ΟΔΟΣ: Η τρίτη Άλωση

ΟΔΟΣ 18.6.2015 | 793

Το φαινόμενο της έμμεσης (και όχι μόνο) ανάμειξης υψηλόβαθμων κληρικών και παραγόντων της Εκκλησίας στην πολιτική ζωή της χώρας δεν είναι νέο ή πρόσφατο. Ατυχώς είναι παλιό και συνδέθηκε με σημαντικές στιγμές του δημόσιου βίου.

Η σχέση όλων αυτών με την Καστοριά, εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Όπως και η ανάμειξή της στην πολιτική, τοπική ή ευρύτερη δημοσίως. Εκδηλώνεται, για παράδειγμα, με τις σαφείς πολιτικές αναφορές ή απλές αιχμές από άμβωνος μέσα στους ιερούς ναούς και με παραπολιτικές αναλύσεις –σπανιότερα βέβαια, στο κήρυγμα. Αλλά και σε ευρύτερο πλαίσιο με τηλεοπτικές παρεμβάσεις ή με την συγγραφή βιβλίων και άρθρων. Το ίδιο συμβαίνει προφανώς και παρασκηνιακά με τρόπους που δεν έχουν ακόμη αναλυθεί. Ούτε γνωρίζει ακριβώς ο ελληνικός λαός.

Αφορμή αυτή την φορά είναι το γεγονός ότι ο σ. μητροπολίτης Καστοριάς κ. Σεραφείμ μόλις την περασμένη εβδομάδα, στην διάρκεια θείας λειτουργίας στην εορτή του αγίου Λουκά Συμφεροπόλεως(*). Απευθυνόμενος στους πιστούς που κατέκλυσαν τον ναό, ανέφερε μεταξύ άλλων πως αν ζούσε σήμερα (ο άγιος Λουκάς Συμφεροπόλεως) θα «μας έλεγε με το στόμα του πατρός Γεωργίου Μεταλληνού», ότι υφιστάμεθα την τρίτη άλωση.
Η πρώτη –όπως ανέφερε– από τους Σταυροφόρους (1204 μ.Χ.), η δεύτερη από τους Οθωμανούς (1453 μ.Χ.) και την τρίτη ζούμε σήμερα. Το γεγονός ακόμη αποκτά ακόμη σοβαρότερη σημασία εν όψει των τραγικών στιγμών που ζει η χώρα.

Με δανεική λοιπόν μια ρήση που φέρεται να ανήκει στον καθηγητή πανεπιστημίου και πρωτοπρεσβύτερο κ. Γεώργιο Μεταλληνό, που είναι ευρέως γνωστός για τις ψυχρές προκαταλήψεις του σε βάρος ειδικά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, και για τις σχετικές πλειοδοσίες του σε αντιδυτικά στερεότυπα, που υπερβαίνουν συχνά το αμιγώς θεολογικό πλαίσιο. Και ίσως οφείλονται σε προσωπικούς λόγους. Έτσι ο μητροπολίτης Καστοριάς συνεχίζοντας την αναφορά του στην επικαιρότητα, πρόσθεσε ότι στις δύο πρώτες αλώσεις ηττηθήκαμε, ενώ την τρίτη άλωση την επιδιώξαμε μόνοι μας. «Υποδουλωθήκαμε στον οικονομικό παράγοντα και περιμένουμε τη λύση από ανθρώπους» οι οποίοι «δεν έχουν καμία σχέση με την Εκκλησία και με την πίστη μας».

Έτσι ακόμη και εάν στόχος του επιχειρήματος ήταν η έκκληση για μετάνοια, προέβη σε μια σαφή πολιτική τοποθέτηση. Ιδιαίτερα αιχμηρή μάλιστα καθώς, όποιοι και να εννοούνται ως άνθρωποι χωρίς καμμιά σχέση με την Εκκλησία και την πίστη, δηλαδή είτε οι δυτικοευρωπαίοι (καθολικοί, προτεστάντες, κλπ), είτε πολύ περισσότερο τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης που δηλώνουν ολιγόπιστοι ή και άθεοι -όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας, είναι προφανής η παρέμβαση στην πολιτική ζωή της χώρας και των Ελλήνων.

