ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΤΡΩΝΟΥ-ΠΑΠΑΤΕΡΠΟΥ: Η μάχη της Ιμέρας

Είναι να μη μου καρφωθεί κάτι στο μυαλό. Ησυχία δεν έχω. Ναι, ακριβώς έτσι. Η εκδρομή στη Σικελία μου κόλλησε· με επίσκεψη στις σημαντικότερες πόλεις και στα χωριά της Μεγάλης Ελλάδας. Αεροπορική, σχετικά προσιτή οικονομικά, με παραμονή σε πολυτελή ξενοδοχεία. Άνοιξη, η καλύτερη εποχή για να χαρεί κανείς τόσο τις φυσικές της ομορφιές όσο και τα αρχιτεκτονικά της μνημεία. Που δεν είναι και λίγα. Και να μην ξεχνούμε. Εκεί και η Αίτνα, ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια της Γηραιάς Ηπείρου. Το οποίο φροντίζει, πολύ συχνά μάλιστα, να θυμίζει στον κόσμο τι συμβαίνει στα έγκατα της γης, τι αναταραχές, τι ανακατατάξεις, τι αντιπαλότητες ανάμεσα στα πετρώματα, τι ξεσπάσματα οργής και τι αγώνας για μια καλύτερη θέση στα σκότη του κάτω κόσμου. Οι Σικελοί πάντως, είναι τόσο συνηθισμένοι στα μηνύματα που τους στέλνει κάθε λίγο και λιγάκι που ούτε καν ταράζονται, όταν αυτό βρυχάται και φωτιές βγάζει από το στόμα του. Φωτιές και μάγμα. 

Με συναρπάζει και η σκέψη μόνο ότι θα μπορέσω να δω από κοντά το μολυβένιο, το ανήσυχο βουνό. Ωραία. Καιρός να ασχοληθώ με το ακριβές πρόγραμμα. Πόλεις και τοποθεσίες επισκέψεων, ξεναγήσεις, ελεύθερος χρόνος κ.λπ. Παλέρμο, Κατάνια με την περίφημη Βία Αίτνεα, Συρακούσες, η πατρίδα του Αρχιμήδη και, και... Πρόκειται για μία δελεαστική προσφορά και δεν πρέπει να τη χάσω. Δηλώνω συμμετοχή και αρχίζω να ονειρεύομαι τις ωραίες ώρες και μέρες που θα περάσω σ’ αυτό το ιταλικό μεν νησί, αλλά με τόση ελληνική παράδοση και μνημεία. Αρχίζω ήδη να ψάχνω πληροφορίες για όλους τους σημαντικούς τόπους που θα επισκεφτούμε. Δεν είναι και λίγοι.

Το μόνο αρνητικό· δεν καταφέρνω να πείσω κανέναν φίλο ή γνωστό να με ακολουθήσει σ’ αυτήν την ταξιδιωτική περιπέτεια στη Μεγάλη Ελλάδα. Δεν βαριέσαι... Ευκαιρία να γνωρίσω και άλλους ανθρώπους με τα ίδια ενδιαφέροντα. Πράγματι. Αν και οι περισσότεροι συμμετέχοντες είναι συνταξιούχοι, υπάρχουν και μερικοί ταξιδιώτες πιο νέοι και πολύ φιλικοί όλοι τους απέναντί μου. Ξεχώρισα ήδη από την ώρα συνάντησης στο πρακτορείο για τη μεταφορά μας στο αεροδρόμιο έναν μεσήλικα, ο οποίος ζητούσε να μάθει περισσότερα για τον ελεύθερο χρόνο μας και πώς μπορούσε κάποιος να επισκεφτεί τόπους, οι οποίοι δεν συμπεριλαμβάνονταν στο πρόγραμμα. Τον ενδιέφερε ιδιαίτερα η αρχαία πόλη της Ημέρας, εκεί όπου οι Έλληνες νίκησαν τους Καρχηδόνιους και υπάρχουν ακόμη τα ερείπια του ναού της Νίκης. Να μια καλή ευκαιρία, σκέφτηκα, να μην σπαταλήσω άσκοπα τον ελεύθερο χρόνο μου. 

Από κοντά, λοιπόν, τον γκριζομάλλη με την κάπως ασουλούπωτη όψη και αμφίεση. Ασυνόδευτος κι αυτός. Φρόντισα να καθίσω δίπλα του στο αεροπλάνο και να πιάσω κουβέντα μαζί του. Λιγομίλητος. Απαντούσε, ωστόσο, ευγενικά στις ερωτήσεις μου. Λάτρης της Μεγάλης Ελλάδας, όπως μου είπε. Όταν του ζήτησα να μου επιτρέψει να επισκεφτώ μαζί του την πόλη Ημέρα, με κοίταξε απορημένος και ρώτησε αν ήμουν ιστορικός ή είχα κάποιον συγκεκριμένο λόγο για την επίσκεψη αυτή. «Όχι» απάντησα, «απλά μου έκανε εντύπωση το όνομα της πόλης. «Η μάχη της Ημέρας! Λες και θα γίνονταν στην αρχαία εποχή μάχες και τη νύχτα...».

