Άγιος Μηνάς και το Ελ Αλαμέιν…

Επιμέλεια Σ. Ευθυμιάδου-Παπασταύρου

«Ένα από τα θαύματα που έκανε ο Άγιος Μηνάς πρόσφατα και ωφέλησε, όχι μόνο όλους τους Έλληνες, αλλά κι όλους αυτούς που βρισκόταν τότε στο πλευρό της Πατρίδας μας, ήταν στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο (1939-1945). Την εποχή εκείνη η Ελλάδα δέχτηκε την επίθεση των ασυγκρίτως μεγαλύτερων δυνάμεων του άξονα, πολέμησε όμως με ακαταμάχητη δύναμη, νικώντας τους Ιταλούς, μέχρι που της επιτέθηκαν οι Γερμανικές στρατιές του Χίτλερ, εξοπλισμένες ασυγκρίτως καλύτερα. Είναι, άλλωστε, γνωστά τα μαρτύρια των Ελλήνων στην περίοδο της Κατοχής. Τότε λίγος στρατός ελληνικός, ξεφεύγοντας από την αιχμαλωσία, κατάφερε να φτάσει στην Αίγυπτο, την πατρίδα του Αγίου Μηνά, κι εκεί έγινε ο πυρήνας του Ελληνικού Στρατού, ο οποίος ξαναδημιουργήθηκε και συνέχισε τον αγώνα του για την απελευθέρωση της σκλαβωμένης Πατρίδας.

Γνωρίζουμε όλοι πως τη δύσκολη εκείνη περίοδο οι στρατιές του Χίτλερ, με αρχηγό τον περιβόητο Χίτλερ, είχαν κατακτήσει σχεδόν ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική και βάδιζαν εναντίον της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου. Τότε έγινε (1942) η περίφημη μάχη του Ελ Αλαμέιν, στην διάρκεια της οποίας οι συμμαχικές δυνάμεις -ανάμεσά τους κι οι λίγοι ελεύθεροι Έλληνες- κατάφεραν να σταματήσουν την πορεία του Ρόμελ -«αλεπού της ερήμου» τον έλεγαν- και, νικώντας τις δυνάμεις του, τους έτρεψαν σε φυγή, καταδιώκοντάς τους ώσπου να τους πιάσουν όλους αιχμαλώτους. Όπως είναι γνωστό, μάλιστα, καθώς συνεχίστηκε από τότε ο αγώνας εναντίον των ως τότε ανίκητων εχθρών, νικήθηκαν αυτοί και μέσα σε δύο χρόνια απελευθερώθηκαν η Ελλάδα και όλες εκείνες οι χώρες που είχαν κατακτηθεί από τις δυνάμεις του Άξονα. 

Το μεγάλο αυτό θαύμα το έκανε ο Άγιος Μηνάς, αφού το όνομα «Ελ Αλαμέιν» είναι αραβική παραφθορά του ονόματος του Αγίου Μηνά. Το Ελ Αλαμέιν πήρε το όνομα του Αγίου, επειδή εκεί, στο μέρος αυτό, υπάρχει ναός του Αγίου Μηνά και λένε πως εκεί ήταν και ο τάφος του Αγίου. Στον ναό αυτό του Αγίου Μηνά πήγαιναν για πολλούς αιώνες προσκυνητές απ’ όλες της χώρες που βρίσκονται γύρω από τη Μεσόγειο θάλασσα και πάμπολλα θαύματα γίνονταν με τη Χάρη του Αγίου. Σώζονται δε μέχρι σήμερα στα ερείπια του αρχαίου αυτού ναού πολλές παραστάσεις των διαφόρων θαυμάτων του Αγίου∙ μία μάλιστα από τις παραστάσεις αυτές εικονίζει τον Άγιο Μηνά να οδηγεί τις καμήλες ενός καραβανιού που αυτός έσωσε από βέβαιο κίνδυνο. 

