ΝΩΝΤΑ ΤΣΙΓΚΑ: Μπότοξ -΄Ινοξ

(Λόγος παραληρητικός για τον Αρυτίδωτο Καιρό και την υπονόμευση της Αθανασίας)

Στον Γιώργο Γκολομπία

Αξιον Εστί το πέρασμα του λύχνου
Το γεμάτο χαλάσματα και μαύρους ίσκιους
Η σελίδα που γράφτηκε κάτω απ΄ το χώμα
Το τραγούδι που είπε η Λυγερή στον ΄Αδη.
-Οδυσσέας Ελύτης, Το Αξιον Εστί
Εκτός από μάταιο θα ήταν και ανόητο
να ψιμυθιωθούμε για να εξαφανίσουμε
τις ρυτίδες μας και να προσφέρουμε μια
νεότητα που έχουμε αφήσει πίσω μας
-Νομπέρτο Μπόμπιο 1

Botox Εξασθενημένο κλάσμα της αλλαντικής τοξίνης που σε διαλύτη χορηγείται σε πολύ μικρές δόσεις για την αντιμετώπιση νευρολογικών διαταραχών (δυστονιών, εστιακών σπασμών, σπαστικότητας, στραβισμού-οφθαλμοπληγίας, κεφαλαλγιών κλπ) και στην αισθητική δερματολογία (κοσμητικοί λόγοι) για την εξάλειψη των ρυτίδων.

Inox (Ανοξείδωτο ατσάλι). Κράμα μετάλλων που χρησιμοποιείται εκτενώς στην σύγχρονη αρχιτεκτονική των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Αποτελεί συνδυασμό σιδήρου -χρωμίου-νικελίου και χαρακτηρίζεται από υψηλή αντίσταση στην οξείδωση, εξαιρετική ανθεκτικότητα καθώς και από την απαλλαγή της ανάγκης συχνής συντήρησης


Άκουγα τις προάλλες μια διαφήμιση από το ραδιόφωνο: «Ρυτίδες; Τηλεφωνήστε άμεσα στο 0800…». Μου θύμισε τους κατσαριδοκτόνους των κωμικών ταινιών και τους Γκοστμπάστερς τους θρυλικούς κυνηγούς φαντασμάτων. Γεράσατε λοιπόν… Μην πανικοβάλλεστε! Σπεύσατε για μια έγχυση νεότητας, για μια αντιρυτιδική κρέμα, μια πλαστική τέλος επέμβαση που θα σας ανακουφίσει από το βάρος της ζωής που περνά…Αλλά και προληπτικά, προτού ακόμα υποπτευθείτε καν τα απειλητικά σημάδια του γήρατος. Αντισταθείτε στην ύπουλή του έλευση. Το γήρας εισβάλει στα κύτταρά μας από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Η ελεγεία της φθοράς αρχίζει από την κούνια μας. Γι’ αυτό προσέξτε κι ετοιμασθείτε!

Ο πολιτισμός του Lifestyle έχει αποφασίσει. Που ο καταναλωτισμός έχει πολύ μεγάλη πέραση και που τα πρότυπα ζωής μπορούν να κάνουν τους μεγάλους τζίρους. Στους χώρους όπου το ξ ό δ ε μ α μπορεί να επιτελείται άφοβα και χωρίς μέτρο. Στους χρόνους της νεότητας και του σφρίγους. Κι αν μέχρι τώρα η νεότητα ορίζονταν μέχρι τα σαράντα μπορεί αυτό τώρα να παραταθεί τουλάχιστον μια η και δύο εικοσαετίες να μη πώ και παραπέρα. Διευρύνοντας την επίγεια νεότητα μέχρι τις ακρολοφίες του φυσιολογικού σαρκικού θανάτου κερδίζει κανείς μια μεγάλη μάζα από καταναλωτές. Καταναλωτές ικανούς ευτυχίας και καλοπέρασης. Ευζωϊσμένους θνητούς που αγνοούν, εξορίζουν (η παραβλέπουν;) την τρομερή αλήθεια. Εκείνη της θνητότητας του ανθρώπου.

Έτσι τα μπουλούκια οδηγούνται ανοξείδωτα και μποτοξωμένα στους χώρους όπου πρέπει, στη στρωματιά όπου ξάπλωσε το ευτυχισμένο κοπάδι των ανθρώπων (Στεφάν Mαλαρμέ). Ο κλαμπάτοι, οι αενάως εορτάζοντες, αυτοί που η ζωή τους μια τρελλοπαρέα διαρκής είναι, οι περιζήτητοι γαμπροί και νύφες, οι νάρκισσοι οι αθεράπευτα ερωτευμένοι με τη εικόνα του εαυτού τους, οι τραγικά έγκλειστοι παρά την εμφανή εξωστρέφειά τους, οι ολάνθιστοι και αειθαλείς,οι παλίμπαιδες, όλοι αυτοί που καμώνονται τους Αθανάτους σπεύδουν και απολαμβάνουν. Μια ζωή χαρούμενη –ευτυχισμένη. Εθελοτυφλώντας έναντι της φθοράς και του θανάτου. Θεμελιώνοντας μια ευτυχία πάνω στο ψέμα και την άγνοια.
Τα πάντα πάνε θαυμάσια, η ζωή είναι ωραία επιλέγω την ευτυχία2.

