ΗΛΙΑ ΒΟΥΪΤΣΗ: Ανθρώπινες Καταστάσεις

Είμαι δεσμώτης κάτω από την υψηλή δικαιοσύνη ενός
χαμόγελου και θλίβομαι άμετρα για τον πλανήτη
πού 'χασε όλη την αγνότητα
λουσμένος στον κατακλυσμό της ανθρώπινης μωρίας.
Φτηνά ή ακριβά όλα πουλιούνται. Καθετί γίνεται
για να πουληθεί και να πουληθεί γρήγορα.
Ο άνεμος και το κύμα, από τους εμπόρους πουλήθηκαν.
Ό,τι γεύτηκαν η ευγένεια και το έγκλημα, ό, τι γνωρίζει
ο έρωτας και η καθημερινή επιθυμία των όχλων,
έχει πουληθεί. Ό,τι η τέχνη
και η επιστήμη αναγνώρισαν, έχει πουληθεί.
Οι ξαναμμένες κραυγές των οδών, εφαρμογές
και ιδέες έχουν πουληθεί. Κάθε πράμα
έχει την αξία του στην αγορά. Τα βρόμικα
εσώρουχα της Μπαρντό αξίζουν όσο ένας Ρέμπραντ.
Η αναρχία των μαζών προβάλλεται στις βιτρίνες
των καταστημάτων. Έχουν πουληθεί τρελά μυστικά
για κάθε ακολασία.
Όλοι δίνουν νωρίς την παραγγελία τους

Λευτέρης Πούλιος, "Το εμπόρευμα"


Πέρα από το όποιο ενδιαφέρον μπορεί να έχουν οι ενδεχόμενες μετανθρώπινες καταστάσεις(1) παραμένει, προφανώς, κυρίαρχο το ενδιαφέρον για τις υπάρχουσες ανθρώπινες καταστάσεις. Και μάλιστα, πολύ ανθρώπινες καταστάσεις.
Αν δει κάποιος ψύχραιμα την Ελλάδα θα δεί μια χώρα που, 177 χρόνια από τη γενέθλια ώρα της, έχει καταφέρει σημαντικά πράγματα (1830 = Πελοπόννησος, Ρούμελη, Κυκλάδες - 1864=+Ιόνια - 1881 =+Θεσσαλία, Άρτα - 1913 = +Κρήτη, Μακεδονία, Ήπειρος, Ανατολικό Αιγαίο - 1919 = +Θράκη - 1947 = + Δωδεκάνησος, 1980 = ΕΟΚ, 2001 = ΕΕ). Φυσικά, μέσω των κλασικών αλυσιδωτών αντιδράσεων: ταπείνωση, έξαρση εθνικής υπερηφάνειας, αίμα, νίκη, δυστυχώς επτωχεύσαμεν, ταπείνωση πάλι, έξαρση πάλι, ισορροπία, διαταραχή και τούμπαλιν.
Σε κατάσταση ταπείνωσης είναι η χώρα όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο ΑΆ (ΚΚΑΆ) (γεννηθείς 1907, Ιχθείς στο ζώδιο και αποβιώσας το 1998) (2) σκάει μύτη από το Παρίσι και πιάνει δουλειά. Στο Παρίσι μιλάνε (και διαβάζουν, απ' ότι λένε) πολύ και ο ΚΚΑΆ θα άκουσε πολλά. Και θα διάβασε πολλά. Και ερχόμενος, το πρώτο που κάνει είναι να κλωτσήσει το στέμμα από το κεφάλι της Δεξιάς παράταξης και να τη βάλει να κάνει μερικά κλικ αριστερά. Από το άλλο τζάκι, ο Ανδρέας Παπανδρέου ο ΑΆ (ΑΠΑΆ) (γεννηθείς το 1919, Υδροχόος στο ζώδιο και αποβιώσας το 1996) φορώντας το σομπρέρο ενός ακαθόριστου (όπως φάνηκε στη συνέχεια) εθνικού ριζοσπαστισμού, έβαλε φωτιά στο μαγαζί του Πατέρα ΓΠΑΆ (γεννηθείς το 1888, ίδιο ζώδιο με το γιόκα και αποβιώσας το 1968) και πήγε τη βιτρίνα κι αυτός αριστερότερα. Σε τρία χρόνια η φωτιά είχε ολοκληρώσει το έργο της και οι λεβέντες της Ένωσης Κέντρου ψάξαν αλλού για μεροκάματο. Οι λιγότεροι από δώ και οι περισσότεροι από κεί. Κι αν από δω ήταν η Δεξιά, από κει ήταν η πεταλούδα.

