12.1.15

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

(Από κείμενο φιλολογικό), τοπικός τύπος: Αγνoώ τον πολιτικό αυτό των ημερών μας... (αυτό: αιτιατική αρσενικού, προς στιγμήν το μυαλό πηγαίνει στο ουδέτερο). Ας έβαζε το τελικό ν (αυτόν) και ας μη το πρόφερε!

Σε φιλική συζήτηση ένας της παρέας (μια-δυο τάξεις γυμνασίου) με ρώτησε: "Είπες: Ως εκ τούτου, τι σημαίνει;" "Συνεπώς, επομένως, γι αυτό". Ο... φιλότιμος φίλος και όσοι με τις ίδιες απορίες δεν πρέπει να αγνοούν ότι είναι πλούτος της γλώσσας μας όσα στερεότυπα μας έμειναν στην μακρόχρονη παράδοση ως απολιθώματα και τα χρησιμοποιούμε και σήμερα, π.χ. "πρόσθεσα" προς τούτο, κλπ. Έτσι έμειναν τα στερεότυπα: κατά ταύτα (σύμφωνα με αυτά), δια ταύτα (γι αυτόν τον λόγο), ως προσδιορισμό της αιτίας (εξ αυτού του λόγου), μετά ταύτα (χρονικώς ύστερα από αυτά), επί τούτω (η αρχαία δοτική, επίτηδες, γι αυτόν τον σκοπό), προς τούτοις (κοντά σε αυτά, εκτός από αυτά), και η γενική απόλυτος: τούτου δοθέντος = επειδή έγινε, μεσολάβησε αυτό (συμφωνήσαμε).

(Το Παρόν): Γνωρίζετε τον κ. Αλεξανδρίδη Ζήνων; (!) Το ορθόν: Τον κ. Αλεξανδρίδη Ζήνωνα. Όπως ακούω μερικούς: Είπα στον Ξενοφών, αντί του ορθού: στον Ξενοφώντα.

Ορθά αρθρογράφος στις 29/6/2014 διερωτήθηκε αν ρωτήθηκε ή κλήθηκε για τον ανασχηματισμό της κυβερνήσεως ο κ. Αλέξ. Παπαδόπουλος, ευφήμως γνωστός πολιτικός, (όπως ασφαλώς υπάρχουν και άλλοι έντιμοι, δεν μπορώ να προσδιορίσω ποσοστό...). Να γίνει επιτέλους κάποια αρχή να ζητούμε από άξιους να προσέρχονται, για να βοηθούν την κατάσταση. Ας λείπει ο φόβος μήπως μας επισκιάσει, μήπως μας υπερκεράσει. Αν όντως δειχθεί ότι είναι ικανός, τότε γιατί όχι; Δεν θα νικήσουμε πια ποτέ την αυταρέσκεια, την αυτολατρεία, αυτό το είδωλο, τον εγωισμό; (Γιατί εκείνος κι όχι εγώ;!...) Σέβομαι την άποψη του κ. Κων/νου Μητσοτάκη, που επανειλημμένως εξεφράσθη θετικά υπέρ του Αλέκου Παπαδόπουλου.

(Εφημερίδα) Η κυβέρνηση να πάρει για την Θράκη άμεσα μέτρα. Γιατί όχι: αμέσως = γρήγορα (με χρονική σημασία). Τα τροπικά επιρρήματα στη δημοτική είναι νόμιμα με καταλήξεις σε -ως και -α. Καλώς, καλά, επιδεξίως , επιδέξια. Τακτικά πηγαίνω στην αγορά. Με προσέβαλε δημοσίως. Υπάρχει μια λεπτή διαφορά στο απλώς και απλά. Μερικοί από κούφιο φανατισμό (δημοτικίστικο) χρησιμοποιούν αδεξίως παντού το άμεσα και με χρονική σημασία αντί του ορθού: αμέσως.

(Μηνιαίο σοβαρό περιοδικό): Ο πολιτισμός είναι εκείνος που διακρατά την καθοριστική σημασία... διακρατώ = ρήμα λόγιο. Θα γράψεις: ή διακρατεί (το ορθόν) ή, εν πάση περιπτώσει, κρατάει. (πρβλ λαϊκό τύπο: κρατάει γερά τα ηνία).

Για τα 30 χρόνια του αειμνήστου Βαρδινογιάννη αναμεταδίδονταν ειδήσεις του 1985. Χαιρόσουν να ακούς σε γλώσσα στρωτή, δημοτική, συντηρητική, χωρίς ακρότητες. Φαίνεται, δεν είχαν ακόμη “αφυπνισθεί” οι ακραίοι δημοτικιστές, για να γράφουν: των δημόσιων υπάλληλων, κλιμακούμενων κυρώσεων και ενάντια στη Μέρκελ, αντί του ορθού: εναντίον της Μέρκελ, κ.ά. τοιαύτα.

