ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΕΦΟΠΟΥΛΟΥ: Εθνική αντίσταση

Ο ελληνικός λαός, το ελληνικό έθνος έχει δώσει πολλούς και σημαντικούς αγώνες κατά την μακροχρόνια ιστορική του διαδρομή. Ο πιο πρόσφατος, ο πιο άνισος και ο πιο σκληρός δόθηκε κατά την περίοδο του β' παγκοσμίου πολέμου. Από το 1940 που επιτέθηκαν οι Ιταλοί, μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 που έφυγαν οι ξένοι κατακτητές από την χώρα, οι Έλληνες έδωσαν ένα γιγάντιο αγώνα κατά των κατακτητών. Είχαν υψηλό φρόνημα, αδούλωτη ψυχή, πίστη στις αξίες του ανθρωπισμού και της ελευθερίας. Η αγάπη για την πατρίδα, ο γνήσιος πατριωτισμός, ήρθε σε σύγκρουση με τον φασισμό του Μουσολίνι και τον ναζισμό του Χίτλερ. Ένας αγώνας άνισος, αλλά ωραίος. Τα όπλα αντικαταστάθηκαν από το θάρρος και σε ορισμένες περιπτώσεις και από το θράσος, που έδειξαν οι Έλληνες αγωνιστές στην ελληνική μεθόριο κατά τον ιταλογερμανικό πόλεμο, αλλά και στο αντάρτικο που ακολούθησε.

Η κατάληψη της ελληνικής γης το 1941 από τους ξένους κατακτητές ποτέ δεν έγινε πράξη, γιατί οι έλληνες πατριώτες από την πρώτη κιόλας στιγμή έδωσαν δείγματα γραφής στους Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους.
Η πρώτη εντυπωσιακή αντιστασιακή πράξη έγινε από τους Σιάντα και Γλέζο. Κατέβασαν την γερμανική σημαία από τον σύμβολο του ελληνισμού, την ακρόπολη, και τοποθέτησαν την ελληνική. Οι ξένοι κατακτητές αντιλήφθηκαν ότι δεν θα ήταν και τόσο ήσυχη και φιλική η παρουσία τους στην Ελλάδα.

Ο αγώνας της αντίστασης κατά των ξένων κατακτητών είχε ήδη αρχίσει. Σιγά-σιγά οργανώνεται πιο συγκροτημένα και ο κόσμος αγκαλιάζει με αγάπη και σεβασμό τους σύγχρονους ήρωες του ελληνισμού.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 ιδρύεται το ΕΑΜ παίρνοντας στα χέρια του την υπόθεση της αντίστασης κατά της τριπλής κατοχής, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, της ΕΛΔ, του Αγροτικού και Σοσιαλιστικού Κόμματος. Η ιδεολογία το ΕΑΜ ήταν εθνική, απελευθερωτική και στόχο είχε την εθνική ανεξαρτησία, την λαϊκή κυριαρχία, την κοινωνική απελευθέρωση και δικαιοσύνη.

Τον ίδιο μήνα του 1941 ιδρύεται το ΕΔΕΣ από τους Νικόλαο Πλαστήρα και Ναπολέοντα Ζάρβα. Λίγο αργότερα η ΕΚΚΑ από τους Ευριπίδη Μπακιρτζή, Δημήτριο Ψαρρό και Γεώργιο Καρτάλη.
Ο αγώνας της αντίστασης ξεκίνησε και θα κρατούσε για πολύ καιρό. Είναι στρωμένος με δάφνες νίκης και ηρωϊσμού, αλλά ταυτόχρονα και με αίμα. Τα θύματα υπήρξαν πολλά. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά, συμμετείχαν ενεργά στον εθνικό αγώνα.
Περιοχές της Ελλάδας έχουν γίνει σύμβολο του ηρωϊσμού των πατριωτών και της θηριωδίας των κατακτητών. Το Δοξάτο στην Δράμα, το Μεσόβουνο στην Πτολεμαΐδα, και τα Καλάβρυτα κόμη και σήμερα θυμούνται, πονούν, κλαίνε για τα θύματά τους.

