29.4.09

ΟΔΟΣ: Στο αρχείο

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις στο αρχείο τίθενται δύο ξεχωριστές μεταξύ τους υποθέσεις πολιτικής φύσης, για τις οποίες έγινε προσπάθεια ποινικοποίησής τους.

Η μια υπόθεση αφορά την ανώνυμη καταγγελία του «αγνώστου» που έφθασε στην βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας κ. Π. Μπουζάλη για αθέμιτη παρέμβαση στον διαγωνισμό για την μελέτη της σήραγγας Κλεισούρας του νομάρχη Καστοριάς Κων/ νου Λιάντση και του γ.γ. της Περιφέρειας Α. Λεούδη. Υπενθυμίζεται ότι την καταγγελία αυτή η κ. Μπουζάλη έσπευσε να προωθήσει (ενέργεια που θεωρήθηκε ως ξεκαθάρισμα εσωκομματικών λογαριασμών) στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ο οποίος ζήτησε την πραγματοποίηση προανάκρισης διότι οι κατηγορίες διώκονταν σε βαθμό κακουργήματος.

Η άλλη υπόθεση αφορά το γήπεδο του «Πρωτέα», και ήλθε στο προσκήνιο μετά από μήνυση για εικονικά έργα του τ. δημοτικού συμβούλου κ. Νικ. Καραμανίδη που ενέπλεξε τον τ. δήμαρχο Καστοριάς κ. Δημ. Παπουλίδη, καθώς και σχεδόν σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο της περιόδου 1998 και ύστερα. Γεγονός είναι ότι σύντομα ο μηνυτής ζήτησε την απόσυρση της καταγγελίας του, αλλά η έρευνα της υπόθεσης προχώρησε αυτεπάγγελτα αφού και σ’ αυτή την περίπτωση τα καταγγελλόμενα αδικήματα διώκονταν σε βαθμό κακουργήματος.

Και οι δυο υποθέσεις, που ξέσπασαν στις αρχές του περασμένου Φθινοπώρου -σε μια εποχή διαρκούς σκανδαλολογίας που τα πυρά της έφτασαν στην Καστοριά, απασχόλησαν για μερικούς μήνες την τοπική ειδησεογραφία. Τώρα πια σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες της ΟΔΟΥ, οδηγούνται στο αρχείο, αφού μετά την πραγματοποίηση πολύμηνων εισαγγελικών ερευνών οι καταγγελίες δεν επαληθεύτηκαν αλλά φαίνεται αποδείχθηκαν αναληθείς.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9.4.2009

ΟΔΟΣ: «Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει».

ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ότι η «γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει». Όμως μέχρι τώρα το ρητό αυτό εύρισκε εφαρμογή στον προφορικό λόγο. Διότι στον γραπτό λόγο και ειδικά στον έντυπο (των εφημερίδων) μόνο αυτός που δεν θέλει από πείσμα να αντιληφθεί το αληθινό νόημα ενός κειμένου, άρθρου ή κριτικής, μόνο αυτός δεν θα καταλάβει ούτε αυτό, ούτε το κίνητρο. Και δεν θα διστάσει να αναγνώσει αποσπασματικά ή και μεροληπτικά κάτι που είναι κατά τα λοιπά οθφαλμοφανές. Γιατί ακόμη και κατ’ αρχήν να παρεξηγήσει κάτι, έχει την ευκαιρία να διαβάσει και να ξαναδιαβάσει το κείμενο.

Αφορμή για την διευκρίνιση της ΟΔΟΥ είναι η πληροφορία, ότι διαστρεβλώθηκε ακραία, όχι μόνο η αληθής έννοια αλλά και το κίνητρο του κριτικού σχολίου της τελευταίας σελίδας της περασμένης εβδομάδας, με τον τίτλο «Επιμονές, εμμονές, πλειοψηφίες και μειοψηφίες» που αναφερόταν στην επιμονή της υπό τον κ. Παναγιώτη Παπαδιαμαντόπουλο μειοψηφίας του νομαρχιακού συμβουλίου στο ζήτημα της έδρας της Αρχιτεκτονικής Σχολής, μετά (και) την δεύτερη απόφαση της πλειοψηφίας επί του ίδιου θέματος.

Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια να παρεξηγηθεί η φρασεολογία του άρθρου και να χρεωθούν στην ΟΔΟ, προσβλητικές διαθέσεις για πρόσωπα. Και μάλιστα παντελώς άσχετα με το ζήτημα της έδρας της Σχολής και της παράλειψης της μειοψηφίας του Ν.Α. Καστοριάς να αναγνωρίσει τις αλλεπάλληλες αποφάσεις. Κι΄ όμως συνέβη ακόμη κι’ αυτό! Που χαρακτηρίζει το επίπεδο όσων παρερμήνευσαν συνειδητά ή προσπάθησαν να παραπείσουν, να πικράνουν και να αποπροσανατολίσουν.

Μακριά από την ΟΔΟ μικρόνοιες, μικροπρέπειες του είδους και ανάρμοστα κίνητρα. Ειδικά απέναντι σε πρόσωπα με εγνωσμένη την αναγνώριση και την εκτίμηση. Τελεία και παύλα.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9.4.2009

ΠΕΡΔΙΚΚΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ: Η σημερινή κρίση

Με ένα φοιτητή των μαθηματικών βάλανε το εξής πρόβλημα: Ποια η διέξοδος όταν έχουμε, σε παγκόσμια κλίμακα, τα πιο κάτω δεδομένα:
Πληθυσμό [α = 6,8] δισεκατομμύρια ανθρώπους. Τρόφιμα, που σε κανονική παραγωγή υπερκαλύπτουν τις σημερινές ανάγκες του πληθυσμού όλης της γης, και αφήνουν ένα περίσσευμα για δύσκολους καιρούς. Δυνατότητα βιομηχανικής παραγωγής που μπορεί να υπερκαλύψει τις ανάγκες αυτού του πληθυσμού των α ανθρώπων σε : Ένδυση, υπόδηση, και υλικά οικοδομής [κατοικία και πολιτιστικά έργα]. Δυνατότητα παραγωγής ενέργειας που σήμερα καλύπτει τις ανάγκες, αν και αυτές κατανέμονται κατά τρόπο ανορθόδοξο και προκλητικό.
Θα πρέπει να λάβει υπ’ όψη και τα εξής:

Τους αυξητικούς ρυθμούς του πληθυσμού [προβλέπονται 10 δις το 2025] και την διαφορετική μεταβολή της πυκνότητας στις διάφορες περιοχές της γης. Την εξάντληση των φυσικών πόρων, που απαιτούνται για την παραγωγή. Το νερό πρέπει να είναι το πρώτο που πρέπει να λάβει υπ’ όψη, γιατί ενώ είναι βασικό στοιχείο ανάπτυξης των φυτικών καλλιεργειών, παίζει και σοβαρό ρόλο στην εξασφάλιση της υγείας. Δεν θα τεθεί μόνο θέμα ποσότητας νερού αλλά και ποιότητας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η υγιεινή επιβίωση. Tην σπατάλη ενέργειας για άσκοπες ατομικές μετακινήσεις με ιδιωτικά μέσα. Να κρατήσει λοιπόν ένα συντελεστή για την μελλοντική χρήση του αυτοκινήτου και των υπερηχητικών αεροπλάνων.

Θα πρέπει επίσης να λάβει υπ’ όψη τον άνισο καταμερισμό κατανάλωσης ενέργειας. Με στοιχεία που έχω για το 2000, ο κάθε αμερικανός πολίτης κατανάλωσε κατά μέσο όρο ηλεκτρική ενέργεια, περισσότερη, 15 φορές από τον Κινέζο, 32 φορές από τον Ινδό, 150 φορές από τον Νιγηριανό και 560 φορές περισσότερη από τον Αιθίοπα. Τα σημερινά στοιχεία δεν θα διαφέρουν και πολύ, εκτός ίσως από την Κίνα

Στην ενέργεια έχουμε αυστηρούς περιορισμούς. Δεν μπορούμε να εξισώσουμε προς τα πάνω την κατανάλωση. Αυτό θα ανέτρεπε την ήδη επισφαλή ισορροπία με το περιβάλλον. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το λιώσιμο των πάγων της αρκτικής, κλπ, έπρεπε να έχουν ήδη σημάνει συναγερμό. Ο φοιτητής μας λοιπόν θα πρέπει να υπολογίσει συντελεστές για διάφορες περιπτώσεις. Για να είναι συμβατή η λύση με την πολιτική πραγματικότητα, οι συντελεστές του θα πρέπει να δείχνουν προοδευτική αύξηση κατανάλωσης ενέργειας στο τρίτο κόσμο, με διαδοχική ελάττωση στον Δυτικό.
Δραστική εξομάλυνση των ανισοτήτων στη γη, θα έθιγε τόσο πολύ τους «δυτικούς καταναλωτές» που θα υπήρχαν βίαια φαινόμενα. Στην περίπτωση αυτή θα έχουμε επιβολή των όρων του νικητή. Παρ’ όλους τους ειδικούς συντελεστές, και ανεξάρτητα από ποιον θα επιλέξουμε, η παραγωγή ενέργειας μπορεί να υπερκαλυφτεί – τουλάχιστον για τα προσεχή χρόνια – με τις σημερινές συνθήκες.

Το ανθρώπινο δυναμικό που απαιτείται για την κάλυψη όλων των θέσεων εργασίας για συνολική παραγωγή, στην οποία συμπεριλαμβάνουμε και όσους απασχολούνται με τον τουρισμό και την διασκέδαση, υπάρχει σε τουλάχιστον διπλάσιο αριθμό από το χρειαζούμενο. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, αυξάνει, και θα αυξάνει συνεχώς το περίσσευμα προσωπικού.
Ποια λύση θα προτείνει ο φοιτητής μας; Με την απλή μαθηματική λογική η λύση είναι εύκολη: Να δουλεύουν όλοι, με ελάττωση στο μισό του χρόνου εργασίας, και να μείνει η συνολική κατανάλωση σε όλα τα χρειαζούμενα υλικά, ίδια με την σημερινή, με προοπτική καλυτέρευσης. Όταν μας παρουσιάζει την λύση του, εμείς γελάμε. Δεν είναι συμβατή με το καπιταλιστικό καθεστώς που ζούμε.

Ο φοιτητής μας συμπεραίνει: Δεν είναι συμβατός ο καπιταλισμός με την λογική. Άρα χρειαζόμαστε άλλο καθεστώς. Σοσιαλισμό[1]. Πως θα βαδίσει ο κόσμος, εάν δεν δοθεί αυτή η λύση; Σίγουρα με κρίσεις! Τι είναι όμως κρίση; Η κρίση που έχουμε σήμερα ποια χαρακτηριστικά έχει; Πως μπορεί να την ξεπεράσει ο καπιταλισμός;
Κρίση είναι, (λεξικό Μπαμπινιώτη), η διατάραξη της ομαλής πορείας μιας διαδικασίας, η κακή λειτουργία ή η έμπρακτη αμφισβήτηση καθιερωμένων [δομών, αξιών, θεσμών, κλπ].
Ποια η κρίση σήμερα;

Αν περιοριστούμε στη Ελλάδα, δυσκολευόμαστε να την ορίσουμε. Τα χαρακτηριστικά της έχουν σουρεαλιστική δομή. Ο φωτισμός που πέφτει επάνω της, κυβερνητικός και αντιπολιτευόμενος, με τις διαφορετικές ανταύγειες του, τονίζει την σουρεαλιστική εικόνα. Η οικονομική κατάσταση, μόνιμα παρασιτική, το εκπαιδευτικό πρόβλημα με την τάμπουλα ράζα του και την ελληνο-χριστιανική αντιμετώπισή του, η αισθητική εμφάνιση των πόλεων [κυρίως], η ηθική τρομοκρατία με αποκλεισμό όσων ικανών έχουν γνώμη, και ακόμη η σιχαμένη ενημέρωση[2], βρώμικη και οζώδης, αποτελούν τα συστατικά της ελληνικής κοινωνίας.

Συνεκτικός ιστός όλων αυτών, η ανικανότητα, το ρουσφέτι, η λαθροχειρία, η κατάχρηση, η γενικευμένη διαφθορά. Αν εξετάσουμε ένα - ένα τα συστατικά αυτά, θα διαπιστώσουμε ότι και αυτά δεν είναι συμπαγή και σταθερά. Πρόκειται περί χάους. Ποιους εξυπηρετεί αυτή η κατάσταση; Μερικούς [κάποιους – πόσους;] διεφθαρμένους πολιτικούς, και το μαυραγορίτικο κεφάλαιο. Μ’ αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα βρίσκεται σε διαρκή κρίση, ή το ίδιο με άλλα λόγια, δεν υπάρχει χρονικά περιορισμένη κρίση γιατί είναι σε μόνιμη συνεχή κρίση. Διεθνώς έχουμε κρίση, στον αναπτυγμένο δυτικό καπιταλισμό, που στέλνει παλιρροιακά κύματα, στις άλλες χώρες.

Στο έργο του, Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός, Δημοκρατία, (1942), ο Schumpeter, αναδεικνύει σαν βασικό συστατικό του καπιταλιστικού συστήματος την «ορμή» του για διαρκή ανανέωση. Την σύμφυτη με το καπιταλιστικό σύστημα τάση για μεγιστοποίηση του κέρδους, που εξυπηρετεί η παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών που διαμορφώνουν καινούργιες και διαρκώς ευρύτερες αγορές, ο Schumpeter την χαρακτήρισε διαδικασία της «δημιουργικής καταστροφής».

Σήμερα, ταυτόχρονα με τα εκπληκτικά τεχνολογικά επιτεύγματα και την επικράτηση παγκοσμίως της οικονομίας της Αγοράς, αναδύθηκαν και τα αδιέξοδα του συστήματος. Ο ευφυής και εξόχως περιεκτικός χαρακτηρισμός του, σε συνδυασμό με τις εγγενείς αντιφάσεις του καπιταλισμού, δεν είναι απλά επίκαιρος, είναι μια φωτεινή ανοιξιάτικη ελπίδα. Ο καπιταλισμός περνά δύσκολες ώρες, καταστρέφει τον εαυτό του. Πράγματι έχουμε μια σοβαρή κρίση!

Στο λεξικό του ΑΠΘ [3], παρακολουθούμε, στις σημερινές συνθήκες, τις διάφορες ερμηνείες της λέξης κρίση και τις εναρμονίζουμε.
Κρίση: Απότομη και οξεία εμφάνιση χρηματιστικών συμπτωμάτων σε ένα θεωρούμενο υγιές σώμα, που ήταν ο δυτικός καπιταλισμός.
Κρίση, κορύφωση μιας δύσκολης εξελικτικής πορείας με επιδείνωση όλων των αρνητικών φαινομένων. Τοξικά ομόλογα, χρηματιστικές φούσκες. Συμπτώματα: μείωση των εισοδημάτων, αύξηση της ανεργίας, αναταραχή.
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς που πήραν δάνεια από τις τράπεζες, δεν μπορούν να τα ξεχρεώσουν, οι τράπεζες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, καταρρέει το χρηματιστικό σύστημα. Λαμπερό οικοδόμημα, χωρίς θεμέλια, επιθετικό για απόκτηση όλο και ψηλότερου ποσοστού κέρδους. Δεν μπορεί να ξεπεράσει την κρίση του, δεν μπορεί να επανέλθει σ’ αυτό που νόμιζαν φυσιολογική κατάσταση. Ακολουθεί η κρίση συνείδησης. Άρχισαν ήδη να φαίνονται τα πρώτα ίχνη κλυδωνισμών, των πνευματικών, ηθικών αλλά και θρησκευτικών πεποιθήσεων των κοινωνιών…

Κάποιο θαύμα, ίσως μπορέσει να σώσει το τραπεζικό σύστημα τέτοιο που είναι. Το πιο πιθανόν να θυσιαστεί για να σώσουν τον καπιταλισμό. Δειλά-δειλά, αρχίζουν, ακόμη και στην Αμερική να σχεδιάζουν την κρατικοποίηση των τραπεζών. Ίσως η μετατροπή του χρήματος από αξία καθ’ εαυτή σε αξία χρήσης, να είναι το φάρμακο για την σημερινή κρίση.
Ένας διορατικός αστός πολιτικός, στη Γαλλία, ο Ντε Γκωλ, αμέσως μετά τον πόλεμο, ξεχώρισε τις τράπεζες, αυτές που χρησιμοποιεί ο κόσμος, τις τράπεζες καταθέσεων και τις κρατικοποίησε, ενώ άφησε ιδιωτικές τις εμπορικές τράπεζες. Κατόρθωσε να βάλει κάποιο έλεγχο στο χρηματιστικό κεφάλαιο. Πιστεύω ότι είχε συνειδητοποιήσει ότι το χρηματιστικό κεφάλαιο δεν είχε πραγματικό αντίκρισμα, έδινε κέρδος χωρίς υλική βάση, ήταν φούσκα.

Τώρα μπαίνουμε στον τελευταίο ορισμό. Την κρίση ταυτότητας. Βλέπουμε αγωνιώδη ερωτήματα μιας κοινωνίας που ζητά τον επαναπροσδιορισμό της και την επανατοποθέτησή της σαν οντότητας. Χάνεται η αυτοεκτίμηση. Και τώρα; Τι μπορεί να γίνει; Η χημειοθεραπεία της κρατικοποίησης των τραπεζών, θα δώσει, πιθανόν, ζωή κάποιου χρόνου, στον άρρωστο από καρκίνο καπιταλισμό. Δεν θα τον γιατρέψουν. Δεν θα αντιμετωπιστούν οι αιτίες που προκαλούν τα καρκινώματα του καπιταλισμού. Δεν θα μπορέσει να βγάλει τον κόσμο από την κρίση υπερπαραγωγής. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα περιβαλλοντολογικά προβλήματα. Δεν μπο- ρούν πια να ξεγελάσουν όλο τον κόσμο. Τα πανεπιστήμια έχουν ξεχειλίσει από φοιτητές και ο κόσμος κάθε πενταετία σχεδόν, γνωρίζει, όσα οι προηγούμενες γενιές είχαν γνωρίσει όλα τα προηγούμενα χρόνια μαζί. Ακόμη και στην Ελλάδα, με το εξαιρετικά κακό εκπαιδευτικό σύστημα έχουμε μεγάλη αύξηση της γνώσης. Πώς θα μπορούσε να συνεχίσει τις σκέψεις του ο φοιτητής μας; Μπορεί ο μέσος δυτικός πολίτης, ο μικροαστός, να βάλει δραστικό περιορισμό στη κατανάλωση ενέργειας; Δύσκολο αν όχι αδύνατο. Η πολιτική λύση απαιτεί σύνεση. Μπορούμε ήδη να αφουγκραστούμε κάποιες μεσαιωνικές λύσεις που μουρμουρίζονται. Ο εξοντωτικός πόλεμος και το φασιστικό καθεστώς, ακούγονται… Η λύση της ελάττωσης στο μισό του χρόνου εργασίας έρχεται σε αντίθεση με το κέρδος του καπιταλιστή. Μόνη οριστική λύση ο σοσιαλισμός. Κάποιο φως αχνοφέγκει, μακριά, στο βάθος του τούνελ. Στην Ελλάδα έχουμε καλό ξεκίνημα με τον ΣΥΡΙΖΑ.

