7.2.14

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΣΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ: Ακούγοντας τον Παντελεήμονα Κάρτσωνα



Η βυζαντινή μουσική είναι απόλυτα συνυφασμένη με την ανθρώπινη φωνή, δηλαδή με την ίδια την πνοή του ανθρώπου, πνοή που του είναι χαρισμένη άνωθεν. Αποτελεί ασφαλώς την υψηλότερη μουσική έκφραση που επιτέλεσε ποτέ ο άνθρωπος, ως ολότητα, ως ενότητα, ως ταύτιση ψυχής και σώματος, εν αρμονία και πληρότητι. Γλυκασμός που δεν εκπίπτει στη γλυκερότητα, αίσθημα που το προσωπικό στοιχείο έχει εκλείψει, και έτσι υπερίπταται της φθοράς στην οποία υπόκεινται όλα τα αισθήματα, όσο γνήσια ή έντονα κι αν είναι. Υπ’ αυτή την έννοια κινείται εκτός χρόνου. Δηλαδή ως έκφραση δεν υπόκειται στη φθορά. Τα πάντα αλλάζουν και ανατρέπονται, αλλά εκείνη παραμένει ασάλευτη εκεί, για να την βρει αλώβητη ο κάθε άνθρωπος, και να μεταρσιωθεί προς έναν κόσμο άφατης πληρότητας, απ’ όπου εύχεται να μην εξέλθει ποτέ.

Μια ευγένεια διέπει κάθε σημείο της, ωσάν μέσα της να περιέχονται οι ίδιες οι κινήσεις των χεριών του Δημιουργού κατά την πλάση του ανθρώπου. Μάλλον ο αέρας των κινήσεων. Η καρδιά μαλακώνοντας αποξενώνεται από τα του κόσμου, καθώς όλες οι ανθρώπινες εκδηλώσεις στοχεύουν να την παγώσουν, και τελικά να την πετρώσουν. Στοχεύουν, γιατί η βυζαντινή μουσική δεν στοχεύει. Αναπλάθει χαϊδεύοντας, και μια γλυκύτητα που δεν ξέρεις από πού έρχεται καταλαμβάνει την καρδιά, βυθίζοντας το νου σε θεωρία νοημάτων άρρητων. ΄Αρρητων, που όμως είναι παρόντα, εκπεφρασμένα εν τω φωτί, που δεν το σκιάζει κανένα σκότος. Σε καλούν να τα αγγίξεις, και να διαπιστώσεις ότι υφίστανται, ότι δεν είναι πλάνες του νου, γιατί ο νους δεν σκέφτεται τίποτα, κανένας λογισμός δεν ταράζει την άφατη γαλήνη, καμιά φαντασίωση. Ο νους σιωπά εν τη καρδία, και όλη η πλάση αναφωνεί: «Δόξα εν υψίστοις Θεώ».


ΟΔΟΣ 17.10.2013 | 711
Βυθίζεσαι ολόκληρος πλέον σε μια κατάσταση ύψιστης αποδοχής, ύψιστης αφοσίωσης, ύψιστης απόλαυσης, αδειάζοντας ο ίδιος και ξεχνώντας τις αθλιότητες που συνοδεύουν την ανθρώπινη ύπαρξη σε κάθε της βήμα. Δεν υπάρχει υψηλότερο είδος τρυφής στον επίγειο κόσμο. Πίνουμε πόμα καινόν. Μεθάμε, αλλά η μέθη μας είναι νηφάλια. Είναι μέθεξη ατάραχη, αδιάσπαστη, απερίσπαστη. Είναι μέθη όπου όλα τα μέρη του λόγου μετατρέπονται σε ουσιαστικά. Μπορεί να μην καταλαβαίνουμε τίποτα από τα λόγια, αλλά ο ίδιος ο ήχος και ο τρόπος που προφέρεται μας συνεπαίρνει. Ενώ όλα γύρω μας συμβάλλουν στην εκμηδένιση του νοήματος, ο εκφερόμενος δια της πνοής ήχος μας προσφέρει μυστικά την υπόστασή του, και δεν υπάρχει κανένα κενό στην ψυχή μας. Μας συνεπαίρνουν οι ήχοι και όλα πληρούνται νοήματος, Τα τροπάρια, οι ύμνοι και η ψαλτική αλληλοπεριχωρούνται στον ύψιστο βαθμό τελειότητας. Ως αύρα λεπτή, ως πνεύμα υπεράνω του ύδατος. Η Βυζαντινή μουσική γίνεται η καθ’ αυτό έκφραση της νηφαλίου μέθης. Μας παραπέμπει στην πληρότητα της ησυχίας, της σιγής που πληρούται από παρουσία.

