ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ: Συμβολή στο δημόσιο διάλογο για το βιβλίο της ιστορίας της στ' δημοτικού

Το κείμενο που ακολουθεί, είναι μια πρώτη παρουσίαση του υπό έκδοση βιβλίου του κ. Ν. Δασκαλάκη με το ίδιο θέμα. Παραδόθηκε στα γραφεία της ΟΔΟΥ πριν την απόφαση του υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων να αποσύρει το βιβλίο της ιστορίας της στ' δημοτικού.


Εδώ και μερικούς μήνες η κοινωνία μας παρακολουθεί έναν έντονο διάλογο και μια ζωηρή αντιμαχία με θέμα την εκπαίδευση με αφορμή την έκδοση και κυκλοφορία του υπέρτιτλου βιβλίου.
Κάθε βιβλίο που κυκλοφορεί υπόκειται σε κάποια κριτική των ειδικών και των μη ειδικών και γενικά του αναγνωστικού κοινού και φυσικό είναι να έχει τους θιασώτες και τους επικριτές και τούτο, γιατί συγγραφείς, κριτές, αναγνώστες, γενικά κάθε άνθρωπος έχει και τις απόψεις του για κάθε θέμα ανάλογα με τα ιδεολογήματά του, τη γενικότερη συγκρότηση του και τις καταβολές του.
Όπως και αν έχει αυτή η διαδικασία, καταλήγει προς το καλό του βιβλίου, προς τη βελτίωσή του, πολύ περισσότερο για ένα βιβλίο Ιστορίας και προπάντων για ένα σχολικό εγχειρίδιο (από την εισαγωγή).

Στο διάλογο αυτό αποφάσισα να πάρω μέρος και εγώ με τη νομιμοποίηση ότι διακόνησα την εκπαίδευση επί 35 συναπτά έτη και τη μελέτησα και θεωρητικά με διάφορες εργασίες. Ο τρόπος που επέλεξα να συνεισφέρω σ' αυτό το διάλογο απεικονίζεται σ' αυτό το βιβλίο.

Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη εργασία, που επεκτείνεται σε 94 σελίδες. Ο πλατυασμός αυτός, οφείλεται στην πρόθεσή μου να ενημερώσω, να εξοικειώσω με το θέμα εκείνους, που δεν έχουν πρόσβαση στην επιστήμη της Ιστορίας και στη σχολική διαδικασία της διδασκαλίας της. Συνοπτικά και ποιες είναι οι απαιτήσεις ενός σχολικού εγχειριδίου και τι θα μπορούσε να μάθει ο μαθητής και πώς.
Ο αναγνώστης από την πρώτη στιγμή διαπιστώνει προσεγμένη δομή του βιβλίου, ώστε να βοηθάει στην εύκολη κατανόηση. Σ' αυτό διευκολύνει και ο πίνακας περιεχομένων.

Το βιβλίο αποτελείται από τέσσερα μέρη.

-Το Α΄ μέρος, που έχει εισαγωγικό χαρακτήρα, περιλαμβάνει γνωστικά αντικείμενα απαραίτητα για την κατανόηση του θέματος και την παρακολούθηση του διαλόγου. Έτσι πέραν του εισαγωγικού σημειώματος, παρατίθενται: ο Ορισμός της Ιστορίας, Η σημασία της Ιστορίας, Οι ιστορικοί για το αντικείμενο της Ιστορίας, Σκοπός της διδασκαλίας της Ιστορίας, Διάκριση μεταξύ εκπαιδεύσεως και παιδείας, Ποια εκπαίδευση θέλουμε σήμερα (κατά την άποψη των νεωτεριστών), Σκοποί του ισχύοντος εκπαιδευτικού συστήματος, Η Ιστορία στην πράξη, Πώς προέκυψε η διαμάχη για το βιβλίο.

-Στο Β΄ μέρος εκτίθεται: οι απόψεις των υπερασπιστών της νέας φιλοσοφίας της Ιστορίας του σχολικού βιβλίου, Άλλες επισημάνσεις, Πώς νοείται η φιλία μεταξύ των λαών. Η εμφάνιση και η δομή του βιβλίου. Το βιβλίο του δασκάλου, Ο δάσκαλος (στην Α/θμια και ο καθηγητής στην Β/θμια εκπαίδευση).

-Στο Γ΄ μέρος παρουσιάζεται το πρόβλημα της διδασκαλίας της Ιστορίας σε άλλες χώρες (Η.Π.Α., Αγγλία, Ρωσία).