[1] Για μερικούς που θα μουρμουρίσουν κάτι για Στάλιν, η απάντηση είναι εύκολη. Στις σημερινές συνθήκες ωρίμανσης των κοινωνιών, ο συντελεστής Στάλιν δεν χρειάζεται. Εξ άλλου δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα σοσιαλισμού χωρίς την κοινωνική συγκατάθεση.
[2] Αναφέρομαι στην κεντρική Αθηναϊκή ενημέρωση
[3] ΑΠΘ: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9.4.2009

ΒΑΣΙΛΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Τα Golden Boys

Κρίση, κρίση, κρίση, οικονομική. Που όλους θα μας πιάσει! Και πότε άρχισε, πότε (αν) θα τελειώσει;
Όλοι φοβόμαστε και οι έχοντες και προ πάντων οι μη έχοντες ή οι έχοντες λίγα, παρακολουθώντας τα δελτία ειδήσεων, που μας πληροφορούν πομπόδικα, κάθε βράδυ, να καταρρέουν το ένα μετά το άλλο, μεγαθήρια τραπεζικά, τα μεγαλύτερα στον κόσμο, φυσικά στις ΗΠΑ (Liman Brothers, Bank of America, City Bank, AIG, στην Αγγλία η Royal Bank of Scotland). Και διερωτόμαστε πως θα είμαστε όταν φθάσει και σε μας. Γιατί, έτσι μας λένε, θα έρθει!
Βασικό χαρακτηριστικό εκεί που ήδη έχει φτάσει, δηλαδή ΗΠΑ, Αγγλία και αλλού, είναι η απόλυση υπαλλήλων και εργατών μαζί με την πτώση τραπεζών και μεγάλων εταιρειών ή βιομηχανιών. Δηλαδή ανεργία! Είναι το χειρότερο με το πιο σκληρό απάνθρωπο αποτέλεσμα! Γίνεται λόγος για πολλά εκατομμύρια ανθρώπων σε παγκόσμια κλίμακα που μένουν χωρίς δουλειά, χωρίς μεροκάματο. Είναι ασύλληπτο και να το σκεφτεί κανείς, πως στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου, χιλιάδες άτομα ζουν από συσσίτια, που τους παρέχουν διάφοροι φορείς: Εκκλησίες και άλλοι κοινωνικοί φορείς. Είναι πραγματικά ακατανόητα αυτά που βλέπουμε να συμβαίνουν αυτόν τον καιρό, βασικά στις μεγάλες και πλούσιες χώρες, που δεν θα γλυτώσουν και οι μικρότερες, όπως λέγεται!

Αν και σπουδαγμένος και οικονομικά και μάλιστα σε μεταπτυχιακό επίπεδο, αλλά και μια ζωή (όταν υπήρξα εν ενεργεία) ζούσα και ενεργούσα σε διάφορες οικονομικές καταστάσεις μέσα στα επιχειρηματικά προβλήματα ... τρέχοντας ... να πλουτίζουν έμποροι και επιχειρηματίες, αλλά και οι μέτοχοι της Εθνικής Τράπεζας, δεν μπορώ να κατανοήσω πως οικονομολόγοι, σύμβουλοι τραπεζών που διεκδικούσαν και έπαιρναν βραβεία Νόμπελ οικονομίας, πεπειραμένα τραπεζικά στελέχη δεν έβλεπαν τον κατήφορο που είχαν πάρει τα πράγματα! Γιατί δεν έφτασε η κατάσταση που ζούμε σήμερα από τη μια στιγμή στην άλλη. Αν και ένας από αυτούς, ο νομπελίστας Πωλ Κρούγκμαν, είχε γράψει πως με τον Μπους θα επέρχονταν η κρίση αλλά δεν προσδιόρισε πότε!

Τις λοιπόν πταίει;» όπως είχε διερωτηθεί ο μεγάλος Χαρίλαος Τρικούπης, όταν το 1874 βρέθηκε σε μια τέτοια αδιέξοδη κατάσταση η χώρα μας και ανεφώνησε αργότερα το 1893 το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Ποιος, ποιοι, τι φταίει λοιπόν, εκτός από τον Μπους, που φτάσαμε να μετράμε αμέτρητα εκατομμύρια ανθρώπων σ' όλο τον κόσμο να πεινούν; Δεν δίνουν, και δεν είναι εύκολο, συγκεκριμένες απαντήσεις ούτε ειδικοί οικονομικοί αναλυτές ...
Αφού εξηγήσω πως αυτά που μαθαίναμε, οι της δικής μου γενεάς, στα νειάτα μας και ζούσαμε (ο υποφαινόμενος) στις τράπεζες, δεν ανταποκρίνονται, πλέον, στις σημερινές καταστάσεις, της παγκοσμιοποίησης, της πληροφορικής, και των άλλων (πολλών) μηχανικών διευκολύνσεων (τεχνολογίας), θα τολμήσω να διατυπώσω μια άποψη, έστω με επιφύλαξη.
Κέντρα του κακού ασφαλώς υπήρξαν οι τράπεζες και οι, άμεση σχέση μ' αυτές, έχουσες ασφαλιστικές εταιρείες αλλά και μεγάλες βιομηχανίες (κυρίως αυτοκινητοβιομηχανίες) που αποδείχθηκαν ανέτοιμες για κάποιο κακό ενδεχόμενο, ώστε με την πρώτη μείωση πωλήσεων αυτοκινήτων να σηκώσουν τα χέρια και να απειλούν με ομαδικές απολύσεις.

Με τις τράπεζες, και την απληστία τους για μεγάλα κέρδη (και στην Ελλάδα) βγαίνει στην επιφάνεια το καινούργιο και ... «χρυσό» φρούτο της εποχής, τα Golden Boys, τα χρυσά παιδιά. Μέσα σ' αυτά και τα μεγαλοστελέχη τραπεζών και μεγαλοεταιρειών. Αυτά τα χρυσόπαιδα βγήκαν στην πιάτσα με ορμή να ικανοποιήσουν την απληστία των τραπεζών, χρυσοπληρωνόμενα με ποσοστά, προσελκύοντας καταθέτες, από τη μία και δανειολήπτες, από την άλλη.
Τις καταθέσεις αυτές και τα δάνεια, οι τράπεζες τις «πακετάριζαν» (βασικά, στις ΗΠΑ), οι υπολογιστές δίνουν την δυνατότητα, και πακέτα απαιτήσεων και υποχρεώσεων τα έβγαζαν προς ... πώληση, προς μεταβίβαση, που όμως αυτή η κίνηση είχε πάντα προμήθεια για τα Golden boys, που μεσολαβούσαν. Είναι τα περίφημα ομόλογα, που με την απομοίωση των απαιτήσεων (καταθέσεις) και την επιβάρυνση των υποχρεώσεων (δάνεια) στις μεταβιβάσεις πήραν την ευρηματική ονομασία που θα μείνει στην ιστορία: τοξικά, δηλαδή καταστρεπτικά της υγείας και στην περίπτωσή μας, της οικονομίας. Και στην συνέχεια της πραγματικής οικονομίας δηλαδή: Κλείσιμο επιχειρήσεων, απολύσεις, ανεργία, πείνα! Παρεμφερής περίπτωση υπήρξε και η δική μας ιστορία ομολόγων που την ... τοξικότητά τους (ζημιά) υπέστησαν σε βάθος κάποια συνταξιοδοτικά ταμεία κλάδων εργαζομένων συμπατριωτών μας.
Θα έλεγα πως η παρά πάνω άποψή μου, που φέρνει στο επίκεντρο της κρίσης τις τράπεζες με τις εντυπωσιακές καταρρεύσεις τους, είναι η κορυφή του παγόβουνου (της κρίσης), ενώ υπάρχουν και άλλοι βαθύτεροι λόγοι, που δεν θα μπορούσα να προστρέξω, και δεν θα έπρεπε ... Αλλά εν πάσει περιπτώσει, οι χρυσοπληρωμένοι διοικούντες αυτούς τους οικονομικούς κολοσσούς, έπρεπε έγκαιρα να είχαν αντιληφθεί και να λάβαιναν κατάλληλα μέτρα. Και βέβαια και η κυβέρνηση της κοσμοκράτειρας. (Αλλά με ποιόν; Με τον μικρό Μπους;).

Όμως ξεφύγαμε από το αρχικό στόχο του πονήματος που ήταν τα Golden Boys και τα κατορθώματά τους.
Και θα μεταφέρω για συντομία πέντε περιπτώσεις δηλώσεων και αναφορών, που δίδουν ανάγλυφα την ψυχολογία, αλλά και την αγανάκτηση, την οργή επισήμων και μη, απέναντι στους χρυσοκάνθαρους που θεωρούνται υπαίτιοι των κακών που μας βρήκαν, και που ακόμη και τώρα εξακολουθούν να προκαλούν.

Πρώτη περίπτωση (από την τηλεόραση): Η εικόνα από συνεδρίαση στην αμερικανική Γερουσία. Είχαν κληθεί οι επικεφαλής των αυτοκινητοβιομηχανιών της χώρας να δώσουν πληροφορίες προκειμένου να ενισχυθούν από την κυβέρνηση για να μη καταρρεύσουν και απολυθούν χιλιάδες εργάτες και υπάλληλοι, με πρόταση του νέου προέδρου Ομπάμα.
Οι εν λόγω Golden Boys, σφριγηλοί, ροδαλοί, χαριτωμένοι, έφθασαν στην Ουάσιιγκτων με τα καταπληκτικά αεριωθούμενα τους, τους συμβούλους και άλλους πολλούς παρατρεχάμενους (γραμματείς κ.λπ.) με αποτέλεσμα να σηκωθεί θόρυβος στο τύπο, για το τεράστιο κόστος αυτής της μετακίνησης (ένα ουρανόμηκες ποσό) ενώ ο στόχος ήταν να ζητηθεί βοήθεια κρατική (των φορολογουμένων) για να μη πτωχεύσουν.

Στη Γερουσία λοιπόν, σηκώνεται ένας γερουσιαστής και απευθυνόμενος στα Golden Boys ερωτά: (ο διάλογος στο περίπου μεταφερόμενος): Κύριοι συζητούμε για να σας δοθεί βοήθεια για να μη πτωχεύσουν οι επιχειρήσεις, που εσείς διοικείτε. Ερωτώ: Εσείς είσθε διατεθειμένοι να εγκαταλείψετε τις μεγάλες αμοιβές σας, την ακριβή και πολυτελή διαβίωσή σας και τις δαπανηρές μετακινήσεις σας, στην προσπάθεια που ζητάτε από την κυβέρνηση; Άφησε (ο γερουσιαστής) να περάσουν μερικά λεπτά και μετά στρεφόμενος προς τον ... πρακτικογράφο «Να καταγραφεί: δεν απάντησαν».

Δεύτερη περίπτωση: ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα προειδοποίησε τους τραπεζίτες ότι πρέπει να αποδεχθούν μείωση του μισθού τους και να ξεχάσουν τα μπόνους (δώρα σε χρήμα) μέχρις όταν οι φορολογούμενοι πάρουν τα χρήματα που έχασαν.

Τρίτη περίπτωση: ο Φρέντ Γκούτγουϊν (σε μετάφραση ο φίλος καλοκερδισμένος, όνομα και πράγμα) ήταν ο πρόεδρος της Royal Bank of Scotland που επί των ημερών του ... βούλιαζε για να σπεύσει ο κ. Μπράουν, δηλαδή η κυβέρνηση (οι φορολογούμενοι) να τη σώσει. Όμως ο καλοκερδισμένος (ο Γκούτγουϊν) κατάφερε να εξασφαλίσει για τον εαυτό του σύνταξη 720.000 ευρώ το χρόνο (δηλαδή 60.000 το μήνα ή 2.000 τη ημέρα) και παρά το θόρυβο δεν συγκινήθηκε να παραιτηθεί τουλάχιστο από ένα μέρος της!
Ο μεν Γκόρντον Μπράουν, ο πρωθυπουργός, υπερβολικά ευγενής χαρακτήρισε την συμπεριφορά του «απαράδεκτη και αδικαιολόγητη». Όμως έχει ενδιαφέρον τι έγραψε στην εφημερίδα «Ομπσέρβερ» ο βρετανός δημοσιογράφος Άντριου Ρόουνσλι εκφράζοντας την γενική οργή, θα πρόσθετα: «Αν υποθέσουμε ότι δεν θα γίνει δεκτή η πρότασή να κρεμάσουμε ανάποδα τον σερ (είναι και τιτλούχος) Φρεντ Γκούτγουϊν να του ξεριζώσουμε τα έντερα όσο είναι ακόμα ζεστά και σπαρταράνε να του τα χώσουμε στο άπληστο στόμα του και να εκθέσουμε το κομμένο κεφάλι του κρεμασμένο από ένα καρφί στο Tower of London (Πύργο του Λονδίνου), μπορούμε να συμβιβαστούμε να τον πυροβολήσουμε»;

Τέταρτη περίπτωση: Ο δημοσιογράφος Μ. Μητσός κλείνει το άρθρο του στα «Νέα», από όπου και οι κάποιες πληροφορίες: «Αν υπήρχε στοιχειώδης δικαιοσύνη στο κόσμο, οι τραπεζίτες που ευθύνονται για την οικονομική κρίση, θα έπρεπε να βρίσκονται στη φυλακή. Εκεί θα ήταν ασφαλείς και από το λιντσάρισμα.

Πέμπτη περίπτωση: Είναι η περίπτωση της AIG της ασφαλιστικής που χρειάστηκε να επιδοτηθεί από το κράτος (από τους φορολογούμενους) με 170 δις. δολλάρια για να μην πτωχεύσει, και από αυτά άρπαξαν τα Golden Boys (τα κλεφτρόνια πλέον) 165 εκ. δολ. και αρνούνται να τα επιστρέψουν. Ήδη βρίσκονται σε αναβρασμό οι πολίτες στις ΗΠΑ με αποτέλεσμα να παρεμβαίνει και ο πρόεδρος Ομπάμα, με τη μεγάλη δημοφιλία του, να δηλώνει πως οπωσδήποτε θα βρεθεί τρόπος να επιστραφούν αυτά τα δολλάρια.
Γερουσία, βουλή, υπουργείο Οικονομικών, η πρόεδρος της Βουλής Πελόσι, ανάσταατοι για την εξεύρεση τρόπου επιστροφής αυτών των .... πονεμένων δολλαρίων (165 εκ.). Χαρακτηριστικό της οργής των πολιτών είναι και το γεγονός όταν ζητήθηκε από τον επικεφαλής σήμερα της AIG Λίντι να δημοσιοποιηθούν τα ονόματα αυτών των Gollden Boys απάντησε πως δεν πρέπει γιατί θα κινδυνεύει η ζωή τους (φωνή λαού, οργή Θεού).
Αυτά με τα χρυσόπαιδα, τα Golden Boys. Μη περιμένετε να τα συναντήσετε στο δρόμο. Η κρύβονται από φόβο λιντσαρίσματος ή καλοπερνούν στις ... Μπαχάμες.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9.4.2009

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Ο Καστοριεύς Αλέξανδρος

Γι’ αυτόν τον Αλέξανδρο ομολογώ πως δε γνώριζα ως πριν από 25 περίπου χρόνια, όταν πρωτοήρθα στην Καστοριά. Μ’ αυτόν τον Αλέξανδρο πρωτοσυναντήθηκα, όταν τεντώθηκε ένα χέρι-δε θυμάμαι τίνος ακριβώς- και μου ‘δειξε τη λαξευμένη(;) κορυφή ενός βουνού που ο ίσκιος του σκεπάζει την Καστοριά. Τότε ήταν που η φωνή που συνόδευε το τεντωμένο χέρι μού μίλησε για τους Μακεδόνες που σκάλισαν την κεφαλή του μεγάλου αυτού Έλληνα στη θέση Ψαλίδα και για την ίδια ακριβώς κεφαλή που σκαλίστηκε από τους ίδιους «γλύπτες» στην άλλη άκρη όπου έφτασαν οι Μακεδόνες, σ’ ένα άλλο βουνό στην Ινδία.
«Α, ώστε από δω ξεκίνησε η εκστρατεία του» σκέφτηκα κι εγώ, όπως και καθένας που ακούει την ιστορία της καστοριανής Ψαλίδας. Και, στη συνέχεια, άκουσα και κάτι άλλο που δεν είναι μυθικό∙ πως όταν ο Αλέξανδρος πολεμούσε, στα δεξιά του έβαζε τους Ορέστες-τους Καστοριείς προγόνους του-, τους οποίους είχε επίλεκτο σώμα. Αυτό το ‘κανε για να τους τιμήσει, γιατί ήταν οι πρόγονοί του.
Άρα, εμείς οι σημερινοί Καστοριανοί, περισσότερο απ’ όλους τους Έλληνες, είμαστε απόγονοι αυτού του Μεγάλου Έλληνα, που, συμπτωματικά, είναι αυτές τις μέρες στην επικαιρότητα, καθώς στην πολυσυζητημένη πρωτοβουλία του τηλεοπτικού καναλιού Σκάι βρίσκεται μέχρι στιγμής στην πρώτη θέση στις προτιμήσεις των Ελλήνων που ψηφίζουν για το σπουδαιότερο Έλληνα όλων των εποχών. Κι ενώ εκφράζονται, μάλλον δικαιολογημένα, αντιρρήσεις για τα κριτήρια επιλογής, αλλά και για την ίδια την πρωτοβουλία, είναι περισσότερο από βέβαιο πως λίγοι θα είχαν αντίρρηση στο γεγονός πως ο Αλέξανδρος ο Μακεδών, αλλά γι’ αυτό και Έλλην, καθώς και ο κοσμοπολίτης Αλέξανδρος, είναι ένας πολύ μεγάλος Έλληνας.