Οι μεταμορφώσεις της πεταλουδίτσας, κατά στάδιο:
1. Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ) - Τρίτος δρόμος για το σοσιαλισμό και ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο(3)
2. Εξουσία. Η αναγκαία αναδιανομή πλούτου. Όχι αναδιανομή ακριβώς, αφού δεν πάρθηκε πλούτος από τους έχοντές τον για να δοθεί στους μη έχοντές τον. Υπήρχε η στρόφιγγα του συνδικάτου. Και η αναπόφευκτη γοητεία της εξουσίας, σχεδόν ηδονή. ΕΟΚ και ΝΑΤΟ;(4)
3. Χρήμα, λαϊκή κυρίλα και τζαμπέ ριζοσπαστισμός: Ο Λάγιος Ντέταρι γίνεται ο αρχάγγελος του τριτοδρομικού σοσιαλισμού και ο Κυριάκος Καραταϊδης ο στυλοβάτης του μελλοντικού ερυθρόλευκου δεσποτισμού
4. Έρωτας και γάμος του Αρχηγού και πολιτική αστρολογικών προδιαγραφών
5. Μέσω της αστρολογίας στη (επιτέλους) σοσιαλδημοκρατία
6. Εκσυγχρονισμός - Πασόκ (όχι βραχυχραφία, πλέον)
7. Γεώργιος Παπανδρέου ο ΒΆ (ΓΠΒΆ) (γεννηθείς το 1956, Δίδυμοι στο ζώδιο): Είμαστε στο συνδικάτο και είμαστε περήφανοι γι' αυτό: Thank you, Sir.
H από δω κυρία, χωρίς το στέμμα πλέον, χορτασμένη με εξουσία (και τα παρεπόμενά της) από τα παλιά, με μπλαζέ και ξενέρωτο ύφος, δεν είναι λιγότερο πουτανίτσα. Δέχεται το ΚΚΕ στο σαλόνι, προσφέρει καφέ και ρίχνει βλέμμα "ρε παιδιά τώρα που σας αφήνουμε να ανοίξετε το μαγαζί, έχουμε πολλά να πούμε αλλά και να μοιράσουμε. Αλλά όχι τώρα. Αργότερα".

Οι μεταμορφώσεις, όχι (κατά ανάγκη) κατά σειρά:
1. Κρατικιστική (σχεδόν σοσιαλίζουσα) Δεξιά: το κράτος είναι ο θεός.
2. Λαϊκή Δεξιά των νοικοκυραίων: πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια, και ολίγον Βίτσι και Γράμμο (5).
3. Ζαλισμένη δεξιά: "Τώρα, παιδιά, θα τα πούμε να δούμε τι θα μοιράσουμε"
4. Νεοφιλελεύθερη δεξιά (!!): οι μπίζνες είναι ο θεός
5. Ξαναζαλισμένη δεξιά.
6. Κωνσταντίνος Καραμανλής ο ΒΆ (ΚΚΒΆ) (γεννηθείς το 1956, Παρθένος στο ζώδιο): Μεσαίος χώρος ή, όπως λέει και ο σύμβουλος και συνομιλητής του Γιάννης Λούλης, κινούμενη άμμος. Thank you, Sir. Again.

