![]() |
ΟΔΟΣ 16.5.2024 | 1225 |
Μόλις μπήκαμε στην άνοιξη και τα δυσάρεστα νέα της κλιματικής κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους. Πυρκαγιές κατά δεκάδες (πρωτοφανής αριθμός στις αρχές της άνοιξης), ξηρασία και χαμηλή στάθμη στους διάφορους υδάτινους αποδέκτες. Γεγονότα που προοιωνίζουν πολύ δυσάρεστα μελλούμενα.
Η περιβαλλοντική κρίση αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή του ανθρώπινου γένους. Η προειδοποίηση του επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, Σάιμον Στιλ, «μένουν δύο έτη για να σώσουμε τον πλανήτη» ήχησαν απειλητικά στα αυτιά μου. Έχω ασχοληθεί και πάλι με το θέμα στην ΟΔΟ, ένα μήνα πριν από το τελευταίο επεισόδιο την περσινών καταστροφικών πλημυρών με τα ύδατα να παραμένουν ακόμη σε πολλά στρέμματα εδαφών της Θεσσαλίας.
Ο Στιλ τόνισε ότι η ομάδα των οικονομικά ισχυρότερων κρατών του πλανήτη, η γνωστή Ομάδα G20, ευθύνεται για το 80% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 και πρέπει επειγόντως να λάβει μέτρα και να στηρίξει τις αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες πασχίζουν να επενδύσουν τους λιγοστούς πόρους τους στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Είναι όμως ιδιαίτερα απαισιόδοξο που πανελλαδική δημοσκόπηση πριν από ένα μήνα έδινε ποσοστό μόλις 2% στην αξιολόγηση των πολιτών για την περιβαλλοντική κρίση ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
Ήμουν από αυτούς που με χιλιάδες άλλους συμπολίτες ευαισθητοποιηθήκαμε για το περιβάλλον με πληθώρα δράσεων (ανακύκλωση, κομποστοποίηση, δενδροφυτεύσεις, αρθρογραφία, κ.ά). Σήμερα νοιώθω παραπλανημένος. Αυτά που μας προέτρεπαν να κάνουμε ήταν στάχτη στα μάτια μας. Τα προβλήματα ήταν άλλα και πιο σοβαρά. Ο δραστικός περιορισμός της εκπομπής CO2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου ήταν και είναι η μόνη και ουσιαστική λύση του προβλήματος.
Ποιος θα μας σώσει; Είναι ένα καίριο ερώτημα: οι Επιστήμονες, οι Πολιτικοί ή οι Πολίτες; Ας επιχειρήσουμε, με βάση τη μέχρι τώρα εμπειρία μας, να απαντήσουμε σε αυτό το καίριας σημασίας ερώτημα.
Οι επιστήμονες
Εννοούμε βεβαίως ανεξάρτητους επιστήμονες κύρους οι οποίοι δεν ταυτίζονται με κάποια συμφέροντα, οικονομικά ή πολιτικά. Ευτυχώς που η διάρθρωση των επιστημονικών ομάδων και η διαμόρφωση κανόνων στις κατά αντικείμενο επιστημονικές εταιρείες στις οποίες ανήκουν, έχει συγκροτήσει ένα αξιόπιστο σώμα. Άλλωστε αυτοί ήταν που επεσήμαναν, εδώ και πολλά χρόνια, την καταστροφική πορεία την οποία ακολουθούμε.
Απολαμβάνουν μεγάλης εμπιστοσύνης στο σώμα των πολιτών στις σύγχρονες Δυτικές Δημοκρατίες και οι κατά καιρούς δηλώσεις τους προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία αλλά και εγρήγορση στο σώμα των πολιτών.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ βρισκόμαστε μόλις δύο χρόνια πριν από το απόλυτο σημείο καμπής για την αποτροπή της κλιματικής κρίσης. Τα στοιχεία της Αμερικάνικης Υπηρεσίας Ατμόσφαιρας και Ωκεανών (ΝΟΑΑ) αποδεικνύουν ότι από τις 13 Μαρτίου 2023 η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του νερού παγκοσμίως καταρρίπτει σε καθημερινή βάση νέα ρεκόρ. Το ίδιο έτος ήταν η πιο ζεστή χρονιά παγκοσμίως από το 1850 που οι επιστήμονες καταγράφουν τη μέση ημερήσια θερμοκρασία.