Ένα από τα σπουδαιότερα επιχειρήματα που στηρίζουν το ζήτημα της μεγαλοσύνης του Αλέξανδρου μας το δίνει ο σπουδαίος συντοπίτης μας συγγραφέας Κωνσταντίνος Δούφλιας. Μας το δίνει με το καινούριο του βιβλίο, που έχει τον τίτλο: «Ο Καστοριεύς Αλέξανδρος-Μύθος και Λόγος» των εκδόσεων Καλυψώ. Το βιβλίο αυτό αποδεικνύει με πολύ δυνατό και ταυτόχρονα πολύ τρυφερό τρόπο πόσο Μεγάλος ήταν-και εξακολουθεί να είναι- ο Αλέξανδρος∙ το αποδεικνύει με τους μύθους που αυτό περιέχει, πολλοί από τους οποίους ζουν ακόμη στα στόματα συντοπιτών μας, Καστοριανών, και, άρα, αποδεικνύουν με την ύπαρξή τους πως ο Έλληνας αυτός υπήρξε μοναδικός και πραγματικά Μεγάλος, αφού εξακολουθεί να ζει με τη μορφή μύθων και σήμερα, τόσους αιώνες μετά το θάνατό του, σχεδόν δύο χιλιετίες…
Πρόκειται για ένα βιβλίο πραγματικά σπουδαίο, αφού αποδεικνύει με τον πιο γλυκό τρόπο αυτήν τη μεγάλη αλήθεια που μόλις αναφέραμε. Στο πολύ ωραίο εξώφυλλό του, που φιλοτέχνησε η συμπολίτισσά μας και πολύ καλή ζωγράφος κ. Μερόπη Σωτηροπούλου-Μάγγελ, ο Αλέξανδρος είναι ένας αετός∙ ένας αετός που σκίζει αγέρωχος τους αιθέρες, ένας αετός νικηφόρος και τροπαιοφόρος(«Όταν γεννήθηκε ο Αλέξανδρος ένα από τα σημάδια που έδειχναν πως ήταν ξεχωριστός ήταν οι δυο βασιλικοί αετοί που πέταξαν από τον Όλυμπο και στάθηκαν στη στέγη στο ανάκτορο της Πέλλας», λέει ο συγγραφέας του βιβλίου). Το σπουδαιότερο τρόπαιο, λοιπόν, αυτού του αετού η αθανασία∙ η αθανασία που δεν του χαρίστηκε από κανέναν, που δεν την κληρονόμησε, αλλά την κέρδισε. Την κατέκτησε με την αξία του. Με τη δύναμή του. Μ’ αυτό το ξεχωριστό που ήταν.
Το λένε όλοι οι βιογράφοι του∙ τον Αλέξανδρο όποιος τον συναντούσε δεν τον προσπερνούσε δίχως να μαγευτεί απ’ αυτόν. Και, αφού τον συναντούσε, δεν τον ξεχνούσε. Ακόμα και το παρουσιαστικό του τον επέβαλλε στους άλλους. Κυρίως η ματιά του η βαμμένη μ’ ένα γαλάζιο που έβγαζε φως. Και αυτό το φως το διέκριναν όλοι όσοι τον συναντούσαν. Όλοι ανεξαιρέτως.
Όμως, δεν είναι η ματιά του η φωτεινή αυτό που κάνει τους κατοπινούς του, ακόμη και τους σημερινούς που απέχουν τόσους αιώνες από αυτόν, να μιλούν μαγεμένοι γι’ αυτόν. Είναι το μέσα του φως. Όλο το φως του. Αυτό που τον έκανε να μην πιει, αλλά να χύσει το νερό που του προσφέρθηκε, όταν διψούσαν κι οι στρατιώτες του( πόσο πικρό το χαμόγελο στα χείλη όσων αυτήν ακριβώς τη στιγμή που θυμήθηκαν το περιστατικό σύγκριναν το βασιλιά Αλέξανδρο με τους δημοκράτες άρχοντες που εκλέγουμε σήμερα και δεν του μοιάζουν καθόλου, μια που εκείνος έτσι φερόταν στους συμπολεμιστές-«υπηκόους» του, ενώ οι σημερινοί συχνά μας φέρονται σαν να είμαστε υπήκοοι πραγματικοί τους, έχοντας ξεχάσει πως έχουν εκλεγεί να μας υπηρετούν). Είναι το φως του πολιτισμού που άπλωσε στα πέρατα της οικουμένης όπου έφτασε τόσο νέος, το φως του σεβασμού στους ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής και εθνικότητας. Κι είναι τόσο το μέσα του φως, που σε κάνει να νιώθεις πως ολόκληρος ο Αλέξανδρος είναι ένα φως∙ για όλο τον κόσμο, όχι μονάχα για μας τους Έλληνες. Αυτό υπαγορεύει η ίδια η ζωή του, αυτό επιβεβαιώνουν και οι μη Έλληνες που ασχολήθηκαν με τη μορφή του. Σαν το Γάλλο Σατωμπριάν, π.χ., που είπε πως, αν άνθρωπος ποτέ έμοιασε με θεό, ο άνθρωπος αυτός είναι ο Αλέξανδρος. Και σαν το Γερμανό Χέγκελ που τον παρέστησε ως ιδεώδη τύπο της ανθρωπότητας στη νεότητά της.

Ο συγγραφέας, λοιπόν, του νεογέννητου βιβλίου για το οποίο συζητούμε σήμερα φανερώνει με το για τον Αλέξανδρο βιβλίο του πόσο ικανός συγγραφέας, αλλά και πόσο τυχερός συγγραφέας και άνθρωπος είναι. Το ότι είναι ικανός συγγραφέας το δείχνει η πολλή του μελέτη, το πλήθος των πηγών-οι περισσότερες είναι άγνωστες σε μας- απ’ όπου έχει αντλήσει το πολύτιμο υλικό του. Στις πηγές αυτές γύρεψε τη μορφή του Αλέξανδρου, όπως ο ίδιος ο Αλέξανδρος γύρεψε το αθάνατο νερό. Το πόσο τυχερός(αλλά ταυτόχρονα και ικανός) είναι το φανερώνουν οι άλλες πηγές του, οι ζωντανές. Οι άνθρωποι με τους οποίους συναντήθηκε και του αφηγήθηκαν πράγματα για το Μεγάλο Μακεδόνα. Κάποιοι από αυτούς ζουν ανάμεσά μας και νιώθουμε τυχεροί όσοι από μας τους έχουμε γνωρίσει. Άλλοι έχουν φύγει, έχοντας αφήσει το φως τους μέχρι τώρα στο προσωπικό αρχείο του συγγραφέα, από δω και πέρα, μέσω του βιβλίου όπου είναι πια γραμμένες οι αφηγήσεις τους, σε όλους μας. Ένας θησαυρός που είναι πια στη διάθεση όλων μας. Διαβάζοντάς τες αυτές τις αφηγήσεις, ξετρελάθηκα με μιαν εικόνα που λείπει από τη δική μας εποχή, την εποχή που είναι μια συσκευή το κέντρο της «μη συζήτησης» κι εμείς βουβοί γύρω της παρακολουθούμε τις Πετρούλες της κι αποχαυνωνόμαστε(επισκέφτηκα τις προάλλες ένα σπίτι όπου η τηλεόραση στο κέντρο του δωματίου έδειχνε την Πάνια κι ενώ οι οικοδεσπότες διαμαρτύρονταν για τα τηλεοπτικά μας χάλια, δεν έκαναν την απλή κίνηση να πατήσουν το κόκκινο κουμπάκι για να γλιτώσουν από αυτά τα χάλια και αυτούς τους ίδιους και εμάς που τους είχαμε επισκεφτεί). Ο κ. Δούφλιας είχε την τύχη να ακούσει τους ανθρώπους που ακόμα μιλούσαν να αφηγούνται για τον Αλέξανδρο. Και είχε την ικανότητα να τους καταγράψει. Να καταγράψει ανθρώπους σπουδαίους μες στην απλότητά τους. Σπουδαίους, που δεν ήξεραν ούτε υποψιάζονταν ούτε καταλάβαιναν πόσο σπουδαίοι είναι. Αναφέρω στην τύχη έναν απ’ όλους, τον μπαρμπα-Γιάννη τον υποδηματοποιό από το χωριό του κ. Δούφλια, από το Γέρμα της Καστοριάς. Ο μπαρμπα-Γιάννης, όπως και όλοι οι άλλοι Καστοριανοί που μίλησαν ο καθένας με τον τρόπο του για τον Αλέξανδρο, αφηγήθηκαν για ένα σωρό εξαίσια πλάσματα όπως είναι οι νεράιδες της καστοριανής μυθολογίας και του βιβλίου: η Λαμπερινή, η Φεγγαρινή, η Αστραδινή… Η τελευταία καβάλησε ένα ακόντιο-τι καταπληκτική εικόνα!-και βγήκε να ψάξει το αθάνατο νερό. Ήθελε να εξασφαλίσει την αθανασία για λογαριασμό του ανθρώπου που την κέρδισε έτσι κι αλλιώς, μόνο που τότε αυτή δεν το ήξερε…

Η ανάγνωση, όμως, είναι ζήτημα προσωπικό. Έτσι, ας μου επιτραπεί να σταθώ ιδιαίτερα σε δύο χαρακτηριστικά του βιβλίου που μου άρεσαν ιδιαίτερα πολύ: στο μπλέξιμο της μορφής του Αλέξανδρου με την πολύ κατοπινή πορεία του Ελληνισμού, δηλαδή με την Ορθοδοξία(αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό του Έλληνα, ή μάλλον και αυτό, όπως και η γλώσσα του, φανερώνει την αδιάσπαστη και αδιάλειπτη συνέχεια του Ελληνισμού, του ίδιου του Έλληνα από την αρχαιότητα ως σήμερα) . Ένας διαχρονικός Αλέξανδρος που συναντιέται με τους αγίους μας και γίνεται ένα μ’ αυτούς. Ως τώρα ξέραμε τον άγιο Σισώη της εξωτερικής τοιχογραφίας στη Μαυριώτισσα, που απορεί και θαυμάζει μπροστά στον ανοιχτό τάφο του Αλέξανδρου(εδώ ο αγιογράφος θέλει να δείξει πως ο θάνατος εξισώνει όλους τους ανθρώπους και δεν κάνει διακρίσεις). Στο βιβλίο υπάρχουν πολλές τέτοιες συναντήσεις, όπως αποκαλύπτει ο παρακάτω τίτλος:
«Ο άγιος-όσιος Νικάνορας ο άγιος Κοσμάς,
ο πατήρ των Ορέων και των μονοπατιών,
κι ο Αλέξανδρος…»

Το άλλο σημείο που με συναρπάζει σε όλες τις γραφές του κ. Δούφλια είναι το γεγονός ότι έχει μετατρέψει τους μουσικούς της περιοχής μας σε μυθικά πρόσωπα- και γιατί όχι; Ξέρετε πώς;
«Αυτόν τον μύθο φαίνεται
πως τον ήξερε κι ο ανώνυμος ποιητής,
ο μάστορας του λαϊκού λόγου.
Κι έκαμε το θαύμα του, τον μελωμένο στίχο
για την Αστραδινή.
Ψάχνει τ’ αθάνατο νερό
τ’ αθάνατο βοτάνι.
Να δώσει στον Αλέξανδρο
ποτές να μην πεθάνει.
Τη μελωδία την πήρε ο Κώστας Τσιάκας, απ’ την Κλεισούρα, και την έκαμε γλυκό παράπονο με το κλαρίνο του, τρυφερό ήχο που δεν υπάρχουν σημάδια μουσικά να τον αποδώσουν.
Δεν χρειάζονται σημάδια μουσικά.
Δεν μπορείς ν’ αποδώσεις κάτι που δεν αποδίδεται.
Κάτι για το οποίο δεν φτάνει η γραφή και η ανάγνωση.
Κάτι για το οποίο δεν περισσεύει χρόνος-καιρός.
Είναι όλος ο χρόνος κι όλος ο καιρός.»

Και αλλού:
«-Να ζεις κι εσύ Νεράιδα της Δροσιάς
Νεράιδα της Λίμνης,
Γοργόνα των γλυκών νερών.

Ακούγοντας αυτόν τον λόγο η Νεράιδα
κατέβασε απ’ τον ουρανό τ’ αστέρια
και στόλισε τα μαλλιά της.
Ήταν ωραία κόρη.
Έπαυε τους ανέμους και τους άγριους βοριάδες.
Γαλήνευε τον κόσμο.
Κι έβγαζε τότες το λαγούτο της,
έναν θαυμαστό αυλό
εκείνης της εποχής, και έλεγε τραγούδια γλυκά,
γλυκύτερα
κι από το μέλι της μέλισσας.

Αυτά τα τραγούδια τα ‘παιρνε ο αγέρας και τα ‘καμνε
τραγούδια των ανθρώπων.
Δεν υπήρχε άλλη τέτοια μουσική σύνθεση στον κόσμο.
Στο άκουσμά της σταματούσαν ακόμα και τα πουλιά.

Τ’ άκουσε κι ο Μπύτιας
και τα ‘καμε γλυκό και τρυφερό ήχο στο κλαρίνο του.»

Τα δύο παραπάνω αποσπάσματα ανήκουν στο κεφάλαιο που έχει ως τίτλο:
-Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;
-Ζει και βασιλεύει…

Λοιπόν, το βιβλίο «Ο Καστοριεύς Αλέξανδρος-Μύθος και Λόγος» δίνει στη Γοργόνα, την αδερφή του Μεγαλέξανδρου την απάντηση που αιώνες τώρα γυρεύει∙ μιαν απάντηση που τόσα χρόνια, όταν ήταν αρνητική, γινόταν η αιτία να θαλασσοπνίγονται οι ναυτικοί και να βουλιάζουν τα πλοία.
Ε, λοιπόν, ναι. Είναι απολύτως βέβαιο πως ο βασιλιάς Αλέξανδρος ζει. Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει με το δικό του μοναδικό τρόπο. Ζει γιατί είναι ολοζώντανος αιώνες τώρα και χιλιετίες μέσα στους μύθους των Ελλήνων, αφού πεθαίνει όποιος ξεχνιέται κι αυτός ποτές του δεν ξεχάστηκε. Ζει γιατί τα κατάφερε να γίνει μύθος στα χείλη των Ελλήνων που δεν έπαψαν ούτε στιγμή να μιλούν γι’ αυτόν με το γλυκύτερο τρόπο, εκφράζοντας έτσι τον απέραντο θαυμασμό και την περηφάνια τους γι’ αυτόν.
Ζει κι ούτε θα πάψει ποτέ να ζει. Όπως κι εμείς δε θα πάψουμε ποτέ ν’ απαντούμε στη Γοργόνα πως ζει και βασιλεύει αυτός ο Μεγάλος Έλληνας κι ο Μεγάλος Μακεδόνας…

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2.4.2009

24.4.09

ΟΔΟΣ: Σύστημα

Αφορμή για τον σχολιασμό αποτελεί ένας συνδυασμός γεγονότων των τελευταίων ημερών με κορυφαίο την αποδιδόμενη στον πρωθυπουργό κ. Κ. Καραμανλή δήλωση περί «κοπώσεώς» του, που επαναφέρει το -διαρκές βεβαίως και πολλαπλώς διαμπερές- θέμα της οικογενειοκρατίας στην πολιτική ζωή της Ελλάδος. Καθώς και τα ερωτήματα για το πόσο συμβατή με την δημοκρατία είναι αυτή η (ζοφερή) εγχώρια πραγματικότητα, που δεν συναντάται παρά μόνο σε περιοχές του πλανήτη στις οποίες επιβιώνουν ακόμη οι φύλαρχοι. Ή (κάπως αλλιώς), πως θα ήταν σήμερα η κατάσταση της χώρας, αν από την περίοδο της Μεταπολίτευσης έως σήμερα, δεν εκτρεφόταν αυτό το παράλογο καθεστώς.

Το πρώτο από τα γεγονότα των τελευταίων ημερών που αναζωπυρώνει το πρόβλημα, ήταν η (για μια ακόμη φορά) διαπίστωση για την εξαιρετική ευκολία με την οποία κινούνται στα πολιτικά for a, αλλά και οι άπειρες δυνατότητες που παρέχονται στους γόνους των πολιτικών πολιτικούς, ακόμη και από τα πιο megaλα και υποτιθέμενα σύγχρονα, πλουραλιστικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα της χώρας, στις όποιες απόψεις, ακόμη και στον βήχα των πολιτικών γόνων των τζακιών Μητσοτάκη, Παπανδρέου και Καραμανλή.

Την αρχή έκανε πριν ελάχιστες εβδομάδες, ο επίτιμος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και τ. πρωθυπουργός, ο οποίος, όπως συνηθίζει άλλωστε, παρενέβη δημόσια με δηλώσεις του για την οικονομική κρίση και την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης της Ν.Δ. και του ίδιου του πρωθυπουργού, με σχόλια τα οποία θεωρήθηκαν αιχμηρά και μάλλον επικριτικά. Ακολούθως, τις επόμενες ημέρες, οι έλληνες πολίτες βομβαρδίστηκαν από τις παρουσίες και τα σχόλια επί όλων των θεμάτων, όχι μόνο της κόρης του επιτίμου κ. Ντόρας Μπακογιάννη, που είναι υπουργός των Εξωτερικών και σε κάποιο βαθμό δικαιολογημένα προβάλλεται, αλλά και του μοναχογιού του, βουλευτή της Β΄ Αττικής και εκκολαπτομένου αναπληρωματικού υψηλών αξιωμάτων πολιτικού (με το χαρακτηριστικό έκπληκτο και τρομαγμένο, το κάπως παιδικό βλέμμα) κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η μεν πρώτη (που δεν σταματά να συγκεντρώνει διεθνείς προσωπικές διακρίσεις -άγνωστο για ποιο ακριβώς επίτευγμα) δεν βρήκε να πει για μια ακόμη φορά ούτε μια λέξη για τα ανοικτά και ζέοντα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως το όνομα των Σκοπίων. Ο δε δεύτερος, ως γνήσιος απόγονος και αυθεντικός ερμηνευτής της κυνικής πολιτικής σχολής, βγήκε περιχαρής να αναλύσει τις απόψεις του για το ζήτημα των «λάθος» μηνυμάτων που εξέπεμψε η πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία της Αστυνομίας στα τελευταία πολύμηνα επεισόδια για την ατιμωρησία και τα καθέκαστα.

