Αείμνηστος ο Β. Παπαγεωργίου όχι μόνο χάριν του λόγου, αλλά κυριολεκτικά, αφού το κείμενο παρουσιάζει μια πραγματική μορφή, αλλά και μια φιλία σπάνιας μορφής, όπου, ο π. Γ. Χρηστίδης, ανώτερος ιεραρχικά, δε διστάζει καθόλου να γνωρίσει σε όλους- και σ’ εμάς τους μεταγενέστερους- όχι μόνο τη βαθύτατη φιλία των δυο τους, αλλά και το γεγονός ότι ο ίδιος κέρδισε πολλά ακούγοντάς τον και συζητώντας μαζί του∙ γι’αυτό και τον αποκαλεί «Μέντορά» του και καμαρώνει γι’ αυτόν.
Γνωρίζονται οι δυο τους στα τέλη του «αλησμόνητου ιδιαιτέρως για μας τους Μακεδόνες» 1912 στα Γιαννιτσά, όπου βρέθηκαν ο ιερωμένος –και προϊστάμενος της εκπαίδευσης-, εκεί, για να ενισχύσει τους ταλαιπωρημένους από τον πόλεμο κατοίκους, ο άλλος για να υπηρετήσει εκεί , καθώς απομακρύνθηκε από τον προϊστάμενο της Φλώρινας, όπου υπηρετούσε, γιατί δε συμφώνησε με τις απόψεις του και γι’ αυτό αναγκάστηκε να χωριστεί από την αγαπητή του οικογένεια. Παρά το μεγάλο του παράπονο, ο Β.Παπαγεωργίου δηλώνει στο νέο του προϊστάμενο πως θα συνεργαστεί μαζί του για « το συμφέρον της ελευθέρας πλέον Πατρίδος».
Στη συνέχεια, ο συγγραφέας παρουσιάζει τις ιδέες και τη συμπεριφορά του εκλιπόντος πια φίλου του και ταυτόχρονα και αξεχώριστα περιγράφει και το τι σημαίνει για τον ίδιο να είναι κανείς καλός δάσκαλος. Τα πετυχαίνει και τα δυο ταυτόχρονα, πολύ απλά γιατί ο φίλος του αποτελεί γι’ αυτόν το πρότυπο του καλού δασκάλου. Και τον ενσαρκώνει περίφημα. Ας παρακολουθήσουμε με προσοχή τα γραφόμενά του και ας βγάλει ο καθένας μας τα συμπεράσματά του:
-Ο καλός δάσκαλος μπορεί να επιβληθεί σε όλους και προπαντός στους μαθητές του.
-Ο καλός δάσκαλος (αυτό το είδαμε, εφαρμοσμένο, πιο πάνω) ξεχνάει τις όποιες δυσκολίες αλλά και τις όποιες αδικίες του συμβαίνουν και αφοσιώνεται με όλο το νου, όλη την καρδιά και όλες τις δυνάμεις του στο καθήκον της μόρφωσης των μαθητών του.
-Αγαπάει την Πατρίδα του και τους συμπατριώτες του τόσο όσο ο Β.Παπαγεωργίου, που έδειξε αξιοθαύμαστη ψυχραιμία και αφοβία κατά την εισβολή στη Φλώρινα των Γερμανοβουλγάρων το 1916 και δεν απομακρύνθηκε από τη θέση του, αν και διέτρεχε βέβαιο κίνδυνο ως Μακεδονομάχος. Και δεν την εγκατέλειψε παρά την αυστηρή διαταγή του Γαλλικού Επιτελείου για γενική εκκένωση της πόλης, η οποία επί 17 ημέρες υπέστη μεγάλη λεηλασία.
- Διακρίνεται ως κοινωνικός παράγων και αφήνει ανεξίτηλα ίχνη της διαβάσεώς του με τις κοινωνικές αρετές που τον χαρακτηρίζουν. Το όνομά του, η αξία του και γενικά η θαυμάσια προσωπικότητά του μένουν ως ίνδαλμα στη μνήμη όλων όσοι είχαν το σπάνιο ευτύχημα να τον γνωρίσουν και, αναπόφευκτα, τον θαυμάζουν, τον αγαπούν και τον εκτιμούν.