Και κατέληξε ο σεβασμιότατος τονίζοντας πως, «αν θέλουμε πραγματικά να μεγαλουργήσουμε και αν δεν θέλουμε να εξαφανιστούμε, δεν έχουμε παρά να επιστρέψουμε με μετάνοια στην Εκκλησία μας και στην παράδοσή μας. Αυτά τα δύο θα μας βοηθήσουν να βρούμε τον χαμένο μας εαυτό».

Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για μια περίπτωση πολιτικής ανάλυσης. Μιας ανάλυσης που με ταυτόσημη ορολογία υποστηρίζεται –και όχι μόνο τα τελευταία χρόνια- από κόμματα ή φορείς, συχνά του περιθωρίου ή των άκρων, που περιορίζονται σε υπεραπλουστεύσεις με ιστορικές και μεταφυσικές αναγωγές. Τα ίδια πράγματα, με κάπως διαφορετικά λόγια είπε στην ουσία και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Μέχρι και την πολιτική μεταμέλεια επικαλέστηκε. Όπως και το σύνδρομο του κατατρεγμένου και προδομένου.

Πρόκειται για πολιτική ανάλυση που ξεκινά από τα συμπεράσματα του αξιοπρόσεκτου, αλλά όχι αδιαμφισβήτητου, πατέρα Γεωργίου Μεταλληνού, για να διεγείρει και να προσκαλέσει τους πιστούς στην μετάνοια. Δεχόμενη ως θέσφατη και δεδομένη, την μάλλον ιστορικά αβάσιμη εκδοχή, ότι στις δυο πρώτες αλώσεις ηττηθήκαμε. Δηλαδή ότι μας επιτέθηκαν, ενώ μοιάζει πιο αξιόπιστη η ιστορική άποψη ότι και οι δυο αλώσεις (1204 και 1453), αν δεν επιδιώχθηκαν απόλυτα από τους ίδιους τους βυζαντινούς, αν μη τι άλλο προκλήθηκαν από μεικτά αίτια. Εσωτερικής πολιτικής παθογένειας.

Και ότι υπήρξαν εσωτερικοί προδότες που άνοιγαν κερκόπορτες, προτιμούσαν το τουρκικό φακιόλιο, ή προσκαλούσαν οι ίδιοι τους Λατίνους για να ανατρέψουν τον αντίπαλό τους και να σφετεριστούν αυτοί τον θρόνο και την βυζαντινή εξουσία.

Εννοείται ότι όπως και όλοι οι υπόλοιποι έλληνες πολίτες, έτσι και οι κληρικοί, υψηλόβαθμοι ή όχι, έχουν το αυτονόητο δικαίωμα της άποψης. Επίσης εννοείται ότι άλλες πάλι φορές μοιάζει απολύτως δικαιολογημένο να δανείζονται αφορμές από την επικαιρότητα της καθημερινότητας ή του δημόσιου βίου, προκειμένου να γίνει πιο κατανοητή η διδασκαλία και η αποδοτική η πειθώς του κηρύγματός τους.

ΟΔΟΣ 18.6.2015 | 793

Στην Καστοριά τα τελευταία αρκετά χρόνια, ειδικά δε στα τελευταία χρόνια της κρίσης, η τοπική Εκκλησία, με επικεφαλής τον ίδιο τον σεβ. μητροπολίτη δεν τα κατάφερε και άσχημα. Εξαιρούνται βεβαίως μερικές αποσπασματικές παρεμβάσεις ή ενέργειες με σαφή πολιτική σημασία και σημειολογία που εκδηλώθηκαν μετά 2009-2010.