Όταν, λοιπόν, οι στρατιές του Ρόμελ βάδιζαν εναντίον της Αλεξάνδρειας, έφτασαν και στο Ελ Αλαμέιν, όπου στρατοπέδευσαν τη νύχτα εκείνη και το πρωί ετοιμάζονταν να επιτεθούν κατά της πόλης. Ο κόσμος ολόκληρος και περισσότερο εμείς οι σκλαβωμένοι Έλληνες με αγωνία περιμέναμε να πέσει η Αλεξάνδρεια και μαζί της θα χάναμε και τις τελευταίες ελπίδες να απελευθερωθούμε, καθώς και τους τελευταίους ελεύθερους Έλληνες στρατιώτες. Όμως, ο Άγιος Μηνάς δεν άφησε να γίνει η ολοκληρωτική αυτή καταστροφή, συμπόνεσε τους αγωνιστές του δίκιου και της ελευθερίας και τα μεσάνυχτα, τη στιγμή που θ’ άρχιζε η μάχη, βλέπουν κάποιοι τον Άγιο Μηνά να βγαίνει από τα ερείπια του ναού του και να οδηγεί καμήλες, όπως ακριβώς εικονίζεται στην εικόνα που περιγράψαμε παραπάνω, και να μπαίνει στο στρατόπεδο των εχθρών μαζί με τις καμήλες. Είναι αδύνατον να περιγράψει κανείς τον πανικό που ένιωσαν από εκείνη την ώρα οι ως τότε πανίσχυροι κι ανίκητοι εχθροί και είναι απερίγραπτη η τεράστια καταστροφή που έπαθαν. Αρκεί μόνο να πούμε ότι από κείνη την ώρα σήμανε το τέλος της παντοδυναμίας τους και σε λίγο καιρό νικήθηκαν εντελώς κι απελευθερώθηκε έτσι κι η δική μας Πατρίδα. Εκτιμώντας το θαύμα αυτό κι οι ετερόδοξοι σύμμαχοί μας, πρόσφεραν στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας τον τόπο εκείνο για να ξαναχτιστεί ο Ναός του Αγίου και να ιδρυθεί εκεί και μοναστήρι στο όνομά του, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Άγιο και να θυμούνται όλοι το μεγάλο θαύμα που έκανε ο Άγιος Μηνάς, ο θαυματουργός Μεγαλομάρτυρας».

Από τον Μεγάλο Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, έκδ. 3η, Αθήναι 1971. 

Οι Έλληνες στο Ελ Αλαμέιν

Η 1η Ελληνική Ταξιαρχία είχε φτάσει πριν λίγες μέρες στη Δυτική έρημο της Αιγύπτου και είχε εγκατασταθή σ’ ένα τομέα του συμμαχικού μετώπου. Ο στρατηγός Μοντγκόμερυ, ο διοικητής της 8ης Στρατιάς, στην οποία ανήκε κι ο Ελληνικός στρατός της Μέσης Ανατολής, προετοιμαζόταν για τη μεγάλη επίθεση. Κι έκρινε, πως δεν έπρεπε να λείψουν οι Έλληνες από την αποφασιστική μάχη, που θα χάριζε μια από τις πιο ένδοξες νίκες στους στρατούς της ελευθερίας. Τα προχωρημένα τμήματα της Ταξιαρχίας είχαν αρχίσει πια την προπαρασκευαστική πολεμική τους δράση: δηλ. αναγνώριση του εδάφους, των θέσεων του εχθρού, επισήμανση των πολυβολείων, πυροβολείων και άλλων επίκαιρων σημείων, που ήταν απαραίτητο να είναι γνωστά και στις πιο ασήμαντες λεπτομέρειες.

Τη νύχτα ολιγομελείς περίπολοι γλυστρούσαν βαθιά μέσα στις εχθρικές γραμμές, για να συγκεντρώσουν και να φέρουν μαζί τους πολύτιμες στρατιωτικές πληροφορίες. Καμιά φορά τους έπαιρναν μυρωδιά οι σκοποί των εχθρών. Και τότε άρχιζε για ώρες το τουφεκίδι.

Εκείνο το πρωί ο υπασπιστής έτρεξε χαρούμενος στη σκηνή του διοικητή του ελληνικού τομέα.

-Κύριε Διοικητά, μόλις μας έφεραν αιχμαλώτους, μια ολόκληρη ιταλική περίπολο, είπε χαιρετώντας στρατιωτικά.

-Καλώς όρισαν, συμπλήρωσε γελαστός αλλά ήρεμος ο διοικητής. Το περίμενα. Να έρθη πρώτα ο αξιωματικός περιπολάρχης, που τους συνέλαβε.

 Σε λίγο ένας νέος ηλιοκαμένος ανθυπολοχαγός στεκόταν σε στάση προσοχής μπροστά στο διοικητή.

-Τα συγχαρητήριά μου, κύριε ανθυπολοχαγέ, του είπε˙ και του έσφιξε θερμά το χέρι.