Ας ξεχάσουμε, αδελφοί, τα κακώς κείμενα του εκκλησιαστικού χώρου που όλοι τα βλέπουμε, και ας στραφούμε αταλάντευτα προς την ουσία των πραγμάτων που δοχείο τους είναι η Εκκλησία, και ας τρυγήσουμε τον πλούτο που μένει ατρύγητος στον αιώνα, που δαπανάται και ουδέποτε καταναλίσκεται. Η Εκκλησία είναι πέρα από τον χρόνο και τον χώρο, κατέχοντας το πλήρωμα του Λόγου, ο Θεός-Λόγος και της Εκκλησίας το πλήρωμα, καθώς ο Θεός σμίγει με τον κόσμο, και Θεός και κόσμος γίνονται ένα.

Και όλα αυτά ακούγοντας τον Γέροντα Παντελεήμονα Κάρτσωνα, που μέσα στα κρατήματα, τα ποικίλματα και τους καλλωπισμούς της φωνής του υπάρχει ένα άφεμα, ώστε να θέλουμε να συντρέξουμε και να παρηγορήσουμε την ανυπεράσπιστη φωνή, που μέσα στην άτμητη σιγή δεν είναι παρά ένας αίνος και ένα έλεος.


φωτό: Λεπτομέρεια αγιογραφίας (1839) από το μουσείο Μπενάκη.

Αναδημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 17 Οκτωβρίου 2013, αρ. φύλλου 711. 
Το κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στο Αντίφωνο.

22 σχόλια:

  1. Ανώνυμος7/2/14

    Αυτούς δυστυχώς υποστηρίζουν κάποιοι ιερείς μας:
    http://www.lifo.gr/team/bitsandpieces/45917

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος7/2/14

    Μπραβο στον Πουτιν!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος7/2/14

    @2
    Ταλιμπανορθόδοξε χιτλερίσκιε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος7/2/14

    Τι λες ρε 2@;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος7/2/14

    Bre zouzoula! Ama paro to skoupoxylo... Edw brhkate na ta grapsete afta?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μια φωνή απ' το υπερπέραν7/2/14

    "Ας ξεχάσουμε, αδελφοί, τα κακώς κείμενα του εκκλησιαστικού χώρου που όλοι τα βλέπουμε, και ας στραφούμε αταλάντευτα προς την ουσία των πραγμάτων που δοχείο τους είναι η Εκκλησία, και ας τρυγήσουμε τον πλούτο που μένει ατρύγητος στον αιώνα, που δαπανάται και ουδέποτε καταναλίσκεται. Η Εκκλησία είναι πέρα από τον χρόνο και τον χώρο, κατέχοντας το πλήρωμα του Λόγου, ο Θεός-Λόγος και της Εκκλησίας το πλήρωμα, καθώς ο Θεός σμίγει με τον κόσμο, και Θεός και κόσμος γίνονται ένα."

    Με όλον τον σεβασμό προς τον γράψαντα, από όλο αυτό το κείμενο αυτό κρατώ περισσότερο.
    Όλα τα άλλα είναι ωραιότατες, σπάνιες λέξεις , αλλά λείπει η ισότιμη αναφορά στον στίχο. Βυζαντινό μέλος χωρίς υμνογραφία; Και μάλιστα με αφορμή τον ψάλτη;
    (μήπως ξεφύγαμε; ανεπαισθήτως;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος7/2/14

    Αμ επειδή μιλάς απ' το υπερπέραν μπορείς και τα λες αυτά!
    Άμα ήσαν εδώ κοντά, να δεις πού θα πήγαινες από το φαν κλαμπ που δε σηκώνει κουβέντα για συγγραφέα γνωστό και μόνο παινέματα θέλει.
    Είχαν να σε κάνουν... με τα κρεμμυδάκια... "αντιδραστικέ" !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος8/2/14

    @3
    γελοιοπροοδευτικέ εμφυλιολάγνε!!!........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος8/2/14

    Τι λες ρε @4;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος8/2/14

    @ 2
    Σίγουρα είσαι παλαιοημερολογίτης ντόπιος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος8/2/14

