ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΜΠΟΪΚΟΥ: Περί στολισμού

Φτερά και πούπουλα, ή νέα πνοή στην αισθητική του Καστοριανού Καρναβαλιού, εικαστικό δημιούργημα της Καστοριανής Μερόπης Σωτηροπούλου-Μάγγελ;

Για πρώτη φορά φέτος κάτι άλλαξε στην πόλη, φύσηξε ένας άνεμος πολιτιστικής κουλτούρας και παρέσυρε στη δίνη του όχι μόνο τους Καστοριανούς, αλλά και τους χιλιάδες επισκέπτες, που κατέφθασαν στην πόλη μας για τις εκδηλώσεις των καρναβαλιών. Στην αρχή τους υποδέχεται μία φιγούρα φεγγαρόφωτης κοπέλας και τους καλεί να σεληνιαστούν μαζί της στο ρυθμό του Καστοριανού Καρναβαλιού. Ακολουθούν και άλλες φιγούρες, σάτυροι, ιππότες, πρίγκιπες, νεράϊδες, ξωτικά, ερωτευμένα ζευγαράκια πιασμένα χέρι – χέρι που οδηγούν τον κόσμο σε μια δική τους ονειρούπολη μακριά από προβλήματα και άγχη, σ’ έναν άλλο κόσμο, όπου επικρατεί η χαρά, η αγάπη, το κέφι, το γλέντι και ο χορός μέχρι τελικής πτώσης.

Η πόλη μεταμορφώνεται, φοράει τα γιορτινά της για να υποδεχθεί τον λαό της. Εκεί που όλοι περιμένουμε να δούμε μία άσπρη μέρα, o λαός αντιδρά, εκπλήσσεται, αναρωτιέται, άσπρο, γιατί άσπρο, χάθηκε το χρώμα, καρναβάλι έχουμε, γίνεται καρναβάλι χωρίς χρώμα;

Σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως από γειτονιά σε γειτονιά, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το διαδίκτυο, ξεπερνώντας έτσι τα όρια του νομού Καστοριάς. Άλλος είδε φτερά και πούπουλα, ξεπουπουλιασμένες κότες, άλλος γαλλικό καμπαρέ, μόνον οι σαμπάνιες έλειπαν, άλλος ψυχρά κόντρα πλακέ με μουντό χρώμα, ντροπή και αίσχος σε σύγκριση με παλιότερους στολισμούς. Άλλος αναρωτήθηκε γάμο έχουμε; Ναι παντρεύουμε την παράδοση με την κουλτούρα του 21ου αιώνα. Άλλος κατάλαβε ότι η εικαστικός έδωσε την δική της καλλιτεχνική άποψη θέλοντας να μιλήσει για αγνότητα και αθωότητα. Θέλοντας να δείξει ότι είναι ήρθε ο καιρός να ξαναρχίσουμε από την αρχή, από το λιτό και αγνό μηδέν, από το λευκό καμβά της δημιουργίας μιας νέας αρχής.

Αυτό άλλωστε είναι το επίτευγμα της τέχνης, ο καθένας να μπορεί να βλέπει μέσα από τα δικά του μάτια, το δικό του πρίσμα ό,τι θέλει. Ο καλλιτέχνης πάντα έχει ένα όραμα και προσπαθεί να περάσει ένα μήνυμα. Το πώς το αντιλαμβάνεται ο κόσμος είναι σχετικό, όπως παραδείγματος χάρη το μήνυμα των εκλογών, ο καθένας το ερμηνεύει όπως θέλει. Το ζητούμενο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι κάποιοι είχαν τη φαεινή ιδέα να αναθέσουν τον στολισμό της πόλης σε μία εικαστικό που έχει τιμήσει και τιμά άπειρες φορές τον τόπο μας με την προσφορά και το έργο της. Ο στολισμός πρέπει να φέρει το στίγμα της εποχής. Λιτό και απέριττο, χωρίς πολυτέλειες και υπερβολές επιβάλει η δύσκολη οικονομική πραγματικότητα. Η εικαστικός το οσμίζεται και επιλέγει το λευκό ως κύριο χρώμα.