Και φτάσαμε στο σήμερα. Με Ανιψιό στο ένα τιμόνι και Εγγονογιό στο άλλο, το αναπληρωματικό. Ανιψιός και Εγγονογιός, σπουδαγμένοι κι οι δυό στην αυτοκρατορία (σε μια πιο "τεχνική" και "αμερικάνικη" ορολογία θα λέγαμε καλιμπραρισμένοιαν και ο Εγγονογιός έχει πάρει και μερικές πρέζες Σκανδιναβικής παιδείας) φωνάζουν κατά της διαφθοράς: νταβατζήδες από τη μια και σκοτεινά κέντρα από την άλλη(6). Μαζί τους και η γερμανοσπουδαγμένη Θυγατέρα Θεοδώρα Μπακογιαννη η ΑΆ (ΘΜΑΆ) (γεννηθείσα το 1954, Ταύρος στο ζώδιο). Του φιλελεύθερου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη του ΑΆ (ΚΜΑΆ) (γεννηθείς το 1918, Ζυγός στο ζώδιο) (και) ενορχηστρωτή της αλλαγής του κοινωνικού υποσυνείδητου προς πιο φιλελεύθερες καταστάσεις(7). Επίσης, σέξι χήρα του αντιχουντικού αγωνιστή δημοσιογράφου και αδικοχαμένου Παύλου Μπακογιάννη, σύζυγος(8) του προέδρου της Ελληνικής Oμοσπονδίας Ιππασίας (!!) Ισίδωρου Κούβελου και με "απαράμιλλη" ευγλωττία καθώς και επιχειρηματολογία και "ανοιχτότητα" ορέγεται το "συντηρητικό" τιμόνι (αν και, έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα, δε φαίνεται να τη χαλάει και το "σοσιαλδημοκρατικό". Και, ως γνωστό, ποτέ δεν ξέρεις). Δικαίως φωνάζουν. Πιο "ψύχραιμα" η κυρία, ως κυρία και μάλιστα νεοφιλελεύθερη κυρία. Λίγα (άτακτα) δεδομένα που αφορούν την εκσυγχρονιστική και εκσυγχρονισμένη Ελλάδα όπως και τη μεταρρυθμιστική και μεταρρυθμισμένη(9).

Η βαθμολογία αφορά στο λεγόμενο Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς (ΔΑΔ)(άριστα=10, βάση=-3)(10):

-1996. Βαθμολογία: 5,01 και 28η θέση στις 54 χώρες.
Από τις τότε χώρες της ΕΕ πιο λαμόγια μετρήθηκαν η Ισπανία (4,31 βαθμούς/32η θέση) και η Ιταλία (3,42 βαθμούς/34η θέση). 1η η Ν. Ζηλανδία με 9,43 βαθμούς ενώ η αυτοκρατορία είναι στη 15η θέση με 7,66 βαθμούς. Η Τουρκία λαμβάνει 3,54 βαθμούς και κατατάσσεται στην 33η θέση. Οι ομόσταβλοι επί Οθωμανικής: Βουλγαρία, Ρουμανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία-Μαυροβούνιο και ΠΓΔΜ, δεν έδωσαν στοιχεία.

-1997. 5,35 βαθμούς και 25η θέση στις 52 χώρες.
Πιο λαμόγιο από τις τότε χώρες της ΕΕ: Βέλγιο 5,25βαθμούς/26η θέση και Ιταλία 5,03/30η θέση. 1η η Δανία με 9,94. Η αυτοκρατορία 7,61 βαθμούς και 16η θέση. Τουρκία: 3,21 βαθμούς/38η θέση. Οι πρώην ομόσταβλοι δεν έδωσαν στοιχεία.

-1998. 4,9 βαθμούς και 36η θέση στις 85 χώρες.
Πιο λαμόγιο από ΕΕ: Μόνο η Ιταλία με 4,6 βαθμούς και 39η θέση. 1η ξανά η Δανία με ατόφιο 10 (σωπά καλέ). Η αυτοκρατορία 7,5 βαθμούς και 17η θέση. Τουρκία: 3,4 βαθμούς και 54η θέση. Οι πρώην ομόσταβλοι: Ρουμανία και η (τότε) Γιουγκοσλαβία ισόπαλες με 3,0 βαθμούς και 61η θέση, Βουλγαρία 2,9 βαθμούς και 66η θέση.

-1999. 4,9 βαθμούς και 36η θέση στις 99 χώρες.
Πιο λαμόγιο από ΕΕ παραμένει η Ιταλία με 4,7 βαθμούς και 38η θέση. 1η ξανά η Δανία με 10. Η αυτοκρατορία 7,5 βαθμούς και 18η θέση. Τουρκία: 3,6 βαθμούς και 54η θέση. Οι πρώην ομόσταβλοι: Ρουμανία, ΠΓΔΜ και Βουλγαρία 3,3 βαθμούς και 63η θέση, Γιουγκοσλαβία 2,0 βαθμούς και 90η θέση.

-2000. 4,9 βαθμούς και 35η θέση στις 90 χώρες.
Η Ιταλία "αντέχει": 4,6 βαθμούς και 39η θέση. 1η περνάει η Φινλανδία με 10 βαθμούς. Η αυτοκρατορία 7,8 βαθμούς και 14η θέση. Τουρκία: 3,8 βαθμούς και 50η θέση. Και οι πρώην ομόσταβλοι: Βουλγαρία 3,5 βαθμούς και 52η θέση, Ρουμανία 2,9 βαθμούς και 68η θέση, Γιουγκοσλαβία 1,3 βαθμούς και 89η θέση.