Από μόνα τους αυτά τα γεγονότα δεν θα ήταν αρνητικά στον σημερινό τους βαθμό, αν δεν συνοδεύονταν από αντιλαϊκά μέτρα, στην οικονομία και στις προσωπικές ελευθερίες, τα οποία δεν είναι σε θέση να προσεγγίσουν και να συναισθανθούν από την οπτική γωνία του απλού λαού, οι ιεράρχες της πολιτικής οικογενειοκρατίας. Κι όμως, το βήμα προβολής των απόψεών τους είναι απεριόριστο. Και ανεξέλεγκτο.

Παρά ταύτα, οι έλληνες ψηφοφόροι αντί να αντιδράσουν, αρχίζουν να γίνονται ληξιάρχοι, απλοί γραφείς ή έστω νοτάριοι των πολιτικών δυναστειών μιας Ελλάδας που είναι χωρισμένη σε τιμάρια μεταξύ των οικογενειών Καραμανλή, Παπανδρέου και Μητσοτάκη, και μουδιασμένα περιμένουν, χωρίς αγωνία προσδοκία ή αισιοδοξία αντί της αλλαγής, την εναλλαγή του Κ. Καραμανλή από τον Γ. Παπανδρέου. Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού, ότι «κουράστηκε» από τα 12 χρόνια αρχηγίας στην Ν.Δ. και τα 5 χρόνια της πρωθυπουργίας είναι ενδεικτικά φαινόμενα ηγεμονικών νοοτροπιών. Πόσο μπορεί πια να κουράζεται ένας πρωθυπουργός; Κι’ αν «κουράστηκε», πώς είναι δυνατό να αγωνιστεί για την εκλογική νίκη του κόμματός του; Και είναι λόγος αυτός για να εγκαταλείψει τις ευθύνες που ζήτησε από τον ελληνικό λαό;

Παράλληλα οι Έλληνες διαπιστώνουν ότι τα υπόλοιπα, τα ψίχουλα της πολιτικής ζωής, διαμοιράζονται όπως γίνεται στις περιπτώσεις των χρονομερισμάτων σε διαμερίσματα, ή των δωρεάν διακοπών κοινωνικού τουρισμού σε παραθαλάσσιες λουτροπόλεις, στους εκατέρωθεν αυλικούς. Βαρβιτσιώτηδες, Γεννηματάδες, Καλαντάκηδες, Αλευράδες και σε άπειρους άλλους που συνθέτουν τον στρατό, ή καλλίτερα τα φουσάτα της οικογενειοκρατίας.

Σε αυτή την χρονική συγκυρία σε τοπικό επίπεδο, ανακινήθηκε το ζήτημα της βουλευτικής διαδοχής του κ. Φ. Πετσάλνικου στον θώκο. Καθ’ ότι σε πολλά παραπολιτικά πηγαδάκια, τις τελευταίες 1-2 εβδομάδες έδινε και έπαιρνε η συζήτηση (με αφορμή κάποιες υπαινικτικές αναφορές του ίδιου που μπορεί και να παρερμηνεύτηκαν) ότι την πολιτική σταδιοδρομία στα χνάρια του πατέρα θα ακολουθήσει άλλο μέλος της οικογένειας, και ότι σ’ αυτή την κατεύθυνση καταβάλλονται οι απαραίτητες προσπάθειες μόρφωσης και επιμόρφωσης. Και παραμόρφωσης βεβαίως του πολιτικού συστήματος, σε νόθο δημοκρατικό, αν φυσικά επαληθευτούν οι προβλέψεις των πολιτικών αναλύσεων που θέλουν την βουλευτική έδρα του ΠαΣοΚ, «να μην χαρίζεται, να μην πωλείται, να μην εκποιείται, να μην ανταλάσσεται να μην τιμαροποιείται», όπως περίπου θα έλεγε ο (συν)ιδρυτής του ΠαΣοΚ, αν ήξερε τι περίμενε την Ελλάδα από τους κανακάρηδες. Αλλά να κληρονομείται, από παππού σε εγγονό, (άκληρο) θείο σε ανηψιό, πατέρα σε γιο ή κόρη.

Χωρίς καν να προβληματίζονται για την εικόνα που δίνουν για την χώρα, σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που κυβερνάται από αυτοδημιούργητους, όπως ο Γκ. Μπράουν στην Βρετανία, ο Ν. Σαρκοζί στην Γαλλία, η Αγκ. Μέρκελ στην Γερμανία και όπου αλλού υπάρχουν κουτόφραγκοι. Η Ελλάδα όμως, ή καλλίτερα οι Έλληνες, διακαείς οπαδοί και ιδεολόγοι της ευκολίας και του στρωμένου τραπεζιού, ακολουθούν το ένδοξο δημοκρατικό πεπρωμένο. Ύστερα απορούν για ποιο λόγο η εκτίμηση των συμμάχων και εταίρων προς την Ελλάδα συρρικνώνεται.

Ευτυχώς που -πριν το σχίσμα των Εκκλησιών- πρόλαβαν οι κουτόφραγκοι υπό τον Πάπα τ. αδελφοί και επέβαλλαν την αγαμία του κλήρου, η οποία στην περίπτωση μας διατηρήθηκε μόνο στον ανώτερο κλήρο. Διαφορετικά ποιος ξέρει τι κληρονομιές επισκοπικών και αρχιεπισκοπικών θρόνων, μητρών και ποιμαντορικών ράβδων θα ζούσαμε στην δημοκρατική και βαθειά θρησκευόμενη Ελλάδα. Ειδικά αν ο κάθε Σημαιοφορίδης, Πετσάλνικος, Παπανδρέου, Μητσοτάκης ή Καραμανλής και κάθε άλλος εθνικός ήρωας είχε κανα 2-3 διαδόχους να βολέψει. Θα ζούσαμε το κατά κυριολεξία κληρικολαϊκό σύστημα.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2.4.2009

23.4.09

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Χ. ΤΕΡΙΑΚΗ: Θα μπορούσε να το είχε γράψει ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν;

Γεννήθηκα στις 2 Απριλίου. Τα πρώτα μου παιδικά χρόνια τα έζησα σε μια φτωχογειτονιά, όπου γνώρισα από πολύ νωρίς το σκληρό αγώνα των ανθρώπων για ζωή, αλλά και τις διαπροσωπικές σχέσεις στην αυθεντική τους μορφή.
Για να πάω στο Σχολείο, μερίμνησε ένας επιφανής άνδρας, αλλά εκεί αντιμετώπισα την αποθάρρυνση. Πίστεψα πως θα έβρισκα την ψυχή μου αν γινόμουν ηθοποιός, αλλά στο θέατρο δεν είχα ποτέ πρωταγωνιστικό ρόλο, παρότι ο μέντοράς μου κατείχε θέση που θα μπορούσε να με βολέψει. Απλώς, περιορίστηκα στο ρόλο του κομπάρσου.
Η αγάπη για τα ταξίδια μού άνοιξε τους ορίζοντες και οι εμπειρίες από αυτά εμπλούτισαν τα κείμενά μου. Έγραψα θεατρικά έργα, μυθιστορήματα, ποιήματα, αλλά στην Ιστορία έμεινα για τα παραμύθια μου.
Ανάλογα με το τι ψάχνει ο καθένας, μπορεί να φέρει στο νου του μια από τις ιστορίες που έγραψα. Γι’ αυτό σε άλλους αρέσει το «Ασχημόπαπο», σε άλλους «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», σε άλλους «Ο μολυβένιος στρατιώτης», σε άλλους «Η μικρή γοργόνα». Όσοι επιζητούν την ορθή σκέψη αγαπούν περισσότερο τα «Καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα», όπου τελικά ένα παιδί αναφωνεί «Ο βασιλιάς είναι γυμνός!» υπενθυμίζοντας έτσι πως, όταν το βλέμμα είναι απλό, φωτίζεται ο νους του ανθρώπου και διαπιστώνει την αλήθεια.
Αν και δεν έγραψα «αριστουργήματα της Λογοτεχνίας», εμένα μού φτάνει που μίλησα στις καρδιές κάποιων ανθρώπων, μού είναι αρκετό που κυρίως τα παιδιά βρήκαν την τέρψη και την ωφέλεια σε ό,τι τούς άφησα κληρονομιά.
Το βρίσκω όμως άδικο στις σύγχρονες τεχνοκρατικές κοινωνίες να εγκαταλείπεται το παραμύθι με την παραδοσιακή του μορφή, γιατί οι ψυχικές ανάγκες, τις οποίες αυτό ικανοποιεί, δεν έπαψαν ποτέ να υφίστανται. Το πρώτο και κύριο είναι η ουσιαστική σχέση, αφού για την αφήγησή του χρειάζονται τουλάχιστον δύο πρόσωπα. Όπως φανερώνει και το όνομά του, το παραμύθι είναι ο λόγος που λέγεται από κοντά και συμβάλλει στην άμεση, τρυφερή κι εμπιστευτική προσέγγιση των προσώπων. Μπαίνουν έτσι τα θεμέλια της ανθρώπινης επικοινωνίας, καλλιεργείται η εκφραστική ικανότητα, αναπτύσσεται η φαντασία και ισορροπεί ο ψυχικός κόσμος μέσα στη θαλπωρή μιας εν κρυπτώ ιεροτελεστίας. Τα αποτελέσματα είναι ευεργετικά και στα δύο πρόσωπα, και σ’ εκείνο που αφηγείται και σ’ εκείνο που ακούει και συνήθως διακόπτει με ερωτήσεις και σχόλια…

Η ραθυμία οδηγεί τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν υποκατάστατα. Έτσι και στους σύγχρονους καιρούς πολλοί και διάφοροι έχουν αναλάβει το ρόλο του παραμυθά. Όμως, ποτέ κανένας ηλεκτρονικός υπολογιστής με αγχογόνα παιχνίδια δεν θα έχει την ακτινοβολία του προσώπου της μητέρας και κανένας γκουρού δεν θα έχει την πείρα και την έγνοια του πατέρα.
Κι όταν το παιδί μάθει να διαβάζει, μπορεί να λειτουργήσει παρακλητικά προς αυτό ένα άλλο πρόσωπο μέσω ενός βιβλίου. Τίθενται τότε δύο βασικά ερωτήματα, το ένα σχετικά με την καταλληλότητα των βιβλίων και το άλλο όσον αφορά στις προϋποθέσεις καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας.
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν βιβλία «ακατάλληλα δι’ ανηλίκους». Εκείνο που είναι απαραίτητο είναι η παράλληλη ανάγνωση κι από ένα άλλο πρόσωπο ωριμότερο και της εμπιστοσύνης, με το οποίο θα προηγηθεί και θα ακολουθήσει σχετικός, ελάχιστος έστω, διάλογος. Αυτό το μήνυμα στέλνει και η Τζόαν Ρόουλιγκ, συγγραφέας του αμφιλεγόμενου Χάρυ Πόττερ, στο βιβλίο της «Η κάμαρα με τα μυστικά», όπου παρουσιάζει ένα κορίτσι να απορροφάται τόσο από ένα βιβλίο που διαβάζει κρυφά μόνο του, ώστε στο τέλος γίνεται υποχείριο του άρχοντα του σκότους.
Για να στραφεί κάθε παιδί στην ανάγνωση, δεν έχουν πέραση οι ξερές Προστακτικές, όπως «Διάβασε!», «Άνοιξε και κανένα βιβλίο!» ή σοφίσματα του τύπου «΄Αμα διαβάζεις εξωσχολικά, θα αποκτήσεις πλούσιο λεξιλόγιο και θα γράφεις καλές εκθέσεις».
Περισσότερο μετράει η δωρεά ενός βιβλίου, η ύπαρξη στοιχειώδους έστω βιβλιοθήκης μέσα στο ίδιο του το σπίτι, η εικόνα του γονιού να αφιερώνει χρόνο στην ανάγνωση, η μετάδοση της χαράς κάποιου φίλου που διάβασε πρόσφατα ένα αξιόλογο βιβλίο, η έκδηλη αγάπη ενός καθηγητή για το έργο κάποιου λογοτέχνη, η ξενάγηση από έναν βιβλιοπώλη ή υπεύθυνο βιβλιοθήκης στο χώρο της προσωπικής του εργασίας: το σεργιάνι στον παράδεισο του βιβλίου, απαραιτήτως όμως με τουλάχιστον έναν άξιο συνοδοιπόρο και όχι καταπιεστικό καθοδηγητή ή δουλοπρεπή ακόλουθο…
Κι αν ανάψει στην παιδική ψυχή αυτή η σπίθα της αγάπης για το βιβλίο, μπορεί να γίνει με τον καιρό η φωτιά που θα φωτίζει, θα θερμαίνει και θα καθαίρει κάθε κακό. Σημασία έχει να γίνει αντιληπτή εγκαίρως από το περιβάλλον του παιδιού η αναγκαιότητά της, ώστε να προβεί στην ανάλογη ενθάρρυνση και μύηση.

Σε κάθε ηλικία ο άνθρωπος έχει την ανάγκη για «οράματα και θάματα», που μπορεί να τού αποκαλυφθούν στο άκουσμα ενός παραμυθιού ή στην ανάγνωση ενός βιβλίου. Χωρίς αυτά, υπάρχει ο κίνδυνος να ψάχνει το όνειρο, που θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει την αμείλικτη πραγματικότητα, σε ουσίες όχι απελευθερωτικές αλλά εξαρτησιογόνες και σε κατ’ ευφημισμόν παραδείσους, τεχνητούς, εφήμερους, θανατηφόρους.
Όσο το παραμύθι της ζωής μας δεν ενσαρκώνεται σε πρόσωπα οικεία, τόσο παραιτούμαστε στην κόλαση της μοναξιάς, αφού χάνουμε την πίστη και την ελπίδα ότι, παρά τις όποιες δοκιμασίες, στο τέλος πάντα η αγάπη νικάει, όπως συμβαίνει σε όλα τα παραμύθια που πλάστηκαν με αληθινή ευαισθησία.
Επειδή ταξίδεψα στην Ελλάδα στα χρόνια που αγωνιζόταν να αναστηθεί, θέλω να κλείσω με λίγα λόγια για τους Έλληνες.
Τύχη αγαθή ενέπνευσε αυτόν το λαό να τιμά πάνω απ’ όλα τα πρόσωπα την Παραμυθία, να ιστορεί στις εικόνες του τα παιδιά όχι σαν στρουμπουλά μωρά, όπως στη Δύση, αλλά σαν μικρούς ανθρώπους και τον Χριστό με το ειλητάριο στο χέρι να στέλνει την ευλογία του Λόγου από τη νηπιακή ηλικία. Όλα αυτά δείχνουν την άποψη που είχε αυτός ο λαός για το παιδί σε σχέση με τον λόγο. Ας μη μένουν ανυποψίαστοι οι σύγχρονοι, γιατί θα χάσουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν το απόσταγμα της πείρας και της σοφίας των προγόνων τους.
Για τον επιπλέον λόγο ότι θα ήθελα να με μνημονεύουν και οι Έλληνες, αν και δεν έχω ονομαστική γιορτή στο ορθόδοξο εορτολόγιο, ευχαριστώ από καρδιάς αυτούς που είχαν την ιδέα να καθιερώσουν την ημέρα της γέννησής μου ως Παγκόσμια Ημέρα του Παιδικού Βιβλίου.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2 Απριλίου 2019.

22.4.09

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Κύριε διευθυντά,

Εντυπωσιασμένος από την εξωτερίκευση των σοβαρών προβληματισμών, όσο αφορά την εν γένει κατάσταση στη χώρα μας, της κυρίας Μ. Μιχαήλ και τις σοφές προτροπές της, και αφού την συγχαρώ για την ολοκληρωμένη και πολύ κοντά στην πραγματικότητα έκθεσή της, θέλω και εγώ να αναφερθώ περισσότερο σ' ένα στοιχείο (της έκθεσης).

Γράφει η κ. Μιχαήλ: «Η δεύτερη απάντηση περιλαμβάνει τη Δημόσια Διοίκηση. Ομολογώ ότι από πουθενά δεν υπάρχει ένδειξη ότι αυτό το αναίσχυντο, κακότροπο κράτος των λαμόγιων μπορεί κάποτε να μετατραπεί σε θεσμικά και οργανωτικά άρτια ευνομούμενο κι αποτελεσματικό σύστημα εξυπηρέτησης των πολιτών του, αντί να είναι το χειραγωγημένο καθυστερημένο μέσο των εξουσιαστικών ορέξεων των πολιτικών του».
Είναι το σημείο «κλειδί» του όλου θέματος που θα πρέπει να προσεχθεί όπως θα αναφερθώ στην συνέχεια. Μετά όμως την παρακάτω ... παρένθεση.
Στην πρώτη 5ετία του 1950 άνοιξε στην Καστοριά το πρώτο «Φροντιστήριο» ξένων γλωσσών (αγγλικών) που είχε εγκατασταθεί στο ωραίο σπίτι των Κοβάτση, στον Άη Θανάση. Ο μοναδικός δάσκαλος (ήταν από τη Δράμα), με γυαλιά με σκούρο σκελετό και ένα λεπτό μουστάκι (δεν θυμάμαι το όνομά του), ήταν πολύ καλός.
Λόγω της φύσης του αντικειμένου και την πρωτοπορία του σχολείου, μπορεί να φανταστεί κανείς την σύνθεση των τμημάτων στις λίγες τάξεις που σχηματίστηκαν. Η δική μας ήταν ... «χάρμα ... ιδέσθαι». Δηλαδή: Γ. Αλεξόπουλος, Ελενίτσα Δάλα-Στυλιάδη, ένας υπολοχαγός στρατιωτικός κτηνίατρος εγώ φοιτητής και υπάλληλος στην ΕΤΕ, μια δεσποινίδα Χατζηγιάννη, κάποιοι μαθητές-τριες του γυμνασίου και η Μπέσση Μιχαήλ του δημοτικού.
Η Μπέσση ήταν ένα θαυμάσιο πλάσμα από κάθε άποψη και πολύ έξυπνη! Όλοι το λέγαμε και τη φανταζόμασταν όμορφη δεσποινίδα, ωραία κυρία αλλά και αξιόλογη επιστήμονα αφού η Μπέσση θα είχε τη ευκαιρία (δεδομένων και των δυνατοτήτων της οικογένειάς της) να σπουδάσει ό,τι ήθελε.
Αποδεικνύεται πως δεν πέσαμε έξω. Η Μπέσση θα υπήρξε και σπουδαία γιατρός αλλά και «άνθρωπος» ιδιότητα απαραίτητη, περισσότερο από τα άλλα επαγγέλματα, στο ιατρικό!

