ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΤΡΩΝΟΥ ΠΑΠΑΤΕΡΠΟΥ: Θάψτε την καρδιά μου στο "Πληγωμένο Γόνατο"

ΟΔΟΣ 1.8.2025 | 1236 | σ.2-3

Είναι το μέρος όπου τα Χριστούγεννα του 1890, λευκοί στρατιώτες κατέσφαξαν τους Ινδιάνους Σιου και σκότωσαν τον αρχηγό τους, τον Μεγαλοπόδαρο (Μπιγκ Φουτ). Ήταν η τελευταία μάχη μεταξύ αυτόχθονων Ινδιάνων και λευκών στρατιωτών στην ιστορία των ΗΠΑ. Τα λόγια αυτά ειπώθηκαν από τον αρχηγό τους, ήδη βαριά τραυματισμένο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα δώδεκα εκατομμύρια αυτόχθονων κατοίκων της Βόρειας Αμερικής, που ζούσαν εκεί προτού φθάσουν οι Ευρωπαίοι, όπως υπολογίζεται, σήμερα δεν υπερβαίνουν τα τρία περίπου.

Ναι μεν απέμειναν πολύ λίγοι, φρόντισαν, όμως, να διαφυλάξουν αρκετά στοιχεία του ήδη χαμένου τους πολιτισμού. Τραγούδια, τα οποία ακούγονταν κατά τις συναθροίσεις τους και τις κάθε είδους τελετές, μεταδόθηκαν προφορικά από γενιά σε γενιά. Οι δε γεροντότεροι αυτών έγραψαν και ποιήματα, στα οποία εκφράζουν τον καημό τους για όσα χάθηκαν, όταν οι λευκοί κατέκτησαν τη γη τους και επέβαλαν τα δικά τους ήθη και έθιμα.

ΟΔΟΣ 1.8.2025 | 1236 | σ.12

Κάτι αντίστοιχο έγινε και στην Αυστραλία. Οι αυτόχθονες, οι πρώτοι κάτοικοι, οι επονομαζόμενοι σήμερα Αβορίγινες*, υποχρεώθηκαν με τη βία να δεχτούν τον δυτικό τρόπο ζωής, να απαρνηθούν τα ήθη και τα έθιμά τους και να «εκπολιτιστούν».

Κι αυτοί, πάντως, όσοι λίγοι κατάφεραν και τόλμησαν να αντισταθούν, φρόντισαν να διαφυλάξουν μερικά στοιχεία του δικού τους τρόπου ζωής, του πολιτισμού των αυτόχθονων Αυστραλών. Η νέα γενιά τους ψάχνει να βρει και να τιμήσει ήθη και έθιμα των προγόνων.

Πολλοί νέοι, απόγονοι των αυτόχθονων Αυστραλών, έγραψαν ποιήματα, με τα οποία είτε καταδικάζουν τη στάση των λευκών ή αναφέρονται με νοσταλγία, σε όσα άκουσαν ή έμαθαν από τους γεροντότερους της φυλής τους.

ΟΔΟΣ 1.8.2025 | 1236

Στο σημερινό φύλλο της "Οδού" παραθέτω τραγούδια και ποιήματα των ταλαίπωρων ιθαγενών κατοίκων των δύο αυτών Ηπείρων, τα οποία συνέλεξα από διάφορες ανθολογίες-συλλογές και καταγραφές στο διαδίκτυο. Φόρο τιμής και μία ελάχιστη συγγνώμη από εμάς τους «πολιτισμένους» λευκούς σε όσους φροντίσαμε να εξαλείψουμε από προσώπου γης, προτού φυσικά εξαλειφθούμε και οι ίδιοι, λόγω της αλόγιστης συμπεριφοράς μας απέναντι στον ταλαίπωρο πλανήτη που ονομάζουμε ΓΗ.

Καλή ανάγνωση.

Χρυσούλα Πατρώνου-Παπατέρπου

(*) Ως αβορίγινες ή αβοριγίνες (aborigines) εννοούνται, γενικά, οι αυτόχθονες κάτοικοι ενός τόπου. Ο όρος προέρχεται ετυμολογικά από τις λατινικές λέξεις "ab" (από) και "origine" (προέλευση). Ο όρος "Αβοριγίνες", με κεφαλαίο "Α", (Aborigines) στη σύγχρονη βιβλιογραφία χρησιμοποιείται κυρίως για τους αυτόχθονες κατοίκους της Αυστραλίας. Στον Καναδά, ο νομικός όρος "Αβοριγίνες" χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύνολο των τριών αυτοχθόνων φυλών της περιοχής, τους Ινουίτ, Μετί και τα "Πρώτα Έθνη" (οι τελευταίοι αναφέρονται στο Σύνταγμα ως "Ινδιάνοι"). Ο όρος εισήχθη το 1982 (Section Thirty-five of the Constitution Act, 1982). Κατά την Ρωμαϊκή μυθολογία, Αβοριγίνες ήταν το όνομα των πρώτων, αυτοχθόνων κατοίκων της Κεντρικής Ιταλίας.

Φωτογραφίες:

Σελ. 2 & 3: "Ουρά Νιφίτσας", Ινδιάνος της Βορείου Αμερικής από την φυλή Πίεγκαν, π. 1900· φωτογραφία από τον 6ο τόμο της εγκυκλοπαίδειας των 20 τόμων, που εξέδωσε για τους Ινδιάνους της Αμερικής ο φωτογράφος Έντουαρντ Σ. Κέρτις (1868-1952), με πρόλογο του Θεοδώρου Ρούσβελτ (1858-1919), μεταξύ 1907 και 1930.

Σελ. 12: Το Ουλουρού την νύχτα (γνωστό και ως Άγερς Ροκ). Ο μεγάλος μονόλιθος από ψαμμίτη στο νότιο άκρο της Βόρειας Επικράτειας στην Κεντρική Αυστραλία. Απόσπασμα από το ποίημα Σύννεφα καταιγίδας του Ντέιβιντ Κρέιγκ (1932-2021) σε μετάφραση Χρυσούλας Πατρώνου-Παπατέρπου.

Εξώφυλλο: "Στροβιλιζόμενο Άλογο", Ινδιάνος της Βορείου Αμερικής π.1900, φωτογραφία: Γκέρτρουντ Κέζεμπιερ (1852-1934), Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, Καπιτώλιο, Ουάσιγκτον ΗΠΑ.

Τα ποιήματα είναι διαθέσιμα 

μόνο στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας

Σχετικά:

• Το προηγούμενο αφιέρωμα του Αυγούστου στην ποίηση [Χ. Πατρώνου-Παπατέρπου]