Είναι κάποιες συμπτώσεις που σε κάνουν να απορείς και να θαυμάζεις! Σαν αυτή με τον αγώνα δρόμου προς τιμήν του μεγάλου μας Ήρωα 120 χρόνια μετά τον θάνατό του. Όπου, στην πρώτη σύσκεψη των φορέων του τόπου μας μετά από κάλεσμα του Μητροπολίτη μας, νωρίς ακόμα, ακούστηκε η πρόταση για τη διεξαγωγή του αγώνα δρόμου, ώστε να συμμετάσχουν οι μαθητές μας τρέχοντας στις εκδηλώσεις τιμής. Τότε κανείς από τους συσκεπτομένους δεν ήξερε ή δε θυμόταν...
Δε θυμόμασταν ότι είχε προηγηθεί στην Καστοριά κάτι τέτοιο και μάλιστα προς τιμήν του ίδιου ήρωα. Μας το φανέρωσε ένα βιβλίο που χάρισε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα ο πιστός και «έμπρακτος» φίλος του Μουσείου και της Καστοριάς κ. Βασίλειος Σ. Τσεμάνης. Ο τίτλος του τα λέει εξαρχής όλα: «Α’ Πανδυτικομακεδονικοί Αγώνες “Παύλος Μελάς”/13-15 Σεπτεμβρίου 1946 εν Καστορία»! Τίτλος-αποκάλυψη! Το βιβλίο είναι αφιερωμένο «εις τον Ήρωα Παύλον Μελάν και εις τους Μακεδονομάχους» και από τον γραμμένο από τον Βασίλειο Τσεμάνη πρόλογό του διαλέγω την τελευταία παράγραφο:
«Τέλος, διαβάστε τις λεπτομέρειες του αθλητικού προγράμματος των Α’ Πανδυτικομακεδονικών Αγώνων προς τιμήν του Παύλου Μελά. Αγώνες που τότε ονομάστηκαν μικροί “Ολυμπιακοί” της Βορείου Ελλάδος. Πρέπει να τους γνωρίζουν τα αθλητικά σωματεία και όχι μόνο της Καστοριάς. Τι έγινε τότε, πότε και γιατί. Στο τέλος των αγώνων είχε γίνει ένας δρόμος αντοχής, με ξεκίνημα από τον τάφο του Παύλου Μελά στους Ταξιάρχες, κοντά στη Μητρόπολη και τελείωμα στο νέο στάδιο της πόλεως, στα Λειβάδια, δίπλα στη λίμνη. Λένε ότι ήταν το καλύτερο στάδιο με στίβο της Δυτικής Μακεδονίας. Εγκαινιάστηκε την ίδια μέρα των αγώνων. Αξίζει η ιδέα, η διαδρομή αυτή να καθιερωθεί να γίνεται κάθε χρόνο. Σαν αγώνας δρόμου με έπαθλα. Ένας μικρός ημι-μαραθώνιος με αρχή και τέλος την τοπική μας ιστορία»!!!!!!!!!!!!!!!!
Επιτρέψτε μου τα θαυμαστικά σήμερα - μου κάνουν εντύπωση οι συμπτώσεις! Κι επειδή σε περιπτώσεις τέτοιες υπάρχει πάντα ένας νους που συλλαμβάνει την ιδέα και μια ψυχή που κινητοποιείται, έχω την αίσθηση, χωρίς να αποκαλύπτεται κάτι τέτοιο μες στο ανά χείρας αυτό βιβλίο του Β. Τσεμάνη, πως ο νους που οραματίστηκε κι ενέπλεξε δημιουργικά στην υλοποίηση του οράματός του και τους άλλους συνεργάτες του πρέπει να ήταν ο Αναστάσιος Νταλίπης, τότε Γενικός Διοικητής Δ. Μακεδονίας, γιος του Μακεδονομάχου από τον Γάβρο καπετάν-Νταλίπη, τον οποίο νεότατο σκότωσαν οι Βούλγαροι κομιτατζήδες. Ο Αναστάσιος Νταλίπης ήταν ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Αγώνων, οι οποίοι θα ήταν ετήσιοι και θα γίνονταν κάθε χρόνο σε άλλη πόλη της Μακεδονίας, αλλά έγιναν μόνο μια χρονιά, το 1946, αφού ξέσπασε ο Εμφύλιος και τους σταμάτησε.
Το 1946, λοιπόν, έγιναν οι Πανδυτικομακεδονικοί Αγώνες στην Καστοριά, όπου συμμετείχαν 12 πόλεις: το Αμύνταιο, η Φλώρινα, η Βέροια, η Αρδέα, τα Γιαννιτσά, τα Γρεβενά, η Έδεσσα, η Κοζάνη, η Πτολεμαΐδα, η Σιάτιστα, το Τσοτύλι, η Εράτυρα και, φυσικά, το Άργος Ορεστικό. Συμμετείχαν πάνω από 1.000 νέοι και νέες, ενώ την Καστοριά επισκέφτηκαν περισσότεροι από 3.000.
