ΛΕΩΝΙΔΑ ΠΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΥ: Η αφύπνιση των φορέων της γούνας

Επιτέλους ήταν καιρός να δούμε και κάποια κινητοποίηση, διεκδίκηση ή αφύπνιση και από τους φορείς της γούνας όπως αυτή που έγινε στις 2-7-09 με πρωτοβουλία του Σ.Ε.Γ. Κινητοποιήσεις φυσικά που δεν έχουν καμία σχέση με εκείνες της δεκαετίας του ’60 και ‘70, ούτε ως προς τον όγκο και τον παλμό αλλά και ούτε κάποια σχέση με τα διεκδικούμενα αιτήματα, τα οποία τότε στερούνταν κάθε λογικής, αφού στην πρώτη φορά διεκδικούσαν την μη ένταξη των εργαζομένων του κλάδου στο ΙΚΑ και την άλλη να μην φύγει ο γούνα έξω από το φανάρι. Επειδή δε το σύνδρομο αυτό του ανορθολογισμού ή της λογικής ότι «μόνο οι άλλοι φταίνε», μας συνοδεύει και σήμερα, χωρίς κανένα ίχνος ή πρόθεση αυτοκριτικής τουλάχιστον δημόσια, πολύ φοβούμαι ότι και αυτή την φορά τα αιτήματα και οι διεκδικήσεις ακολουθούν την ίδια λογική που είχαμε τις προαναφερθείσες δεκαετίες.
Φυσικά αν κάνει κανείς κατ’ ιδίαν συζητήσεις, οι περισσότεροι ταυτίζονται με την άποψη ότι, για το κατάντημα του κλάδου φταίει η νοοτροπία μας και η συμπεριφορά μας και λιγότερο το κράτος και η πολιτεία η οποία στο κάτω κάτω από εμάς απαρτίζεται εμείς την δημιουργούμαι και εμείς ψηφίζουμε τους εκπροσώπους της.
Ο τόπος αυτός καμιά φορά όσο τουλάχιστον θυμάμαι τα τελευταία χρόνια δεν μπόρεσε να ξεφύγει από το προσωπικό και προσωρινό συμφέρον που οδήγησε και οδηγεί στα σημερινά αποτελέσματα, ενώ πολέμησε και εκμεταλλεύθηκε κάθε συλλογική προσπάθεια, η οποία ήταν η μόνη ελπίδα να αντιμετωπίσει τεχνοκρατικά και επιστημονικά τον διεθνή ανταγωνισμό, όπως τουλάχιστον γίνεται με τις συλλογικές προσπάθειες των δημοπρατηρίων του εξωτερικού, τα οποία από την μια πλευρά θαυμάζουμε αλλά από την άλλη δεν είμαστε σε θέση ούτε να τα μιμηθούμε ούτε και να τα αντιγράψουμε.
Ένα άλλο δε πράγμα που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι ότι ο κλάδος δεν έχει ούτε καν την συμπαράσταση των ίδιων των γουνοποιών. Όταν ομιλεί κανείς κατ’ ιδίαν με τους περισσότερους τέως και νυν γουνοποιούς εισπράττει μια δυσαρέσκεια μια απαισιοδοξία μία αγανάκτηση για όλους και για όλα και γι’ αυτό φυσικά δεν είναι υπαίτιοι μόνο η πολιτεία, οι φορείς, οι πολιτικοί κλπ. αλλά κυρίως η συμπεριφορά και η νοοτροπία όλων μας.
Όταν βρέθηκα δυστυχώς για λίγο έξω από συγκέντρωση της Νομαρχίας, μου έκανε εντύπωση που είδα ένα παλαίμαχο γουνοποιό να συμμερίζεται και να συμπαρίσταται στην κινητοποίηση, ο οποίος όμως μου έκανε παρατήρηση και δεν συμφωνούσε με κάποιο μέρος της ομιλίας μου που έκανα το φθινόπωρο του 2008 στο Δημαρχείο σε μια ημερίδα της εφημερίδας ΄΄Αγγελιοφόρος΄΄ με τον Δήμο Καστοριάς. Επειδή πιστεύω ότι όσα ειπώθηκαν τότε ήταν είναι και θα είναι για πολύ ακόμη καιρό επίκαιρα τα επαναλαμβάνω, καθότι πιστεύω, αυτά είναι που πρέπει να αντιμετωπίσει και να επιλύσει ο κλάδος, βραχυπρόθεσμα μεν, αλλά με μακροπρόθεσμη προοπτική.