Η άποψή μου λοιπόν (μετά την εμπεριστατωμένη ανάπτυξη των θέσεών της) πως το πρώτο πράγμα, από τα πολλά που πρέπει να διορθωθούν στη χώρα μας, είναι η δημόσια διοίκηση, συμπεριλαμβανομένων και των ΔΕΚΟ (των δημοσίων επιχειρήσεων). Η επίτευξη αυτού του στόχου θα βοηθήσει και τις προσπάθειες για τα άλλα θέματα. Όμως θα ανακουφίσει τους πολίτες σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Δεν νομίζω πως θα βρεθεί έλληνας πολίτης που να μην έχει ταλαιπωρηθεί σε σχέσεις του με το Δημόσιο! Συμπεριφορές, ουρές, κούραση, «έλα και ξαναέλα» στην καθημερινότητα. Πόσο πιο ήπια θα ήταν η ζωή του πολίτη, αν ήταν διαφορετική η κατάσταση και θα έμενε κουράγιο του για τα ... άλλα καθημερινά του!
Θεωρώ σκόπιμο να αναφέρω μια προσωπική εμπειρία από την... θετική πλευρά του θέματος. Θέλησα να αλλάξω ταυτότητα τελευταία (αφού είχαν λήξει οι ουρές) και πήγα στο Τμήμα της περιοχής μου. Να σημειωθεί πως από τη νεότητά μου έχω τραυματικές εμπειρίες με τα αστυνομικά Τμήματα και τον «Χωροφύλακα». Ανέβηκα στο δεύτερο όροφο, όπως μου υπόδειξε, ο σκοπός, και χτύπησα μια ανοιχτή πόρτα στην οποία (μέσα) βρίσκονταν ένας κύριος με πολιτικά. Με υποδέχτηκε με ευγένεια και όταν ανάφερα τον σκοπό, μου υπόδειξε μια ημέρα και ώρα, που θα έπρεπε να περάσω να αφήσω τα δικαιολογητικά, ρωτώντάς με παράλληλα αν μου ταιριάζει. Δεν είχα λόγω να μη συμφωνήσω. Ρίχνοντας μια ματιά στα στοιχεία που είχα μαζί μου, πρόσεξε πως τα πιστοποιητικά του δήμου ήταν παλαιάς ημερομηνίας και έπρεπε να επικαιροποιηθούν, απαλλάσοντάς με από ένα πρόσθετο «πάνε έλα».

Έφυγα ιδιαίτερα ευχαριστημένος από την υποδοχή του κυρίου, που ήταν ο διοικητικής του Τμήματος ονόματι Καραγκούνης όπως έμαθα αργότερα. Η έγνοια μου μετά, ήταν κατά πόσο μέσα στο χρονικό διάστημα που θα μεσολαβούσε μέχρι το ραντεβού στο τμήμα, θα έπαιρνα τα επικαιροποιημένα πιστοποιητικά (και της γυναίκας μου).
Πήγα όπως με υπόδειξε ο κ. Διοικητής σε ένα τμήμα του δήμου που είχε έδρα στο αρχοντικό στη Β. Όλγας και 25ης Μαρτίου. Παρουσιάστηκα στο αρμόδιο γραφείο και ύστερα από λίγη αναμονή έως ότου φύγει μια κυρία που προηγείτο, αναφέρω στην υπάλληλο το αίτημά μου. Αφού είπε ένα ... μάλιστα η κυρία, ρώτησα πότε θα τα πάρω αγωνιώντας αν θα είναι μέσα στην προθεσμία του ραντεβού.
Περιμένετε, μου απαντάει, θα τα πάρετε τώρα! Σε μερικά λεπτά, με τη βοήθεια της τεχνολογίας (του υπολογιστή) είχα στα χέρια μου τα πιστοποιητικά! Ένοιωσα ευτυχής. Σαν να μου είχε συμβεί κάτι καθοριστικό στη ζωή μου. Είναι ένα απλό παράδειγμα σε μια απλή περίπτωση (θετικό ευτυχώς).
Σκεφθείτε όμως περίπτωση να βγαίνετε σε σύνταξη και να σας ειπούν οι αρμόδιοι του Ταμείου σας, πως θα πάρετε την πρώτη σύνταξη ύστερα από πολλούς μήνες ή και χρόνο;
Η κ. Μιχαήλ ομολογεί ότι από πουθενά δεν υπάρχει ένδειξη ότι αυτό το αναίσχυντο, κακότροπο κράτος των λαμογίων μπορεί κάποτε να μετατραπεί σε θεσμικά και οργανωτικά άρτιο ευνομούμενο κι αποτελεσματικό σύστημα εξυπηρέτησης των πολιτών του ...
Εγώ κ. διευθυντά θέλω να βλέπω το ποτήρι «μισογεμάτο» και όχι «μισοάδειο» και δεν συμφωνώ με τους απαισιόδοξους, που δεν προβλέπουν, δεν πιστεύουν πως τα πράγματα μπορούν να πάνε προς το καλύτερο. Έχω ζήσει τη χώρα μας, με παρατηρητικότητα από μικρός, από την εποχή του Μεταξά και του ρετσινόλαδου μέχρι τους σημερινούς ηγήτορες μας, που και εμένα με έχουν απογοητεύσει. Όμως αν μιλούσαν τα ντουβάρια των κάτω χώρων του σπιτιού του Κοβάτση που ήταν αστυνομικό τμήμα της Καστοριάς μετά την Κατοχή, θα τάραζαν την κ. Μιχαήλ και θα την έπειθαν πως ο χρόνος και η πρόοδος οδηγούν τα πράγματα στη χώρα μας προς το καλύτερο.

Η συνήθης σύγκριση «η μέρα με τη νύχτα» δεν αρκεί για να καταδείξει την διαφορά των παλαιών εποχών με τη σημερινή. Η τελευταία περίοδος που πράγματι έχει περάσει κάθε όριο κακοδιοίκησης πιστεύω πως είναι μια παρένθεση που εύχομαι να περάσει γρήγορα με την αλλαγή των ηγεσιών των κυβερνητικών παρατάξεων. Και είναι θέμα ημών των πολιτών να μη παρασυρόμαστε από παχιά λόγια και ονόματα όταν εκλέγουμε κυβερνήσεις.
Στην Ιταλία μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο είχαν διαμορφωθεί έτσι τα πολιτικά πράγματα που δεν επέτρεπαν στην εκάστοτε κυβέρνηση να επιζήσει περισσότερο από κάποιους μήνες ή καμιά φορά μετά από κάποιες εβδομάδες, με βάση πάντοτε το κεντροδεξιό ρωμαιοκαθολικό κόμμα. Έτσι καθιερώθηκε η αρίθμηση της κάθε κυβέρνησης με βάση την πρώτη μετά την εμπέδωση της ειρήνης. Θυμάμαι, πριν από δεκαετίες την 49η. Μετά έχασα τον λογαριασμό. Μ' όλα ταύτα, αυτό το ανεβοκατέβασμα των κυβερνήσεων στην χώρα δεν επηρέαζε την πρόοδο και την ανάπτυξη της Ιταλίας, που εξασφάλισε μια έντονα ανταγωνιστική βιομηχανία και ευμάρεια στον ιταλικό λαό. Ήταν το αποτέλεσμα μιας σωστής και με αξιοκρατικά κριτήρια κινούμενης Δημόσιας Διοίκησης. Βέβαια με τον Μπερλουσκόνι και την παγκοσμιοποίηση τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Εν πάση περιπτώσει έχω την άποψη πως οι ηγεσίες των δύο κυβερνητικών παρατάξεων θα προσέξουν κάποια στιγμή την κατάσταση στη δημόσια διοίκηση και τον σημαντικότατο ρόλο που παίζει στη διαμόρφωση της καθημερινότητας του πολίτη και όχι μόνο!
Άποψή μου είναι πως οι του ΠαΣοΚ ύστερα από την δοκιμασία των δύο τετραετιών στην δεκαετία του '80, όταν το 1993, επανήλθαν, στην διακυβέρνηση της χώρας, θέλησαν ουσιαστικά να καταπιαστούν με το καυτό αυτό θέμα, που βάση του έχει τις προσλήψεις στο Δημόσιο, και τις κομματικές παρεμβάσεις στην εξέλιξη των λειτουργών του.
Έτσι στις αρχές του 1994 με τον Ανδρέα Παπανδρέου ασθενή, αλλά τα κυβερνητικά στελέχη με αρκετές εμπειρίες από τα δικά τους σφάλματα της προηγούμενης διακυβέρνησής των, και τις πρακτικές της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη με τις διώξεις αλλά και τα .. δικά της παιδιά, έσπευσαν στις αρχές του 1994 να ψηφίσουν τον «Νόμο του Πεπονή» που έκλεινε τις πόρτες του Δημοσίου, προσλήψεων από το ... παράθυρο. Ήταν μια αρχή, βασική για καθιέρωση της πολυπόθητης και πολυθρύλιτης αξιοκρατίας! Έτσι όταν πήγαινε κάποιος γονιός στον πολιτευτή ή βουλευτή, για μια θέση του γιού ή της κόρης του, έπαιρνε τη τυποποιημένη απάντηση: «μα τι να σου κάνω φίλε μου, βλέπεις ο νόμος του Πεπονή μας κόβει τα χέρια». Έτσι και πλήρωσε την δυσαρέσκεια των πολιτών, ο αξιόλογος κατά τα άλλα υπουργός που πρότεινε τον νόμο δηλαδή ο κ. Πεπονής. Δεν βγήκε βουλευτής στις εκλογές του 1996.
Με αυτόν τον νόμο προέκυψε το ΑΣΕΠ δηλαδή μόνο με εξετάσεις είσοδο στο Δημόσιο και όχι από το παράθυρο.
Όμως ανακούφισε τους βουλευτές από τις πιέσεις και από τις δυσαρέσκειες που θα μπορούσαν πιο άνετα να αντιμετωπίσουν τα γενικότερα θέματα της περιφέρειάς τους. Και ο κόσμος στην δεκαετία που ίσχυε ο νόμος αυτός το είχε πάρει απόφαση και προσαρμοζόταν σ' αυτόν.

Δυστυχώς ο νεαρής ηλικίας αρχηγός της κυβερνώσας σημερινής παράταξης με σπουδές στις δυτικές Δημοκρατίες, στην σπουδή του να καταλάβει το πρωθυπουργικό θώκο όσο γίνεται γρηγορότερα υποσχέθηκε τα πάντα (γνωστά) στους έλληνες ψηφοφόρους και ... επανίδρυση του κράτους και την κατάργηση του ΑΣΕΠ! Το είπε μια φορά (το άκουσα με τα αυτιά μου) δεν το επανέλαβε, αλλά το νόημα το πήρε ο αέρας και ο κόσμος .... «έπιασε το υπονοούμενο» κατά το γνωστό καλαμπούρι.
Άλλαξε τα ... φώτα του ΣΔΟΕ που έγινε πασίγνωστος για τις επιτυχίες του κατά των φοροφυγάδων. Άλλαξε το όνομα της υπηρεσίας που όμως κανείς δεν το γνωρίζει. Και ο Τύπος όταν κατ' ανάγκη αναφέρεται σ' αυτήν την αναφέρει σαν πρώην ΣΔΟΕ! Απ' την άλλη απορούν γιατί καταποντίζονται τα δημόσια έσοδα.
Και ακόμη ένα κακό παράδειγμα: Ο κ. Παυλόπουλος έσπευσε από το 2004 να βγάλει νόμο που επιτρέπει την προώθηση στις θέσεις (διευθυντών) και γενικών διευθυντών στο Δημόσιο υπαλλήλων χωρίς πτυχίο ανωτάτης σχολής. Έτσι μπορούν να προωθούν στις θέσεις κλειδιά τα όποια «δικά μας παιδιά» που δεν μπορεί παρά να είναι τουλάχιστο ακατάλληλα. Η αρχή αυτή είχε θεσπιστεί από τις αρχές του 1960 και ο καθηγητής υπουργός τον κατήργησε το 2004.

Έτσι, πως μπορούμε να έχουμε Δημόσια Διοίκηση ποιότητας; Βλέπουμε τα κακά αποτελέσματα σε τόσους τομείς. Όμως δεν χάνω την αισιοδοξία μου. Και πιστεύω πως και οι Νεοδημοκράτες, όπως οι Πασόκοι του 1994, αφού χάσουν την διακυβέρνηση της χώρας, όταν θα επανέλθουν (γιατί αυτό θα γίνεται, το δείχνει η ιστορία) θα έχουν καταλάβει πως το βόλεμα των «δικών μας» παιδιών δεν σηκώνεται στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της πληροφορικής, της γνώσης, του διεθνούς ανταγωνισμού. Αλλοίμονο αν δεν το συνειδητοποιήσουν. Θα είναι καταστροφικό! Και σε τελική ανάλυση δεν ωφελεί και το κόμμα. Πέρα από το κακό που κάνει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του πολίτη.
Όσοι και αν διοριστούν με αυτό τον ανορθόδοξο τρόπο, πολλοί περισσότεροι θα μείνουν εκτός και ως εκ τούτου, οργισμένοι θα στραφούν στο άλλο στρατόπεδο. Θα το καταλάβουν (ίσως να το έχουν καταλάβει, ο κ. Παπαθανασίου υπ. Οικ. έβαλε ήδη όριο τις έξι χιλιάδες στις αμοιβές των Golden Boys του δημοσίου με τις τρελές αμοιβές).
Θα τους το θυμίζει και η Δικαιοσύνη, αν κάνει και αυτή καλά τη δουλειά της, με την μακροχρόνια υποθέτω διερεύνηση των τόσων υποθέσεων σκανδάλων) που έχουν φτάσει σ' αυτήν σαν αποτέλεσμα ακριβώς της κακής κατάστασης της Δημόσιας Διοίκησης.

Με εκτίμηση
Βασίλης Κ. Χριστόπουλος
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2.4.2009

21.4.09

ΟΔΟΣ: Επιμονές, εμμονές, πλειοψηφίες & μειοψηφίες

Κι’ όμως είναι τόσο απλό. Είναι δηλαδή σαν να γίνονται οι επόμενες εθνικές εκλογές, να ψηφίζει ο λαός, και να εκλέγει στην θέση του νικητή αυτούς που θέλει. Για παράδειγμα το Πα ΣοΚ. Και όμως, αυτοί που χάνουν τις εκλογές , (πχ η Ν.Δ.), παρά την άνετη αυτοδυναμία του νικητή, να μην αναγνωρίζουν το εκλογικό αποτέλεσμα, να ισχυρίζονται ότι (επειδή) οπωσδήποτε κατά την γνώμη τους, έκανε λάθος η πλειοψηφία, να ζητούν άλλες, δεύτερες εκλογές με το ίδιο δίλημμα: εμείς η Ν.Δ., ή το Πα ΣοΚ; Είναι λοιπόν σαν να κατορθώνουν να επιβάλλουν τις επαναληπτικές εκλογές, και όμως να ξαναχάνουν και σ’ αυτές.

Αν συνέβαιναν όλα αυτά -που μόνο στην σφαίρα της φαντασίας, ούτε κ’ αν της θεωρίας μπορούν να υποτεθούν, δεν θα ήταν διπλά άδικο, ο διπλά αποτυχών παρά ταύτα να μην αναγνωρίσει την νομιμότητα της απόφασης της πλειοψηφίας και να μην συμμορφωθεί στην (διπλά επιβεβαιωμένη) εκλογή του νικητή; Ειδικά αν κάθε άλλη λύση μπορεί να οδηγεί, ή προϋποθέτει, εκτροπές και πραξικοπήματα;

15.4.09

ΟΔΟΣ: Χρόνος για χάσιμο

Η ΟΔΟΣ παρέλαβε επιστολή από το πολιτικό γραφείο του βουλευτή Καστοριάς κ. Φιλίππου Πετσάλνικου με την οποία απαντά στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας (φύλλο 484/19-3-2009) και φυσικά την καταχωρεί ως έχει. Για τους ίδιους λόγους που αναφέρονται και στην περίπτωση της απαντητικής επιστολής του κ. Παναγιώτη Παπαδιαμαντόπουλου (καταχωρείται στην 5η σελίδα του σημερινού φύλλου) η εφημερίδα θα αποφύγει μια αναλυτική ανταπάντηση στον κ. Πετσάλνικο. Και μόνο το γεγονός των (συμπτωματικών προφανώς) απαντήσεων και των δυο, αποδεικνύει ότι το πρωτοσέλιδο σχόλιο πέτυχε έναν από τους βασικούς στόχους του: Τον διάλογο και την αντιπαράθεση.

Άλλωστε ο κ. Φίλιππος Πετσάλνικος εκτός από βουλευτής είναι και αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κάτι από μόνο του σημαντικό. Η απάντησή του, συμβάλλει στην έρευνα της αλήθειας και όχι στην αποκατάστασή της, όπως αναφέρει ο κ. βουλευτής. Διότι οι ανακρίβειες, επομένως και η έρευνα της αλήθειας, είναι καθημερινά στοιχεία της πολιτικής πρακτικής, της ενημέρωσης αλλά και της κριτικής. Εκτός αν υπάρχουν λόγοι που επιτρέπουν σε κάποιον να θεωρεί τον εαυτό του προνομιακό φορέα της αλήθειας.