-2001. 4,2 βαθμούς και 42η θέση στις 91 χώρες.
Οι Ιταλοί βλέπουν, πλέον, την πλάτη μας: είμαστε πρωταθλητές ΕΕ. 1η ξανά η Φινλανδία με 9,9 βαθμούς. Η αυτοκρατορία 7,6 βαθμούς και 16η θέση. Τουρκία: 3,6 βαθμούς και 54η θέση. Πρώην ομόσταβλοι: Βουλγαρία 3,9 βαθμούς και 47η θέση, Ρουμανία 2,8 βαθμούς 69η θέση.

-2002. 4,2 βαθμούς και 44η θέση στις 102 χώρες.
Πάλι πρωταθλητές στην ΕΕ. 1η ξανά η Φινλανδία με 9,7 βαθμούς. Η αυτοκρατορία 7,7 βαθμούς και 16η θέση. Τουρκία: 3,2 βαθμούς και 64η θέση. Πρώην ομόσταβλοι: Δίπλα μας η Βουλγαρία με 4,0 βαθμούς και 45η θέση, Ρουμανία 2,6 βαθμούς 77η θέση, Αλβανία 2,5 βαθμούς και 81η θέση.

-2003. 4,3 βαθμούς και 50η θέση στις 133 χώρες.
1η ξανά η Φινλανδία με 9,7 βαθμούς. Η αυτοκρατορία 7,5 βαθμούς και 18η θέση. Τουρκία: 3,1 βαθμούς και 77η θέση. Πρώην ομόσταβλοι: Βουλγαρία με 3,9 βαθμούς και 54η θέση, Ρουμανία 2,8 βαθμούς 83η θέση, Αλβανία 2,5 βαθμούς και 92η θέση, Βοσνία - Ερζεγοβίνη 3,3 βαθμούς και 70η θέση.

-2004. 4,3 βαθμούς και 50η θέση στις 145 χώρες.
Στην πρωτιά μια από τα ίδια ενώ η αυτοκρατορία λαμβάνει 7,5 βαθμούς και τη 17η θέση. Τουρκία: 3,2 βαθμούς και 77η θέση. Πρώην ομόσταβλοι: Βουλγαρία με 4,1 βαθμούς και 54η θέση, Βοσνία - Ερζεγοβίνη 3,1 βαθμούς και 82η θέση, Ρουμανία 2,9 βαθμούς 87η θέση, Αλβανία 2,5 βαθμούς και 108η θέση.

-2005. 4,3 βαθμούς και 47η θέση στα 159 χώρες.
1η η Ισλανδία με 9,7 βαθμούς, η αυτοκρατορία στη 17η θέση με 7,6 βαθμούς και η Τουρκία 69η με 3,5 βαθμούς. Οι ομόσταβλοι: Βουλγαρία: 4,0 / 55η, Ρουμανία: 3,0 / 85η, Βοσνία-Ερζεγοβίνη: 2,9/ 88η, Σερβία: 2,8 / 97η, ΠΓΔΜ: 2,7 / 103η

-2006. 4,4 βαθμούς και 54η θέση στα 163 χώρες.
1η επανέρχεται η Φιλανδία ενώ η αυτοκρατορία με 7,3 βαθμούς καταλαμβάνει την 20η θέση. Η Τουρκία παίρνει 3,8 βαθμούς και την 60η θέση και από τους πρώην ομόσταβλους: Βουλγαρία: 4,0 / 57η, Ρουμανία: 3,1 / 84η, Σερβία: 3,0/ 90η, Βοσνία-Ερζεγοβίνη: 2,9/ 93η, ΠΓΔΜ: 2,7 / 105η, Αλβανία 2,6 / 111η.