Έγραφα λοιπόν στην εισήγηση μου τότε: «... Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος έχουν γραφτεί πάρα πολλά έχουν γίνει μελέτες υπομνήματα διαλέξεις επισημάνσεις κλπ, που θα μπορούσε να μιλάει κανείς ώρες. Από την πλευρά μου θα προσπαθήσω να περιγράψω τα προβλήματα και τις αδυναμίες του κλάδου προτείνοντας συνάμα και λύσεις, βλέποντας το θέμα κάτω από μια οπτική γωνία που δεν την επηρεάζει η υποκειμενικότητα αφού δεν εκπροσωπώ κάποιον φορέα συνδικαλιστικό ή πολιτικό.
Ίσως για κάποιους γίνω δυσάρεστος αλλά πολλές φορές η αλήθεια και αντικειμενικότητα είναι χρησιμότερη και ορθολογικότερη από την ωραιοποιήσει την στρογγυλοποίηση πόσο δε μάλλον από την υποκρισία.
Έτσι λοιπόν βλέποντας τα πράγματα κάτω από το πρίσμα μιας τεχνοκρατικής αντίληψης θα καταγράψω την υπάρχουσα κατάσταση του κλάδου ως εξής:
1. Ραγδαία μείωση την τελευταία 20ετία των επιχειρήσεων γούνας, που από 5.000 σήμερα ζήτημα να απέμειναν 500.
2. Δεν ανανεώνεται το εργατικό δυναμικό, αλλά απεναντίας συρρικνώνεται, με προϋπόθεσης εργασίας και αμοιβές απαράδεκτες.
3. Αδυναμία της σχολής γουνοποιίας να λειτουργήσει και να παράγει νέους τεχνίτες, καθότι δεν προχώρησε η κατοχύρωση του επαγγέλματος του γουνοποιού.
4. Αδυναμία των φορέων της γούνας να παράξουν μια ενιαία πολιτική γούνας με προβλήματα
ή στόχους που θα ιεραρχηθούν και θα λυθούν ή θα υλοποιηθούν.
5. Αδυναμία να υπάρξει ένα επιχειρηματικός φορέας στα πρότυπα των δημοπρατηρίων του εξωτερικού ( Δανία Φιλανδία Καναδάς), που να συσσωρεύει κέρδη και να τα επενδύει αποδοτικά και ορθολογικά για την ανάπτυξη του κλάδου. Θα μπορούσε τον ρόλο αυτόν να τον παίξει η ΕΔηΚα α.ε(εταιρία λαϊκής βάσης των γουνοποιών), εξ’ άλλου γι’ αυτό δημιουργήθηκε αλλά δυστυχώς απέτυχε να υλοποιήσει τους ιδρυτικούς της στόχους.
6. Αδυναμία διαχείρισης και ορθολογικής εκμετάλλευσης του τεράστιου τουριστικού και εμπορικού ρεύματος, που ήρθε και έρχεται από την Ρωσία, με ευθύνη των άμεσα εμπλεκομένων φορέων.
7. Αδυναμία για να μην πω ανικανότητα ή κάτι άλλο, όσο αφορά την ενεργοποίηση του αεροδρομίου με πτήσεις ‘τσάρτερ’ από την Ρωσία. (εδώ πάλι γίνομαι δυσάρεστος με το αναφέρω ότι γι’ αυτό την κύρια ευθύνη είχαν και έχουν ορισμένες διοικήσεις της ΕΔηΚα αε).
8. Αδυναμία του Κέντρου Ελληνικής Γούνας, το οποίο εδώ και χρόνια έχει κάνει μεγάλες προσπάθειες και έχει παράξει σημαντικό έργο, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει κανένα αποτέλεσμα αφού ο κλάδος συρρικνώνεται και κανείς δεν γνωρίζει να δώσει μια τεχνοκρατική εξήγηση γι’ αυτό το παράδοξο.
Άλλο παράδοξο επίσης είναι πως οι συνεταιριστικές και συνεργατικές προσπάθειες στο εξωτερικό λειτουργούν άψογα και εδώ στον τόπο μας όπως σε όλη την χώρα μας, οι συνεταιρισμοί είτε χρεοκόπησαν και έκλεισαν ή είναι στα κακά τους χάλια.

