; Έχασες το νου σου;
-Όχι, έχω και τους κάστορες που με βοηθάνε.
Κοίταξε η κυρα-βροχούλα, όμορφη αλήθεια η πολιτεία, αλλά, άμα είναι ό,τι μας αρέσει να το βάζουμε στην τσέπη μας, αλίμονο κι αλίμονο πικρό μου δεντρολίβανο, που λένε…
Οι άνθρωποι όμως, στ’ αναμεταξύ, τι κάνανε; θα με ρωτήσετε. Οι άνθρωποι, να τι κάνανε: Βρήκανε την πιο όμορφη γυναίκα, την ντύσανε με πράσινα φύλλα και κλαδιά, πήρανε κουδούνια και γυρνάγανε γύρω-γύρω στους δρόμους, τραγουδώντας για να ζαλίσουν το δράκο και τους κάστορες.
Περπερούνα περπατεί
τη βροχή παρακαλεί
έλα μου, κυρα-βροχή,
λίμνη κάνε τα νερά
στα χαντάκια τα βαθιά!
-Έρχομαι! Περπερούνα πράσινη, έρχομαι! Δράκε, κάστορες, τι θα πάθετε!
Κι έστειλε η βροχούλα το συννεφομαντιλάκι της και γέμισε το χαντάκι νερό κι έγινε μια λίμνη όμορφη, η λίμνη της Καστοριάς, αν έχετε ακουστά κι αν δεν έχετε ακουστά μάθετέ το, αλλά μην πιστεύετε λέξη απ’ όσα σας λέω, γιατί, εγώ δεν ήμουνα εκεί, άλλος μου τα ‘πε…»

Και, αφού γνωρίσατε και τον τρίτο δράκο-δεν έχει σημασία που αυτός είναι παραμυθένιος-, πάμε στον τέταρτο και τελευταίο από τους δράκους που εγώ τουλάχιστον γνωρίζω (αν κάποιος ξέρει και άλλον, ας μας μιλήσει γι’ αυτόν, έτσι, για να μη μείνει κανένας δράκος της λίμνης μας παραπονεμένος που δεν τον αναφέραμε και θυμώσει και τότε αλίμονό μας, κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να κάνει και ως πού μπορεί να φτάσει ένας δράκος παραπονεμένος και πολύ θυμωμένος…), ας σταθούμε και σ’ έναν ιδιαίτερο δράκο της λίμνης μας, που είναι ο…λιγότερο δράκος απ’ όλους. Ο συντοπίτης μας σπουδαίος συγγραφέας κ. Κ. Δούφλιας στο τελευταίο του βιβλίο «Ο Καστοριεύς Αλέξανδρος» κάνει πολλές αναφορές σε θρύλους που έχουν ως επίκεντρο τη σπηλιά του Δράκου (αλήθεια, ανέτρεξε κανείς από τους διοργανωτές των πολλαπλών τελετών εγκαινίων της σπηλιάς στο συγκεκριμένο βιβλίο, όπου διασώζονται τόσοι πολλοί μύθοι της περιοχής μας για τη σπηλιά; Ή δε χρειαζόταν; Ή δεν έχουμε υπόψη μας οτιδήποτε αφορά τους καταγραμμένους πια -ευτυχώς- θησαυρούς της αγαπημένης μας Καστοριάς -αν και αναρωτιέμαι συχνά- κι όχι μόνον εγώ - ποιο ακριβώς, άραγε, είναι το περιεχόμενο αυτής της αδιαμφισβήτητης αγάπης…). Σε μία από αυτές τις αναφορές του συγγραφέα θα σταθώ∙ σε αυτήν που παραπέμπει όχι σε δράκο, αλλά σε μια γοητευτική δράκαινα:

Λέει η καστοριανή μυθολογία πως κάποια στιγμή, όταν η Γοργόνα, η αδερφή του Μεγαλέξανδρου, ξόδεψε κατά λάθος το αθάνατο νερό που προοριζόταν για να μείνει αθάνατος ο αδερφός της, ο Μεγαλέξανδρος θύμωσε πάρα πολύ μαζί της∙ έγινε ο χαλασμός του κόσμου και…
«Ο Αλέξανδρος καταράστηκε την αδερφή του.
Να γίνει Λάμια άσχημη.
Τρεις και τέσσερις φορές άσχημη.
-Να γίνεις Στοιχειό, της είπε.
Να μη βρεθεί άνθρωπος στη γης να σ’ αγαπήσει.
Να ουρλιάζεις και να φωνάζεις.
Να μην παίρνεις απόκριση από κανέναν.
Να μη βρεις μέρος να λημεριάσεις και να κοιμηθείς.
Ούτε ίσκιο δροσιάς να δροσιστείς.
Να μη βρεις μεσημέρι να κάτσεις,
να γιοματίσεις. […]
Κι η Νηρίδα έφυγε
ακολουθώντας τον Άλιο ποταμό, τον Αλιάκμονα.
Έχασε τη λυγεράδα της και την ωραιότητά της,
τη γλυκύτητά της και το όμορφο πρόσωπό της.
Κι έγινε Λάμια φοβερή και φόβια,
σαν εκείνους τους δεινόσαυρους της προϊστορίας,
σαν μια Λερναία Ύδρα,
σαν το τέρας που σκότωσε ο Ηρακλής στους Άθλους του.
Έφτασε ως τη λίμνη των Μακεδνών Ορεστών,
ως τη λίμνη της Καστορίας.
Κι επειδής ήπιε το αθάνατο νερό
πλανιέται ακόμα στα ορεστικά ποτάμια και στη λίμνη,
προκαλώντας τον φόβο
στους ψαράδες
και στους κατοίκους των παραλίμνιων και παραποτάμιων περιοχών.
-Σκούζει το Θηρίο! λένε.»

Οι δράκοι κι η δράκαινα της λίμνης που πλαγιάζει πάνω στα βουνά, της Ορεστιάδας μας λίμνης. Δράκοι από τη δώθε όχθη της λίμνης, αλλά κι από την αντίπερα επίσης, που τίποτα δεν τους εμποδίζει να διασχίσουν τη λίμνη με το τεράστιο σώμα τους το φοβερό και τις φοβερές δυνάμεις και δυνατότητές τους και να ‘ρθουν να φωλιάσουν μες στην επισκέψιμη πια Σπηλιά του Δράκου. Δράκοι των μύθων και των παραμυθιών μας, που κάποιους φόβους των παλιών ανθρώπων συμβολίζουν σίγουρα. Και δεν είναι σαν τους άλλους δράκους που φωλιάζουν μέσα στην πόλη μας και με τη δύναμή τους την εμποδίζουν να φτάσει εκεί όπου αξίζει να φτάσει.
Οι δράκοι της πόλης που δυσκολεύεται εξαιτίας τους…


Σημείωση: Το άρθρο αυτό γράφτηκε στη φάση της προετοιμασίας του σχολείου μας για την επίσκεψή του στη σπηλιά του Δράκου. Γράφτηκε, δηλαδή, πριν από το «Παραμύθι με αληθινούς δράκους», που, για λόγους επικαιρότητας, δημοσιεύτηκε στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας.

1. εφ. Φωνή της Καστοριάς, 1952 -αναδημοσίευση στο βιβλίο του Χρ. Παπασταύρου «Το Μαύροβο και η ιστορία του».
2. «Ο φύλακας των θησαυρών της Κρεπενής Καστοριάς», 1988.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