Σε κάθε περίπτωση η επιστολή παρέχει στους αναγνώστες μια καλή ευκαιρία ενημέρωσης. Άλλωστε για την συγκριτική αντιπαράθεση που αναπτύσσεται γύρω από το ζήτημα της έδρας της Πανεπιστημιακής Σχολής και την εξαγωγή συμπερασμάτων, συχνά αρκούν τα γραπτά. Τα ανόθευτα και ασχολίαστα. Για τον λόγο αυτό, η ΟΔΟΣ εκφράζει ικανοποίηση για την άμεση αντίδραση του κ. Φ. Πετσάλνικου. Και θα περιοριστεί σε μερικές συνοπτικές παρατηρήσεις:

Η κριτική για την εγκατάλειψη και το κατάντημα του Πνευματικού Κέντρου Καστοριάς (που παραμένει έκτοτε μια πόλη χωρίς ούτε μια αίθουσα εκδηλώσεων επιπέδου απαγγελίας ποιημάτων σε σχολική γιορτή) οφείλεται στο γεγονός ότι έγιναν τα -αμφιλεγόμενα- έργα στο ερειπωμένο κτήριο, επί θητείας του κ. Πετσάλνικου στο ΥΜαΘ- χωρίς οι σχετικές μελέτες να προνοήσουν για τον έλεγχο της καταλληλότητας του. Το πρόβλημα είναι η προχειρότητα. Και σε κάποιους ανήκουν μερίδια της πολιτικής ευθύνης.

Από το 2002 που προτάθηκε η παραχώρηση του Ξενία και από το 2005, που αποφασίστηκε η ίδρυση της Αρχιτεκτονικής Σχολής, (χρονικά σημεία που επικαλείται ο κ. Φίλιππος Πετσάλνικος) μέχρι το 2010 θα έχουν συμπληρωθεί αντίστοιχα 8 και 5 άπρακτα χρόνια. Δεν είναι αρκετό αυτό το γεγονός, για να μην είναι κατανοητή καμμιά περαιτέρω καθυστέρηση (για την στέγαση του Σχολής στο 1ο γυμνάσιο); Για να αποτελεί η βραδύτητα παράδειγμα προς αποφυγή και κίνητρο για την επίσπευση;

Ο Δήμος Καστοριάς με τις διαχρονικές παραλείψεις του, ευθύνεται για τα πλείστα από τα σημερινά προβλήματα της πόλης. Με την διαφορά, ότι παρά το γεγονός ότι ενώ υπάρχουν ΜΜΕ που ασκούν διαρκή κριτική, δεν υπάρχουν πολιτικοί που αποφασίζουν να παρέμβουν την ώρα του προβλήματος κριτικά, δημιουργικά και με αποφασιστικότητα. Διότι από το 2000 που προτάθηκε από τον κ. Πετσάλνικο το «Παπαλαζάρειο», παρήλθαν χρόνοι δίσεκτοι και σιωπηλής ανοχής και συνενοχής όσων γνώριζαν και δεν αντέδρασαν. Άλλωστε η αποστολή ενός βουλευτή και μάλιστα κυβερνητικού, ασφαλώς δεν περιορίζεται σε προτάσεις.

Ποτέ δεν αναφέρθηκε στην ΟΔΟ (ούτε στο περασμένο πρωτοσέλιδο) ότι οι απόψεις του κ. Φ. Πετσάλνικου και οι προτάσεις του για την έδρα της Σχολής είναι νέες. Αλλά ότι τώρα, άρχισε να τις προβάλλει συστηματικά και εμφατικά. Μόνο που τώρα, ενώ υπάρχουν δεδομένα, δεν παρέχεται καθόλου χρόνος για χάσιμο.

Παρά την αισιοδοξία της επιστολής, κάποιος που γνωρίζει καλά τις ελληνικές ιδιαιτερότητες, είναι αδύνατο να συμμερίζεται την πρόβλεψη ότι μπορεί σε μικρό χρονικό διάστημα ενός έτους, να γίνουν μελέτες, να εγκριθούν, να γίνουν οι προκηρύξεις, να επιλεγεί ο ανάδοχος, να αρχίσει και να τελειώσει το έργο, μετατρέποντας ριζικά ένα κτήριο σαν το Ξενία που είναι ήδη παλιό, λειτούργησε ως ξενοδοχείο και χρειάζεται όχι απλώς συντήρηση, ή απλές διαρρυθμίσεις, αλλά στην κυριολεξία εκ βάθρων μετατροπή. Παρεμπιπτόντως ακόμη και αν το συνολικό εμβαδόν των ορόφων και των βοηθητικών χώρων (μαγειρείων κλπ) του Ξενία προσεγγίζει τα 1600 τμ, σε καμμιά περίπτωση η επάρκεια αυτή, δεν συγκρίνεται με την καταλληλότητα και την άνεση των (περισσότερων από 3.000 τμ που περιμένουν στο σχολικό κτήριο που μέχρι τώρα φιλοξενεί το 1ο γυμνάσιο, να φιλοξενήσει μια ιστορική ευκαιρία για την Καστοριά.

Στην Ελλάδα τα κόμματα εξουσίας, όπως είναι το ΠαΣοΚ (και) για λογαριασμό του οποίου παρεμβαίνει ο κ. Φ. Πετσάλνικος, από το 1975 και μετά, αν μη τι άλλο έχουν επιτύχει να σέβονται τις αποφάσεις της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας. Να μην ενθαρρύνουν ούτε θεαματικές ανατροπές, ούτε πραξικοπήματα. Η «ανυπακοή», δηλαδή η εκ των υστέρων ανατροπή της πλειοψηφικής τάξης ως πολιτική θεωρία και πράξη ανήκει σε ακραίους χώρους, που εκφράζουν, μη αποδεκτές, αναχρονιστικές αντιλήψεις.

Με τις παραδοχές αυτές, δεν είναι κατανοητή η επιχειρηματολογία του κ. Φ. Πετσάλνικου, ούτε τα παραδείγματα της λίμνης που μπαζώθηκε και της «εκτρωματικής» πλατείας Ομόνοιας. Διότι η επιβολή της δημοκρατικής τάξης δεν εξαρτάται από το τι μας αρέσει, ούτε καν από το αν κάτι είναι πραγματικά λάθος. Και ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν πριν το 1981 κατά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, του ΝΑΤΟ και των αμερικανικών βάσεων, αλλά όταν έφερε το ΠαΣοΚ στην κυβέρνηση δεν πείραξε ούτε λιθαράκι από τις ανειλημμένες στρατηγικές επιλογές ή διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας.

Το γεγονός ότι το Ξενία αρχιτεκτονικά είναι ένα θαυμάσιο κτήριο, αποτελεί ένα λόγο για ακόμη πιο προσεκτική μεταχείριση και εκμετάλλευσή του. Ούτε σημαίνει ότι δεν αποτελεί κατάλληλο και αξιόλογο κτήριο για την Σχολή το 1ο γυμνάσιο. Μόνο που οι σοβαρές αποφάσεις συχνά απαιτούν θυσίες, θάρρος και αρχές.

Ακόμη το γεγονός ότι στην (ξαφνική) ημερίδα που πραγματοποίησε το ΤΕΕ από την Κοζάνη και ελάχιστοι ή «μερικοί άλλοι», όπως απροσδιόριστα τους επικαλείται ο κ. Φ. Πετσάλνικος πρότειναν (και) το Ξενία, δεν σημαίνει καθόλου ότι αυτοί έχουν το δίκιο με το μέρος τους. Από πού αντλούν αυτή την αυτοπεποίθηση;

Ούτε σημαίνει, ότι έχουν άδικο, όχι μόνο τα δύο αποκλειστικά αρμόδια και υπεύθυνα συμβούλια της τοπικής αυτοδιοίκησης (δημοτικό Καστοριάς και νομαρχιακό Καστοριάς) αλλά και τα δεκάδες σωματεία που αποτελούν κοινωνικούς φορείς αλλά και φορείς που εκπροσωπούν παραγωγικές τάξεις και το επιστημονικό δυναμικό. Έχουν μάλιστα δημοσίως ζητήσει την άμεση υλοποίηση των (πολιτικών) εξαγγελιών και των (πολιτικών) αποφάσεων.

Δεν έγινε αντιληπτή η δημοκρατικά ληφθείσα απαίτηση της (συντριπτικής πλειοψηφίας της) κοινής γνώμης στην Καστοριά; Και πότε επιτέλους θα αποδείξουν στην πράξη ότι δεν χρειάζεται και ιδιαίτερος ηρωϊσμός, αλλά στοιχειώδης υπευθυνότητα, για να γίνουν πράξη οι νόμιμες αποφάσεις της κοινωνίας;

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26.3.2009

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Φίλιππος Πετσάλνικος
Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων
Βουλευτής ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ν. Καστοριάς


Κύριε Εκδότη-Διευθυντή της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΟΔΟΣ,

Στο φύλλο της Πέμπτης 19 Μαρτίου 2009 αναφερθήκατε στις προτάσεις για την στέγαση του τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας και ειδικότερα στην δική μου θέση. Επειδή στο κείμενο αυτό υπάρχουν ανακρίβειες και αυθαίρετες εκτιμήσεις και συμπεράσματα, αισθάνομαι την ανάγκη να συμβάλλω στην αποκατάσταση της αλήθειας με την επιστολή μου αυτή, που παρακαλώ να δημοσιεύσετε.
Πρώτα από όλα θυμίζω ότι την πρότασή μου για το ποιος είναι ο πλέον κατάλληλος χώρος για τη στέγαση του Πανεπιστημιακού τμήματος, δεν την διατύπωσα την περασμένη εβδομάδα, αλλά την έχω πει δημόσια πολλές φορές από τη στιγμή που το Συμβούλιο Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης πριν από έξι μήνες με τη σχετική του απόφαση υιοθέτησε την πρόταση που είχαμε παρουσιάσει το 2005 στην τότε Υπουργό Παιδείας κα Μ. Γιαννάκου και αποφάσισε την λειτουργία του συγκεκριμένου Τμήματος Αρχιτεκτονικής στην πόλη μας. Ήμουν ο πρώτος που δημόσια πρότεινα από το περασμένο φθινόπωρο να εξετασθεί η περίπτωση του κτιρίου του ΞΕΝΙΑ.

Κατά την άποψή μου συνηγορούν πολλοί λόγοι γι’ αυτό:
-Πρώτον γιατί πιστεύω ότι θα πρέπει το κτίριο αυτό να αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο για την τοπική κοινωνία. Θυμίζω ότι με αυτό το σκεπτικό είχαμε ως Κυβέρνηση, παραχωρήσει με αποφάσεις των συναρμοδίων Υπουργών τον Οκτώβριο του 2002 το ΞΕΝΙΑ στον Δήμο Καστοριάς.
-Δεύτερον γιατί το κτίριο αυτό είναι αρχιτεκτονικά ιδιαίτερα ενδιαφέρον, έργο του γνωστού Αρχιτέκτονα Χ. Σφαέλου, μαθητή του διάσημου Κωνσταντινίδη, και με την έκταση των 1.600 m2 μπορεί να στεγάσει τις εκπαιδευτικές διαδικασίες του Τμήματος, αφού η Διοίκηση και η Βιβλιοθήκη θα στεγασθούν ούτως ή άλλως στο αρχοντικό Σαπουντζή.
-Τρίτον, γιατί το ΞΕΝΙΑ βρίσκεται στην Άνω Πόλη και η λειτουργία του Τμήματος θα συμβάλλει στην αναζοωγόννησή της. Άλλωστε το ΞΕΝΙΑ απέχει μόλις 150 μέτρα από το 1ο Γυμνάσιο.

Τις θέσεις αυτές τις δημοσιοποίησα επανειλημμένα και διαπίστωσα ότι δεν ήμουν ο μόνος που είχα αυτή την άποψη , αφού κατόπιν τόσο ο Πρόεδρος της Διοικούσας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με δηλώσεις του στην Καστοριά , όσο και το τοπικό Τεχνικό Επιμελητήριο, με μελέτη που παρουσίασε δημόσια, συνέπιπταν στην εκτίμηση ότι το ΞΕΝΙΑ είναι ο πλέον κατάλληλος χώρος για το Αρχιτεκτονικό Πανεπιστημιακό Τμήμα. Η τυχόν στέγαση στο κτίριο του 1ου Γυμνασίου θα επιφέρει αναστάτωση στην εκπαίδευση των 140 μαθητών και στο προγραμματισμό των οικογενειών τους. Δεν υπάρχει λόγος να συμβούν αυτά αφού υπάρχει άλλη , καλύτερη λύση για την στέγαση του τμήματος. Δεν είναι αλήθεια επίσης ότι υπάρχει κίνδυνος να «χαθεί», να « φύγει» από την Καστοριά το Πανεπιστημιακό Τμήμα. Τόσο η απόφαση του συμβουλίου Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, όσο και το Προεδρικό Διάταγμα που πρέπει να εκδοθεί (τώρα βρίσκεται στο Υπουργείο Οικονομίας) προβλέπουν, όπως γίνεται πάντα, την έδρα του τμήματος, δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση την Καστοριά. Δεν είναι επίσης αλήθεια ότι χρειάζονται χρόνια για να διαρρυθμιστεί κατάλληλα το ΞΕΝΙΑ. Θυμίζω ότι το 1996 διαθέσαμε , ως κυβέρνηση, 500 εκ. δρχ και σε 6 μήνες είχε διαμορφωθεί κατάλληλα το κτίριο της Ε.ΔΗ.ΚΑ. που υποδέχτηκε την ίδια χρονιά το 1ο τμήμα του Τ.Ε.Ι.. Επομένως, εφόσον παραχωρηθεί άμεσα το κτίριο του ΞΕΝΙΑ, μπορεί κάλλιστα να είναι έτοιμο για το φθινόπωρο του 2010.

Όλα τα παραπάνω τα έχω δημόσια δηλώσει, μέσω των ΜΜΕ, πολύ πριν συνεδριάσουν το Νομαρχιακό και το Δημοτικό Συμβούλιο και υπογραμμίζω ότι τις θέσεις μου για κάθε θέμα τις διαμόρφωνα και τις διαμορφώνω μόνο με βάση το τι είναι καλύτερο για τον τόπο και ιδιαίτερα για την νέα γενιά εν προκειμένω. Ονειρεύομαι σχολεία που θα γίνονται συνεχώς καλύτερα και Τ.Ε.Ι. και Πανεπιστήμιο που θα είναι όντως σχολές ευρωπαϊκού επιπέδου και θα συμβάλλουν στην πολλαπλή ανάπτυξη του τόπου. Για αυτό αγωνίστηκα και πρωτοστάτησα άλλωστε τόσο στην ίδρυση του Τ.Ε.Ι. το 1996, όσο και στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας το 2003, και στα πλαίσια αυτού, της λειτουργίας του Αρχιτεκτονικού Τμήματος στην πόλη μας.

Και δύο λόγια για το «Πνευματικό Κέντρο» στην Αγίου Αθανασίου. Πράγματι στην διάρκεια της θητείας μου ως Υπουργού Μακεδονίας- Θράκης ανταποκρίθηκα σε αίτημα του Δήμου και τον χρηματοδότησα με 18 εκ. δρχ. για την δημιουργία αιθουσών μουσικών και καλλιτεχνικών εργαστηρίων στο άνω όροφο του κτιρίου, που λειτούργησαν επί χρόνια, και με 5 εκ. δρχ. για εκπόνηση μελέτης ανακαίνισης της κεντρικής αίθουσας εκδηλώσεων . Μετά από μερικά χρόνια όμως ο Δήμος ανακοίνωσε ότι το Πνευματικό Κέντρο κλείνει, λόγω στατικού προβλήματος που παρουσιάστηκε στα θεμέλια.Ομολογώ ότι δεν αντιλαμβάνομαι την κριτική σας προς εμένα. Ευθύνομαι γιατί χρηματοδοτούσα το Δήμο για την βελτίωση των εγκαταστάσεων του Πνευματικού Κέντρου; Ή γιατί δεν μάντεψα εκ των προτέρων ότι ο Δήμος θα έκλεινε μετά από χρόνια το Κέντρο;
Θυμίζω επίσης ότι ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 είχα προτείνει να δημιουργήσει ο Δήμος «Παπαλαζάρειο» Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο, αξιοποιώντας τη δωρεά του αείμνηστου Παπαλαζάρου ως ιδία συμμετοχή για να εξασφαλίσει και την επιδότηση που θα μπορούσε να δοθεί από το 3ο Π.Ε.Π. Αν είχε εισακουστεί η πρότασή μου η Καστοριά θα διέθετε από καιρό σύγχρονη υποδομή για τον πολιτισμό και θα είχε τιμηθεί με τον καλύτερο τρόπο και η μνήμη του Παπαλαζάρου.

Τέλος, σε ό, τι αφορά την αντίθεσή μου με αποφάσεις της πλειοψηφίας του Νομαρχιακού και του Δημοτικού Συμβουλίου πιστεύω ότι έχω το δικαίωμα όπως κάθε πολίτης, να επικροτώ τις σωστές και να αντιτίθεμαι στις λάθος για τον τόπο αποφάσεις. Θα θυμίσω, περιοριζόμενος σε δύο μόνο παραδείγματα, ότι με αποφάσεις της πλειοψηφίας μπαζώθηκε άγρια το ’91-92 η λίμνη μπροστά στην Νομαρχία και δημιουργήθηκαν οι περίφημες «λασπονησίδες» και πιο πρόσφατα εγκρίθηκαν οι μελέτες και έγινε η τωρινή παρέμβαση- εξάμβλωμα στην πλατεία Ομονοίας. Και στις δύο περιπτώσεις είχα έντονα διαφωνήσει δημόσια.
Τις απόψεις μου και τις θέσεις μου θα τις διαμορφώνω και δημόσια θα τις καταθέτω με μοναδικό γνώμονα την Καστοριά που εξακολουθώ να ονειρεύομαι, και το συμφέρον του τόπου που οφείλω να υπηρετώ.
Αυτό κάνω και σε ό, τι αφορά τη στέγαση του Πανεπιστημιακού Τμήματος

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26.3.2009

14.4.09

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Αγαπητή «Οδός»,

Με έκπληξη και θλίψη θα έλεγα, διάβασα στην εφημερίδα σας, της οποίας είμαι συνδρομητής, το κεντρικό άρθρο στο οποίο σχολιάζονται με άδικο και αυθαίρετο τρόπο οι απόψεις της ομάδας μας για την στέγαση του Πανεπιστημίου. Οι θέσεις μας για το ως άνω θέμα είναι σταθερές και τεκμηριωμένες και σε καμιά περίπτωση δεν έχουν σχέση με μικροκομματικές απόψεις όπως ισχυρίζεστε. Επίσης οι θέσεις μας δεν είναι προϊόν συνεννόησης με άλλα πρόσωπα η ομάδες. Άλλωστε υπάρχουν και πολλοί άλλοι που έχουν τις ίδιες απόψεις, ίσως και πιο προχωρημένες, χωρίς να έχουμε τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις. Η μακρά πορεία μας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αποδείξει ότι δεν είμαστε ούτε ετερόφωτοι ούτε ετεροπροσδιοριζόμενοι. Οι απόψεις μας τέθηκαν με ευθύ και άμεσο τρόπο για διάλογο τόσο στο Νομαρχιακό και στο Δημοτικό Συμβούλιο, όσο και δημόσια μέσω των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και αφορούν σε όλα τα ανοικτά θέματα, Πανεπιστήμιο, Πνευματικό Κέντρο, Εκθεσιακό –Συνεδριακό Κέντρο, κ.α που ταλανίζουν την πόλη και τον νομό μας.
Και για να είμαστε σαφείς για μία ακόμη φορά.