Με την απαράδεκτη παρενόχληση πολιτικών παραγόντων που επιδίωξαν να παγιδεύσουν την τοπική Μητρόπολη και να την καταστήσουν συνυπεύθυνη της κρίσης. Όπως τότε που πραγματοποιούνταν στο μητροπολιτικό μέγαρο συσκέψεις με πολιτικούς παράγοντες. Κατά τα λοιπά κυριαρχεί η εντύπωση ότι ο «εμφύλιος» που προηγήθηκε στις τάξεις και το εσωτερικό της τοπικής Επισκοπής με αιχμή την μετωπική σύγκρουση Ι.Μ. Αγίων Αναργύρων και Ι. Μητροπόλεως που οδήγησε στα πρόθυρα του σχίσματος, απέτρεψε τον ευθύ πολιτικό λόγο και διαφύλαξε από κακοτοπιές.

Ωστόσο, τα όσα αναφέρθηκαν στην Καστοριά για την υποτιθέμενη τρίτη άλωση, είναι πολύ σοβαρά, πολύ πολιτικά και πολύ ανησυχητικά, καθώς διαμορφώνουν πολιτικό λόγο και σκεπτικό.

• Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι νέοι επίδοξοι Πορθητές και κατακτητές, που ήδη πολιορκούν τον θυματοποιημένο ελληνικό λαό, αν δεν είναι οι σύμμαχοι και οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση; 
• Και αν αυτούς εννοεί, για ποιο λόγο δεν το αναφέρει ρητά;
• Από πότε οι εταίροι και σύμμαχοί μας, οι αρωγοί και οι οικονομικοί χορηγοί της νεοελληνικής ψευδαίσθησης, αλλά και της τωρινής ελπίδας, έγιναν Πορθητές, και πώς κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα ο πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός; 
• Ποιους ανέλυσε και ποιους ρώτησε; 
• Προέβη σε πολιτική έρευνα μελετώντας ιστορικά και οικονομικά στοιχεία πρόσφατα και του παρελθόντος, ή οχυρώθηκε πίσω από γνωστές ρηχές προκαταλήψεις και τις μεσαιωνικές εξισώσεις περί αντιχρίστων, δικεράτων τρικεράτων και πολυκεράτων;

Χρειάστηκαν τόσες δεκαετίες (ίσως) σπουδών του σε δυτικές χριστιανικές πρωτεύουσες, για να καταλήξει στα συμπεράσματά του, που παραδόξως δεν διαφέρουν από τα συμπεράσματα όσων «τεκμηριωμένα» υποστηρίζουν ότι μας ψεκάζουν και μας επιβουλεύονται;

• Περιλαμβάνουν στους Πορθητές και όσους χρηματοδότησαν μέσω ΕΣΠΑ και άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, με εκατομμύρια εκατομμυρίων ευρώ, δράσεις και ανάγκες της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας; Ή μήπως αυτοί εξαιρούνται; 
• Τα βγάζουν τα κέρατα οι δυτικοί χριστιανοί όταν στέλνουν το σκήνωμα της αγίας Βαρβάρας, ή όχι;
• Περιλαμβάνονται στους Πορθητές της 3ης Άλωσης και όσα κορόϊδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί δεκαετίες επιδοτούσαν καλαμπόκια, γεωργικές και κτηνοτροφικές αποζημιώσεις και εγκαταστάσεις, βιομηχανίες, τουριστικά θέρετρα, ενοικιαζόμενα και ξενοδοχεία, έργα μαϊμού, δρόμους, θέατρα, μισθούς και συντάξεις βιτρίνας και πραγματικά; Τα κορόϊδα που ενίσχυαν ιδιωτικά συμφέροντα αφού προηγουμένως λάδωναν μερικές δεκάδες υπηρεσιακούς, ή και πολιτικούς παράγοντες;
• Εάν οι σύμμαχοι, δανειστές και εταίροι μας, τα χάριζαν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, το άκυρο και επονείδιστο χρέος, θα ήταν και πάλι Πορθητές οι Σταυροφόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή τότε θα ήταν ευεργέτες και όλα καλά; 

