ΙΩΑΝΝΑΣ ΛΟΥΛΑΚΗ: Η 28η Οκτωβρίου στο Επταχώρι

Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την κατάθεση στεφάνων, όπου κατέθεσε ο Εκπρόσωπος Τοπικής Kοινότητας Επταχωρίου Ευάγγελος Μπαμπούλης, ακολούθησε μικρή εκδήλωση στο Τζημοπούλειο Λαογραφικό Μουσείο Επταχωρίου με θέμα "το Επταχώρι το '40", στην οποία τιμήσαμε κυρίως τον Κωνσταντίνο Δαβάκη και τον Αλέξανδρο Διάκο. Διαβάστηκαν κείμενα για την τοπική ιστορία από το βιβλίο του αείμνηστου εκπαιδευτικού Δημητρίου Τσίγκαλου από το Επταχώρι, με τίτλο: « Το Επταχώρι, χίλια χρόνια στις εθνικές επάλξεις». Επίσης ποιήματα, που γράφτηκαν από Επταχωρίτη για τους δύο ήρωες, και ακούσαμε τραγούδια σχετικά με το "Έπος του ΄40".

Αφού δεν έχουμε πλέον (είχαν μείνει 3 παιδιά) Δημοτικό Σχολείο, που έκανε τις γιορτές, είπαμε να αναλάβουμε εμείς... Μετά την εκδήλωση, ήπιαμε το καφεδάκι μας στην πλατεία, όπου δημιουργήθηκαν παρέες και έγιναν συζητήσεις, στις οποίες πρωτοστάτησαν οι παλιότεροι που έζησαν τα γεγονότα... Πιο πολλά μας είπε ο πατέρας μου που ήταν το ΄40 δεκαπέντε ετών και θυμάται το Δαβάκη να μιλάει απ’ το μπαλκόνι τού σπιτιού (οικία Νικολάου Σιασούλη) απέναντι απ’ το Μουσείο, το οποίο ο Δαβάκης χρησιμοποίησε ως στρατηγείο. Τον θυμάται (ο πατέρας μου) να σέρνει πρώτος το χορό στις 27 Οκτωβρίου... (αυτό το αναφέρει και ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος, όταν έφτασε στο Επταχώρι ως στρατιώτης που πολέμησε το ΄40). Αυτό έγινε για εμψύχωση των κατοίκων, παραμονές του πολέμου...
(Υπεύθυνοι για την εκδήλωση ήταν: Ιωάννα Λουλάκη, Νικόλαος Σιασούλης, Μιχάλης Κεραμάρης)

* * *

Κωνσταντίνος Δαβάκης και Αλέξανδρος Διάκος

Οι προτομές τους βρίσκονται στο Επταχώρι, μαζί με άλλους τέσσερις πεσόντες του ΄40 στην περιοχή μας. Ο Λάκωνας Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης ήταν ο διοικητής του 51ου Συντάγματος Πεζικού και στη συνέχεια του Αποσπάσματος Πίνδου, το οποίο είχε ως έδρα το Επταχώρι.
Ο Αλέξανδρος Διάκος, από την ιταλοκρατούμενη Χάλκη της Δωδεκανήσου, ήταν ο πρώτος νεκρός από τους εφέδρους αξιωματικούς κατά την αντεπίθεση της 1ης Νοεμβρίου 1940. Έπεσε κοντά στο Επταχώρι, στην περιοχή Ζούζουλης.

Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940, οπότε εκδηλώθηκε η ιταλική εισβολή, ο Δαβάκης αντιμετώπισε την 3η Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια με ένα απόσπασμα 2.000 ανδρών, υπό τις εντολές και τις οδηγίες του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας. Η τακτική του σε ολόκληρη την έκταση της ζώνης ευθύνης του (35 χιλιόμετρα) ήταν αμυντική, και μάλιστα έκανε υποχρεωτικό ελιγμό, αναμένοντας ενισχύσεις. Την 1η Νοεμβρίου 1940, οπότε έφτασαν οι ενισχύσεις που περίμενε ο Δαβάκης, οι ελληνικές δυνάμεις έκαναν αντεπίθεση και κύκλωσαν τις ιταλικές, που αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Κατά την αντεπίθεση αυτή, και συγκεκριμένα την 6η ημέρα από την έναρξη των επιχειρήσεων, στον Προφήτη Ηλία Δροσοπηγής, ο Δαβάκης τραυματίστηκε στο στήθος. Στον αξιωματικό που τον πλησίασε για να τον περιποιηθεί πρόσταξε, μαζεύοντας όσες δυνάμεις τού 'μεναν ακόμα: "Άσε με εμένα, πες με πεθαμένο! Και κοίτα να μη σου πάρουν τις θέσεις! Τράβα!" Στη συνέχεια τον μετέφεραν αναίσθητο με το φορείο στο Επταχώρι. Ο τραυματισμός του τού προκάλεσε προβλήματα σε συσχετισμό με την παλαιά στηθική του νόσο. Έτσι χρειάστηκε να αποχωρήσει από το μέτωπο, όπου τον αντικατέστησε ο ταγματάρχης Ιωάννης Καραβίας.