13.4.09

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Κύριε διευθυντά,

Στην ΟΔΟ δημοσιεύθηκε συνέντευξη που έδωσε ο κ.Νίκος Πιστικός σε παιδιά του σχολείου στην οποία είναι φανερή η στοργή που αισθάνεται για τα έργα που δημιούργησε με τόσο κόπο και πάθος. Ο Νίκος Πιστικός είναι ένας αυτοδίδακτος λαϊκός καλλιτέχνης, κάτι ανάλογο με τον Θεόφιλο στο είδος με το οποίο ασχολείται, μη αναγνωρισμένος όσο θα έπρεπε στον τόπο του. Τα δημιουργήματά του, μικρά αριστοτεχνικά αρχιτεκτονικά ομοιώματα των κυριότερων εκκλησιών και των αρχοντικών της Καστοριάς, είναι έργα τέχνης φτιαγμένα με μεράκι και αφοσίωση. Τα έργα αυτά ο Πιστικός αντί να τα πουλήσει ζητάει θέση να τα εκθέσει ώστε να τα χαίρεται το κοινό όπως οι μαθητές που τον επισκέφθηκαν.

ΟΔΟΣ: Ασφάλεια


Την φωτογραφία έστειλε αναγνώστης.

Η μεταλλική αντιστήριξη του στύλου της ΔΕΗ, στο πεζοδρόμιο μπροστά από τον ΟΤΕ, μπορεί να αποβεί ακόμη και επικίνδυνη.

11.4.09

ΑΝΔΡΕΑ ΒΙΤΟΥΛΑ: Μεγάλη Τεσσαρακοστή: επ-αναστατικό οδοιπορικό εξέγερσης

περίσσεια δρόμων
απουσία συνάντησης

(σύνθημα αναρχικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, τέλη '90)


Τα γεγονότα του περασμένου Δεκεμβρίου, πέραν των αντικρουόμενων αποτιμήσεων, έθεσαν επιτακτικά το ζήτημα της κρίσης της κοινωνίας και των θεσμών της. Στην ακατάσχετη και αδιέξοδη φλυαρία των τετριμμένων σχολίων για τον δεκεμβριανό σπασμό της νοσούσης κοινωνίας, η Εκκλησία εδώ και είκοσι αιώνες καταθέτει ακούραστα και μαρτυρικά τη δική της εξεγερτική πρόταση. Αυτή που συνοψίζεται στη ρήση του Δαυίδ προς τον Θεό: "εξεγέρθητι εις συνάντησίν μου" (Ψ. 58, 5). Ολόκληρο το γεγονός της Εκκλησίας περιέχεται σ’ αυτή την ιλιγγιώδους νοήματος φράση.

Η εξέγερση γίνεται παράκληση στα χείλη του Δαυίδ και καθορίζεται συγχρόνως και ο σκοπός της: η προσωπική του συνάντηση με τον Θεό. Αυτή αποτελεί για την Εκκλησία την κατεξοχήν επαναστατική δράση του ανθρώπου, γιατί τον ανασταίνει από το επίπεδο της αυτάρεσκης εγώκλειστης μονάδας στο πολυεπίπεδο της ερωτικής του αυτοπροσφοράς στον άλλο. Αυτό δεν είναι μια ρομαντική ιδεολογική επιλογή ενός θρησκευτικού θεσμού αλλά ο ίδιος ο τρόπος ύπαρξης του Θεού. "Δι’ υπερβολήν της ερωτικής αγαθότητος, έξω εαυτού γίνεται" ο Θεός, τονίζει ο άγιος Διονύσιος ο Αεροπαγίτης (Περί θείων ονομάτων). Είναι ακριβώς αυτή η υπερβολή, το περίσσεμα του έρωτα, που συνιστά την αιτία της δημιουργίας. Ο κόσμος και ο άνθρωπος υπάρχουν ως το υλικό ξεχείλισμα της αγάπης του Θεού. Αυτή η ερωτική έκρηξη κοινωνικότητας μπορεί να απαντηθεί μόνο με τον ίδιο τρόπο.

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή λοιπόν δεν είναι παρά η εντατικοποίηση αυτού του τρόπου απάντησης στο κάλεσμα του Θεού για προσωπική συνάντηση. Μέχρι τον τελικό σκοπό της επανάστασης είναι ανάγκη να πυροδοτηθούν νωρίτερα εστίες εξέγερσης, που όλες μαζί θα συνθέσουν και θα πραγματοποιήσουν το ψηφιδωτό της τελικής ανατροπής, της νίκης του θανάτου. Γιατί ο θάνατος είναι σχάση που θεραπεύεται μόνο με σχέση-συνάντηση. Στην πορεία αυτή η Εκκλησία έχει θέσει πέντε μεγάλους σταθμούς νοηματοδότησης του αγώνα. Στα έρημα εδάφη της ύπαρξης, όπου και διεξάγεται το αντάρτικο έναντι του θανάτου, οι πέντε Κυριακές της Σαρακοστής είναι καθοριστικά στοιχεία προσανατολισμού.

Την πρώτη Κυριακή τιμάται η αναστήλωση των ιερών εικόνων. Στην εύπεπτη εικονική πραγματικότητα της εποχής μας συχνά οι εικόνες θεωρούνται από πολλούς ένα ξερό σύμβολο ειδωλολατρικής παράχρησης. Όμως η βυζαντινή εικόνα είναι υλική φανέρωση ολόκληρης της αλήθειας για τον κόσμο και τον άνθρωπο, που η διεξοδική της ανάλυση θα γέμιζε τόμους. Εδώ θα αρκεστούμε μόνο στην επιγραμματική διατύπωση της καταξίωσης της ύλης (η άρνησή της είναι αίρεση για την Εκκλησία) και περισσότερο στη σημασία της για τον άνθρωπο.

Το ότι ο άνθρωπος εικονίζει τον Δημιουργό του αυτό σημαίνει ότι μόνος αυτός διαθέτει σε όλη την κτίση συγγένεια και γι’ αυτό δυνατότητα προσωπικής σχέσης με τον Θεό. Η σχέση συγκεφαλαιώνει τον σκοπό της εξέγερσης, ο οποίος για να πραγματοποιηθεί απαιτεί την ενεργοποίηση συγκεκριμένων δυνατοτήτων. Αυτές είναι οι συνιστώσες του λεγόμενου κατ’ εικόνα και είναι τα ιδιαίτερα Θεόσδοτα χαρίσματα του ανθρώπου με τα οποία θα επιτευχθεί η επανάσταση της συνάντησης. Είναι η λογική, η ελευθερία και η δημιουργικότητα (η δυνατότητα δημιουργίας πολιτισμού) που διαφοροποιούν τον άνθρωπο από την υπόλοιπη κτίση. Ο εικονιζόμενος Χριστός είναι η πηγή και η καταξίωση των χαρακτηριστικών αυτών. Η λογική, η ελευθερία και η δημιουργικότητά Του εκφράστηκαν με την ενανθρώπησή Του, με το αποκορύφωμα δηλαδή της κοινωνικότητάς Του. Γι’ αυτό εικονίζονται μαζί με τον Χριστό και όλοι όσοι πραγματοποίησαν τη ζωή τους ως άνευ όρων αγαπητική κοινωνία με τον Θεό και τους ανθρώπους. Αυτοί είναι οι άγιοι, που κατέστησαν τον εαυτό τους διάφανο, ώστε να εικονίζουν τελικά τον εραστή και ερώμενο Θεό και όχι τον εαυτό τους. Οι εικόνες λοιπόν αποτελούν την παντιέρα της εξέγερσης, καθώς συνοψίζουν τον ποθούμενο σκοπό, τη συνάντηση και επίτευξη της προσωπικής σχέσης με τον Θεό και τις, λιγότερο ή περισσότερο, αμαυρωμένες εικόνες Του, τον καθένα ξεχωριστά.

Δεύτερος σταθμός στο σαρακοστιανό οδοιπορικό τίθεται ακριβώς το πρώτο από τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά του κατ’ εικόνα, η λογική. Στο πρόσωπο του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που τιμάται την ημέρα αυτή, προβάλλεται η προϋπόθεση, η προκαταρκτική αιτία της σχέσης. Η λογική, που εκθείασε και αριστοτεχνικά πραγματεύτηκε στο πλούσιο έργο του ο άγιος Γρηγόριος, δεν διαθέτει την παραμικρή ομοιότητα με την εργαλειακή και ειδωλοποιημένη λογική του στενοκέφαλου ορθολογισμού. Η λογική της εκκλησιαστικής εμπειρίας είναι ο τρόπος ύπαρξης που τίθεται καταφατικά και παρακλητικά έναντι του κατεξοχήν προσώπου, του Χριστού, του Λόγου του Θεού, αλλά και και κάθε προσώπου. Είναι ο όλος άνθρωπος, και όχι μόνο η διανοητική του δυνατότητα. Στο πλαίσιο αυτό γνωρίζουμε όσο σχετιζόμαστε και λογικό είναι μόνο ό,τι διακονεί και προάγει την απρόσκοπτη συνάντηση. Σε αυτή την υπαρξιακή, και όχι στοχαστική, πορεία θέτει κωλύματα η εξουσιαστική φιλαυτία, που αρνείται πεισματικά να κενωθεί, ώστε η αυτομείωση να συνχωρέσει τον άλλο. Γι’ αυτό και η πραγματική λογική αναδύεται στη σταυρική εκθεμελίωση κάθε υπερτροφικής μετάστασης του εαυτού στον πλησίον.

Η ασκητική άρση όλων των παράλογων (και γι’ αυτό αντικοινωνικών) αστοχιών δεν είναι συνεπώς ένα δεδομένο ή ένα συναισθηματικό εγχείρημα. Η αποδέσμευση από τους εξουσιαστικούς εκφυλισμούς του εαυτού, που συνιστά την πραγματική ελευθερία, είναι ανάβαση στον Γολγοθά. Ο Σταυρός του Χριστού δεν είναι τιμωρία ή μαζοχιστικό σύνδρομο αλλά η κορύφωση της ελευθερίας. Αν κάθε σχέση τόσο αληθεύει όσο περιστέλλεται ο εγωικός δεσποτισμός, τότε ο Σταυρός, η εκούσια μαρτυρική αυτοπαραίτηση, αναδεικνύεται ως ο πλέον αυθεντικός τρόπος για να ευδοκιμήσει η κοινωνία. Η συγκλονιστική εμπειρία της εγκατάλειψης που βιώνει ο Χριστός στον Σταυρό μαρτυρά το εξαντλητικό τάνισμα του εαυτού για να συμπεριλάβει τον άλλο. Η εξεγερτική αυτή ελευθερία από τις αγκυλώσεις του συνεσταλμένου στα όριά του εαυτού, προβάλλεται από την Εκκλησία την τρίτη Κυριακή των νηστειών. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το μέσο, ο αυτουργός της ελευθερίας Σταυρός, κατέχει την κεντρική θέση χρονικά στην περίοδο της Σαρακοστής.

Μετά την προϋπόθεση του γεγονότος της συνάντησης (Β´ Κυριακή) και το μέσο αυτής (Γ´ Κυριακή) επόμενος σταθμός είναι ο χώρος εκδίπλωσής της. Συναντιόμαστε κατά την δημιουργική μας ορμή. Ακόμη και ο τρόπος με τον οποίο κοιτάζουμε γύρω μας αποτελεί έκφανση της δημιουργικής μας φοράς. Άρα αναλόγως των δημιουργικών μας προτεραιοτήτων είτε ευνοούμε την σχέση είτε την υπονομεύουμε. Κριτήριο αναδεικνύεται το σταυρικό-θυσιαστικό φρόνημα, που δεν αποτελεί ένα ψυχολογικό κεκτημένο αλλά τρόπο πραγμάτωσης της ζωής. Κάθε σκέψη, λόγος και πράξη εμφορείται λιγότερο ή περισσότερο από το φρόνημα αυτό και προσδίδει αναλόγως θετικό ή αρνητικό πρόσημο στην έμφυτη δημιουργικότητα του ανθρώπου. Η εξέγερση ενάντια σε όλα αυτά τα στοιχεία, που παρεισφρύουν στη δημιουργικότητα (στον τρόπο του βίου) και ευθύνονται για τον εκτροχιασμό της από την κοινωνία στην εγωική ιδιώτευση, πραγματοποιείται με την άσκηση. Η οδός αυτή είναι η πλέον δημιουργική, αφού μάχεται την ιδιοτέλεια, τη χρησιμοθηρία, την επιβολή, την υποκρισία και ό,τι συνήθως μαγαρίζει την τέχνη της ζωής. Γι’ αυτό και η Εκκλησία προβάλλει την Δ´ Κυριακή των νηστειών έναν ασκητή, τον άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, συγγραφέα ενός σπουδαίου έργου ασκητικής πείρας, της Κλίμακας. Η δημιουργική ολοκλήρωση για τον άγιο Ιωάννη συνίσταται στο να σκιρτά ο άνθρωπος "δια το πλήθος του έρωτος" (Λόγος Λ´). Αυτή η "μακαρία μανία", όπως αναφέρει στον ίδιο λόγο, είναι ο σκοπός της ύπαρξης και της δημιουργικής της έφεσης.

Ο τελικός σκοπός της συνάντησης και της κοινωνίας των προσώπων, όπως και οι προηγούμενες συνιστώσες της σχέσης, δεν θα μπορούσε να προβάλλεται παρά και πάλι από ένα πρόσωπο. Στον Ε´ σταθμό της Μ. Τεσσαρακοστής τιμάται η οσία Μαρία η Αιγυπτία. Στη βιοτή της συνοψίζεται όχι μόνο ο ποθούμενος σκοπός της σχέσης, η αγαπητική κοινωνία, αλλά και τα τρία προαναφερθέντα χαρακτηριστικά του κατ’ εικόνα. Η λογική, η ελευθερία και η δημιουργικότητα, όσος κόπος και να καταβληθεί για να προαχθούν και να τεθούν στην υπηρεσία του πλησίον, αν δεν στοχεύουν και δεν καταλήγουν στον ακρότατο έρωτα του Θεού, λοξοδρομούν προς την πορνεία. Γιατί πορνεία για την Εκκλησία είναι πρωτίστως η υποκατάσταση του προσώπου του Θεού και της σχέσης μαζί Του από κάθε είδους είδωλα. Αυτό αναφέρει ρητά και πάλι ο Δαυίδ ψέγοντας τους προγόνους του ότι "επόρνευσαν εν τοις επιτηδεύμασιν αυτών". (Ψ. 105, 36-39) Η αυτοθέωση, με άλλα λόγια, είναι η ειδεχθέστερη μορφή πορνείας και ο πλέον ανασταλτικός παράγοντας της συνάντησης. Αυτό ήταν κυρίως που εμπόδισε την πόρνη Μαρία την Αιγυπτία να εισέλθει στο ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα. Ο απύθμενος ναρκισσισμός και ο αυτοσκοπός της ηδονής ναρκοθετούν τη σχέση, μεταχειρίζονται τους άλλους προς ίδια εξυπηρέτηση. Αυτό αντιλαμβάνεται η οσία Μαρία εγκαίρως και ολοκληρωτικά και μεταβαίνει στην έρημο, όπου εκεί ξεθεμελιώνει ματώνοντας την πορνική της αυτολατρία και την μεταμορφώνει σε λατρεία αγάπης του μόνου Θεού. Με τον ιδρώτα της χαράσσει τα όρια στα οποία μπορεί να ευοδωθεί η πραγματική συνάντηση κι αυτά δεν περιορίζουν αλλά περιφρουρούν την αγαπητική λήθη του εαυτού για το ζωντάνεμά του στη διαρκή θύμηση του άλλου.

Η έκβαση των εξεγέρσεων έναντι του καθεστώτος του ειδωλοποιημένου εαυτού (εγώ) θα κρίνει και την επανάσταση της συνάντησης. Πάσχα σημαίνει πέρασμα και η διάβαση από τις στενωπούς της ατομικής αυτάρκειας προς τον άλλο συνιστά άθλημα κοπιώδες. Στην πληθώρα των δρόμων-διαύλων για τη συνάντηση η Εκκλησία προτείνει την εξεγερτική μεταμόρφωση της εγωικής μονάδας σε πρόσωπο. Μόνο ένας ποιητής θα μπορούσε να εικονίσει αυτή τη συναρπαστική για τη ζωή προοπτική:

αυτό το πρόσωπο,
για να δείξει,
θέλει κορνίζα αιμάτινη

Κική Δημουλά
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26 Μαρτίου 2009.