Πάντως, εν μέσω μόνιμης γκρίνιας, το μεταπολιτευτικό κρατίδιο κατάφερε να καταμετρείται στα "κυριλέ" κράτη του κόσμου. Αν αφήσει κανείς τη ΔΔ και φυλλομετρήσει το πιο καλολαδωμένο καπιταλιστικό πιστόλι και δεχτεί τον τρόπο με τον οποίο μετράει την περίφημη "ποιότητα" ζωής θα βρεί τα εξής:
Ανάμεσα σε 111 κράτη, η Ελλάδα βρίσκεται στη θέση 22 ενώ με βάση το (ακόμη πιο περίφημο) κατά κεφαλήν εισόδημα βρίσκεται στη θέση 27 (22.340 $ / άτομο). Αλλά τι μετράει ο Δείκτης Ποιότητας του Economist (11);

Τα εξής:
1. Υλική καλοπέραση (κατά κεφαλήν εισόδημα)
2. Υγεία (προσδόκιμο ζωής)
3. Πολιτική σταθερότητα και ασφάλεια (κοινοβουλευτισμός, εγκληματικότητα)
4. Οικογενειακή ζωή (αριθμός διαζυγίων ανά 1000 κατοίκους)
5. Κοινοτική ζωή (εκκλησιασμός, συνδικαλισμός, κοινωνικές οργανώσεις)
6. Κλίμα και γεωγραφία (γεωγραφικό πλάτος)
7. Εργασιακή ασφάλεια (ανεργία)
8. Πολιτική ελευθερία (Δεικτες πολιτικής ελευθερίας, δικαιοσύνη)
9. Ισότητα φύλων (λόγος εισοδημάτος ανδρών προς αντίστοιχο γυναικών)

Και με βάση αυτά, η ζωή στην Ελλάδα είναι "ποιοτικότερη" από τη ζωή σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Μ. Βρετανία, το Ισραήλ (α ναι, και η Τουρκία για να μη μιλήσουμε για τους πρώην ομόσταβλους) αλλά λιγότερο "ποιοτική" από τη ζωή σε χώρες όπως η "αδερφή" στα βάσανα Ιρλανδία (1η στη λίστα και 4η με βάση το cashέρι (με 36.790 $ / άτομο)) και η αυτοκρατορία (θέσεις 13 και 2 (41.529 $ / άτομο) αντίστοιχα), ενώ το Λουξεμβούργο είναι 1ο στο πεντανόστιμο αυτό τυρί (54.690 $ / άτομο) και 2ο στην "ποιότητα" ζωής. Η Ιρλανδία απεικονίζει τη συνύπαρξη (και αναπόφευκτη αλληλεπίδραση) μοντερνικότητας - παράδοσης: συνδυάζει τα πλέον ποθητά του μοντέρνου - υλική καλοπέραση, χαμηλά ποσοστά ανεργίας, πολιτική ελευθερία - με αναπαλλοτρίωτες παραδοσιακές αξίες - αρμονική οικογενειακή ζωή, στερεή κοινοτική ζωή. Αν και το περιοδικό δε δίνει λεπτομέρειες για την και Ψωροκώσταινα λεγομένη, μπορούμε να υποθέσουμε ότι παίρνουμε σίγουρα καλούς βαθμούς σε υγεία, οικογενειακή ζωή, κλίμα και γεωγραφία και μέτριους στα υπόλοιπα. Για κακούς βαθμούς δεν μπορεί να γίνει λόγος. Και αυτό γιατί, αν διαβάσει κανείς το πίνακα πληθυσμιακά θα δεί ότι, όπως και να μετρηθεί, η Ελλάδα είναι στο 10% των κυριλέδων του πλανήτη. Και τα όποια σχόλια είναι περιττά αν όχι ανήθικα.

Πάντως, το πονηρό Magnum, δε λέει κουβέντα για την (πάντα καυτή) πατάτα. Προφανώς γιατί θεωρεί τη διαφθορά κινούσα δύναμη. Ή, σε απλά ελληνικά, μεταξύ κατεργαρέων ειλικρίνεια. Γιατί αν κοιταχτούμε στον "καθρέφτη" θα δούμε ότι στα 2500 περίπου χρόνια καταγεγραμμένης ιστορίας, η διαφθορά (μαζική και διαβρωτική) είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση στις ανθρώπινες κοινωνίες. "Οι παλιές καλές αγνές μέρες" είναι μάλλον απίθανο να υπήρξαν ή, ακόμη πιο μάλλον, αν κάτι τέτοιο υπήρξε, αυτό έγινε τοπικά και βραχυπρόθεσμα.

