ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΤΖΗΜΑΚΑ: Η φιλοσοφική διάσταση της θεωρίας του δυναμικού χώρου

Στοχασμοί πάνω στο βιβλίο του Ναούμ Γκόσδα "Η Δομή και η λειτουργία του Σύμπαντος. Εγχειρίδιο της Ενιαίας Θεωρίας του Δυναμικού Χώρου".

Τι είναι το Σύμπαν, πώς λειτουργεί, ποια είναι η θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτό; Ο καθένας επιθυμεί να πάρει απαντήσεις στα μεγάλα αυτά ερωτήματα της κοσμογονίας, σύμφωνα με την άποψη του Αριστοτέλη ότι "Πάντες οι άνθρωποι του οιδέναι ορέγονται φύσει". Οι παραπάνω απορίες αγγίζουν όχι μόνο την επιστήμη, αλλά και τη φιλοσοφία και τη θεολογία, επομένως το νου και την ψυχή κάθε θνητού.
Κατά τα τελευταία χρόνια οι ασχολούμενοι με τα θέματα αυτά ενθαρρύνθηκαν από την άποψη του μεγάλου επιστήμονα Stephen Hawking ο οποίος διατράνωσε, ότι έφτασε η εποχή διατύπωσης της πραγματικής ενιαίας θεωρίας του Σύμπαντος, η οποία μάλιστα θα μας κάνει να εκπλαγούμε για την απλότητά της.
Μια νέα, διαφορετική, ενδιαφέρουσα και συγκροτημένη θεώρηση για τη δομή και τη λειτουργία του Σύμπαντος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1999 από τον συμπατριώτη μας φυσικό Ναούμ Γκόσδα, ο οποίος ύστερα από 50 χρόνια στοχασμού διατύπωσε τις απόψεις του σε εξάτομο έργο. Ο συγγραφέας με τίμησε με την ανάθεση της γλωσσικής επιμέλειας του συνόλου πονήματός του, πράγμα που με οδήγησε στη βαθύτερη μελέτη και εξοικείωσή μου με τις εν γένει απόψεις του. Για το λόγο αυτό δέχτηκα εκθύμως, να συμβάλω στην παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του με τίτλο "Η Δομή και η Λειτουργία του Σύμπαντος. Εγχειρίδιο της Ενιαίας θεωρίας του Δυναμικού Χώρου". Στην ουσία θα αποτολμήσω να προσεγγίσω στη φιλοσοφική διάσταση αυτής της νέας θεωρίας, πιστεύοντας ότι θα ακολουθήσω τη σειρά των στοχασμών του δημιουργού της.

Ο Ναούμ Γκόσδας περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Καστοριά και ακολούθως φοίτησε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, από όπου πήρε το πτυχίο της Φυσικής. Στη συνέχεια φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από όπου πήρε ένα δεύτερο πτυχίο, του ραδιοηλεκτρολόγου. Μετά τις σπουδές του επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου ίδρυσε το ιδιωτικό Γυμνάσιο και Λύκειο Καστοριάς, το οποίο έγραψε μια πετυχημένη εκπαιδευτική πορεία 11 χρόνων. Ακολούθως, και επί 25 έτη, δίδαξε σε δημόσια γυμνάσια και λύκεια της Καστοριάς, περατώσας την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως διευθυντής του Δευτέρου Γυμνασίου της πόλης. Δίδαξε επιτυχώς φυσική, χημεία και μαθηματικά σε χιλιάδες μαθητές που διακρίθηκαν εντός και εκτός Ελλάδας. Τις ελεύθερες ώρες του ασχολήθηκε με την επίλυση πολλών προβλημάτων τεχνολογίας και απέκτησε πολλά διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Προτίμησε να μείνει στην Καστοριά, στην πόλη όπου μεγάλωσε και όπου η φύση απόθεσε περίσσια την ομορφιά και τη γαλήνη. Άραγε, υπάρχει άλλος καλύτερος τόπος να ψάξει κανείς στα μύχια της ίδιας της φύσης, για να βρει τα μυστικά της; Με εφόδιο τις πληθωρικές γνώσεις του στη φυσική και τα ανώτερα μαθηματικά, εργάστηκε για την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων της επιστήμης και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη δομή και τη λειτουργία του Σύμπαντος. Εξάλλου, για την προσφορά του στην παιδεία και την επιστήμη τιμήθηκε από την Ένωση Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης. Το παρουσιαζόμενο έκτο βιβλίο του αποτελεί σύνοψη των βασικών στοιχείων της ενιαίας θεωρίας την οποία διατύπωσε. Πρόκειται για το εγχειρίδιο της νέας φυσικής, που ο κάθε αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει χωρίς ιδιαίτερες και εξειδικευμένες γνώσεις.