Ένα άλλο γεγονός που μου έκανε εντύπωση ψάχνοντας τα ιστορικά αρχεία των εφημερίδων και επιβεβαιώνει το προαναφερθέν παράδοξο, είναι τα άρθρα του αείμνηστου δάσκαλου Αθαν. Γκανή που αρθρογραφούσε σε τοπική εφημερίδα την δεκαετία του ‘50 προτρέποντας τους γουναράδες να δημιουργήσουν συνεταιρισμούς, οι οποίοι φυσικά έγιναν, αλλά γρήγορα χρεοκόπησαν, διότι υπήρχε ιδιοτέλεια αναξιοκρατία άγνοια και καμία συνεταιριστική ή συνεργατική συνείδηση. Τα αποτελέσματα φυσικά αυτών των συμπεριφορών τα πληρώνουν οι σημερινές γενεές, που ενώ οι γονείς τους ζούσαν σε ένα περιβάλλον υπεραπασχόλησης εύκολου πλουτισμού και στην συνέχεια απότομα οι νέες γενιές βιώνουν την σημερινή κατάσταση, που δεν θέλω να την χαρακτηρίσω ελπίζοντας να μην βιώσουμε ακόμη χειρότερα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα μας αναθεματίσουν τόσο σύντομα οι νέες γενιές για τον κόσμο και το περιβάλλον που θα κληρονομήσουνε ώστε να είμαστε σε θέση να τα ακούσουμε.
Είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω απόσπασμα του συμπολίτη μας που αρθρογραφούσε στην εφημερίδα των αδελφών Δούκη το 1956, με θέμα ‘Γούνα και Συνεταιρισμός’ διατυπώνοντας τα εξής: «…έτσι φθάσαμε στο σημείο να παρατηρείται το θλιβερό φαινόμενο, ώστε την εποχή της συλλογικής δράσεως των πάντων και ιδιαίτερα του συνασπισμένου κεφαλαίου σε ανώνυμες εταιρίες, τραστ, καρτέλ κ.λ.π. να χρησιμοποιούνται στη γούνα συστήματα και μέθοδοι πρωτόγονου φιλελευθερισμού της στενής ιδιωτικής πρωτοβουλίας». Αυτά έγραφε ο Αθαν. Γκανής το 1956.
Υπάρχουν πολλά ακόμη προβλήματα, γεγονότα κλπ. που θα μπορούσα να απαριθμήσω να καταγράψω και να εμβαθύνω όπως π.χ. η μη κατοχύρωση του επαγγέλματος του γουνοποιού, όταν άλλα επαγγέλματα όπως του υδραυλικού του κομμωτή του αρτοποιού κλπ. έχουν πιστοποιηθεί και περιφρουρηθεί, ενώ εμείς εδώ είδαμε στο παρελθόν να ασκούν το επάγγελμα του γουνοποιού, παπάδες, χωροφύλακες δημόσιοι υπάλληλοι, γεωργοί και άλλοι που είχαν σχέση με το επάγγελμα όσο ο φάντης με το ρετσινόλαδο.
Ένα άλλο πρόβλημα ή μάλλον έλλειμμα που εντοπίζεται στον τόπο μας είναι ότι, οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες αποφεύγουν να ασχοληθούν με τα κοινά και κάποιοι ρομαντικοί που ασχολούνται γρήγορα απογοητεύονται και αποχωρούν και απομένουν οι μετριότητες, οι οποίοι προσπαθούν με τον τρόπο τους να επιβιώσουν μέχρι να τους αντικαταστήσουν κάποιοι άλλοι μετριότατοι.
Είναι αλήθεια ότι στον νομό Καστοριάς εισέρευσε και παρήχθη πολύ χρήμα λόγω της βιοτεχνίας της γούνας και πριν και μετά το 1990. Ένα μέρος κατασπαταλήθηκε αντιπαραγωγικά και ένα άλλο ούτε καν έμεινε στην Καστοριά. Το απότομο όμως και πολύ χρήμα εάν δεν γίνει σωστή διαχείριση είναι σαν το πολύ νερό που έρχεται μετά από μια νεροποντή. Εάν δεν υπάρχει υποδομή και καλή διαχείριση μπορεί να σε καταστρέψει. Σε πολλές περιπτώσεις συνέβη κι’ αυτό είτε με καταστροφή οικονομική είτε με καταστροφή του περιβάλλοντος.
Εάν ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων δεν κατέληγε όλο στους ιδιώτες ή σε άλλους μεσάζοντες, αλλά πήγαινε και στους φορείς του κλάδου, σίγουρα η κατάσταση του θα ήταν καλύτερη και δεν θα εκλιπαρούσε κάθε τόσο ιστορικό σωματείο και διοργανωτής της Διεθνής Έκθεσης Γούνας Καστοριάς (Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς) την πολιτεία, να χρηματοδοτεί την έκθεση γούνας.

