ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Το καλοκαίρι της φωτιάς

 

Ειρήνη Κατσίπη-Σπυριδάκη, εκδ. Κέδρος

Το καλοκαίρι της φωτιάς  είναι ο τίτλος του βιβλίου που επέλεξα να διαβάσω στις αρχές του καλοκαιριού και μες στις μέρες τις πύρινες. Η μάχη στα Δερβενάκια είναι ο υπότιτλός του και μας κατατοπίζει ακριβώς ποιο το θέμα του βιβλίου, που συνέγραψε η Ειρήνη Κατσίπη-Σπυριδάκη κι εκδόθηκε από τις εκδ. Κέδρος το 2021. Ρούφηξα το βιβλίο και θαύμασα τη συγγραφέα του. Στο πρόσωπό της νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω για μιαν ακόμη φορά όλους τους καλούς συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων που μπαίνουν στον μεγάλο κόπο να διαβάσουν –να μελετήσουν, σωστότερα– τα ιστορικά γεγονότα τα οποία επιλέγουν να μας παρουσιάσουν με τη λογοτεχνική τους γραφίδα και το κάνουν με τον καλύτερο τρόπο. Εξ αιτίας τους ακούμε όλο και συχνότερα αναγνώστες να λένε πως σε τέτοια βιβλία οφείλουν την εκ μέρους τους γνώση της Ιστορίας –τους ευγνωμονούμε γι’ αυτό!

Αυτό έκανε κι η Ειρήνη Κατσίπη-Σπυριδάκη στο συγκεκριμένο βιβλίο, που σε παιδιά απευθύνεται, διαβάζεται όμως άνετα κι από μεγάλους. Βασιζόμενη σε ιστορικές πηγές, η συγγραφέας πλέκει μια υπέροχη ιστορία όπου πρωταγωνιστεί ένα ανάπηρο αγόρι, που σιγά σιγά και δίχως να το καταλάβει μετατρέπεται σε ήρωα! Και πιάνομαι από αυτό, για να πω δύο πράγματα που σε κάποιους θα φανούν αιρετικά: το ένα πως πολύ πριν «εφευρεθούν» τα εργαστήρια δεξιοτήτων στα σχολειά μας, προσωπικά με τέτοια βιβλία πάλευα να καλλιεργήσω στους μαθητές μου την πολύτιμη αρετή της αγάπης, δεν περίμενα τα εργαστήρια για να το κάνω, καθώς ήταν επείγουσα η ανάγκη να καλλιεργηθεί η αγάπη προς κάθε διπλανό, είτε αλλοδαπό είτε ανάπηρο είτε... Και θέλω να σας πω ότι τόσο πολύ βοηθάει στην κατεύθυνση αυτή η Λογοτεχνία που «Θεά» την αποκαλούσα και έφερνε καταπληκτικά αποτελέσματα (Θυμάμαι ακόμη πόσο πολύ είχαν συγκινηθεί οι μαθητές μου πριν από πολλά χρόνια, όταν τους έφερα σε επαφή με την «Αργυρώ» της Νίτσας Τζώρτζογλου, ένα κοριτσάκι που είχε ακρωτηριαστεί μετά τον πόλεμο από νάρκη). Κι η άλλη αιρετική μου άποψη: λόγω προσωπικού μου βιώματος, δυσκολεύομαι να αποκαλέσω όλους τους ανάπηρους συνανθρώπους μου «άτομα με ειδικά χαρίσματα», απλώς γιατί δεν τα καταφέρνουν όλοι ανεξαιρέτως να νικήσουν τις ανυπέρβλητες δυσκολίες τους , γι’ αυτό και είναι πραγματικά αξιοθαύμαστοι οι ανάπηροι συνάνθρωποί μας που φανερώνουν προχωρημένες δεξιότητες, πράγμα που ασφαλώς προϋποθέτει πολύ αγώνα και κόπο και επιμονή αμέτρητη.