***

Θεωρία, στο χώρο της φυσικής, αποκαλείται η διανοητική επινόηση μιας αρχής, που να συνάγει παραγωγικά τους φυσικούς νόμους κατά τρόπο αυστηρώς λογικό, και να τους παρουσιάζει με τη μεγαλύτερη δυνατή απλότητα, πληρότητα και ακρίβεια. Η θεωρία πρέπει να συμφωνεί με τα αντικειμενικά δεδομένα, να είναι πληρέστερη άλλων προηγουμένων και να προβλέπει μελλοντικές καταστάσεις. Αντίθετα, η θεωρία καταργείται αν και ένα μόνο δεδομένο δεν συμφωνεί με τις προβλέψεις της.
Για να προσεγγίσει κανείς την αλήθεια, μπορεί να ακολουθήσει δυο δρόμους με αντίθετη αλλά συγκλίνουσα πορεία. Ο ένας αφορά στον επαγωγικό συλλογισμό. Ξεκινάει από τα αποτελέσματα, τα πειραματικά δεδομένα και τις παρατηρήσεις, για να καταλήξει στην αιτία που τα δημιούργησε. Αν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, υποθέτουμε ότι η αιτία που το δημιούργησε πρέπει να είναι κάποια συγκεκριμένη. Ο άλλος δρόμος, ο παραγωγικός στοχασμός, αρχίζει από μια καθορισμένη αιτία, για να φτάσει στο αποτέλεσμα. Αφού η αιτία είναι δεδομένη και αποδεκτή, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι αυτό το συγκεκριμένο. Αυτός ο τρόπος της σκέψης απαιτεί υψηλή νοημοσύνη, επειδή πολλές φορές ξεκινάει από την υποφώσκουσα αιτία. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι προτιμούσαν τον παραγωγικό στοχασμό και απαξίωναν το πείραμα, επειδή διέθεταν υψηλή διανόηση.

Στον 20στό αιώνα η επιστήμη της φυσικής, μολονότι σημείωσε πρόοδο στις παρατηρήσεις και τη διατύπωση των φυσικών νόμων, υστέρησε ως προς την ερμηνεία τους μέσω του επαγωγικού συλλογισμού, αφήνοντας έτσι πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Για παράδειγμα, η θεωρία της σχετικότητας με την οποία επιχειρείται η ερμηνεία του μακρόκοσμου, δεν εναρμονίζεται με την κβαντομηχανική που εξετάζει τον μικρόκοσμο. Επομένως, κάποια από τις δυο δεν ευσταθεί και πρέπει να καταργηθεί. Η αδικαιολόγητη υπερεκτίμηση των απόψεων του Αϊστάιν κατά τον περασμένο αιώνα τροχοπέδησαν την αποκάλυψη της αλήθειας. Ο άνθρωπος αυτός υποστήριξε π.χ. ότι η ταχύτητα του φωτός μέσα στο Σύμπαν είναι σταθερή, πράγμα που δεν ευσταθεί (εδώ φαίνεται το μεγάλο λάθος ερμηνείας του κλασικού πειράματος Michelson και Morley). Επίσης, ο ίδιος υποστήριξε ότι η θεωρία των αρχαίων Ελλήνων "Περί αιθέρος ο οποίος πληροί το Σύμπαν", πρέπει να απορριφθεί ως περιττή αποσκευή της φυσικής. Πρόκειται για μια άλλη λανθασμένη άποψη την οποία απέσυρε στας δυσμάς του βίου του.

Υπάρχουν σήμερα δεκάδες ερωτήματα στα οποία αδυνατεί να απαντήσει η παραδοσιακή φυσική. Αναφέρουμε τυχαία μερικά παραδείγματα: Ποιο τάχα είναι το έσχατο δομικό στοιχείο του Σύμπαντος; Πώς μεταδίδονται τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα στο κενό; Πώς ένα θετικό πρωτόνιο συγκρατεί ένα ουδέτερο νετρόνιο μέσα στον πυρήνα του ατόμου; Πώς εξηγείται να παρουσιάζει ένα σωματίδιο ταυτόχρονα και κυματική συμπεριφορά; Ας δούμε ποια απάντηση δίνει η παραδοσιακή φυσική στο τελευταίο αυτό ερώτημα. Πρόκειται, λέει, για μια παραδοξότητα, μια "σχιζοφρενική" συμπεριφορά της ύλης. Αν τούτο δεν είναι ύβρις, θα μπορούσε τουλάχιστο να θεωρηθεί ως αυθαίρετη κατάργηση ενός φυσικού νόμου. Θα ήταν ίσως πιο αξιοπρεπές αν γινόταν δεκτή η αδυναμία ερμηνείας του φαινομένου. Και όμως, είναι τόσο απλή η εξήγηση του "σχιζοφρενικού αυτού παραδόξου" με τη θεωρία του Δυναμικού Χώρου!