Τώρα με κοίταξε με ακόμη μεγαλύτερη απορία, μάλλον θα έλεγα με έκπληξη και, αφού κούνησε το κεφάλι του συλλογισμένος, είπε: «Με συγχωρείτε κυρία μου. Πώς και βγάλατε το συμπέρασμα ότι πρόκειται για μάχη ημέρας και όχι νύχτας;». «Μα... από το όνομά της» απάντησα διστακτικά. Τότε πληροφορήθηκα ότι δεν επρόκειτο για μέρα ή νύχτα. Έτσι ονομαζόταν η αρχαία πόλη, όπου διεξήχθη η μάχη των Ελλήνων της Σικελίας εναντίον των Καρχηδονίων, τους οποίους και κατάφεραν να νικήσουν, παρά το γεγονός ότι ο στρατός του Αμίλκα ήταν πολυπληθέστερος. «Θέλετε ακόμη να έλθετε μαζί μου στην Ιμέρα με ιώτα;». Και βέβαια ήθελα, τώρα μάλιστα που ένιωθα και πολύ εκτεθειμένη ιστορικά απέναντί του. 

Στην Ιμέρα βρεθήκαμε το τελευταίο ελεύθερο απόγευμα, στα βόρεια του νησιού. Ένας τόπος παντέρημος, αλλά με τα ερείπια του Ναού της Νίκης μπροστά μας. Ελάχιστοι επισκέπτες· μία ομάδα, φοιτητών μάλλον, η οποία είχε προπορευτεί και δυο νεαροί που μας ακολουθούσαν, σε αρκετή πάντως απόσταση. Ο συνοδός μου άρχισε να μου εξιστορεί το πότε και για ποιον λόγο κτίστηκε ο ναός αυτός και τον άκουγα εκστασιασμένη. Τόσο παραστατική και γεμάτη πάθος αφήγηση, δεν είχα ξανακούσει. Είχα ακουμπήσει την τσάντα μου πάνω σε μία μαρμάρινη κολόνα για να βγάλω την φωτογραφική μου μηχανή. Ήθελα να τον απαθανατίσω, καθώς περιεργαζόταν το κάθε μάρμαρο, την κάθε όρθια στήλη και έλαμπε από χαρά. 

Έβαλα την επιλογή του βίντεο, αφού μου πρόσφερε αυτή τη δυνατότητα η τεχνολογία και άρχισα τις λήψεις. Κρατώντας τρυφερά μία μαρμάρινη στήλη, στρέφει το πρόσωπό του προς το μέρος μου. Προτού προφτάσω να αντιληφθώ τι συμβαίνει, η γη αρχίζει να τρέμει κάτω από τα πόδια μου, ο θαυμαστής των μαρμάρων παραπαίει για μια στιγμή με μία έκφραση τρόμου στο πρόσωπο και σωριάζεται στο έδαφος. Σεισμός! Βγάζω άναρθρες κραυγές πανικού και προσπαθώ από κάπου να κρατηθώ. Αμέσως μετά, κι ενώ τα ταρακούνημα έχουν ήδη σταματήσει, αρχίζω να καλώ σε βοήθεια. Οι δύο νεαροί που έρχονταν πίσω μας τρέχουν προς το μέρος μας. Ο ένας τους σκύβει πάνω στον πεσμένο άντρα και κάτι του λέει ή αυτήν την εντύπωση σχηματίζω. Καμία αντίδραση. Βλέπω αποσβολωμένη να προσπαθεί να του κάνει τεχνητή αναπνοή και να του δίνει το φιλί της ζωής. Με τη μηχανή ακόμη στο χέρι, χωρίς να μπορώ να καταλάβω τι συνέβη στο συνοδό μου, με πιάνουν τα κλάματα. Με πλησιάζει τότε ο δεύτερος νεαρός και μου απευθύνει τον λόγο στα ιταλικά. Συνειδητοποιεί αμέσως ότι δεν είμαι σε θέση να τον καταλάβω και με πιάνει από τον ώμο οδηγώντας με στην κολόνα όπου είχα αποθέσει την τσάντα μου. Μου παίρνει τη μηχανή, την τοποθετεί μέσα στην τσάντα και σε άπταιστα αγγλικά μου λέει –κάτι κατάλαβα– ότι θα ειδοποιήσει αμέσως άμπουλανς και ρωτάει να μάθει τη σχέση μου με τον αναίσθητο άντρα. «Φρεντ» απαντώ.

Η συνέχεια, κάθε άλλο παρά ευχάριστη. Ο φανατικός θαυμαστής της Μεγάλης Ελλάδας, καρδιοπαθής, δεν άντεξε τη σεισμική δόνηση και κατέρρευσε. Οι δύο νεαροί, Άγγλοι γιατροί ήταν, και παρά την άμεση βοήθειά τους, δεν κατάφεραν να επαναφέρουν στη ζωή τον άτυχο φίλο μου. Παρέμεινα στο νοσοκομείο για να συνέλθω από το σοκ αρκετές μέρες.

Την Μάχη της Ιμέρας δεν την κερδίσαμε αυτήν τη φορά…

στον φίλο Χάρη Μακρή, μελετητή των Ελλήνων των Συρακουσών.

Φωτογραφία:

Υδρορροή με μορφή λεοντοκεφαλής, από το ναό της Νίκης (5ος αι. π.Χ.) της Ιμέρας Σικελίας, ασβεστόλιθος. Αρχαιολογικό μουσείο Παλέρμου.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 30 Μαΐου 2024, αρ. φύλλου 1227.