-Και οι δυο τους- άρα ο καλός δάσκαλος- θεωρούσαν τη μόρφωση ως απόκτηση γνώσεων από πολλές επιστήμες, προσπαθούσαν να διευρύνουν τον κύκλο των ιδεών των μαθητών τους προς όλες τις διευθύνσεις, και πίστευαν στην αναγκαιότητα της απόκτησης δεξιοτήτων και την κατανόηση και συναίσθηση ηθικών και αισθητικών αξιών, δηλ. της διάπλασης του χαρακτήρα μέσω της βούλησης για το αγαθό και της ανάπτυξης της εθνικής συνείδησης των νέων με βάση τις ιδεολογικές κατευθύνσεις του Ελληνικού πολιτισμού, δηλ. του ωραίου, του αγαθού, του αληθούς, του λόγου, του μέτρου, της αρμονίας, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη δημιουργού προσωπικότητας και του χριστιανικού πολιτισμού, δηλ. της θερμής πίστης στο Θεό και της αγάπης στο Θεό και τον πλησίον, η οποία πρέπει εν ανάγκη να φτάνει μέχρι τη θυσία.
-Ο δάσκαλος διδάσκει με όλα του. Ακόμα και με την έκφραση, την προφορά, τη γλυκιά φωνή, τις κανονικές κινήσεις, το ελκυστικό ύφος, την ψυχραιμία, την αντοχή, την πνευματική ευκινησία και ετοιμότητα, την προσαρμογή στην παιδική ψυχή και άλλες αρετές, κυρίως όμως τη διαίσθηση να επιβάλλει στους άλλους την ψυχική επίδραση της προσωπικότητάς του, να κερδίζει την εμπιστοσύνη τους, να τους κατακτά με το μεγάλο δώρο της αγάπης και να θυσιάζεται για τους μαθητές του, τους οποίους οφείλει ν’ αγαπά, ν’ αγαπά ό,τι εκτιμά και να εκτιμά ό,τι γνωρίζει καλά.
-Στη δουλειά του είναι απαραίτητο να εφαρμόζει τον παιδαγωγικό έρωτα του Πλάτωνος και την παιδαγωγική αγάπη του Πεσταλότσι. Γιατί μόνο η αγάπη έχει να προσφέρει στον άλλον ∙ μόνο αυτή δημιουργεί και παρουσιάζει τον παιδαγωγό ιδιαίτερο τύπο. Και όσοι έχουν την αγάπη αυτή είναι ικανοί να βρίσκουν και να αφομοιώνουν τις γνώσεις που είναι απαραίτητες στο αντικείμενο της αγάπης τους, το μαθητή. Είναι το μυστικό κλειδί που ανοίγει την πόρτα της καρδιάς και κάνει θαύματα όπου το χέρι της βάλει, όπως λέει ο Κ. Παλαμάς. Ακόμα, ο καλός δάσκαλος κατανοεί το μαθητή του. Έτσι οι μαθητές αγαπούν το δάσκαλό τους και μαθαίνουν από εκείνον τον οποίο αγαπούν. Κι εκείνος, με τη γνώση του λαού και τη μόρφωσή του, γίνεται ο φορέας της θέλησης και της δύναμης του λαού του και έχει μέσα στην ψυχή του το λαό του, τον οποίο εκπροσωπεί πάντοτε.
-Έχει συνείδηση της ευθύνης και του καθήκοντος, καθώς και του τι μπορεί να κατορθώσει αποτελεσματικά. Διατηρεί δε με την αγάπη τη δροσιά, τη χαρά των μαθητών, τη ζωντάνια του πνεύματός τους και διαθέτει τον εαυτό του πρόθυμο σ’ αυτούς, για να πλαταίνει η παιδική ψυχή και να ανοίγονται νέοι ορίζοντες.
-Το παν είναι η προσωπικότητα του δασκάλου και όχι μόνο η μέθοδος, γιατί η προσωπικότητα έχει κυρίως τις ρίζες στην καρδιά, το συναίσθημα και όχι μόνο στη διάνοια. Δεν είναι οι γνώσεις μόνο, αλλά κυρίως ο ενθουσιασμός για το αληθές, το ωραίο, το αγαθό. Γιατί η γνώση δε σημαίνει και μόρφωση, αφού υπάρχουν πολλοί που έχουν πολλές γνώσεις, χωρίς να είναι και μορφωμένοι.