Ο διακαής πόθος των φυσικών σήμερα είναι να λύσουν τα μεγάλα προβλήματα μέσα από την Ενοποιημένη θεωρία, που σημαίνει ότι πρέπει να αποδειχτεί η απόλυτη συγγένεια μεταξύ των τεσσάρων δυνάμεων που έως τώρα γίνονται αποδεκτές από την παραδοσιακή φυσική. Πρόκειται για τον ηλεκτρομαγνητισμό, τη βαρύτητα, τις ισχυρές και τις ασθενείς δυνάμεις του ατομικού πυρήνα, όπως θέλει να πιστεύει η "τρέχουσα" φυσική, μολονότι ο Stephen Hawking είχε δηλώσει ότι δεν θα εκπλαγεί, αν αποδειχτεί λανθασμένη η σημερινή γενιά των Μεγάλων Ενοποιημένων θεωριών. Όμως, όπως και να έχει το ζήτημα, η μεγαλύτερη δυσκολία στην εν λόγω θεωρία παρουσιάζεται στη σύνδεση της βαρύτητας με τις άλλες δυνάμεις, πράγμα που έκανε τον Feynman, έναν μεγάλο Αμερικανό επιστήμονα της κβαντικής μηχανικής, να δεχτεί ότι για να γίνει αυτό πρέπει να αποδειχτεί η συγγένεια μεταξύ του ηλεκτρισμού και της βαρύτητας. Βέβαια, ο Feynman δεν γνώριζε ότι σε μια γωνιά της Ελλάδας, στην Καστοριά, αυτό ακριβώς αποδείκνυε ο Ναούμ Γκόσδας, ένας ευφυής αλλά σεμνός Έλληνας επιστήμονας, ο οποίος κατάφερε με τον παραγωγικό στοχασμό να περιγράψει τη δομή του Σύμπαντος, από το οποίο προέκυψε ο ορατός Κόσμος.

Ακολούθως, κρίνεται απαραίτητη μια σημαντική διευκρίνιση σε ό,τι αφορά δυο όρους που αναφέρθηκαν ήδη και των οποίων η σημασία αν δεν διευκρινιστεί, περιττεύει κάθε περαιτέρω προσπάθεια για την κατανόηση του παρόντος θέματος. Πρόκειται για τους όρους Σύμπαν και Κόσμος οι οποίοι από φιλολογικής πλευράς συγχέονται και σχεδόν ταυτίζονται στα ερμηνευτικά λεξικά. Εντούτοις, από πλευράς φυσικής και ιδιαίτερα για την κατανόηση της παρούσας θεωρίας, πρέπει απαραιτήτως να διαφοροποιηθούν. Με τον όρο Σύμπαν θα εννοείται το παν, το όλον, και αυτό ακόμη που δεν εμπίπτει στις αισθήσεις μας άμεσα ή με οποιοδήποτε τεχνικό μέσο. Με τον όρο Κόσμος θα εννοείται μόνο αυτό που άμεσα ή μέσω κάποιου μηχανισμού εμπίπτει στις αισθήσεις μας, π.χ. η ύλη, τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα κ.τ.λ. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον ορισμό αυτό πρέπει να δεχτούμε ότι ο Κόσμος, ο οποίος φαίνεται και άρα κοσμεί, αποτελεί το ορατό μέρος του Σύμπαντος.

Με τα δεδομένα αυτά ας αρχίσουμε ένα ταξίδι στοχασμών. Και επειδή κάθε σοβαρός στοχασμός ξεκινάει από κάποιο αξίωμα, ας γίνει η αρχή με τον γνωστό νόμο της αφθαρσίας, ότι δηλαδή "Το Σύμπαν είναι άφθαρτο".