Και εντάξει, να γυρίσουμε στην μετάνοια και στις παραδόσεις μας. Αλλά ποιες είναι ακριβώς οι παραδόσεις μας; Η πολιτική (και όχι μόνο αυτή) διαφθορά, ανήκει σε αυτές; Ο χρηματισμός και η δωροδοκία; Η κατασπατάληση του ευρωπαϊκού χρήματος και η λεηλασία του κεκτημένου; Το πελατειακό κράτος και τα οθωμανικά κατάλοιπα; Η ανεργία στον ιδιωτικό τομέα και ένα Δημόσιο με δεκάδες χιλιάδες αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες νεότατους συνταξιούχους;

Γι’ αυτό, την επόμενη φορά που θα θεωρηθεί ότι, μια φαινομενικά αθώα και ιστορικά εμπεδωμένη προκατάληψη οποιουδήποτε, αρκεί για να είναι κατανοητή και αρεστή η πολιτική ανάλυση σε προδιαγεγραμμένους ρόλους καλού-κακού, αθώου-θύματος, ενόχου-αθώου, ίσως θα είναι φρονιμότερο να αποφεύγονται οι υπεραπλουστεύσεις, που ως συνήθως βασίζονται στον μύθο, ή ακόμη χειρότερα, μερικές φορές και σε ένα ψεύδος.

Μπορεί άλλωστε να αποφασίσει κάποιος την μετάνοιά του και μόνος του, χωρίς  την βοήθεια των δανειστών, των τοκογλύφων και των πορθητών της 3ης Αλώσεως. Οι Έλληνες δεν χρειάζονται βοήθεια σε τέτοιες περιπτώσεις. Μπορούν να αυτοκαταστρέφονται χωρίς δεκανίκια, και να μετανοούν στην συνέχεια.

 *  *  *

Καθώς η Εκκλησία θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται απ’ όλους σαν κάτι κατ’ εξοχήν πνευματικό και ενωτικό και όχι σαν πόλος πολιτικής εξουσίας, επιρροής ή σαν κρατικός βραχίονας, είναι φυσιολογικό η ανάμειξη να προκαλεί συχνά πικρία και απογοήτευση. Βεβαίως η Δημοκρατία είναι πολίτευμα που προϋποθέτει ελευθερία και δικαίωμα συμμετοχής για όλους. Δεν περιλαμβάνει όμως το δικαίωμα χειραγώγησης των μαζών, για κανένα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πολιτική.

Είναι εντυπωσιακό, αλλά εν έτει 2015 και αφού προηγουμένως έχει σχεδόν καταρρεύσει ολόκληρο το κοινωνικό και οικονομικό στερέωμα της μεταπολιτευτικής περιόδου, και μαζί του το πολιτικό σύστημα, στην Ελλάδα δεν έχει ανοίξει ακόμη ούτε καν η συζήτηση για την καταγραφή της επιρροής της Εκκλησίας στην πολιτική ζωή και την κατάληξή της.

Ή για τις συνέπειές της επιρροής αυτής. Τις αρνητικές και τις θετικές αν υπάρχουν. Πλην όμως, όλοι γνωρίζουν ότι η επιρροή λειτουργεί σε ζώνες και διαύλους συγκοινωνούντων δοχείων.