-Δίνει μεγάλη φαντασία στη φαντασία, ζητά τη μόρφωση της φαντασίας, την καλλιτεχνική μόρφωση, γιατί ο δημιουργικός σπόρος βρίσκεται περισσότερο στη φαντασία παρά στη νόηση.
-Ο δάσκαλος οφείλει να είναι ελεύθερος από τα δεσμά της μεθοδολογίας και του προγράμματος και τα σχολεία πρέπει να είναι οργανωμένα ως σφαίρα πραγματικής ζωής. Γι’ αυτό και έχουν ιδιαίτερη αξία τα παιχνίδια, οι εκδρομές και οι γιορτές για την άρτια αγωγή.
-Χρειάζεται πάνω απ’ όλα να φυτεύει και να αναπτύσσει στις ψυχές των μαθητών του ιδανικά, γιατί χωρίς αυτά ο άνθρωπος παύει να ζει, είναι ζωντανός νεκρός. Μέσα στο σχολείο πρέπει κάθε μαθητής, εκτός απ’ όλα τ’ άλλα, να μάθει να εκτιμά την αξία της εθνικής ελευθερίας, να γίνει εθνικός τύπος που αισθάνεται βαθιά τους δεσμούς του με το λαό του με όλες τις περιπέτειές του και να γνωρίζει ότι η πρόοδος της Πατρίδας του είναι δυνατή μόνο όταν ευδαιμονεί το σύνολο.
-Τέλος, ο καλός δάσκαλος αποκτά ανεξάντλητες δυνάμεις από την πίστη του πως αγωνίζεται για υπόθεση ιερή και εθνική και κατορθώνει να παρουσιάσει μαθητές που μπορούν να συνδυάζουν τη θετικότητα με τη δημιουργική φαντασία, την πραγματικότητα με τα ευγενή όνειρα ∙ μαθητές που αναζητούν με επιμονή την αλήθεια, καλλιεργούν την περιέργεια, επιζητούν το έξοχο, διέπονται από το πνεύμα της συνεργασίας, σέβονται τις γνώμες και την αξία των άλλων χωρίς με αυτό να αλλάζουν τις πεποιθήσεις τους, τηρούν πιστά τα καθήκοντα και τις πεποιθήσεις τους και γίνονται γενικά δημιουργοί.
Αυτά γράφει το 1958 στο περιοδικό «Αριστοτέλης» της Φλώρινας ο σπουδαίος Καστοριανός (από το Μαυροχώρι) λόγιος π. Γ. Χρηστίδης σχετικά με την Παιδεία. Χρειάστηκε να κάνω δραστική περικοπή του κειμένου χάριν συντομίας, αλλά μετέφερα τα γραφόμενά του, προσαρμόζοντας τη γλώσσα του μόνο όπου δεν άλλαζε το νόημα και η ομορφιά των λέξεων που χρησιμοποίησε ο ίδιος. Θα ήθελα να κάνω πολλές υπογραμμίσεις –το απέφυγα, όμως-, καθώς θαμπώθηκα από τη φρεσκάδα των ιδεών του και από τη διαπίστωση πως πριν από 50 χρόνια κάποιοι δάσκαλοι είχαν στο νου τους πράγματα που εμείς οι σημερινοί συχνά ούτε που λαμβάνουμε υπόψη μας, προκειμένου να πετύχουμε άλλα, ήσσονος σημασίας.
Το κείμενο, λοιπόν, αυτό είναι τόσο επίκαιρο, τόσο διαχρονικό, που αφιερώνεται στο διάλογο για την ιερή υπόθεση της Παιδείας, που στη χώρα μας είναι καταδικασμένη να ξεκινά πάντα από μηδενική βάση και να μην μπορεί να ξεφύγει προς τα πάνω όπως και όσο της αξίζει, με την ευχή οι τρεις μέγιστοι Ιεράρχες που γιορτάζουν αύριο να ρίξουν άπλετο το φως τους πάνω μας-ιδιαίτερα σ’ αυτούς που αποφασίζουν- για να μπορέσουμε να βγούμε από τα σκοτάδια που αποτελούν τις μόνιμες απειλές της χώρας όπου γεννήθηκε το φως…
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 29.1.2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.