ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

-7/11/2014 Αυτήκοος... Η φαρμακοποιός: Δεν είναι το DEPON πανάκεια! Η κυρία: Δηλαδή; Απάντηση: Να, ρώτα τον καθηγητή! -Θέλει να σας πει ότι δεν είναι θεραπεία για όλα, δεν είναι φάρμακο για όλα. Η λέξη από το αρχαίο παν (πας, πάσα, παν) και άκος (το άκος = θεραπεία, ανακούφιση). πρβλ βλάβη αθεράπευτη = ανήκεστος βλάβη. Και μεταφορική χρήση: Οι πολιτικοί θεωρούν την αναθεώρηση του Συντάγματος πανάκεια για την δημοκρατία μας.

-6/11/2014 τοπικός τύπος. Για τον τόπο που γεννήθηκαν. Το ορθόν: Τον τόπο όπου γεννήθηκαν, όχι που, ή στον τόπο στον οποίο γεννήθηκαν.

-Στο Μηναίο της Εκκλησίας (9/11/2014) θα διαβάσετε δυο ονόματα αγίων γυναικών: Ευστολίας και Σωπάτρας μνήμη. Το πρώτο ευκρινές: ευ + στολή με την παραγωγική κατάληξη ία, όπως Σοφία. (πρβλ εύστολος, ένστολος). Το δεύτερο, η Σωπάτρα: σω από το σώζω, σωτήρ + πατρα, πατήρ (;).

-Συχνά αναγκάζομαι να επανέρχομαι στην σφαλερή χρήση του αναφορικού που, λες και είναι πανάκεια... για πολλές χρήσεις! (Είναι φαίνεται από τα αδιόρθωτα!). Ο καθηγητής Δημ Μαρωνίτης του ΑΠΘ στην μετάφραση της Οδύσσειας του Ομήρου, στο προοίμιο, μεταφράζει: Και όμως δεν μπόρεσε ο Οδυσσέας που τόσο επιθυμούσε να σώσει τους συντρόφους. Βλέπετε ορθή χρήση του αναφορικού που. Ας δούμε την λειτουργία αυτού του αναφορικού που στο παράδειγμά μας αλλά διατυπωμένο στην καθαρεύουσα, καθώς έτσι διαπιστώνεται ευκρινέστερα: Και όμως, δεν ηδυνήθη, ό και επεθύμει, τους συντρόφους να σώση (ό = το αναφορικό, ός, ή, ό = ο οποίος, η οποία, το οποίο). Το τονίσαμε επανειλημμένως: το που αντικαθιστά την αναφορική αντωνυμία και όχι εμπρόθετους προσδιορισμούς.

-17/11/2014 Πάλι βιαιότητες και εξτρεμισμοί στην Θεσσαλονίκη από μειοψηφίες φοιτητών. Ο πρύτανις κ. Φορτσάκης διεκήρυξε διαρρήδην την τηρητέα και εφαρμοστέα ορθότητα στο πανεπιστήμιο. Ας γίνει επιτέλους η εφαρμογή των υγιών κανόνων από όλους τους παράγοντες της πανεπιστημιακής κοινότητος με την στήριξη και συνδρομή της Πολιτείας και όλων των Κομμάτων, ώστε να απομονωθούν και επιτέλους να καταλάβουν οι μειοψηφίες ότι "δεινόν προς κέντρα λακτίζειν" αφού η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών επιθυμεί την ομαλή παιδευτική κι επιστημονική εργασία με ελευθερία και δημοκρατία στο πανεπιστήμιο. Και ορθώς, γιατί δεν αγνοεί, αλλά αναλογίζεται και ανησυχεί για την άθλια κατάσταση: εξάμηνα που χάθηκαν, ορκωμοσίες που ματαιώθηκαν και συνεδριάσεις πρυτανικών αρχών και καθηγητών, σχέδια, προγράμματα που αναβλήθηκαν ή ματαιώθηκαν, φθορές, ζημιές μεγάλες στα γραφεία και στα κτήρια των πανεπιστημίων κάθε φορά, όποτε τους κατεβαίνει, συμπεριφορές ντροπή στην χώρα μας, που σε πανεπιστήμια άλλων χωρών της Ε.Ε. είναι άγνωστες.

-17/11/2014 άρθρο εφημερίδας για τη γλώσσα. το παρακάνουν οι "μαλλιαροί". Δεν ξέρω αν οι νεώτερες γενιές ακούνε και ξέρουν τους όρους "μαλλιαροί" και "μαλλιαρή δημοτική". Το 1888 ο Ιωάννης Κονδυλάκης (περιοδικό Τέχνη) μιαν ημέρα θέλησε να αστειευθεί με τους συνεργάτες του. Είδε να περνούν απ' έξω οι αδελφοί Κώστας και Σπήλιος Πασαγιάννης (προφανώς νεόκοποι, γνωστοί δημοτικιστές, νέοι τότε λογοτέχνες, οι οποίοι έτρεφαν τότε άφθονα μαλλιά - εμείς προ ετών γνωρίσαμε τους γιεγιέδες). Βλέποντάς τους ο Κονδυλάκης είπε:" Να η μαλλιαρή λογοτεχνία!". Από τότε άρχισε να χρησιμοποιείται η λέξη μαλλιαρή δημοτική και μαλλιαροί δημοτικιστές από τους καθαρευουσιάνους "γλωσσαμύντορες" με ειρωνεία, για να μειώσουν τους οπαδούς της δημοτικής. Είναι γνωστές οι διαμάχες και οι συγκρούσεις στην επιτολή του 20ού αιώνα για το γλωσσικό ζήτημα, με σοβαρά επεισόδια. Κάθε γενιά μας και κάθε εποχή βρίσκει έδαφος και μορφή και βαθμό φανατισμού. Τότε για την γλώσσα, τώρα για το κόμμα - πάντως όχι όπως προ 30-35 ετών!

Ο Γλωσσαμύντωρ

Λάζαρος Νικηφορίδης

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 20 Νοεμβρίου 2014, αρ. φύλλου 765