Υποκλίνομαι, λοιπόν, στη συγγραφέα του βιβλίου, που κάνει πρωταγωνιστή του τον Αγγελή, ένα Ελληνόπουλο που έχασε το χέρι του από την αγριότητα ενός Τούρκου και για λίγα μούρα που έφαγε από τη μουριά του. Αυτό το παιδί, γιος ήρωα αγωνιστή της Επανάστασης, αναδεικνύει δύο σπουδαία προσόντα: ξέρει να γράφει, όταν οι περισσότεροι γύρω του είναι αγράμματοι κι αυτό τον κάνει περιζήτητο στο να γράφει πολύτιμες προκηρύξεις και, το δεύτερο, έχει φτερά στα πόδια του και μεταφέρει μηνύματα καθοριστικής σημασίας για την έκβαση του πολέμου. 

Διαβάζοντας το βιβλίο "Το καλοκαίρι της φωτιάς", θυμήθηκα πως αμέσως μετά το 1990 συμμετείχα σε επιμορφωτική συνάντηση εκπαιδευτικών όπου άκουσα για πρώτη φορά –εγώ τουλάχιστον– για την ανάγκη να διδάσκεται ολόκληρο το λογοτεχνικό έργο στην τάξη, αντί για αποσπάσματά του, πράγμα που γίνεται ακόμη και λιγοστεύει την ευχαρίστηση και τη συγκίνηση που έχει τη δύναμη να προσφέρει η Λογοτεχνία κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας της. Πολύ πρόσφατα, μάλιστα, ένιωσα θετική έκπληξη ακούγοντας τον Υπουργό Παιδείας να αναφέρεται στο συγκεκριμένο θέμα και να μιλά για την πρόθεσή του να καθιερωθεί η διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου στο σχολείο κι ευχήθηκα να μη μείνει μονάχα στα λόγια και στην επιθυμία, αλλά να το κάνει και πράξη, απ’ όπου μόνο οφέλη μπορούν να προκύψουν για όλους!

Κλείνοντας, λοιπόν, το μικρό μου αυτό κείμενο για το βιβλίο το οποίο σας παρουσιάζω σήμερα, θα ήθελα να πω ότι μόνο τυχαίο δεν είναι που σκέφτηκα τη διδασκαλία του ολόκληρου λογοτεχνικού έργου διαβάζοντάς το, αφού το βιβλίο αυτό, κατά τη γνώμη μου, πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να υλοποιήσει τη μεγάλη αυτή ιδέα, αφού, εκτός από όσα περιέγραψα παραπάνω σχετικά με την υπόθεση και την πλοκή του, στο τέλος έχει: έναν χάρτη με τα μέρη όπου εκτυλίσσεται το ιστορικό γεγονός, το χρονολόγιο της περίφημης μάχης στα Δερβενάκια, πληροφορίες για τα ιστορικά πρόσωπα του βιβλίου και παιδαγωγική επέκταση, για τον εκπαιδευτικό που ακόμη και πριν θεσμοθετηθεί από το αρμόδιο Υπουργείο η διδασκαλία του ολόκληρου λογοτεχνικού έργου θα θελήσει να το αξιοποιήσει μες στην τάξη του.

Σε ευχαριστούμε θερμά, Ειρήνη Κατσίπη-Σπυριδάκη, για το έξοχο βιβλίο που χαρίζεις σε όλους μας και που, καθώς η έρευνα έχει δείξει πως καλύτερα κι από το ίδιο το μάθημα της Ιστορίας η Ιστορία μας μένει ανεξίτηλη όταν διδάσκεται μέσ’ από τα κείμενα της Γλώσσας μας(!), μας προσφέρεις έναν χειροπιαστό τρόπο να καταφέρουμε θαύματα που μόνο καλό φέρνουν στα παιδιά μας και στον τόπο μας· θαύματα τόσο αναγκαία και τόσο πολύτιμα για όλους μας...

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις20 Ιουνίου 2024, αρ. φύλλου 1230.