Η πιο αξιοσημείωτη διαφοροποίηση έχει να κάνει με τη μείωση της (ενδημικής παλιότερα) διαφθοράς στη Βορειοδυτική Ευρώπη από τα μέσα του 19ου και μετά. Οι λόγοι γι' αυτό δεν είναι εύκολα προσδιορίσιμοι. Η διαφθορά έχει πολλά πρόσωπα και το να πεί κανείς ότι μια χώρα είναι περισσότερο ή λιγότερο διαφθαρμένη βάζει το ζήτημα της μέτρησης. Από τη φύση της η διαφθορά αποτελεί κατάσταση που, πιθανόν, ποτέ δε θα μας παρέχει άμεσα δεδομένα, δεδομένα συγκρίσιμα, λόγου χάρη, με αυτά περί καταναλωτικής συμπεριφοράς όπως προκύπτουν από τις αγορές προϊόντων που καταγράφονται ηλεκτρονικά στα σύγχρονα σούπερ μάρκετ ή στο Διαδίκτυο. Και υπό την έννοια αυτή μπορεί να ειδωθεί και ως "αντίσταση" στην επικυριαρχία ενός απροσδιόριστου Ηθικού Μεγάλου Αδερφού. Οι πολιτικοί επιστήμονες και οι οικονομολόγοι προσπαθούν να μοντελοποιήσουν το χάος της διαφθοράς ελαχιστοποιώντας τις "υποκειμενικότητες" στο βαθμό του δυνατού. Το μενού περιλαμβάνει ιδεολογικού τύπου διαφοροποιήσεις (ολιγαρχικού τύπου διαφθορά, δημοκρατικού, λαϊκιστικού και πάει λέγοντας), εθνογεωγραφικού τύπου (βορειονοτιοευρωπαϊκή, αγγλοσαξονική, ηπειρωτική, τριτοκοσμική, σινοιαπωνική και ξαναπάει λέγοντας), διαφοροποιήσεις τύπου εαυτότηταςατομικότητας, θρησκειολογικού και επαγγελματικού τύπου (παπάδες, γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί και, φυσικά, επιχειρηματίες και κρατικοί υπάλληλοι) ενδο- και διακρατική διαφθορά, ποικίλες "ετερογένειες" που λειτουργούν ως κρίσιμοι πυρήνες διαφθοράς και τις διεργασίες που οδηγούν στη "συμπύκνωση" συστήματος διαφθοράς.

Οι υποθέσεις για την εξήγηση της διαφθοράς που δείχνουν να έχουν σημαντικές πιθανότητες επιστημονικής επαλήθευσης έχουν να κάνουν με τη θρησκεία και τη δημοκρατία. Πάντως η αιτιώδης συνάφεια δεν έχει ακόμη διατυπωθεί ικανοποιητικά. Το παράδειγμα της Βορειοδυτικής Ευρώπης δείχνει ότι ο Προτεσταντισμός (στη Σκανδιναβία περισσότερο) ευνόησε και συνεχίζει να ευνοεί τη χαμηλή διαφθορά σε αντίθεση με τον Καθολικισμό (στην Ισπανία, λόγου χάρη). Από την άλλη, η υπόθεση αυτή δεν εξηγεί μεγάλες διαφορές όπως αυτή της βόρειας και νότιας Ιταλίας ή των περιοχών Bihar και West Bengal στην Ινδία(12). Ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών στα κοινά (συμμετοχική δημοκρατία) δείχνει να συσχετίζεται αρνητικά με τη διαφθορά αν και υπάρχουν και εδώ ανωμαλίες: η απολυταρχική Σιγκαπούρη του Lee Kuan Yew σχεδόν εξάλειψε τη διαφθορά η οποία δεσπόζει στη δημοκρατική Ινδία.

Μια άλλη υπόθεση, ακόμη πιο θολή στη λογική της συνάφεια, έχει να κάνει με τη σχέση εισοδήματος-πλούτου και διαφθοράς. Τα στοιχεία δείχνουν να διαμορφώνεται μια αντίστροφη σχέση: οι φτωχότεροι είναι πιο διεφθαρμένοι. Αν αυτή η σχέση δείχνει ότι οι φτωχότεροι έχουν μεγαλύτερη θέληση να ζουν σε καθεστώς διαφθοράς ή ότι δεν έχουν άλλες επιλογές δεν είναι ξεκάθαρο και δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν ποτέ να γίνει. Με τις όποιες επιπτώσεις έχει αυτό στο κράτος πρόνοιας.