Το λευκό δεν ήταν απάντηση, αλλά ερώτηση, όπως πολύ εύλογα αναρωτήθηκε ο Καστοριανός λαός. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν πέρασε απαρατήρητο. Όλοι το πρόσεξαν, κατάλαβαν ότι είναι κάτι διαφορετικό, ξεχωριστό αλλά σαν να έλειπε κάτι, τι; Το χρώμα…

Το λευκό σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης είναι ένα χρώμα το οποίο έχει υψηλή φωτεινότητα αλλά μηδενική απόχρωση. Aκριβέστερα, περιέχει όλα τα χρώματα στο ορατό φάσμα αν και μερικές φορές περιγράφεται ως αχρωματικό χρώμα (π.χ. όταν εφαρμόζεται το σύστημα CMYK στην τυπογραφία) - το μαύρο είναι η απουσία χρώματος. Το λευκό συμβολίζει το φως, την αγνότητα, την αισιοδοξία, το καλό, την επιστροφή σε ένα χαμένο επίγειο παράδεισο, την χαμένη αθωότητα. Λευκό απλό και απέριττο, «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Και όμως είπε πολλά, μίλησε στις καρδιές των ανθρώπων, δίχασε, χώρισε την πόλη σε δύο στρατόπεδα, στους μεν και στους δε, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης, έγινε της μόδας, φορέθηκε με χίλιους τρόπους στο φετινό καρναβάλι.

Αυτό είναι το ζητούμενο, να ψάξεις να βρεις τι θέλει να πει ο ποιητής, τι κρύβεται πίσω από το έργο; Αλήθεια πόσοι αναζήτησαν ή πρόσεξαν τον ιεροφάντη του καρναβαλιού, τον ξυλοπόδαρο καλλιτέχνη με το πολύχρωμο καπέλο, τη μοναδική πινελιά από έντονο χρώμα με την πληγωμένη καρδιά που αιμορραγεί ψάχνοντας να βρει τη γιατρειά της; Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι ήταν ατυχής η τοποθέτησή του κάτω από το χριστουγεννιάτικο δένδρο, κρεμασμένος σαν τον προδότη Ιούδα. Έπρεπε να αιωρείται από κάπου ψηλά, να βλέπει και να αγναντεύει τους καρναβαλιστές, να ενώνεται μαζί τους σαν το γαϊτανάκι.

Βλέπετε το λυτρωτικό φάρμακο που μπορεί να γιατρέψει τις πληγές του είναι η αγάπη των καρναβαλιστών, αυτοί χρωματίζουν τις παλέτες της ψυχής του διατηρώντας τον ζωντανό στο πέρασμα του χρόνου, αυτοί με τον δικό τους ρυθμό τον ανεβάζουν στα ουράνια και τον κάνουν αθάνατο. Αυτοί με τον παλμό τους δίνουν πνοή και ανάσα στις άψυχες φιγούρες, αντανακλούν τα χρώματά τους, φωτίζοντάς τις άσπρες, φωτεινές σαν τα αγγελάκια και για τρεις ημέρες μας ταξίδεψαν στη μαγική ονειρούπολη!

Η Μερόπη μας χαμογελά και μας κλείνει το μάτι. Το φετινό εγχείρημα πέτυχε, θερμά συγχαρητήρια σε όσους τη βοήθησαν και πίστεψαν στο όραμά της. Τώρα περιμένουμε με αγωνία τις νέες εκπλήξεις που μας ετοιμάζει για του χρόνου, για να ανακαλύψουμε νέες πολιτείες με κρυμμένους θησαυρούς και να μυηθούμε στην ιεροτελεστία του Καστοριανού Καρναβαλιού.

Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο είναι της Α.Μπόϊκου