Όμως, λέει πολύ σοφά ο Νίκος Γκάτσος στην Αμοργό του, όποιος φοβάται το θάνατο θα τον σηκώνει στον ώμο. Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο πως ο σύγχρονος Δυτικός κόσμος έχει εκθρονίσει και αυθαίρετα εξορίσει το θάνατο. Αυτός μοιάζει να συμβαίνει αλλού . Στις «χώρες του Τρίτου κόσμου» μονάχα υπάρχει η δυστυχία, η πείνα, οι αδελφοκτόνοι πόλεμοι. Εκεί στρέφουμε ένα βλέμμα συμπονετικό. Τέτοιο που μοιάζει με βαθιά περιφρόνηση. Καμιά φορά ξεσκονίζοντας και το τραπέζι μπορεί ν΄ αφήσουμε και τίποτα ψίχουλα να πέσουν για κείνα τα ταπεινά σπουργιτάκια που λιμοκτονούν (UNESCO, Γιατροί Χωρίς Σύνορα, Action Aid κλπ).

Εμείς, δόξα τω Θεώ, ξεφύγαμε. Ευτυχώς δεν είμαστε από την αντίπερα όχθη. Εμείς είμαστε υγιείς, χορτάτοι .Και προπάντων νέοι κι αρυτίδωτοι. Γιατί τουλάχιστον έτσι μπορούμε και δείχνουμε. Τα τεζαρισμένα μάγουλα και πρησμένα χείλια των παρηκμασμένων sex symbols (η άλλως συμβόλων του Έρωτα), σε αντιδιαστολή με τις αποκρουστικές ρυτίδες της γιαγιάς μας στο γηροκομείο. Τι σιχασιά αλήθεια ξεσηκώνουν για τον δικό μας συγγενή. Και με πόση ελπίδα γεμίζουν την ψυχή μας για την δική μας αιώνια νεότητα.
Με άπειρες, δια βίου φορτωμένες, δόσεις στην πιστωτική κάρτα. Πως εύκολα εξορίζεται ο θάνατος . Πως κατακτιέται η φεγγοβολή…

Η δυστυχία λοιπόν είναι αλλού. Ο θάνατος είναι αλλού και αλλονών. Μακράν ημών των αθανάτων των ωραίων. Γιατί όλοι μπορούν γίνουν ωραίοι . Όπως το ασχημόπαπο που έγινε κύκνος στα παραμύθια. Οι επιδιορθωτές και οι κοπτοράπτριες της ανθρώπινης ζωής έχουν το πάνω χέρι. Οι αισθητικοί, οι δερματολόγοι, οι πλαστικοί χειρουργοί, οι βοτανολόγοι, διατροφολόγοι και γυμναστές, οι αδίστακτοι αυτοί κυνηγοί της μιας ρυτίδας. Οι -με το αζημίωτον-χορηγοί του περικαλλούς σφρίγους. Όλοι και όλα για το φαίνεσθαι. Για το είναι δεν έχουμε καιρό. Όταν γεράσουμε ίσως .

Μέχρι τότε θα υπάρχει και θα λειτουργεί ένα ιδιόμορφο γκέτο. Όπου η μεγάλη μάζα μοιάζει να βρίσκεται επί τα εντός οικειοθελώς έγκλειστη . Όσοι δεν έχουν περάσει από τα αλλεπάλληλα face control (κοινώς φατσοκριτήρια) στα διάφορα σημεία νόμιμου κοινωνικού ελέγχου (κέντρα διασκέδασης, clubs, εμπορικά καταστήματα και λοιπούς περίλαμπρους ναούς του καταναλωτισμού ). Στα εκτός φιλοξενούνται για την ώρα οι παχουλοί έως σοβαρά παχύσαρκοι, οι ντεμοντέ και άλλοι μερικοί ακόμα που δεν τους παίρνει. Και φυσικά οι γέροι. Κι όσοι φαίνονται τέτοιοι.

Κοιτάξτε τριγύρω σας στα μαγαζιά που συγκεντρώνουν κόσμο που σκοτώνει την ώρα του διασκεδάζοντας. Αντιλαμβάνεσθε άραγε πως τα γηρατειά (άλλοτε περήφανα γηρατειά της ελληνικής κοινωνίας) έχουν ως δια μαγείας εξαφανισθεί; Που ζουν αυτοί; Να υπάρχουν άραγε; Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα σφύζει από την πανταχού παρούσα νεότητα που απολαμβάνει τους καρπούς μιας ανέμελης ζωής . Και που εξορίστηκε η μιζέρια και που η οδύνη της καθημέραν; Πως θα τολμούσε κανένας να εμφανισθεί «διαφορετικός» και να μην κατακεραυνωθεί με βλέμματα εχιδνών και υαινών; Άσε που τα φατσοκριτήρια στο βλέμμα του πρώτου μπολντόγκ των εισόδων -του γνωστού σε όλους σεκιουριτά- θα απαγόρευαν κακήν κακώς την άφιξή του εκεί μέσα.