Ο διοικητής διέταξε κι έφεραν εμπρός του τους δέκα αιχμαλώτους, εφτά στρατιώτες, δύο αξιωματικούς κι ένα αξιωματικό. Το χρώμα τους ήταν σαν του νεκρού. Εκοιτούσαν γύρω τους τρομαγμένοι, λες και φοβόνταν, πως κάποιος θα πεταγόταν να τους πετσοκόψη. Ήρθε σε λίγο, καλεσμένος από το διοικητή, κι ένας Δωδεκανήσιος εθελοντής λοχίας, που ήξερε τα ιταλικά. Πριν αρχίση η ανάκριση, τους έκαναν την απροσδόκητη ερώτηση:

-Ποιος από σας θέλει να γυρίση στο διοικητή σας;

 Όλοι κοιτάχθηκαν αναμεταξύ τους κάπως παράδοξα. «Κάποια μηχανή μας στήνουν», θα σκέφτηκαν, χωρίς ν’ απαντήση κανείς. Ο διερμηνέας διατάχτηκε να επαναλάβη και δεύτερη και τρίτη φορά την ερώτηση, χωρίς και πάλι να πάρη απάντηση από κανέναν.

-Δεν πειράζει, είπε γελαστός ο διοικητής. Διαλέγω εγώ ένα. Έλα εδώ εσύ, διέταξε τον πιο αδύνατο, ο οποίος εφαινόταν κι ο πιο ηλικιωμένος.

Ο δυστυχισμένος έπεσε μπρούμυτα τρέμοντας και με δάκρυα στα μάτια μόλις εσυλλάβιζε μερικές λέξεις: «Μπέλλα Γκρέτσια…» (ωραία Ελλάδα).

Ο διοικητής έσπευσε να του δώση θάρρος. Δεν είχε να φοβάται τίποτε. Ένα γράμμα θα πήγαινε στον Ιταλό διοικητή του και θα κέρδιζε την ελευθερία του. Κι αμέσως εκάθισε σ’ ένα κιβώτιο εκστρατείας μπροστά σ’ ένα κακοφτιαγμένο τραπεζάκι κι έγραψε αυτό το σύντομο σημείωμα:

Προς τον Ιταλό διοικητή.

Με ένα στρατιώτη σου αιχμάλωτο σου στέλνω την ειδοποίηση, πως απέναντί σου έχεις Ελληνικό στρατό, αποφασισμένο να πολεμήση, όπως πολέμησε στα βορειοηπειρωτικά βουνά και ακόμη καλύτερα. Με τη βοήθεια του Θεού ελπίζει να σας πληρώσωμε με το παραπάνω για όσα υποφέρει εξ αιτίας σας ο δουλωμένος λαός μας. Περιμένετέ μας να μετρηθούμε.

Ο Έλλην διοικητής.

Έπειτα από μερικές μέρες άρχισε η μεγάλη μάχη. Η απέραντη έρημος άκουσε για πρώτη φορά την ελληνική πολεμική κραυγή «Αέρα! Αέρα!» και ξαφνιάστηκε. Οι Ιταλοί όμως, που την είχαν ξανακούσει, δεν μπόρεσαν να κρατηθούν. Και το εχθρικό μέτωπο έσπασε στον Ελληνικό τομέα.

 Γεώργιος Καλαματιανός

Από το βιβλίο: Αναγνωστικόν της Ε’ τάξεως του δημοτικού σχολείου. Ν. Κοντοπούλου – Δ. Κοντογιάννη, Γ. Καλαματιανού Θ. Γιαννοπούλου. Αθήναι 1952, ΟΕΔΒ.

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια χειρογράφου της ύστερης περιόδου της δυναστείας Ιχσιντίν (935 – 969) ή της πρώϊμης περιόδου του χαλιφάτου των Φατιμιδών (969 – 1171), από την Εντφού (Απολλινόπολις η μεγάλη) της Αιγύπτου, που απεικονίζει μία εύθυμη σκηνή με τον Άγιο Μηνά (που έζησε στην Αίγυπτο) και έναν βαρκάρη. Το χειρόγραφο περιέχει δύο ευδιάκριτα ξεχωριστά κείμενα: το πρώτο αναφέρεται σε ένα θαύμα του Αγίου Μηνά που σχετίζεται με την παράσταση με τον βαρκάρη, ενώ το δεύτερο σε νουβική διάλεκτο αφορά ορισμένους κανόνες της Συνόδου της Νικαίας. Ανακαλύφθηκε από νομάδες Άραβες το 1904 ή το 1905, σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Περισσότερα "εδώ".

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Νοεμβρίου 2024, αρ. φύλλου 1247.