Τέλος, η υπόθεση σχετικά με το ρόλο και τη συμμετοχή του κράτους (λιγότερη κυβέρνησηλιγότερη διαφθορά) ενώ επαληθεύεται σε πάμπολλες περιπτώσεις, "συγκρούεται" με μια κορυφαία εξαίρεση: την προαναφερθείσα περίπτωση της Σκανδιναβίας όπου ο ρόλος του κράτους αυξανόταν συνεχώς ως τα τέλη του 20ου αιώνα.

Στα δικά μας πάλι: ο Ανιψιός πήρε το μάθημα του. Με δεδομένη την αγάπη του για την ποίηση τον φαντάζομαι να απαγγέλλει την "Ηθική" του Λευτέρη Πούλιου:
Ζωή με άλλες κινήσεις
συσκοτίζοντας τους εσωτερικούς χώρους.
Κανενός ανθρώπου η συνουσία δεν είναι ιερή
γιατί ο κόσμος είναι περισσότερο
αντιλογία στον ήλιο, όχι κατάφαση
κι ο πόθος μου ενός κλειστού λουλουδιού
τα μεσάνυχτα
που μέσα του κάθομαι μόνος
κι ονειρεύομαι

Όμως, το 1945, ο Θείος έγραφε: Η πολιτική δεν είναι ποίηση να την κάμεις μακριά από τον κόσμο. Και, παντελώς στερούμενος των ελαττωμάτων που σαγηνεύουν το πλήθος των Ελλήνων, "με τη δύναμη της σιωπής και το πάθος της απόστασης" έκανε πράξη το δωρικό σύνθημα "έργα και όχι λόγια".