Οι πολιτικοί
Στις Δημοκρατικές χώρες οι πολιτικοί εκπροσωπούν τον λαό και παίρνουν τις αποφάσεις για λογαριασμό του. Είναι αυτοί που βοηθούν στη χάραξη στόχων και χαράσσουν την πορεία των λαών στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Εκατοντάδες χρόνια από την ανακάλυψη του Δημοκρατικού Πολιτεύματος τα προβλήματα παραμένουν. Παρά το γεγονός ότι το δημοκρατικό πολίτευμα έχει τα περισσότερα πλεονεκτήματα από ότι μειονεκτήματα, σε σχέση με άλλα συστήματα διακυβέρνησης, δεν έχει καταστεί το κυρίαρχο πολίτευμα των λαών του πλανήτη. Οι μισές και πλέον χώρες του πλανήτη ελέγχονται από απολυταρχικά καθεστώτα ή καθεστώτα με επίφαση δημοκρατίας.
Οι εκπρόσωποι του λαού που ασκούν την εξουσία για λογαριασμό του, δυστυχώς δεν απολαμβάνουν της ιδιαίτερης εκτίμησης του εκλογικού σώματος. Η ανάδειξη των εκπροσώπων του λαού δεν γίνεται με μια διαδικασία που επιτρέπει την εκλογή των αρίστων. Η χρηματοδότηση των εκλογικών διαδικασιών απαιτεί τεράστια ποσά τα οποία αδυνατούν να συγκεντρώσουν πολίτες με ιδιαίτερα χαρίσματα. Από την άλλη πλευρά τα κόμματα, ως πολιτικοί σχηματισμοί των πολιτών, δεν παρέχουν επίσης εχέγγυα δημοκρατικής οργάνωσης από όπου θα μπορούσαν να αναδειχθούν οι αυριανές ηγεσίες με τρόπο διαφανή και αξιοκρατικό.
Οι πολιτικοί, με βάση τις εμπειρίες των πολιτών στις δημοκρατικές χώρες, έχουν διαμορφώσει με την πάροδο του χρόνου πολιτικές οι οποίες έχουν αλλοιώσει τον θεσμό. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι επαγγελματίες οι οποίοι συχνά δεν έχουν ασκήσει άλλη δραστηριότητα και διαμορφώνουν την πολιτική τους ώστε να διασφαλίζουν την επανεκλογή τους από τη μια θητεία στην άλλη. Κολακεύουν το εκλογικό σώμα για να αποκτήσουν την εύνοιά του και σπάνια θα ζητήσουν θυσίες για την αντιμετώπιση κάποιων δυσκολιών. Πιστεύουν συχνά ότι έχουν τη λύση των προβλημάτων χωρίς μάλιστα να συμβουλεύονται τους ειδικούς επιστήμονες.
Ο George Horton (1859-1942), Αμερικανός Διπλωμάτης, πολιτικός, και φιλέλληνας, σημείωνε τα παρακάτω, ιδιαίτερα απαξιωτικά, για τους Έλληνες πολιτικούς του 20ου αιώνα: «Είναι απίστευτον ότι ο Έλλην πολιτικός είναι ικανός να προχωρήσει ακόμη και εις θυσίας της χώρας του και πολλών ανθρώπινων ζωών, αρκεί να διατηρήσει το κόμμα του εις την εξουσίαν, έστω και δι’ ολίγας ημέρας…» Η περίοδος στην οποία αναφέρονταν ο Horton είχε τέσσερα πολιτικά κόμματα (Αγγλόφιλοι, Γαλλόφωνοι, Ρωσόφιλοι, Γερμανόφωνοι) που εξυπηρετούσαν τις ξένες δυνάμεις που αλώνιζαν τη χώρα.
Σήμερα τα πράγματα δεν είναι τόσο εμφανή, αλλά υποβόσκει η υποψία ότι τα εθνικά συμφέροντα, κάποιες φορές, θυσιάζονται υπέρ τρίτων αλλοδαπών συμφερόντων.