    Ρωσόφιλοι εδώ μέσα σαν τον Εφραίμ και τον άλλον....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος8/2/14

    http://www.youtube.com/watch?v=vUHw0Zvo-tw
    Μπορέιτε να το ξαναδιαβάσετε τωρα ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ανώνυμος8/2/14

    @11
    Ποιον εννοείς τον "άλλον"; Το δικό μας;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Τασούλης ο ηλεκτρολόγος8/2/14

    Πλάκα κάνετε τώρα και μάλιστα εσύ 12;
    Θα κάνουμε φίρμες και τους ψαλτάδες τώρα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ανώνυμος8/2/14

    Δεν μπορείς να ΑΚΟΥΣ δίχως να μιλάς Τασου-Λη "Ηλεκτρολογε";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Ανώνυμος8/2/14

    (...) να συντρέξουμε και να παρηγορήσουμε την ανυπεράσπιστη φωνή, που μέσα στην άτμητη σιγή δεν είναι παρά ένας αίνος και ένα έλεος>

    Αν δεν το κατανοείς αυτό δεν είναι απαραίτητο ή αναγκαίο να ειρωνεύεσαι όποιον τον συνεπαίρνει και τον συγκλονίζει
    (ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ...ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΜΙΛΑ!!!!).

    "Καιρός του σπείρειν και καιρός του σιγάν"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ανώνυμος9/2/14

    Καταπληκτική η εικονογράφηση του κειμένου! Και το ζωικό βασίλειο στη "μέθη" του ύμνου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Μνήσθητί μου...11/2/14

    @15 και @16

    Ο αυταρχισμός πάει σύννεφο.
    Εσύ θα κάνεις τον χωροφύλακα ;
    Η ιστοσελίδα έχει Διαχειριστή που ανεβάζει ή διαγράφει τα σχόλια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ανώνυμος11/2/14

    18@ Δεν έιδα κανένα χωροφύλακα εγω εδω πέρα...
    Αν εννοείς τον "Αστυνομο Σαΐνη" έχει καιρό να φανεί..

    Το να ζητώ- και όχι να επιβάλλω- σιωπή και σεβασμό απέναντι στις σιγανές φωνές εσυ το εκλαμβάνεις για αυταρχισμό;
    Ανηκεις προφανώς στους ταλιμπάν της μονομέρειας και της μιας άποψης μάλλον...
    Συλλυπητήρια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Μνήσθητί μου...11/2/14

    Λες ψέμματα. Δεν ζητάς "σιωπή και σεβασμό στις σιγανές φωνές", αλλά διαβάλλεις τους σχολιαστές με υπαινιγμούς και σαρκασμό ότι δήθεν δεν ΑΚΟΥΝ, ειρωνεύονται και είναι ταλιμπάν της μονομέρειας.
    Αφού επιμένεις και δεν διαλέγεσαι σωστά, θέλοντας να έχεις "τον τελευταίο λόγο", σε αφήνω στην αποκλειστικότητά σου.
    Συγχαρητήρια !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Ανώνυμος11/2/14

    Έτσι είναι αν έτσι νομιζεις "Μνησθητί μου.."
    (για τα :"διαβάλλεις","σαρκασμό" "υπαινιγμούς"...που ανακάλυψες..)
    Και δεν επανέρχομαι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Τασούλης ο ηλεκτρολόγος11/2/14

    Καλά βρε φίλε, πώς σε κόλλησε αυτή η υποψία ότι δεν ξέρω να ακούω; Έχω δώσει πολλά τέτοια δείγματα γραφής;
    Μια κουβέντα είπα κι εγώ, γιατί έχω πολλά μαζεμένα, κυρίως από κάποιες κυράδες που παν στην εκκλησιά κι αντί να προσέχουν τα λόγια, κάνουν ινδάλματα παπάδες, ψαλτάδες μέχρι και καντηλανάφτες και τους συζητάν μετά στους καφέδες σαν να είναι φίρμες του παλκοσένικου. Δεν αντέχω άλλο τον εγκωμιασμό ανθρώπων παρά την ίδια τη Λατρεία.
    Και γιατί να μη μιλάω; Εδώ είναι ίντερνετ, δεν είναι ιερός ναός να σωπαίνω.
    Μπορεί να με έχει γίνει και εμμονή, το παραδέχομαι, αλλά όχι και να γίνει ολόκληρη παρεξήγηση τώρα μεταξύ μας.
    Γι’ αυτό σε ζητώ συγγνώμη κι εσύ δώσε τόπο στην οργή.
    Άντε και καλό ξημέρωμα να έχουμε !

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