Οι γεροντότεροι όμως, που το έχειν τους το επιτρέπει, τελευταίως το πήραν είδηση και ανεβαίνουν με τρόπο στο τραίνο. Μπαίνουν στο κλαμπ με τις οδηγίες του κατάλληλου γιατρού η συμβούλου. Ο νόμος της φθοράς ακυρώνεται με οδηγίες και γιατροσόφια. Το τραγούδι στο Θεό –που πρέπει να ‘ναι η ζωή του καθενός-γίνεται ιατρική συνταγή και οδηγία κοσμοπολιτισμού. Το γκέτο μεγεθύνεται κι άλλο έτσι η κοινωνία των αθανάτων μεταβάλλεται σε μια πλημμυρίδα μικρών Φάουστ που πωλούν τη ζωή τους για την εξαγορά λίγων ρυτίδων.

Όλα βέβαια τούτα είναι μια βαθιά αφύσικη παρέμβαση . Μιά αναισθησιολογική μελέτη πάνω σε ζωντανούς πριν απ’ το μεγάλο βήμα: Εκεί που θα μας καταπιεί το ανερμήνευτο… Άνθρωποι υποχείρια, κατευθυνόμενα ανδράποδα που δεν έχουν μήτε τη σοφία μήτε την τόλμη να βαδίσουν αξιοπρεπώς προς τα ‘κεί υποδύονται τους ευτυχισμένους και αιωνίους νέους.

Όμως η Αλήθεια μόνον έναντι του θανάτου δίδεται3.Και ο σύγχρονος άνθρωπος το θλιβερό εκτόπλασμα της παγκόσμιας παιδικής χαράς αυτήν θα την στερηθεί.
Και στους χώρους των σύγχρονων μοντέρνων κατοικιών τα ίδια θα συναντήσουμε. Τα υλικά των κατασκευών στιλπνά, διάφανα, ανοξείδωτα, άμεμπτα. Γυάλινα, λακαριστά και Ινοξ. Ανέπαφα από την αρχή με το σπέρμα της νεότητας μέσα τους . Στη σύγχρονη κατοικία ο μινιμαλισμός κυριαρχεί. Δεν ξέρω πως να την εκφράσω αυτήν την τάση. Eίναι αυτοπεριορισμός τα όρια του Χριστιανικού κώδικα; Απόρριψη του περιττού; Επάρκεια του ολίγιστου; Είναι εγκράτεια, είναι σοφία; H μήπως εγκληματική πρόθεση λήθης και διαγραφής; Τίποτε από τα πλουμίδια και τα δαντελωτά των άλλων εποχών. Βλέποντας κάποτε στις ιλουστρασιόν σελίδες των περιοδικών αντικρίζω σπίτια που τους έχει φύγει η ψυχή . Αμόλυντα από τη ιερή ανθρώπινη πνοή. ΄Ερημα και αποστειρωμένα, ακατοίκητα θαρρείς από ανθρώπους. ΄Αξια μόνο να φωτογραφηθούν. Να φανούν. Όχι για να στηρίξουν τη ζήση. Το κέλυφος έναντι του περιεχομένου. Το μεταμοντέρνο που στερήθηκε τη συνέχεια. Όπως ετάχθη: τίποτε πια να μη θυμίζει. Ούτε απώτερη μήτε και προδρομική μνήμη να κουβαλά. Γιατί η μνήμη προϋποθέτει και προοιωνίζει. Και για τούτο καθίσταται ενοχλητική αν όχι επικίνδυνη.

Δεν συμφωνώ απολύτως με την αμόλυντη πνευματική ζωή. Την αποστειρωμένη και περίκλειστη στο εργαστήρι της πνευματικής αναζήτησης. Δεν εγείρει μέσα μου μονάχα θετικά η ρήση: Ο χριστιανός δεν είναι ένας άνθρωπος του κόσμου ετούτου4 που πολύ καλύτερα εκφράζει ο Ελύτης: Ζω για τότε που δεν θα υπάρχω5.

Όμως τούτο εδώ το ακατάλυτο περιδρόμιασμα της ευτυχίας μονάχα λίγωμα και βαρυστομαχιά μπορεί να μου προκαλέσει.

Αγαπώ παρά πολύ τη ζωή
για να θέλω να ζω μονάχα ευτυχισμένος
(Μιραμπώ).

Βιβλιογραφικές αναφορές
1. Νορμπέρτο Μπόμπιο Γερνώντας και άλλα αυτοβιογραφικά κείμενα. Εκδόσεις Πόλις 2001
2,4. Νόρμαν Βίνσεντ Πηλ στο βιβλίο του Πασκάλ Μπρυκνέρ Η αέναη ευφορία Αστάρτη 2001

3,5. Οδυσσέα Ελύτη Τα ελεγεία της Οξώπετρας, Ικαρος 1991

[δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 31.7.2008]