Έχω την πεποίθηση ότι ο δημιουργός της θεωρίας του Δυναμικού Χώρου, για να στοιχειοθετήσει τις απόψεις του, διερωτήθηκε αρχικά αν το Σύμπαν δημιουργήθηκε κάποια στιγμή ή είναι αγέννητο. Ήδη από την προσωκρατική εποχή, οι Έλληνες φιλόσοφοι υποστήριξαν ότι το Σύμπαν υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Αν όμως δεχτούμε ότι δημιουργήθηκε, θα πρέπει να αναζητήσουμε το δημιουργό του, αλλά και να προδιαγράψουμε το θάνατό του, επειδή ό,τι γεννιέται μέλλει να πεθάνει. Στη φύση όμως δεν βρίσκουμε κάτι που να επαληθεύει αυτή την εκδοχή, η οποία εξάλλου συγκρούεται με το νόμο της αφθαρσίας. Το Σύμπαν, λοιπόν, είναι άφθαρτο άρα αγέννητο. Εδώ σταματάει να λειτουργεί ο νους του ανθρώπου. Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει κάτι χωρίς να έχει γίνει; Από την φαινομενικά παράλογη αυτή για τα ανθρώπινα δεδομένα μεταφυσική θεώρηση, μπορούμε να λυτρωθούμε φιλοσοφικά και θεολογικά, αν δεχτούμε ότι το Σύμπαν ταυτίζεται με τον προϋπάρχοντα Λόγο, με το Θεό. Ο Ηράκλειτος δεχόταν ότι "Εν το Ον και εκ του ενός τα πάντα" και ότι ο Λόγος αποτελεί την προϋποτιθέμενη αρχή του Όντος. Άρα το Σύμπαν είναι ο Λόγος και μέσα σε αυτό θα αναζητήσουμε την "ουσία" που δημιούργησε τον Κόσμο, μια ουσία αγέννητη, άφθαρτη, άπειρη, αόρατη, χωρίς τις ιδιότητες του βάρους και της αδράνειας που χαρακτηρίζουν την ύλη. Αυτή η ελληνική, οικουμενική φιλοσοφική διάσταση του Λόγου δεν πρέπει να συγκρίνεται με το Θεό του Ευαγγελιστή Ιωάννη, που είναι "ο ενσαρκωμένος Λόγος".

Το επόμενο ερώτημα είναι αν ο Λόγος βρίσκεται μέσα ή έξω από το Σύμπαν. Αν υποθέσουμε ότι βρίσκεται εκτός, θα πρέπει να δεχτούμε ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε, και ως γέννημα μέλλει να πεθάνει, πράγμα όμως που συγκρούεται με το αξίωμα που εξαρχής θέσαμε. Άρα ο Θεός βρίσκεται μέσα στο Σύμπαν, ταυτίζεται με αυτό και ευδοκεί να μετασχηματίσει ένα μέρος του εαυτού του, για να δημιουργήσει τον ορατό Κόσμο.
Ποια όμως είναι η φύση και πώς λειτουργεί η πρωταρχική αγέννητη, άφθαρτη και αόρατη ουσία του Σύμπαντος, από την οποία απορρέει ο ορατός Κόσμος; Για χάρη της γνώσης θα γίνει μια απόπειρα προσέγγισης του ούτως ειπείν θεϊκού σώματος, μολονότι τούτο ενδεχομένως να θεωρηθεί ύβρις. Πρόκειται για αυτό που οι αρχαίοι αποκαλούσαν αιθέρα και θεωρούσαν ότι πληροί το Σύμπαν.

Η ύψιστη ευφυΐα του Λόγου δεν θα μπορούσε παρά να επιλέξει λύσεις απλές και μακριά από κάθε πολυπλοκότητα. Όπου και να κοιτάξει κανείς θα δει πως η φύση, ενώ κατασπαταλά υλικά, φείδεται σε μεθόδους. Και κάτι ακόμη: Ο δημιουργός αφότου θεμελίωσε τον Κόσμο, δεν αναμειγνύεται περαιτέρω στην εξέλιξή του, την οποία έχει ρυθμίσει εφάπαξ με φυσικούς νόμους. Δεν έχει ελαστική συνείδηση και με κανένα τρόπο δεν επιτρέπει αποκλίσεις και αφελή θαύματα του τύπου ένα συν ένα ίσον τρία, που οδηγούν σε καταστροφή της δημιουργίας.

Με βάση τις θέσεις αυτές ας υποθέσουμε ότι το Σύμπαν αρχίζει από το πιο απλό, το Ένα. Αμέσως όμως διαπιστώνουμε ότι αυτό το Ένα από μόνο του δεν έχει κίνητρο εξέλιξης. Θα περιμένει εκεί παρέα με τον εαυτό του και θα πλήττει με τη μοναξιά του. Έτσι, προχωρούμε στο επόμενο βήμα και βάζουμε δίπλα του ένα σύντροφο όχι όμοιό του, αλλά ένα διαφορετικό που να το έλκει. Η έλξη αυτή αποτελεί μια δυναμική ερωτική σχέση, που μέλλει να αποτελέσει έναν από τους βασικούς φυσικούς νόμους, από τον οποίο ούτε ο άνθρωπος μπορεί να ξεφύγει. Έχουν περάσει 25 αιώνες από τότε που ο Ηράκλειτος διατύπωσε αυτό το νόμο με τη σύντομη φράση "Στη φύση κυριαρχεί ο ενιαίος νόμος της ενότητας των αντιθέτων, στον οποίο τα πάντα υπακούουν". Δεν είναι γνωστή η φύση των δύο αυτών αντιθέτων οντοτήτων και είναι ζήτημα αν ποτέ κανείς θα τη γνωρίσει. Πρόκειται για μια ιδεατή αντίθεση την οποία οι φυσικοί συνηθίζουν να αποκαλούν θετικό και αρνητικό ηλεκτρισμό. Θα κρατήσουμε τον χαρακτηρισμό αυτό μόνο για λόγους συνεννόησης. Τον 6ο αιώνα π.Χ. ο φιλόσοφος Αναξίμανδρος θεώρησε ότι η πρωταρχική ουσία των όντων είναι το χωρίς ηλικία αιώνιο "Άπειρο", το οποίο αγκαλιάζει τον Κόσμο!