Εφημερίδα. Δημοσιογράφος: Δύο κανονιοφόροι και μια φρεγάτα συνδράμουν (!) στη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων. Ρήμα σε ενεστώτα συνδράμω δεν υπάρχει. Να συνδράμω, για να συνδράμουν είναι υποτακτική αορίστου (οριστική=συνέδραμον) της αρχαίας και καθαρευούσης του συντρέχω. Τώρα, δεν συνδράμουν αλλά βοηθούν, συμβάλλουν, συντρέχουν. Όμως ορθόν: Παρακαλώ να συνδράμετε στην προσπάθεια αυτή..., θέλω κι αυτοί να συνδράμουν... Παραδείγματα: Τροπάριο αναστάσιμο: Γυναίκες συνέδραμον επί το μνήμα. Στην καθαρεύουσα: Αι υπηρεσίαι του Δήμου συνέδραμον εις την καθαριότητα επιτυχώς. Και δημοτική: Εγώ συνέδραμα(;), εσείς συνδράματε...

Εφημερίδα Εστία. Θόρυβος για κάποια ροδάκινα και πορτοκάλια, τα οποία οι Ρώσοι ως αντίποινα, απαγόρευσαν την εισαγωγή τους. Το ορθόν: Πορτοκάλια, των οποίων απαγόρευσαν την εισαγωγή (ή πορτοκάλια, των οποίων την εισαγωγή απαγόρευσαν). Πάντως, ο δημοσιογράφος - γενικώς η Εστία - χρησιμοποιεί μια παραδεκτή, σωστή δημοτική, χωρίς ακρότητες και ψευδομοντερνισμούς, όπως και η Καθημερινή και το Βήμα, και φυσικά και άλλες εφημερίδες. Προσθέτω ότι η Εστία χρησιμοποιεί το πολυτονικό.

Γράφουν όλοι και προφέρουν Greece αντί του ορθού Hellas.Το Greece από το λατινικό Graecia. Θυμούμαι, τα ΕΛΤΑ έγραφαν παλιότερα (γράφουν και τώρα;) Hellas. Nα γενικευθεί το Ηellas. Βέβαια και το όνομα γραικός έχει παλιά προέλευση, αλλά το εθνικό μας όνομα είναι Ελλάς κι εμείς είμαστε Έλληνες! Να είμαστε διεθνώς γνωστοί: Έλληνες. Και άλλοτε υπέμνησα ότι προς τιμήν των ο γεραιός Κων/νος Μητσοτάκης και η Αλέκα Παπαρήγα χρησιμοποιούν πάντοτε το όνομα Ελλάς.

Καθημερινή Ανακοινώσεις εναντίον των "κορακιών". Το ορθόν: Εναντίον + γενική, π.χ. εναντίον των Γερμανών, εναντίον της Μέρκελ και όχι ενάντια στην καγκελάριο Μέρκελ (χωρίς να είναι και απαγορευτικό).

Ε. 7/8/2014 Τύποι του λέω. Γράφουν συνηθέστατα ενωμένη την λέξη πέστα, ενώ το ορθό είναι πες τα (πες αυτά τα πράγματα). Δηλαδή: πες εσύ, πληθ. πείτε. Πείτε τα εσείς. Πέστε μου παρακαλώ. Το -τε από επίδραση άλλων ρημάτων, π.χ. λύσατε, λύστε.

Χαρακτηριστικοί τύποι του λαού αφηγούνται ανέτως ιστορίες "γεγονότα" με στοιχειά κατά την λαϊκή δοξασία. 'Ένας λοιπόν πολύ συμπαθής συγγενής, που πιστεύει στην ύπαρξη στοιχειών, έλεγε: Σίγουρα το όντο (!) ήταν στο κατώι! Από την συνήθη λέξη όντα, τα όντα της φύσεως, έπλασε ενικό: το όντο (το ον), το στοιχειό. Μου θυμίζει φράση ιερέως ολιγογράμματου (προ ημερών), ο οποίος σχολίαζε περίπτωση πιστού, που έφερε το πρόσφορο "για ύψωμα" σχεδόν στο τέλος της Θείας Λειτουργίας. Έλεγε λοιπόν ο ιερωμένος: "Βρε ευλογημένε, φέρνεις το πρόσφορο ενώ εγώ είμαι στο διευχώντων!" Λες και είναι μετοχή, όπως π.χ. των εχόντων (πολλά εκατομμύρια ευρώ!). Σε χωριό πάλι της Κοζάνης, προ πολλών ετών ένας γέροντας αφηγούμενος "επίσκεψη" το βράδυ στοιχειού στην κάμαρά του έλεγε: "Τραβούσε την γκουβέρτα σα κάτ' τραβούσα εγώ κατ' εμένα. Και πάλι του ίδιου. οπότι λέω του στοιχειού: Ώρε, τράβα εσύ, τράβα εγώ, θα σκίσουμι τ'ν γκουβέρτα!"

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 11 Σεπτεμβρίου 2014, αρ. φύλλου 755

1 σχόλιο:

  1. Λ. Π.12/1/15

    Η τέταρτη παράγραφος πώς σχετίζεται με τα γλωσσικά θέματα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