ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Γιατί η ανάγνωση είναι γένους θηλυκού. Και ακαταμάχητου.

Σπεύδω να απαντήσω στο ερώτημα: «Πού στηρίζεται αυτό που λέει ο τίτλος;» προτού καν ξεκινήσει το κείμενο και απαντώ: Στις έρευνες που γίνονται τα τελευταία χρόνια παγκόσμια, αλλά και στην Ελλάδα (εδώ από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου), έρευνες που όλες τους αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες διαβάζουν περισσότερο από τους άντρες.

Παραδέχομαι ότι στατιστικά δεδομένα τέτοιων ερευνών έχω δει πολλές φορές, αλλά δε μου είχαν κάνει ποτέ ιδιαίτερη εντύπωση. Εκ των υστέρων απορώ πώς δεν αναρωτήθηκα ποτέ γιατί η ανάγνωση είναι γένους θηλυκού. Σάμπως να το ’βρισκα πάντοτε τελείως φυσιολογικό κι αυτονόητο. Δεν αναρωτιόμουν, λοιπόν, ώσπου ήρθε ένα βιβλίο, ακριβώς στην εκπνοή του χρόνου, που με πλημμύρισε υπέροχες πληροφορίες και εικόνες που αφορούν όλες αυτήν τη θηλυκή πλευρά της ιερής πράξης της ανάγνωσης.

Παραδέχομαι, επίσης, ότι είχα κι εγώ από καιρό, όχι συστηματικά, αλλά περιστασιακά, ξεκινήσει να κρατώ εικόνες σχετικές με την ανάγνωση. Εικόνες όπου περιέχεται οπωσδήποτε το βιβλίο. Και δεν είχα προσέξει -δεν εξηγείται αυτό- πως, όπου το βιβλίο απεικονιζόταν σε ζωγραφικό πίνακα, βρισκόταν σε γυναικεία χέρια. Δε θα προσπαθήσω να το εξηγήσω αυτό. Αν ήμουν παιδί, θα απαντούσα όπως οι μαθητές μου: «Γιατί έτσι τις έκανε ο Θεός τις γυναίκες, να διαβάζουν». Αυτή είναι η στερεότυπη απάντηση που δίνουν οι μικροί φιλόσοφοι όταν αδυνατούν να βρουν άλλες απαντήσεις. Ούτε περισσότερα θα πω γι’ αυτήν τη θηλυκή πλευρά της ανάγνωσης.

Κάτι παρόμοιο είχε κάνει προς το τέλος του 2006 και ο δημοσιογράφος Ηλίας Καφάογλου, παρουσιάζοντας ένα άλλο βιβλίο στους αναγνώστες του. Το άρθρο του είχε τον τίτλο: «Η μοναχική τέχνη της ανάγνωσης», το φύλαξα γιατί το θεώρησα και το θεωρώ πολύ σημαντικό και θεωρώ επίσης πολύ σημαντικό να το μοιραστώ μαζί σας.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι: Γιατί διαβάζουμε;
Και οι απαντήσεις πολλές:
“Άλλοι από μας διαβάζουν για να βρεθούν σε τόπους, τρόπους, να μάθουν, να γνωρίσουν ανθρώπους, συλλογικές νοοτροπίες και συμπεριφορές…
Άλλοι για να χτίσουν το δικό τους χάρτινο σπίτι…
Άλλοι για να ξεχάσουν το χρόνο που κυλά σαν άμμος μέσα από τα δάχτυλα…
Άλλοι γιατί ψάχνουν μια διάβαση, ένα πέρασμα για να ονειρευτούν ή (και) να φανταστούν…
Κάποιοι για να στοχαστούν…
Άλλοι για να βρουν οδόσημα να πορευτούν στη ζωή τους.
Σε κάθε περίπτωση, το διάβασμα είναι τέχνη.
Θέλει χρόνο το διάβασμα, γι’ αυτό ίσως θεωρείται περιττή πολυτέλεια. Θέλει και τρόπο το διάβασμα, και τα βιβλία θέλουν το χώρο τους, μας γνέφουν τα βιβλία, τα διαβασμένα και τα αδιάβαστα, τα δεύτερα μάλιστα μας προκαλούν άγχος: θα προλάβουμε;”

Με την ευχή το 2008 να ’ναι χρονιά περισσότερης ανάγνωσης. Για όλους μας…
Σόνια