Το Σύμπαν, λοιπόν, αποτελεί έναν τεράστιο δυναμικό χώρο ιδεατής αντίθεσης, γεμάτο με απειροελάχιστες μονάδες που στη θεωρία του Δυναμικού Χώρου ονομάζονται "ψηφίδες", οι μισές από τις οποίες έχουν θετικό και οι άλλες μισές αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο 1,6 . 10-25 Cb. Πρόκειται για ασύλληπτα μικρό φορτίο, μικρότερο του οποίου δεν απαντά στη φύση. Είναι αδύνατο να γίνει αποδεκτό ότι κάποτε θα βρεθεί τρόπος ανίχνευσης και καταγραφής αυτής της μονάδας. Εδώ όμως αποκαλύπτεται και κάποια άλλη πολύ σημαντική ιδιότητα του Λόγου, ότι δηλαδή η ουσία του θείου δεν είναι συνεχής αλλά κατακερματισμένη. Η "κβάντωση" αυτή δεν είναι τυχαία γιατί μόνον έτσι μπορούν να πραγματοποιηθούν οι μαθηματικές πράξεις μέσα στο Σύμπαν.

Στην πορεία των στοχασμών μας έρχεται ως επακόλουθο το ερώτημα: Ποια άραγε είναι η διάταξη μέσα στο συμπαντικό χώρο του πλήθους των δυο αντιθέτων ψηφίδων; Ας υποθέσουμε το πιο απλό, ότι είναι τοποθετημένες εναλλάξ στο απλούστερο σχήμα, δηλαδή πάνω σε μια ευθεία γραμμή. Μα τότε θα είχαμε ένα απαράδεκτο γραμμικό Σύμπαν, όπου θα βλέπαμε μόνο ό,τι βρίσκεται εμπρός και πίσω μας. Αν επιλέγαμε δυο διαστάσεις, μήκος και πλάτος, θα είχαμε ένα επίπεδο Σύμπαν με πολύ περιορισμένη ορατότητα. Θα βλέπαμε μόνο αυτά που συμβαίνουν αμέσως γύρω μας. Προσθέτοντας μια ακόμη διάσταση, το ύψος, επιτυγχάνουμε τον γνωστό τρισδιάστατο Κόσμο μας. Μέχρι εδώ φτάνει. Κάθε επιπλέον αύξηση είναι περιττή και προκαλεί σύγχυση, άσχετα αν μερικοί φυσικοί επιμένουν να σοφίζονται και άλλες διαστάσεις. Αμέσως όμως τίθεται το ερώτημα: ο χωροχρόνος δεν είναι μια διάσταση του Σύμπαντος; Η απάντηση είναι απλή. Ο χρόνος, ως δεύτερο συνθετικό του όρου, δεν αποτελεί διάσταση, ούτε αναγνωρίζεται από τη φύση. Η θεωρία του Δυναμικού Χώρου τον απέρριψε, γιατί αποτελεί επινόηση του ανθρώπου, και τον ταύτισε με την κίνηση. Για το λόγο αυτό δημιούργησε την άχρονη μηχανική ένα ιδιαίτερο και αξιόλογο κεφάλαιο της Φυσικής.