Σχετικά κείμενα:

ΜΑΓΔΑΣ ΔΟΥΚΑ: Γιατί αν γλυτώσει το παιδί… υπάρχει ελπίδα

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΓΝΟΗΣΕΙ ΟΤΙ στην μικρή μας πόλη δεν έχουμε με τι να ασχοληθούμε και προσπαθεί ο ένας να βγάλει τα μάτια του άλλου. Προσπαθούμε επίπονα να επιδιώξουμε τα προσωπικά μας οφέλη, τις μικρότητες που μας διακατέχουν ώστε να διατηρήσουμε το κύρος μας, που προέρχεται είτε από μία Καστοριανή οικογένεια-τζάκι, είτε από την εφήμερη ευημερία που προσφέρουν τα δάνεια και ο μπαμπάκας. Eating seeds as a past time activity…Και καλά κάποιοι δικαιολογούνται για όσες εμπάθειες έχουν… γιατί όμως μπλέκουν και μαθητές στο δικό τους σύμπαν; Η Καστοριά έχει χωριστεί στα δύο για το θέμα στέγασης Πανεπιστήμιου. Αυτή η αναλογία 50%-50% δεν είναι βέβαια ορθή αλλά το θέμα αυτών των γραμμών δεν είναι ποιος έχει δίκιο ή άδικο. Το θέμα είναι ότι ενώ στη μικρή μας πόλη οι νέοι αυτές τις ημέρες αναλώνονται σε αγώνες αγνοώντας ότι διεκδικούν οφέλη για άλλους, στην υπόλοιπη Ελλάδα και κυρίως την πρωτεύουσα, οι νέοι μάχονται καθημερινά για ζητήματα που καίνε και απασχολούν τον καθένα μας.Μακριά από το κέντρο, ζούμε όλοι στον κόσμο μας. Συγχωρέστε με όμως άλλη έκφραση δεν μπορεί να δηλώσει αυτό ακριβώς. Έχουμε ανάγει τα ασήμαντα σε σημαντικά. Μας δείχνουν το δάσος και βλέπουμε το δέντρο.

Έχουν περάσει λίγοι μήνες από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στην Αθήνα ο δρόμος με έβγαλε νύχτα στη συμβολή των οδών Τζαβέλλα και Μεσολογγίου. Μία νεκρική σιγή στην ατμόσφαιρα σε ανάγκαζε να σταθείς και να μην το παίξεις άνετος. Οι φωτογραφίες του Αλέξη με τα γκράφιτι στους τοίχους σε έσπρωχναν να κοιτάξεις βαθιά για να νιώσεις όσα δεν σε έσπρωχναν να νιώσεις τα πανελλήνια ΜΜΕ από τον καναπέ του σπιτιού σου. Εκεί σκοτώθηκε το παιδί. Και θα το θυμίζει για πάντα η νέα σήμανση των οδών. Η μπλέ πινακίδα δε λέει «Οδός Τζαβέλλα», σημαίνει πια την «Οδό Αλ. Γρηγορόπουλου, δολοφονήθηκε από την Αστυνομία». Έχουν καλυφθεί οι παλιές ταμπέλες των οδών με αυτήν. Για να μη ξεχάσει κανείς. Τριγύρω λουλούδια και κεριά δημιουργούν το μνήμα του Αλέξη, σημειώματα και ποιήματα από τους φίλους του και από περαστικούς θα θυμίζουν τους λόγους και τις αιτίες που πρέπει κάποιος να αγωνίζεται στη ζωή. Τα σημαντικά ιδανικά που καθημερινά ξεχνάμε ότι λείπουν από τη ζωή μας.
Ίσως οι εκπαιδευτικές εκδρομές των Γυμνασίων και Λυκείων του νομού μας που γίνονται στη Βουλή των Ελλήνων αυτές τις μέρες να περιλάβουν στο νυχτερινό τους πρόγραμμά αυτή την περιοχή αντί για το Allou!! FUN PARK και τα μπουζούκια…

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26.3.2009

Β.Π. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ: Οι σακουλοφόροι κι οι κουκουλοφόροι της Β’ Παρασκευής των Χαιρετισμών

Ο αυλόγυρος, καλοδιατηρημένος δε λέω, του παλαιϊκου ναϋδρίου (9ος αιών μ.Χ.) κι ο ελάχιστός του νάρθηκας, ήταν γεμάτοι ανθρώπους. Προς στιγμήν ανησυχήσαμε, ότι αυτός, ο έναντι της ήδη δύουσας αλλ’ απελεύθερης από τους πολιορκητές φρουρούς της, Ακροπόλεως και στις παρυφές του Φιλοπάππου λόφου, ευρισκόμενος ναός του αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη, θα ήταν έμπλεος πιστών, οι οποίοι αφού τον ξεχείλισαν ένδον χύθηκαν έξω. Οι Χαιρετισμοί της Παναγίας τις Παρασκευές της άνοιξης είναι από τα αισθαντικότερα ακροάματα που διαθέτει, αν δεν κάνω κανένα ιστορικόν λάθος, μόνον η Ελλαδική Ορθόδοξος Εκκλησία (όχι αυτή φυσικά που αθώωσε τον φυλακισμένο, παραδόχρηστο μητροπολίτη -ιδιότητες λίαν διαδεδομένες στις τάξεις αυτές), ούτε οι Σλάβοι ομόδοξοι ούτε οι ρωμαιοκαθολικοί και τα λοιπά δόγματα έχουν παρόμοια εσπερινή ακολουθία της «ωραιότητας» και μαζεύουν τόσο κόσμο. Σ’ αυτές το ποσοστό των ...απίστευτων ανθρώπων είναι μεγάλο! Δεν χρειάζεται να θρησκεύεις με βαρύτητα αρκεί και η ελαφράδα του πράγματος όπως και η ευμενής ουδετερότητα περί αυτών, για να σε εγκλωβίσουν χωρίς πλήξη σε μια εκδήλωση υψηλής ποιητικής στάθμης. Η Παναγία είναι στην καθημερινή πρακτική των πιστών, μόνο στην Αστυνομική ταυτότητα, η πλέον πρόσφορος υβριστική διέξοδος, αλλά και η ικετήρια καταφυγή. Αυτή το πρώτο το συγχωρεί ως σε απέραντη μεγαλοκαρδία διατελούσα, όσο για το δεύτερο συνδράμει αμελητί, καθότι είναι το πιο κοντινό πρόσωπο, μετά τους εξ αίματος συγγενείς, εις πάσαν αιτούμενον τη μεσιτεία της. Δεν υπερβάλλω, δοκιμάστε, δεν έχετε να χάσετε και τίποτε. Γι’ αυτό στην πόλη μας και στον καθεδρικό ναό της, δίνονται δύο παραστάσεις, να προλάβουν όλοι τους Χαιρετισμούς της. Η λαϊκή απογευματινή μετά τις 6.30 και η κανονική βραδινή μετά τις 8.30 για τους εμπόρους οι οποίοι διπλοκλειδώνουν πλέον τα μαγαζιά τους -ότι η παραβατικότητα που λεν οι μορφωμένοι της τηλεόρασης, πήρε τα πάνω της- τους ελεύθερους επαγγελματίες που κλείνουν τα γραφεία τους και τέλος τους εν γένει ραθυμούντες του απογεύματος.

Ένα κοπάδι ανθρώπων οι οποίοι μιλούσαν όλες τις γλώσσες τις ανθρώπινης πείνας, της κανονικής του στομαχιού κι όχι της πνευματικής, συνωθούνταν με κάποια σειρά και τάξη βέβαια κι όχι μπουλούκι ατάκτων, εκεί. Έπαιρναν από τα χέρια λυγερών νέων και νεάνιδων μια πλαστική σακούλα με το ημερήσιο φαγητό τους (φακές και φρούτα λόγω Παρασκευής προέβλεπε η διανομή). Η γενιά των 700 ευρώ των διανομέων έδειχνε κι έδινε στη γενιά των μείον 700 ευρώ, το ελάχιστο δυνατό της συμπόνιας τους. Και κάθε μέρα να γίνεται αυτό. Εκατό νοματαίοι τρώνε από τα περισσεύματα ή μήπως και τα μόλις αναγκαία της γειτονιάς; Διάφοροι τύποι γυναίκες και άνδρες που το παρουσιαστικό τους άλλοτε νομιμοποιούσε την παρουσία τους εκεί κι άλλοτε ήταν εντελώς ασύμμετρο με ό,τι υφίσταντο με τη θέλησή τους, φυσικά. Στάθηκα και τους παρακολουθούσα λίγην ώρα. Ίσως να με πήραν κι εμένα από τους δυνάμει «ψωμοζητούντες». Όμως κανείς λαθρεπιβάτης της αγάπης τους δεν γίνεται δεκτός στο συσσίτιο. Ολοι διαθέτουν την κάρτα του πένητα μετά φωτογραφίας κι έτσι τυγχάνουν της βοήθειας που μαγειρεύεται από εθελοντές σε παρακείμενο του ναϋδρίου μαγειρείον. Όσοι παρέμειναν εκεί με την πρώτη δόση βοηθείας ανά χείρας, περίμεναν μήπως και δεν φανούν κάποιοι, οπότε είχαν λαμβάνειν και δεύτερη μερίδα-σακούλα, μέχρι και τρίτη! Αλλά αυτό σπανίως γίνεται αφού συνήθως όλοι τρώνε μια φορά τη μέρα τουλάχιστον ακόμα κι οι φτωχοί αλλά κι αυτοί που κάνουν δίαιτα αδυνατίσεως σώματος.

Είναι οι σακουλοφόροι του καιρού μας και ειδικά του αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη στην Αθήνα. Πρόσωπα κοινά, κ(οι)ενότατα δεν ξεχωρίζουν σε τίποτα με τους άλλους που σε λίγο θα γέμιζαν το ναό. ‘Η μάλλον σε κάτι διαφέρουν. Εχουν μια αδιόρατη θλίψη που το γυρίζει στιγμές προς τη σκληράδα εκ της κοινωνικής ανισότητας• αλλά και με την αξιοπρέπεια του λησμονημένου πάντων και του ατομικά ναυαγισμένου. Ανήκουν στη διεθνή της ανέχειας, της απελπισίας μήπως και του μάταιου λόγου ύπαρξης! Που επιμένει και δεν καταλαβαίνει θεό δίπλα της στην κυριολεξία, παρότι ο Θεός των Χριστιανών στ’ όνομα του Παπα-Χρήστου (έτσι μου φάνηκε πως τον λεν), ελεεί άνευ διακρίσεων όλες τις πεινασμένες εθνικότητες. «Αθλιοι σαν τους στόχους της ζωής που ζούμε χωρίς να τους έχουμε θελήσει» (Φ. Πεσσόα : Το βιβλίο της ανησυχίας, μετ. Μαρία Παπαδήμα εκδ. Εξάντας).

Την ίδια μέρα οι επίσημοι κουκουλοφόροι του βλακο-παρα-κράτους μας, έκαναν λίμπα κοινώς το Κολωνάκι. Ευτυχώς! Αλλά κύριοι κουκουλοφόροι το βιβλιοπωλείο της Εστίας, όπως και τα μαγαζιά και τ’ αυτοκίνητα τι σας πείραξαν δηλαδή; «Χτυπάτε», ως άλλοι «πολεμάρχοι» τον όποιο πατριάρχη της μανίας σας, αλλά να είναι όμως και κάπως τέτοιοι... Ολη μέρα φρύαζαν, κι έτρεμε το φυλλοκάρδι των μικρο-μεγάλων αστών, οι νεαροί (που ανήκαν κι αυτοί στη γενιά των αδιευκρίνιστων ευρώ) οι οποίοι απαιτούσαν από το κράτος να τους δώσει πίσω εκείνον τον φυλακισμένο νέο, που πήγε ν’ «απαλλοτριώσει», λέει, είδη της τράπεζας (χρήματα κι όχι καθίσματα) και δεν φρόντισε να μην τον πιάσουν. Τώρα εις υγείαν του γίνεται σποραδικά αλλά σταθερά ο μετρημένος χαμός. Πήγε να ληστέψει, αλλά όμως αυτό ήταν πολιτική πράξη! Σωστούν! Αλλά μπορείς να ληστέψεις, αθώον, ληστρικόν μειράκιο, τους επαγγελματίες του είδους, οι οποίοι και αυτό το παράνομο 1, 20 ευρώ της καθημερινής τραπεζιτικής σου συναλλαγής, τρελαίνονται αν δεν σου το αρπάξουν.

Στις 7 χτύπησε η καμπάνα. Ο μικρός χώρος του κυρίως ναού γέμισε ασφυκτικά από τους περίοικους και τους λίγο περίεργους• όλοι μέτοχοι του αυτού θρησκευτικού πράγματος. Ανδρες Αθηναίοι μη διακρινόμενης επαγγελματικής υφής, μετρημένης ωραιότητας κοπέλες, αλλά και μεγαλύτερα παρόμοια όντα, που βουτούν το είναι τους στην προσωπική προσμονή και στις άδηλες, πλην βουερές επιμονές, όχι της άνοιξης, αλλά άλλων εποχών, στις οποίες προσβλέπουν χωρίς και να προσπέφτουν με την όποια ευκολία. Ολοι αυτοί μάλλον δίνουν τη βοήθεια σε τρόφιμα, πότε με διάθεση εξωστρεφή και πότε και το συνηθέστερο με τη δέουσα ταπεινότητα. Ποιός ξέρει και άλλωστε δεν έχει σημασία, η πράξη μετράει. Στάθηκα κυρίως στις περασμένης νεαροσύνης, κοπέλες και τους γνήσια νεαρούς, που αν μη τι άλλο έδιναν το πολυτιμότερό τους, το χρόνο τους σε κάτι χωρίς υλικό αντίκρισμα, εθελοντές του καλού χωρίς να ελπίζουν σε κρατικά μόρια αθλιότητας. Πιστεύουν στην ουτοπία πως μια επίγεια επιμέρους ευεργεσία σ’ ένα καθολικό τίποτε, ίσως φέρει εκείνες τις ρήξεις που θα γίνουν ρωγμές και θα φέρουν την πτώση της υλόφρονης και σαλεμένης εποχής μας. «Σαρκικοί, υλόφρονες και νωθροί άνθρωποι, δεν δύνανται ν’ ανέλθωσι εις τον ιερόν βράχον της Ακροπόλεως» (Αλξ. Ππδ.). Της όποιας Ακροπόλεως! Δίνουν το χρόνο τους, όπως δίνουν το βυζί οι μάνες στο παιδί, απ’ το οποίο βυζαίνουν οι οίκαδε απελπισμένοι, μπορεί και κάτι σαν την ελπίδα. «Ωραία γυναίκα/περασμένη στα χρόνια/ξεδίπλωσε μ’ ευλάβεια/το πουκάμισο του άντρα/ έντυσε το άγαλμα της/ το ‘να στήθος της/τ’ άφησε απ’ έξω/ πέτρινο. (Γ. Ρίτσος).

Ένας σακουλοφόρος κάθισε για λίγο στην εκκλησία, ενώ ο άλλος που τον ακολούθησε παρέμεινε ως το τέλος κι σταυροκοπιούνταν πολλαπλώς, να τον βλέπει ο παπάς. Ατολμα στην αρχή, αλλά με έμφαση στη συνέχεια πήραν και διεξήλθαν τον λυρικότατο κανόνα των Χαιρετισμών, οι ψάλτες. Δίπλα αλλά και πίσω μας δύο γυναίκες του λαού τόσον ενθουσιώδεις ήταν με τα διαπραττόμενα, ώστε προέλεγαν σαν αναγνώστες στ’ αναλόγιο, τα πάντα της ακολουθίας, την οποία γνώριζαν, αλίμονο, όλην απ’ έξω! Ακουγα, δηλαδή δυσανασχετούσα εις διπλούν, ό,τι εις απλούν όφειλα ν’ απολαμβάνω, αφημένος σε αλλότριους λογισμούς. Το θυμίαμα πυκνό, βαρύ, ζαλιστικό να σε βυθίζει σε υγιεινές μικροπαραισθήσεις απ’ όπου ελαφρώς παραπατούσες στις σκέψεις. Είπα να πω αλλά δεν είπα τίποτα. Νευρίαζα• ηρέμησα όμως και το ‘ριξα στην πλάκα, όταν θυμήθηκα τον Αλξ. Ππδ. και το διήγημά του «Ντελησυφέρω». Θα μπορούσα να πω κι εγώ στις προπετείς κυρίες, όπως ο καπετάν Γιωργής ο Κονόμος του διηγήματος στον Νταραδήμο, όστις προηγούνταν κάθε λειτουργικού λόγου παπάδων και ψαλτών: «Τ’ ακούσατε χριστιανοί; δύο λειτουργίες κάνουμε τώρα...Πάνε και σκοτίζονται και πληρώνουν για να γίνουν παπάδες...δεν βάζουν τον Νταραδήμο, που είναι ο ίδιος παπάς και διάκος και ψάλτης».
- Ημείς, τρεις παρακαλώ Χαιρετισμούς υπέστημεν, τελικά.

Προχωρημένο το βράδυ μας βρήκε στο Τριανόν για «Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη». Προηγούνταν της ταινίας μια μικρού μήκους λίγων λεπτών δηλαδή με αφηγητή της τον Γ. Κοτοπούλη, του οποίου και μόνον η φωνή του της έδινε το ιδιαίτερο χρώμα τέχνης. Σ’ ένα τοπίο μιας αίθουσας σκοτεινής και φωτεινής συνάμα από τις εικόνες των ποιητών (πριν χρόνια εκεί είδα το «Ημερολόγιο καταστρώματος» ταινία για το Γ. Σεφέρη), τις άριστες εικαστικές, τις εξαίσιες ποιητικές κινηματογραφικές αίσθησες του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου (προς το ντοκυμανταίρ το έφερνε το έργο). Αναμασούσα τις αναγνώσεις μου, ξανά και ξανά στον Αλεξανδρινό, τις άπαξ στον εκ Λισαβόνας, σε μια απόπειρα μίμησης των θλίψεών τους ατελέσφορη. Ταινία με πολλά βραβεία. Ο λιγοστός κόσμος έβγαινε εν σιωπή σαν από τελετή μυήσεως. Η ποίηση δε σηκώνει φωνές στόματος, τις αρκούν οι σπαραγμοί της ψυχής. Οι ποιητές που διαλέγονταν εν πανοίς και επί σκηνοίς σκέψης και λόγου, απαιτούσαν απόλυτη περίσκεψη («χωρίς περίσκεψιν χωρίς αιδώ») και αφοσίωση εδώ, όπου «ο κόσμος ο μικρός» κι «ο μέγας», ήταν μια συμμαζεμένη φωλιά ωραιότητας, στην οποία κούρνιαζαν στη θαλπωρή της η νοσταλγία του άλλοτε κι η απόγνωση του σήμερα.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26.3.2009

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