Η νίκη του αποσπάσματος του Δαβάκη είχε αποφασιστική σημασία στην έκβαση του πολέμου. Μάλιστα θεωρήθηκε η πρώτη ήττα του άξονα. Η επιτυχία του Δαβάκη συνίσταται "στην άμεση διάγνωση ενός τακτικού λάθους που έκανε ο Ιταλός μέραρχος να προχωρήσει γοργά προς τη Σαμαρίνα χωρίς να καλύψει το πλευρό της φάλαγγάς του". Ο Δαβάκης το είδε αμέσως και από τη δεύτερη μέρα του σκληρού αγώνα ήταν σίγουρος ότι χάρη σ' αυτό το λάθος "θα μάντρωνε τους Ιταλούς".

 Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης νοσηλείας του Δαβάκη, οι πολεμικές επιχειρήσεις έληξαν και η χώρα βρέθηκε υπό κατοχή. Τον Δεκέμβριο του 1942, και ενώ ακόμα νοσηλευόταν στην Αθήνα, ο Δαβάκης συνελήφθη ως όμηρος από τις ιταλικές αρχές κατοχής, μαζί με πολλούς διακεκριμένους αξιωματικούς, γιατί θεωρήθηκαν ύποπτοι αντιστασιακής δράσης. Οι συλληφθέντες επιβιβάστηκαν στην Πάτρα στο ατμόπλοιο Τσιτά ντι Τζένοβα (Πόλη της Γένοβα) για να μεταφερθούν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία. Το πλοίο αυτό τορπιλίστηκε από συμμαχικό υποβρύχιο και βυθίστηκε στα ανοιχτά των νότιων αλβανικών ακτών, με αποτέλεσμα να πνιγούν οι επιβαίνοντες στα νερά της Αδριατικής. (Ιανουάριος 1943). Το πτώμα του Δαβάκη περισυνελέγη, αναγνωρίστηκε και ετάφη στον Αυλώνα. Μεταπολεμικά τα οστά του διακομίστηκαν και ενταφιάστηκαν στην Αθήνα.

 Κατά την αντεπίθεση της 1ης Νοεμβρίου 1940, επετεύχθη η ανακατάληψη της Γραμμής "Γύφτισσα - Οξυά", λίγο πιο κάτω απ΄το Επταχώρι... συνελήφθησαν τρεις Ιταλοί αξιωματικοί και διακόσιοι είκοσι δύο οπλίτες, και περιήλθαν στα ελληνικά τμήματα 140 άλογα και αρκετά εφόδια, αλλά εκεί άφησε την τελευταία του πνοή και ο πρώτος 'Ελληνας αξιωματικός του πολέμου, ο Υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος.

Η αναφορά που έφθασε στα χέρια του θρυλικού συνταγματάρχη Δαβάκη αναφέρει:
«Πολλαπλάσιαι ιταλικαί δυνάμεις αντεπετέθησαν κατά των οπλιτών του λόχου… Με αδάμαστον αποφασιστικότητα και ακλόνητον θάρρος ο υπολοχαγός Διάκος Αλέξανδρος κατόρθωσε ν’ ανασυντάξη εκ τρίτου τον λόχον, να τον εμψυχώση και να τον ρίψη μετά νέας ορμής εναντίον των λυσσωδώς αμυνομένων Ιταλών. Καθ’ ον δε χρόνον διά τετάρτην φοράν ο δοκιμασθείς λόχος εκαλείτο με την λόγχην εφ’ όπλου ν’ αντιμετωπίση νέαν, θραυσθείσαν και αυτήν, αντεπίθεσιν του εχθρού διά της τελικής εφόδου του, ο δε ηρωικός διοικητής του λόχου αυτού, τεθείς επί κεφαλής, εκραύγαζε με φωνήν Άρεως: «Εμπρός, παιδιά, για μια μεγάλη Ελλάδα και μίαν ελεύθερη Δωδεκάνησο», ριπή πολυβόλου τον εφόνευσε». Ο Αλέξανδρος Διάκος γνώρισε την αθανασία σε ηλικία 29 ετών!

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Νοεμβρίου 2013, αρ. φύλλου 714