-Το Δ΄ μέρος περιλαμβάνει παρατηρήσεις (κατά θεματικές ενότητες). Το κύριο χαρακτηριστικό του μέρους αυτού, που είναι και το εκτενέστερο, είναι η ανάπτυξη των θεμάτων, από τον σχολιαστή του βιβλίου. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται ενδεικτική δομή του βιβλίου, που θεωρώ ότι είναι πρόσφορο για τους μαθητές και σύμφωνα με τις διατάξεις του 16, παρ. 2 άρθρο του Συντάγματος.

Από το συζητούμενο βιβλίο, σταχυολογούμε επίμαχα σημεία, που αναδείχτηκαν από το δημόσιο διάλογο, που ακυρώνουν το βιβλίο ως μέσο διδασκαλίας της Ιστορίας στην ΣΤ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου.

1. Είναι ανισομερής η πολιτική και η ιστορία του πολιτισμού με εμφανή υπεροχή της δεύτερης
2. Προσβάλλει τη μνήμη και παραχαράσσει την Ιστορία
3. Γίνεται προσπάθεια εξωραϊσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με το να παρουσιάζει ότι οι Έλληνες ζούσαν αρμονικά με τους κατακτητές
4. Θεωρεί τη Γαλλική Επανάσταση ως πρόδρομο της Ελληνικής, ενώ η πρώτη ήταν εσωτερική κοινωνική εξέγερση, ενώ η Ελληνική εθνική απελευθερωτική Επανάσταση
5. Αναφέρεται σε "βυζαντινά εδάφη", χωρίς να διευκρινίζει ότι ήταν ελληνικά
6. Αδικεί τους Φαναριώτες όταν τους θεωρεί συνεργάτες των Τούρκων, άσχετα αν είχαν αξιώματα, τα οποία όμως στήριξαν τον Ελληνισμό
7. Απαξιώνει την προσφορά των προεστών, προκρίτων και κοτζαμπάσηδων
8. Δεν κάνει αναφορά στο θεσμό των γενιτσάρων
9. Αρνείται την ύπαρξη Κρυφού Σχολείου
10. Υποβαθμίζει τη συμβολή των μύθων, θρύλων και παραδόσεων στην Ιστορία
11. Εντελώς επιδερμικά αναφέρονται οι παροικίες
12. Εντελώς ανιστόρητα αναφέρει τους Κλέφτες και Αρματολούς: ως ληστές, άρπαγες ότι έκαναν αυθαιρεσίες και επέβαλλαν δοσίματα
13. Ανιστόρητες βολές κατά της Εκκλησίας, αποδομεί τη θρησκευτική πίστη και συνείδηση και επιδιώκει να ελέγξει αυτή των μαθητών, αποδομεί την εθνική συνείδηση των ταγών της
14. Εξιδανικεύεται ο ιστορικός ρόλος του Κεμάλ Ατατούρκ
15. Δεν αναφέρεται η προσφορά της Μακεδονίας στην Επανάσταση του 1821
16. Σκόπιμες ανακρίβειες για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
17. Ανακρίβειες και για την Εθνική Αντίσταση
18. Παραπλάνηση για την ΕΟΚ (χωρίς να αναφέρει το όνομα του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή)
19. Τελείως απονευρωμένος ο Μακεδονικός Αγώνας.
20. Δεν αναφέρεται στους αγώνες των Σουλιωτών
21. Η Επανάσταση (1821) υποτιμάται με την παράληψη ονομάτων και συγκρούσεων
22. Δεν προβάλλει το ρόλο της Φιλικής Εταιρείας
23. Υποβαθμίζει τη συμβολή των Φιλελλήνων
24. Δεν αναφέρεται στους διωγμούς και τις γενοκτονίες των Ελλήνων και Αρμενίων
25. Θεωρείται ύβρις ο τρόπος, που παρουσιάζεται η μαρτυρική φυγή των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία.

Καταληκτικά παραθέτουμε τη ρήση του Μ. Κούντουρα: "Για να εξαφανίσει κανείς ένα λαό, θα πρέπει να του αφαιρέσει πρώτα τη μνήμη να του καταστρέψει την παιδεία και την Ιστορία του. Μετά τα άλλα είναι εύκολα".

Καταληκτικό συμπέρασμα: Η απόσυρση του βιβλίου.