Οι πολίτες
Αποτελούν το θεμέλιο λίθο του δημοκρατικού πολιτεύματος. Οι πολίτες εκλέγουν τους ηγέτες τους με δημοκρατικό τρόπο και τους ελέγχουν ανά πάσα στιγμή για τις πράξεις τους. Στις Δημοκρατικές χώρες είναι συχνές οι διαμαρτυρίες των πολιτών για τις αποφάσεις των κυβερνήσεών τους. Θεωρούνται μάλιστα αναφαίρετο δικαίωμα και ένδειξη υγιούς λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Σε άλλες χώρες, όπως η δική μας, είναι βέβαιο πως ο Κυβερνητικός εκπρόσωπος θα έσπευδε να κατηγορήσει τους προσφεύγοντες ότι εκθέτουν την χώρα τους στην αλλοδαπή.
Μάλιστα σε χώρες με ουσιαστική λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, όπως η Ελβετία, δεν διστάζουν να καταγγείλουν τη χώρα τους και σε διεθνή όργανα λήψης αποφάσεων, όπως συνέβη πρόσφατα με την αγωγή την οποία κατέθεσαν στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο, από ομάδα γυναικών.
Μάλιστα το κορυφαίο δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ευρώπης, αποφάνθηκε πριν από λίγες ημέρες στο Στρασβούργο, μετά από προσφυγή της ομάδας γυναικών της Ελβετίας (KlimaSeniorinnen). Η Ελβετική ομάδα γυναικών, στο κατώφλι της τρίτης ηλικίας, προσέφυγε κατηγορώντας συγκεκριμένα την Ελβετία ότι απέτυχε να πιάσει το στόχο της για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ότι κινδυνεύει η υγεία τους κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα που σχετίζονται με την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Από τα παραπάνω συνάγεται πως μόνο στα δημοκρατικά πολιτεύματα μπορεί να δημιουργηθούν ουσιαστικές προϋποθέσεις προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών. Αυτό βέβαια προϋποθέτει την ουσιαστική λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, την ανεμπόδιστη ροή επιστημονικών πληροφοριών σε έναν κόσμο όπου μεγάλα συμφέροντα ελέγχουν τα Μέσα Μαζικών Επικοινωνιών, διαστρεβλώνουν τις ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα συνεπικουρούμενα από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Αν τα πολιτικά κόμματα δεν υιοθετήσουν πρακτικές αποτροπής της περιβαλλοντικής κρίσης είναι βέβαιο πως στις δημοκρατικές χώρες θα εμφανιστούν κοινωνικά κινήματα τα οποία μέσα από την κινητοποίηση μεγάλου αριθμού πολιτών θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν τις συνέπειες τις περιβαλλοντικής κρίσης.
Συμπερασματικά, επιστήμονες και πολίτες είναι οι δύο παράγοντες στους οποίους εναπόκειται η αναζήτηση λύσης στο σοβαρό πρόβλημα που είναι μπροστά μας.
Επειδή από τη φύση μου είμαι πρακτικός άνθρωπος θα ήθελα να συμβουλέψω κάθε καλόπιστο συμπολίτη μου που έχει τις απαιτούμενες δυνατότητες, τα παρακάτω: Να πιέσουμε τις Κυβερνήσεις στη χώρα μας και στο εξωτερικό να εντάξουν τους πολίτες στην προσπάθεια για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Όπως μου έλεγε φίλος μου συμπολίτης που εγκατάστησε Φωτοβολταϊκά πάνελ στην κύρια κατοικία του και στο εξοχικό, μειώνει κάθε έτος τις εκπομπές CO2 κατά 9,6 τόνους γεγονός που ισοδυναμεί με τη φύτευση 288 ώριμων δένδρων. Η επένδυσή του ήταν κόστους 26.000 ευρώ και σήμερα διασφαλίζει για αυτόν και τα 4 μέλη της οικογένειάς του μια ζωή η οποία δεν παράγει κλιματικούς ρύπους.
Αν καθένας μας έκαμνε αυτό το μικρό βήμα η συνολική ωφέλεια θα ήταν τεράστια για όλους μας, ατομικά και συλλογικά.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 16 Μαΐου 2024, αρ. φύλλου 1225.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.