(*) Η Συμφερούπολη είναι πρωτεύουσα της Κριμαίας, στην νότιο Ουκρανία. Ο άγιος αρχιεπίσκοπος Λουκάς ο ιατρός, κατά κόσμον Βαλεντίν Βοινο-Γιασενετσκι, γεννήθηκε το 1877 στο Κέρτς της χερσονήσου Κριμαίας. Το 1920 εξελέγη καθηγητής της ανατομίας και χειρουργικής στο πανεπιστήμιο της Τασκένδης. Παντρεύτηκε τη νοσοκόμα Άννα Βασιλίγιεβνα με την οποία απέκτησαν 4 παιδιά. Το 1921 ο Βαλεντίν Βόινο-Γιασενέτσκι χειροτονήθηκε ιερέας και αργότερα (1923) Επίσκοπος Τασκένδης του Ουζμπεκιστάν. Πέθανε στις 11 Ιουνίου του 1961. Τον Νοέμβριο του 1995 ανακηρύχτηκε άγιος με απόφαση της Ουκρανικής Εκκλησίας. Και έναν χρόνο αργότερα, τον ανακήρυξε άγιο και το Πατριαρχείο της Ρωσίας.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18 Ιουνίου 2015, αρ. φύλλου 793

Φωτογραφία: Στράτος Καλαφάτης, Μαθητής Αθωνιάδας Σχολής Αγίου Όρους.

Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:

• ΟΔΟΣ: Φακιόλιο
• ΟΔΟΣ: Οι τοπικοί πολιτικοί και οι άλλοι | Η τοπική πολιτική και η άλλη
• "Καρφιά" Καστορίας Σεραφείμ κατά Τσίπρα: Δηλώνουν άθεοι και θέλουν να μας κυβερνήσουν
• ΟΔΟΣ: Ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους ΙΙ
• Λόγος & Αντίλογος: Ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους I
• ΟΔΟΣ: Τα του Καίσαρος
• ΟΔΟΣ: Το «Τάμα»
• ΟΔΟΣ: «Αλλαγή νοοτροπίας»
• ΟΔΟΣ: υπερσυντηρητικά πρότυπα | 11/9
• ΟΔΟΣ: Το ανάθεμα
• Σχόλιο του κ. Ευάγγελου Διαμαντόπουλου
• ΑΝΔΡΕΑ ΒΙΤΟΥΛΑ: corpus Christi ἢ ἄλλως corpus narcissi
• ΟΔΟΣ: οικογενειακά αμπελοχώραφα
• Εικόνα του αββά Ιουστίνου Πόποβιτς (1894-1979) στην Ι. Μονή Μαυρωτίσσης
• ΑΝΔΡΕΑ Γ. ΒΙΤΟΥΛΑ: Θρησκευτική αποχαύνωση και εκκλησιαστική αφύπνιση
• ΟΔΟΣ: deal
• Λόγος & Αντίλογος (Α.Λ. Περί δημοψηφίσματος) 
• Λόγος & Αντίλογος (Ένθερμος Αναγνώστης: Δημοψήφισμα)
• ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Εμείς και οι άλλοι
• ΟΔΟΣ: Σκιά του εαυτού της
• ΟΔΟΣ: Σε μια προσανατολισμένη [διασωθείσα] Ελλάδα
• ΜΠΕΣΣΗ ΜΙΧΑΗΛ: Singularity: Μοναδικότητα/Ανωμαλία;
• ΟΔΟΣ: Η επόμενη ημέρα
• Η "παθολογία" του (εμφυλίου) πολέμου
• ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΣΕΜΑΝΗ: Προοδευτικό πρόσημο!
• ΟΔΟΣ: Το πολιτικό μεθαύριο της χώρας
• ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Ζώντας στη χώρα των θορύβων και της βαβούρας…
• ΟΔΟΣ: Στα ζάρια
• ΟΔΟΣ: Σε μια προσανατολισμένη [διασωθείσα] Ελλάδα
• ΟΔΟΣ: Προς Δυσμάς
• Στιγμιότυπο προεκλογικής συγκέντρωσης στην FYRoM
• Αββάς Ι. Πόποβιτς
• ΟΔΟΣ: Μια ανίερη συμμαχία
• ΟΔΟΣ: Το γαρ πολύ
• ΟΔΟΣ: "Πάντα ελεύθεροι" [;]
• ΟΔΟΣ: Τι γνωρίζει, τι πράττει και τι συμβαίνει;
• ΟΔΟΣ: Χρυσοδάκτυλοι
• ΟΔΟΣ: Κοκορέτσια