Σημειώσεις
1. Βλ., Μετανθρώπινες Καταστάσεις, ΟΔΟΣ, αρ. φύλλου 348, 27/04/2006
2. Ο τύπος της ονοματολογίας θέλει να είναι σύστοιχος με την ουσία της παρούσας κατάστασης της ελληνικής (και όχι μόνο) αστικής δημοκρατίας, που είναι ξεκάθαρα κληρονομική. Και η κληρονομικότητα θολώνει ακόμη περισσότερο την ήδη θολή αντιπροσωπευτικότητα. Την κληρονομικότητα να απηχούν και οι βραχυγραφίες. Πάντως, μερικές φωνές λένε: πάντα έτσι ήταν, πουλάκι μου. Η αναφορά των ζωδίων για να τιμηθεί η πολιτική γυναίκα Δήμητρα Λιάνη (γεννηθείσα το 1955, Ταύρος στο ζώδιο, ντάλε κουάλε με το Ντοράκι) που εισήγαγε (πρόσκαιρα;) την αστρολογία στην ελληνική πολιτική ζωή. Αλλά, πάλι, ποιος ξέρει;
3. Πάντως, ο ευφυής Ανδρέας Παπανδρέου μίλησε δεκαετίες πριν τον Μπλαιρ και τους αυλικούς του για (έστω κάποιον) "τρίτο δρόμο". Και το "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" αληθέστατο (στα όρια του προφανούς) και στο στόμα του Ανδρέα Παπανδρέου και ριζοσπαστικό.
4. Λέμε και καμιά μαλακία για να περάσει η ώρα.
5. Ο, κατά ανάποδη χρονολογική σειρά, αποκαλούμενος: "Εμφύλιος πόλεμος" - "Ανταρτοπόλεμος"- και το ανεπανάληπτο και άκρως ιδεολογικό "Συμμοριτοπόλεμος", όπου συμμορία (< συν + μόρα < μείρομαι = μοιράζομαι) =ομάδα, σωματείο, κολεκτίβα και, κατά συνέπεια, ανατριχίλες τρόμου στην κυρία μας που άκουσε για μοιρασιές. Ο ελληνικός στρατός, υπό την πολιτική καθοδήγηση κεντρώων κυβερνήσεων, νίκησε τις επαναστατικές δυνάμεις και "επικύρωσε" τη νίκη του (λεγόμενου και αντιδραστικού) αστικού ελληνικού (έθνους) κράτους. Η φολκλορική διαχείριση των τελικών νικών από τη εθνικιστική δεξιά και η παράλληλη αντικομμουνιστική υστερία της είχε τα γνωστά αποτελέσματα: Η νίκη του αστικού κράτους να θεωρείται ντροπή. Στην μόρα της συμμορίας μπορεί και να απηχείτε η σπαρτιατική στρατιωτική οργάνωση: Κάθε μόρα διαιρείτο σε οκτώ τμήματα που ονομάζονταν πεντυκοστύες. Διοικητές αυτών των οκτώ τμημάτων, ήταν οι πεντηκόνταρχοι οι οποίοι αποτελούσαν και τον τέταρτο βαθμό στην στρατιωτική ιεραρχία του σπαρτιατικού στρατού. Ή να απηχούνται άλλα πράγματα που είναι και το πιθανότερο: Η λέξη μόρα είναι σλαβική και σημαίνει ερωμένη. Πολλοί πιστεύουν ότι η καταγωγή της είναι ελληνική και προέρχεται από την "Μορμώ" το θηλυκό μυθολογικό τέρας με το οποίο φόβιζαν τα παιδία τους οι αρχαίοι.
6. Τα κορίτσια που είναι ρε παιδιά;
7. Πέφτοντας, ο Επίτιμος (εδώ έχουμε κλασική περίπτωση ουσιαστικοποίησης επιθέτου), έθεσε σε κυκλοφορία τον όρο "διαπλοκή". Ένα χρόνο πρίν (19 92), ιδρυόταν το Φιλελεύθερο Φόρουμ (ΦΦ) υπό την ηγεμονία του Ανδρέα Ανδριανόπουλου (ΑΑ). Το νεοφιλελεύθερο δόγμα "όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται" που "ιδεολογικοποιήθηκε" και προωθήθηκε από χαρντκoράδες διανοούμενους όπως ο Τάκης Μίχας, εφαρμόστηκε, στη νεοελληνική εκδοχή του τουλάχιστον, τέλεια από το σοσιαλδημοκρατικό Πασόκ του Κωνσταντίνου Σημίτη (γεννηθείς το 1936 και Καρκινάκι στο ζώδιο). Οι "εκλεκτικές" συγγένειες φάνηκαν αργότερα όταν ο ΓΠΒΆ αποδέχτηκε τις υποψηφιότητες του "γκουρού" ΑΑ και του "let's finish the job" Στέφανου Μάνου. Στη νεοφιλελεύθερη δεξιά παρένθεση "πάρθηκε" και η απόφαση να παίζονται τα αποθεματικά των ταμείων στα διεθνή χρηματιστήρια (αυτό γράφεται και ως "τα λεφτά του εργαζόμενου κοσμάκη στο χρηματοπιστωτικό τζόγο"). Το εκσυχρονιζόμενο και αργότερα το εκσυχρονιστικό Πασόκ θα μπορούσε να επαναφέρει το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς. Δεν το έκανε. Απλά γιατί δεν μπορούσε να αναιρέσει τον εαυτό του:είχε αποχαιρετήσει τον Homo politicus και είχε αποδεχτεί τον Homo economicus. Είχε εκσυγχρονιστεί.
8. Λιγότερο σέξι.
9. Τα δεδομένα από την στην ιστοσελίδα της Διεθνούς Διαφάνειας (ΔΔ) (www.transparency.org). Μια εμπεριστατωμένη παρουσίασησυζήτηση για την κατάσταση στη χώρα μας, βλ. την μεταπτυχιακή εργασία της Μαντώ Λαμπροπούλου "Η οικονομική ανάλυση της διαφθοράς στο δημόσιο τομέα", που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα: http://kdp.pspa.uoa.gr/ergasia_LAMPROPOULOU.pdf
10. Ο ΔΑΔ βασίζεται σε έρευνες αναγνωρισμένων ιδιωτικών και διεθνών οργανισμών που διερευνούν την εκτίμηση που έχουν ακαδημαϊκοί και αναλυτές οικονομικών κινδύνων και επιχειρηματίες για χώρες όπου εδρεύουν ή σκοπεύουν να εγκαταστήσουν τις επιχειρήσεις τους. Ο αριθμός των χωρών στις οποίες αναφέρεται ο δείκτης αυτός αυξάνεται κάθε χρόνο και από 41 χώρες το 1995 έφτασε τις 159 το 2005 και τις 163 το 2006.
11. Τo paper με τα σχετικά στοιχεία, τη μεθοδολογία και τις κριτικές μπορεί εύκολα να το βρεί κανείς με search στο Google. Tα στοιχεία είναι: The World in 2005. The Economist Intelligence Unit's qualityoflife index.
12. Για την Ορθοδοξία δε βρήκα κάποια σχετική ανάλυση αλλά έχουμε προσωπική - εμπειρική γνώση και (με κάθε επισφάλεια) μπορούμε να δοκιμάσουμε τις όποιες υποθέσεις.