Πώς τακτοποιούνται όμως οι ηλεκτρισμένες ψηφίδες στον τρισδιάστατο χώρο, ώστε να επιτυγχάνεται μεταξύ τους όχι μόνο η ισορροπία αλλά και η καθόλου ισοτροπία, η "εκ των ων ουκ άνευ" ιδιαιτερότητα της δομής του Σύμπαντος; Είναι δε ισοτροπία το χαρακτηριστικό εκείνο γνώρισμα, όπου η συγκρότηση των επιμέρους στοιχείων στο χώρο είναι ίση και όμοια προς όλες τις κατευθύνσεις του συστήματος. Επί του προκειμένου μια και μόνη λύση υπάρχει: Για να είναι ισότροπες οι ψηφίδες, πρέπει υποχρεωτικά να βρίσκονται εναλλάξ στις κορυφές μικρών κύβων. Σύμφωνα με τη θεωρία του Δυναμικού χώρου οι κύβοι αυτοί έχουν απειροελάχιστο μέγεθος της τάξης 0,558 . 10-54 του μέτρου. Είναι αδύνατο να συλλάβει ο νους του ανθρώπου αυτή τη μικρότητα.
Η διάταξη των ψηφίδων στο κυβικό σύστημα συνάδει όχι μόνο με την ισοτροπία αλλά και κυρίως με τη δυναμική που αποκτούν πάνω στις κορυφές των ορθογωνίων ισοσκελών τριγώνων. Η πυθαγόρεια σχέση επιβάλλει την υπεροχή της ελκτικής ως προς την απωθητική τάση των ψηφίδων, με τριπλό αποτέλεσμα στο σύνολο του συστήματος: 1) Εξασφαλίζεται η συνοχή του Σύμπαντος. 2) Το Σύμπαν καθίσταται πεπερασμένο, με όρια πέρα από τα οποία δεν υφίσταται τίποτε (απόλυτο κενό). 3) Το Σύμπαν παίρνει αναγκαστικά σφαιρικό σχήμα. Θα είχε τάχα φανταστεί ο μέγας φιλόσοφος Πυθαγόρας, με τις μεταφυσικές του τάσεις, το μέγεθος της ανακάλυψής του; Αν ο μυθικός Τιτάνας Άτλας στηρίζει στους ώμους του "Γην τε και Ουρανόν", ο Πυθαγόρας δικαιούται να σεμνύνεται, ότι φέρει επί κεφαλής ολόκληρο το Σύμπαν.

Συνοψίζοντας τα προηγούμενα, θεωρούμε ότι το Σύμπαν είναι σφαιρικό, πεπερασμένο και πλήρες από άυλη και άφθαρτη οντότητα συνισταμένη από κβαντωμένη ιδεατή αντίθεση, η οποία υπόκειται στην πυθαγόρεια σχέση και συγκροτεί έναν τεράστιο δυναμικό χώρο. Με άλλα λόγια το Σύμπαν είναι ένας καλά κουρτισμένος αόρατος μηχανισμός, έτοιμος να δημιουργήσει την ύλη, τον Κόσμο των αισθήσεων. Ταυτόχρονα όμως διαπιστώνουμε και την απλότητα του Λόγου. Μεγαλύτερη απλότητα δεν θα ήταν συμβατή με την ύπαρξη του Σύμπαντος, αλλά και το ελάχιστο επιπλέον θα ήταν απολύτως περιττό. Ολόκληρος ο κόσμος κινείται, χωρίς να το υποψιάζεται, μέσα στο αόρατο Ον των ψηφίδων που "βιώνει"στο σκότος και στη συμπαντική θερμοκρασία του απολύτου μηδενός, των -273 βαθμών Κελσίου.

Με ποιο τρόπο όμως η αόρατη ουσία του θείου δημιουργεί τον ορατό Κόσμο; Αν θεωρητικά υποθέσουμε ότι το Σύμπαν μπορούσε να κρατήσει στο σύνολό του το κυβικό σχήμα, τότε όλες οι συνεκτικές δυνάμεις των ψηφίδων του θα ισορροπούσαν μέσα σε μια χαώδη κατάσταση. Είναι δε χάος στη Φυσική η πλήρης ηρεμία και η έλλειψη κάθε κίνησης στο εσωτερικό ενός συστήματος. Τη θεωρητική αυτή κατάσταση για το Σύμπαν πρώτοι έχουν περιγράψει οι αρχαίοι φιλόσοφοι με τη φράση του Ησιόδου "Πρώτιστα χάος γένετο" και του Παρμενίδη ότι "Τα πάντα ηρεμούν, τίποτε δεν κινείται". Να όμως που το Σύμπαν καμπυλούμενο "κουρντίζεται" και βγαίνει από την κατάσταση του χάους και της ηρεμίας, με αποτέλεσμα να δημιουργείται η ύλη και να "ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου" προκαλώντας αέναη κίνηση. Τη θέση του Παρμενίδη παίρνει τώρα ο Ηράκλειτος με τη φράση "Τα πάντα ρει, είναι δε παγίως ουδέν".