Ένα πρώτο λοιπόν συμπέρασμα που βγαίνει από την παραπάνω τοποθέτηση είναι ότι οι επιχειρηματίες και γενικά οι βιοτέχνες, επαγγελματίες κ.λ.π. (κι’ αυτό ισχύει για όλους τους κλάδους και όχι μόνο για την βιοτεχνία της γούνας), θα πρέπει να έχουν σαν πρωταρχικό στόχο την ευρωστία και ενίσχυση των φορέων τους, διότι διαφορετικά χωρίς οικονομικά ισχυρούς συνδικαλιστικούς ή τεχνοκρατικούς φορείς, θα είναι πάντα έρμαιο των εκάστοτε καταστάσεων ακόμη και των ορέξεων του κράτους, αφού δεν θα είναι σε θέση να παράγουν δική τους επιχειρηματική ή συνδικαλιστική πολιτική.

Πολλές φορές ακούγεται από τους φορείς να μεταθέτουν τις ευθύνες στην πολιτεία, χωρίς κανένας από εμάς να θέλει να κάνει την αυτοκριτική του και να πει στον έλληνα φορολογούμενο που πλήρωσε στις αρχές του 1990 δύο δις δρχ σημερινά 10 δις ήτοι 30 εκ ευρώ για την ανέγερση του εκθετηρίου και αυτή η επένδυση κατά κοινή ομολογία δεν αξιοποιήθηκε, έτσι ώστε η Ε.Δη.Κα. αε, που δημιουργήθηκε για να λειτουργήσει το εκθετήριο, να παίξει τον αντίστοιχο ρόλο που παίζει η N.A.F.A η D.F.S ή η F.F.S.(αντίστοιχες εταιρίες του εξωτερικού). Και εάν η Ε.Δη.Κα. αε πλήρωνε αυτή την επένδυση, όπως έγινε με την ΓΕΟΚ, τώρα θα ήταν στην ίδια μοίρα ή ακόμη και χειρότερη.
Μήπως το ίδιο πράγμα δεν έγινε με την διεθνοποίηση του αεροδρομίου, όπου η πολιτεία και ο Έλληνας φορολογούμενος πλήρωσε 6 δις δρχ πριν 10 χρόνια σημερινά 30 εκ. ευρώ για να γίνει υποδομή για διεθνείς πτήσεις, οι οποίες ξεκίνησαν και κάποιοι φρόντισαν να τις κοστολογήσουν ως ασύμφορες και τις σταμάτησαν; Για να μην πω περισσότερα αναφέρω μόνο την αναγνωριστική πτήση από την Κίνα με κινέζους τουριστικούς πράκτορες, η οποία δεν έγινε ποτέ, διότι τάχα δεν μπορούσαμε να βρούμε το ευτελές ποσό των 8 εκ. δρχ ήτοι 23.000 ευρώ περίπου, το 2002.
Αυτά τα λέω για να αποδώσουμε τα του ‘Καίσαρως τω Καίσαρι ...’ καθότι οι προαναφερθείσες επενδύσεις έγιναν μεν από την πολιτεία αλλά με τους φόρους της κοινωνίας δηλαδή των πολιτών. Επομένως και η κοινωνία δηλαδή ο φορολογούμενος έχει δικαίωμα να κρίνει και να απαιτεί μεγαλύτερη ‘εταιρική κοινωνική ευθύνη’ από τις επιχειρήσεις αλλά και τους φορείς οι οποίοι υπάρχουν και επιβιώνουν εξ’ αιτίας της κοινωνίας…».
Αυτά είπα και διατύπωσα πριν ένα χρόνο περίπου, τελειώνοντας δε επισημαίνω ότι:
Υπάρχει ακόμη ελπίδα σωτηρίας για τον κλάδο, υπό την προϋπόθεση όμως ότι, θα υπάρξει συλλογική δράση από συλλογικούς φορείς με συμμετοχή τεχνοκρατών και ειδικών και όχι άσχετων παρατρεχάμενων των κομμάτων ή των πολιτικών. Υπάρχει λύση αρκεί να κατανοήσουμε ότι εκτός από τους κλασικούς συντελεστές παραγωγικότητας (κεφάλαιο, εργασία κλπ.) υπάρχει και αυτός της διαχείρισης της γνώσης τον οποίο όμως για να τον αξιοποιήσει κανείς χρειάζεται και τεχνοκράτες και όχι μόνο αυτοδίδακτους επιχειρηματίες.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 23.7.2009