ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν
-ΝΕΤ 25.5.2015 Ένας υπουργός: ό,τι αλλαγή αν γίνει... Το ορθόν: όποια, οποιαδήποτε αλλαγή γίνει...
-7.6.2015 ΝΕΤ (δημοσιογράφος): Μετά τις 21 οι κάλπες... Πολλοί κάνουν το λάθος. Το β' αριθμητικό είναι η λέξη μία. Λένε λοιπόν: μετά τις ... μία! Το ορθόν: Ή θα πείτε μετά την 21η (ώρα ή ημερομηνία του μηνός) ή μετά τις 9 η ώρα...
-14.6.2015 Ραδιόφωνο Alpha (;): Αυτό συμβαίνει εξαπανέκαθεν(!). Επανέρχομαι στη χρήση της πλαστής αυτής λέξεως (λάθος), προφανώς πλασθείσης παλαιότερα για να ειρωνευθούν κάποιον... καθαρευουσιάνο! Το ορθόν; Αρκεί το ανέκαθεν. Ανέκαθεν αυτός είναι ο Έλληνας!
-13.6.2015 (κείμενο σε καθαρεύουσα): Ο μετρητής υποδιαιρείτο... Στο ρήμα: η κατάληξη ορθή, λάθος στην εσωτερική αύξηση του ρήματος. Το ορθόν: υποδιηρείτο (το η με υπογεγραμμένη). Παράδειγμα εσωτερικής αύξησης: εμβάλλει - ενέβαλλε, διαισθάνεται - διησθάνετο (το η με υπογεγραμμένη), διανύεις - διήνυες (στην καθαρεύουσα, εννοείται).
-13.6.2015 (εκκλησιαστικό): έτεκε τον πρωτότοκον... Ιδιοτροπία... αυτών των συνθέτων: α) πρωτότοκος = ο γεννημένος πρώτος, σχετικό: πρωτότοκος των νεκρών εγένετο (ο Ιησούς): ο ένας, ο μοναδικός που μετέβη στον Άδη και αναστήθηκε. Με τον χρόνο η λέξη πήρε στην εκκλησία και άλλες σημασίες. Πρωτότοκοι (άγιοι) = εξαίρετοι, ενάρετοι. β) ενώ πρωτότοκος = αυτή που γεννάει πρώτη (και μοναδική) φορά, πρωτόγεννη, "πρωτιάρα", πρβλ η Θεοτόκος. Υπάρχει και η δευτερότοκος και η πολυτόκος.
-14.6.2015 (από συναξάριο) Ζεύγος άτεκνο. (εδέοντο του Θεού δοθήναι αυτοίς καρπόν εκ της οσφύος αυτών). Το αναφέρω, επειδή υπάρχει σχήμα λόγου (σχήμα συνεκδοχής). Ο συναξαριστής είπε εκ της οσφύος (από την μέση τους) αντί να γράψει: να τους δοθεί καρπός "εκ της γαστρός της γυναικός...". Εκ της οσφύος: έκφραση... κομψή αντί: εκ γαστρός.
-15.6.2015 (διήγημα) Έμοιαζε σαν το γλωσσοκόμο του Ιούδα. Λέξη εκκλησιαστικών χρόνων. Το γλωσσοκόμο(ν) ήταν σκεύος μικρό από ύφασμα ή χάλκινο. Σ' αυτό φύλασσαν οι αυλητές τις λεπτές γλώσσες των αυλών, εξ ού το α' συνθετικό γλώσσα. Με τον καιρό πήρε τη σημασία του βαλαντίου γαι χρήματα ή και άλλα χρήσιμα αντικείμενα. Το κρεμούσαν από το αλιμό με ένα λουρί. Πιθανολογείται ότι το γλωσσοκόμο (ν) του Ιούδα ήταν ένα μικρό ξύλινο κιβώτιο με "διαμερίσματα", στο οποίο έρριπταν νομίσματα διάφορα ανάλογα με την αξία τους.
-16.6.2015 (από συναξάριο) Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ο Βαπτιστής τρεφόταν με ακρίδες(!) Το ακούμε στις 7 Ιανουαρίου από το Ευαγγέλιο. Οι Ιουδαίοι ήξεραν ότι επιτρέπεται από τον Μωσαϊκό νόμο η βρώση ακρίδων κάποιων ειδών (3-4 ειδών). Απ' αυτές τις ακρίδες έτρωγε και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Διάφοροι αρχαίοι ιστορικοί - θυμούμαι σχετικό χωρίο του Ηροδότου - "Πατήρ της Ιστορίας", αναφέρουν για παλιούς λαούς, που έτρωγαν ακρίδες. (τις αποξήραναν και με ανάμιξη άλλων υλικών παρασκεύαζαν π.χ. πλακούντα, είδος πίτας, κλπ.).
-11.6.2015 τοπικός τύπος: Πέρασε η εποχή των παχέων αγελάδων. Το ορθόν: των παχειών αγελάδων. Ο παχύς, η παχεία, το παχύ. (το αρσενικό και το ουδέτερο κλίνονται κατά την Γ' κλίση της καθαρεύουσας, το θηλυκό η παχεία κατά την Α' κλίση. Άρα, των παχειών, όπως των θαλασσών.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18 Ιουνίου 2015, αρ. φύλλου 793
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.