Όλα αρχίζουν με την παραμόρφωση των δεσμών μεταξύ των ψηφίδων, καθώς αλλάξουν οι γωνίες της πυθαγόρειας σχέσης, προκειμένου να προσαρμοστούν στην καμπυλότητα. Όπως συμβαίνει σε όλα τα σφαιρικά συστήματα, έτσι και στην προκειμένη περίπτωση, οι δεσμοί μεταξύ των περιφερικών ψηφίδων γίνονται πιο ισχυροί σε σχέση με τους πιο χαλαρούς του κέντρου, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι αυτοί να θραύονται και να δημιουργούν μέσα στο δυναμικό χώρο μικροσκοπικές φυσαλίδες απόλυτου κενού, στο φλοιό των οποίων συσσωρεύεται μεγάλος αριθμός ψηφίδων. Αυτή ακριβώς η φυσαλίδα με τον πυκνό φλοιό (σχηματισμός αποκαλουμένη) αποτελεί το πρώτο βήμα δημιουργίας της ύλης, π.χ. ενός νετρονίου, που έχει αποθηκευμένη όλη εκείνη η ενέργεια η οποία προέκυψε από τη θραύση των δεσμών μεταξύ των ψηφίδων. Εδώ επαληθεύεται η ρήση του Παρμενίδη, που επί αιώνες παρέμενε ανεξήγητη, ότι "Το υπάρχον (το Ον, ο δυναμικός χώρος) και το μη υπάρχον (το απόλυτο κενό) συνθέτουν τον Κόσμο (την ύλη και την ενέργεια)". Ο Παρμενίδης περιέγραψε το Ον, την ηρεμία της δομής του Σύμπαντος. Ο Ηράκλειτος περιέγραψε το γίγνεσθαι, τη ζωντάνια του Κόσμου των αισθήσεων. Ο Παρμενίδης υπήρξε ο θεωρητικός, ο Ηράκλειτος ο πρακτικός. Οι δυο τους μαζί κάλυψαν την απόλυτη αλήθεια, δυο αντιθέσεις εξίσου υπαρκτές, που απαιτούν αμοιβαία εξίσωση και συμβιβασμό.
Οι δημιουργηθέντες σχηματισμοί της ύλης, είτε είναι ηλεκτρικώς ουδέτεροι, όπως τα νετρόνια, είτε ηλεκτρικώς φορτισμένοι, όπως τα πρωτόνια, ηλεκτρόνια κ.τ.λ. αρχίζουν ένα μεγάλο παιχνίδι συνεργασίας για τη δημιουργία της ολοένα αυξανόμενης πολυπλοκότητας του Κόσμου. Οπωσδήποτε, για την κατανόηση της θεωρίας του Δυναμικού Χώρου θα πρέπει να τονιστεί ότι οι σχηματισμοί της ύλης υπάρχουν και κινούνται μέσα στην απέραντη θάλασσα των ηλεκτρισμένων ψηφίδων, πράγμα που επηρεάζει αποφασιστικά και την αιτία, δηλαδή το δυναμικό χώρο, και το αποτέλεσμα, δηλαδή τους σχηματισμούς. Μόνον έτσι μπορούν να εξηγηθούν τα μέχρι σήμερα ανεξήγητα φαινόμενα του Κόσμου.
Η συνεκτικότητα και η έλξη μεταξύ των σχηματισμών της ύλης συνιστά τη βαρύτητα. Καθώς όμως η δύναμη συνεκτικότητας των ψηφίδων αυξάνεται με την απομάκρυνση από το κέντρο, αναπτύσσεται υποχρεωτικά μια αντίθετη προς τη βαρύτητα δύναμη, η λεγόμενη αντιβαρύτητα η οποία τραβάει την ύλη προς τα έξω ολοένα και περισσότερο. Η επιταχυνομένη αυτή κίνηση των σωμάτων προς την περιφέρεια του Σύμπαντος έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά, χωρίς να έχει εξηγηθεί από την παραδοσιακή φυσική. Με τα δεδομένα όμως της θεωρίας του Δυναμικού Χώρου η ερμηνεία είναι εξαιρετικώς απλή, αφού η πίεση συνεκτικότητας βαίνει συνεχώς αυξανομένη προς την περιφέρεια του Σύμπαντος. Η φαινομενική απομάκρυνση των γαλαξιών, όπως έχει παρατηρηθεί από τον διάσημο αστρονόμο Hubble και έχει διατυπωθεί στον ομώνυμο νόμο, οδήγησε στην εσφαλμένη ερμηνεία "περί παγκόσμιας έκρηξης και διαστολής του Σύμπαντος". Στην πραγματικότητα υπάρχει φυγόκεντρη πορεία μόνο της περιεχομένης ύλης, που συνίσταται από αστέρες, γαλαξίες κ.τ.λ. Όταν η ύλη φτάσει κάποτε στα πέρατα του Σύμπαντος, παραδίδει το κενό της στο εξωσυμπαντικό κενό, ενώ οι συσσωρευμένες ψηφίδες του φλοιού των σχηματισμών συντάσσονται και πάλι κανονικά στο δυναμικό χώρο, εκλυομένης ταυτόχρονα και της παγιδευμένης ενέργειας η οποία μας έρχεται από τα πέρατα με τη μορφή ασθενούς ακτινοβολίας. Ο νόμος της αφθαρσίας με τον οποίο αρχίσαμε αυτό το ταξίδι του στοχασμού, επαληθεύεται και θριαμβεύει μέχρι το τέλος. Ωστόσο, δεν θα γνωρίσουμε ποτέ αν υπάρχει κάτι πέρα από το δικό μας Σύμπαν.