Η Καστοριά δεν ξεχνά την σφαγή και τον πυρπολισμό της μαρτυρικής Κλεισούρας αλλά κι τις βιαιοπραγίες σε ολόκληρο τον νομό.
Κορυφαία αντιστασιακή ενέργεια κατά την διάρκεια της Κατοχής αποτελεί η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου 1942. Στην επιχείρηση συμμετείχαν 120 άνδρες του ΕΛΑΣ υπό την ηγεσία του Άρη Βελουχιώτη, 65 άνδρες της ΕΔΕΣ υπό την ηγεσία του Ναπολέοντα Ζέρβα και 12 Άγγλοι υπό την ηγεσία του Μάγερς. Είναι η πρώτη νίκη των συμμαχικών και ανταρτικών δυνάμεων κατά του Χίτλερ.

Η απαρχή της ήττας που θα ακολουθήσει. Σ' αυτήν όμως την δεδομένη χρονική στιγμή είναι καθοριστική η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, γιατί καθυστέρησε τον ανεφοδιασμό των Γερμανών στην Αφρική, ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων αγωνιστών και τέλος καταξίωσε τον ένοπλο αντιστασιακό αγώνα στην συνείδηση των συμμάχων.
Ο αγώνας έμελλε να είναι και μακρύς και σκληρός ταυτόχρονα. Η μανία των κατακτητών ήταν τόσο μεγάλη και τόσο έντονη που δεν δίσταζαν να εκτελούν γυναίκες και μικρά παιδιά. Το βουνό και η αντίσταση ήταν μονόδρομος. Οι νέοι οργανωμένοι κυρίως στην ΕΠΟΝ δίνουν το δικό τους αγώνα στις πόλεις και τα χωριά καθοδηγούμενοι από το ΕΑΜ ΕΛΛΑΣ.

Η Καστοριά έχει να επιδείξει σημαντικό αριθμό αγωνιστών που έπεσαν στο ιερό καθήκον της λευτεριάς. Μετά τις μάχες κατά των Ιταλών και των Γερμανών οι ίδιοι αγωνιστές συνέχισαν τον αγώνα τους στην περίοδο της κατοχής. Θα μου επιτρέψετε να αναφέρω τα ονόματά τους αντί μνημοσύνου για να τους τιμήσουμε και αποτελέσουν παράδειγμα για την νέα γενιά.

Οι επτά Καστοριανοί που σκοτώθηκαν στην Αλβανία με επικεφαλής τον Κώστα Δημητριάδη Δουμουξή υπολοχαγό επί ανδραγαθία. Ο Ανδρέας Τζήμας, ο Αλέκος Παπατέρπος, η Μανακίδου Λίτσα, ο Γιάννης Αϊβάζης, οι πέντε αντάρτες του ΕΛΑΣ που έπεσαν στις μάχες κατά του κατακτητή, Ρίζος Κρίκης, Αθανάσιος Καλουψής, Γεώργιος Ζήλας, Μιχάλης Μήρτσιος, Σιδέρης Σιούτας, Μελίδης, που η κυβένρηση του βουνά ΠΕΕΑ τους ανακήρυξε ήρωες και τους έδωσε στον Κρίκη τον βαθμό του υπολοχαγού, τους δε υπόλοιπους τον βαθμό του ανθυπασπιστή μετά θάνατο καθώς και 60 εκτελεσθέντες στην Καστοριά και τους υπόλοιπους θανόντες συναγωνιστές από τα βασανιστήρια.
Απομένει πλέον η επίσημη πολιτεία, οι νόμιμοι εκφραστές της στην Καστοριά, να τους τιμήσουν κι αυτοί. Αποτελεί χρέος τους γιατί αυτοί μας πρόσφεραν την ελευθερία που σήμερα εμείς απολαμβάνουμε.

Οι αγωνιστές της αντίστασης μας έδωσαν ένα διαχρονικό μήνυμα: η ελευθερία, η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός στον άνθρωπο, κατακτώνται με αγώνες που μπορεί να φτάσουν ακόμη και σε θυσίες. Οι ηρωϊκοί αγωνιστές της εθνικής αντίστασης δίνοντας το πολυτιμότερο αγαθό, την ζωή τους, μας καθοδηγούν και μας εμπνέουν. Προτίμησαν τον αξιοπρεπή θάνατο από την δουλεία. Για πάντα θα είναι χαραγμένοι στην μνήμη μας οι αγώνες τους. Τα ύψιστα ιδανικά και το απαράμιλλο θάρρος που τους διέκρινε αποτελούν παρακαταθήκη για τους νεότερους. Να είναι βέβαιοι ότι δεν θα τους προδώσουμε ποτέ.