Οι αγώνες ξεκίνησαν στις 13 Σεπτεμβρίου 1946 με προκριματικούς αγώνες. Στις 14/9, μετά τη Θ.Λειτουργία, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Π.Μελά, όπου κατατέθηκαν στεφάνια. Ακολούθησαν μπρος σε χιλιάδες θεατές αγώνες κολύμβησης και λεμβοδρομίας στη λίμνη. Το απόγευμα έγινε η επίσημη έναρξη των αγώνων με αγώνα τροχάδην από το μνημείο του Π. Μελά ως το Στάδιο, με το αγώνισμα αυτό να συμβολίζει την καθιέρωση των αγώνων στη μνήμη του. Για τον λόγο αυτόν η εφημερίδα των Αθηνών «Εμπρός» καθόρισε «βαρύτιμον έπαθλον δια τον πρώτον νικητήν του αγωνίσματος τούτου» το οποίο έστειλε με ειδικό αντιπρόσωπό της από την Αθήνα. Ακολούθησε η παρέλαση και παράταξη και μετά από αυτήν «ενθουσιώδης και πατριωτική προσφώνηση του Προέδρου της Επιτροπής Α.Νταλίπη.
«Το τέλος του πράγματι μνημειώδους λόγου του κ. Γ. Διοικητού εκάλυψαν ουρανομήκεις υπέρ του έθνους ζητωκραυγαί και παρατεταμένα χειροκροτήματα». Στη συνέχεια εκτελέστηκε το πρόγραμμα.
Η επόμενη, 15 Σεπτεμβρίου, ήταν η τελευταία ημέρα των Αγώνων στη σημαιοστόλιστη Καστοριά. Το πρωί έγινε το αγώνισμα σκοποβολής και η ποδοσφαιρική συνάντηση πρωταθλήματος, ενώ το απόγευμα τα άλλα αγωνίσματα. Τέλος, απονεμήθηκαν τα έπαθλα, που ήταν πολλά και βαρύτιμα, «εν μέσω ενθουσιώσης νεότητος και θερμώς χειροκροτούντων θεατών», ενώ «το έπαθλο της πολυνίκους πόλεως απενεμήθη εις την πόλιν της Βερροίας». Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως, εκτός από την εφ. Εμπρός, τους αγώνες αθλοθέτησαν και οι εφημερίδες Μακεδονία και Φως της Θεσ/νίκης.
Στον επίλογο του βιβλίου-πηγής μας του φίλου μας Βασιλείου Σ. Τσεμάνη, γιου του τότε Δημάρχου Καστοριάς Σαράντη Τσεμάνη , ο οποίος μαζί με τον τότε Νομάρχη Καστοριάς Κ. Μπόνη, μνημονεύεται για την θετικότατη συμβολή του στην πετυχημένη έκβαση των Αγώνων, σημειώνεται και το παρακάτω ενδιαφέρον στοιχείο: «Το βιβλίο-πρόγραμμα των Α’ Πανδυτικομακεδονικών Αγώνων προς τιμήν του Παύλου Μελά στην Καστοριά είχε εκδοθεί στην Αθήνα σε 2.000 αντίτυπα. Έχουν διασωθεί ελάχιστα από το πρωτότυπο. Αυτός ήταν ο λόγος που πήραμε την πρωτοβουλία να το επανεκδώσουμε, σε μεγαλύτερο σχήμα αυτή τη φορά για να διαβάζεται πιο εύκολα [...]».
Καλά και χρυσά έπραξε ο κ. Τσεμάνης, που ξέρει να εκτιμά τη λαμπερή ιστορία της Καστοριάς μας, που μας εκπλήσσει με τα «μυστικά» που κάθε λίγο μας αποκαλύπτονται. τον ευχαριστώ θερμότατα εκ μέρους όλων των συμπολιτών μας και τον περιμένουμε να έρθει στην Καστοριά (που έτσι κι αλλιώς επισκέπτεται συχνά και πάντοτε με σκοπό να τη βοηθήσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο) να χαρεί μαζί μας τις εκδηλώσεις που θα γίνουν φέτος εδώ, στην επέτειο των 120 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου μας Ήρωα, κάποιες από τις οποίες θα του θυμίσουν αναπόφευκτα τους Αγώνες τη μνήμη των οποίων αγωνίστηκε να διασώσει μέσω του βιβλίου του και να χαρεί προπαντός το ζωντάνεμα ενός μέρους τους μετά από διακοπή 78 χρόνων. Μακάρι να μάθουν με κάποιον τρόπο οι μαθητές που θα συμμετάσχουν πως υπήρξαν κι άλλοι πριν από αυτούς που έτρεξαν κι αγωνίστηκαν για να τιμήσουν τον μεγάλο μας Ήρωα!
Αλλά και μακάρι να γίνει ετήσιος ο Αγώνας Δρόμου για τον Παύλο Μελά!
ΥΓ: Θα ήταν άδικο να μη μνημονεύσουμε τις ποδηλατικές εκδηλώσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή μας, με θέμα ιστορικό κάθε φορά. Το περσινό καλοκαίρι ήταν αφιερωμένες στα βήματα του Παύλου Μελά, πράγμα που πολύ μας συγκίνησε!
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 10 Οκτωβρίου 2024, αρ. φύλλου 1243.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.