Από όσα ήδη παρουσιάστηκαν, φαίνεται πως ο Κόσμος δημιουργείται στο κέντρο και διαλύεται στις εσχατιές του Σύμπαντος, ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι πολλών δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Ο γαλαξίας μας έχει διανύσει ήδη τα δύο τρίτα αυτού του δρόμου, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που προκύπτουν από τη θεωρία του Δυναμικού Χώρου. Στην πραγματικότητα ο Κόσμος είναι η άλλη, η μετουσιωμένη όψη του Λόγου, που δίνει την ψευδή εντύπωση της γέννησης και του θανάτου. Ουσιαστικά τίποτε δεν πεθαίνει, αφού όλα υπακούουν στο νόμο της αφθαρσίας. Απλώς αλλάζουν μορφή.
Ο άνθρωπος αποτελεί και αυτός ένα μέρος του αιώνιου κοσμικού παιχνιδιού. Είναι κάπου στη μέση, ώστε να ατενίζει την απεραντοσύνη, αλλά να φαντάζεται και να ερευνά και τα ελάχιστα. Γιατί ο Λόγος είναι αναδιπλωμένος στα ελάχιστα, δείχνει όμως το μεγαλείο του στα μέγιστα. Το ανθρώπινο ον ευτύχησε να συνειδητοποιήσει μέσα από τις εγκεφαλικές του δομές τη διάσταση του θείου. Αλλά και ο υλικός κόσμος γενικότερα ενέχοντας το σπέρμα του Λόγου πέρασε στην αυτογνωσία του. Ο Λόγος χαρίστηκε στην ανθρώπινη φύση δίνοντας συντροφιά στο μικρό της ταξίδι ένα πληθωρικό Κόσμο, που μπορεί να τον απολαμβάνει με τις αισθήσεις, να τον ερευνά με το νου, να τον μεταχειρίζεται με την ηθική συνείδηση. Τάχα, τι είναι πιο σημαντικό; Η άμεση γνώση του συμπαντικού Λόγου ή ένας μεγάλος έρωτας ως εγγενές συστατικό της ίδιας της δομής του Λόγου;

Μέσα από τη θεωρία του Δυναμικού Χώρου δίνεται ερμηνεία στα θέματα τα οποία δεν κατάφερε να δώσει απαντήσεις η παραδοσιακή φυσική, και συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τη φύση της βαρύτητας, του ηλεκτρισμού, του μαγνητισμού, των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Επιτυγχάνεται η ενοποίηση των τεσσάρων παραδοσιακών δυνάμεων και δίνεται διαφορετική διάσταση στην κβαντομηχανική και τα κουάρκ. Ερμηνεύεται η δομή του ατομικού πυρήνα και προσδιορίζεται η φύση και η λειτουργία των νετρίνων. Απομυθοποιούνται τα λεγόμενα μεταφυσικά φαινόμενα. Απορρίπτεται ο χρόνος ως φυσική διάσταση και ταυτίζεται με την κίνηση. Απολυτοποιείται ο χώρος, ως δυναμική κατάσταση, από όπου προκύπτουν η ύλη και η κίνηση, που αποτελούν το μοναδικό φαινόμενο του κοσμικού γίγνεσθαι. Η θεωρία δεν έδειξε να παρουσιάζει αδυναμίες και αντιφάσεις. Είναι ευφυής και απλή, όπως ευφυής και απλός είναι ο Λόγος. Ουσιαστικά πρόκειται για μια ολοκληρωμένη και συγκροτημένη φυσική με τεράστιες προεκτάσεις στον επιστημονικό και ενεργειακό χώρο. Και δεν είναι τυχαίο ότι η Ένωση Φυσικών Ελλάδος ανέλαβε εκθύμως την έκδοση του εν λόγω πονήματος, πράγμα που συνάδει με την εκτίμηση του επιστημονικού κόσμου στο πρόσωπο του συγγραφέα.

Ο επιστήμονας-ερευνητής Ναούμ Γκόσδας πρέπει να είναι περήφανος για το δημιούργημά του αυτό, το οποίο ήδη μεταφράζεται στην αγγλική, όπως περήφανοι πρέπει να είμαστε και εμείς οι συμπατριώτες του και όλοι οι Έλληνες, γιατί μας έδειξε ότι δεν χάθηκε από το γενετικό μας υλικό η ικανότητα να στοχαζόμαστε, όπως εκείνοι οι θαυμάσιοι πρόγονοι μας που άλλαξαν τη μορφή του κόσμου.