18.12.13

ΜΠΕΣΣΗ ΜΙΧΑΗΛ: Ηγεσία: Μαθήματα από Μαντέλα, Μόρσι, Μέρκελ


ΟΔΟΣ 5.9.2013 | 705


«Λάλει καίρια...» 
Βίας ο Πριηνεύς

Μίλα στην ώρα σου μας προτρέπει ο αρχαίος σοφός. Όταν ζούμε την εποχή της Μεγάλης Περιδίνησης, πνιγμένοι μέσα στον κυκεώνα των «Άπειρων Άϋλων Ντοκουμέντων» που περιβάλλουν σαν πυκνός αδιαπέραστος φράκτης μέσα από το Διαδίκτυο την πραγματικότητα της ζωής μας στη Γη... Όταν αναίσθητοι μέσα στον ορυμαγδό των θορύβων που παριστάνουν τις ειδήσεις, μέσα στην εικονική προπαγάνδα, υπό την πανεποπτεία του Άγνωστου-Γνωστού Μεγάλου Αδελφού, στεκόμαστε «άβουλοι και μοιραίοι»... Όταν οι πολιτικοί μας διδάσκουν αναξιοκρατία, αδιαφάνεια, ασυδοσία... Ποιά είναι καίρια ομιλία; Σε ποιούς πρέπει να αναφερθούμε και πώς να μιλήσουμε γι’ αυτές τις προσωπικότητες που διαλέξαμε ή μας έλαχε να μας κυβερνούν; Υπάρχει η Ηγεσία που επιτέλους θα εμπιστευθούμε, υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων που στην καταστροφική παγκοσμιοποιημένη κρίση, θα μας δώσουν τουλάχιστον την Ελπίδα;
«......αποτελεσματικοί ηγέτες είναι οι άνθρωποι που μας βοηθούν να υπερκεράσουμε τα όρια των εγωϊσμών, αδυναμιών, φόβων μας και μας προτρέπουν να καταφέρουμε δυσκολότερα, καλύτερα, σημαντικότερα πράγματα απ’ ό,τι θα κάναμε μόνοι μας»
D F Wallace

Ας μιλήσουμε για ηγέτες λοιπόν. Ας μιλήσουμε για σύγχρονα, σημερινά ή διαχρονικά πρότυπα ηγεσίας προς παραδειγματισμό ή αποφυγή. Ας ονειρευτούμε ότι θα ακουστούν εκεί που πρέπει ως καίρια λόγια τα μαθήματα από τρία πρόσφατα δείγματα ηγεσίας:

Ο Νέλσον Μαντέλα πρώτος, το διαχρονικό κι ανεπανάληπτο πρότυπο ηγέτη του 20ου αιώνα, συμπλήρωσε τον περασμένο Ιούλιο 95 χρόνια ζωής. Από βασιλική γενιά της φυλής των Ζουλού στην Νότια Αφρική, μεγαλωμένος στο απάνθρωπο Αpartheid, σπούδασε δικηγόρος και αφιέρωσε τη ζωή του στη καταπολέμησή του. Η διεκδίκηση των δικαιωμάτων όλων των συμπολιτών του ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θέσης, με όλα τα μέσα, τον καταδίκασε να περάσει 27 χρόνια φυλακισμένος, όμως ο αγώνας του δικαιώθηκε. Στις πρώτες ελεύθερες εκλογές, εξελέγη ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Ν. Αφρικής. Και τότε αποκαλύφθηκε το ηγετικό μεγαλείο του ανθρώπου: αντί για εμφύλιο πόλεμο υιοθέτησε τη συγνώμη, αντί για μνησίκακο κυνηγητό των αντιπάλων του δίδαξε μεγαλοψυχία, ομόνοια και συνεργασία στην επίτευξη της ειρηνικής συνύπαρξης όλων. Το βραβείο Ειρήνης Νόμπελ που μοιράστηκε με τον λευκό Ντε Κλερκ επιστέγασε την ανακήρυξή του σε αρχέτυπο Ηγέτη που όλοι παραδέχονται και θαυμάζουν.

Ο 62 χρονος Μοχάμετ Μόρσι, μέλος της Ισλαμικής αδελφότητας σπουδαγμένος στις ΗΠΑ, υπήρξε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Αιγύπτου με 51,7%, μετά την περίφημη εξέγερση των Αιγυπτίων κατά του Μουμπάρακ (Αραβική Άνοιξη). Στον ένα χρόνο της προεδρίας του (30/6/12-3/7/13), προσπάθησε να δώσει υπερεξουσίες στον εαυτό του «για την προστασία του έθνους», καταργώντας θεσμικές και δικαστικές εξουσίες και προωθώντας ταυτόχρονα την εγκαθίδρυση ισλαμικού νόμου. Η δράση του σε συνδυασμό με αποτυχία στην οικονομία και στην εξάλειψη της γραφειοκρατίας και διαφθοράς, έφεραν πολυάριθμες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας των αιγυπτίων και προκάλεσαν την στρατιωτική παρέμβαση που κατάργησε τον ίδιο και δημιούργησε εμφυλιοπολεμικές συρράξεις ισλαμιστών με οπαδούς της αλλαγής και πολλούς νεκρούς. Είναι ίσως ενωρίς να κριθεί αλλά ακόμη και η ταχύτητα της πτώσης είναι ενδεικτική του ποιού ενός ηγέτη που υποσχέθηκε δημοκρατία, δικαιοσύνη και διαφάνεια αποτυγχάνοντας και στα τρία...

Η 59χρονη Άνγκελα Μέρκελ, η πρώτη γυναίκα καγκελλάριος της Γερμανίας, αποτελεί ιδιαίτερα αντιφατικό αλλά αναμφισβήτητα έντονο πρότυπο ισχυρής ηγεσίας. Η μεγαλωμένη στην τότε Ανατολική Γερμανία κόρη λουθηρανού πάστορα με πολωνικές ρίζες, πήρε δίπλωμα φυσικής χημείας από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας αλλά την κέρδισε η πολιτική. Η αρχή έγινε αμέσως με τη πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989, στη πρώτη (και τελευταία) κυβέρνηση της Α. Γερμανίας όπου αναδείχθηκε ως κοινοβουλευτική εκπρόσωπος του Λ. Ντε Μεζιέρ. Μετά την ένωση των Γερμανιών (1990), εκλέγεται στη Bundestag, προστατευομένη του Χ. Κολ με το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CPD) και αναδεικνύεται ως υπουργός Περιβάλλοντος. Όταν ο Κολ χάνει τη προεδρία (αρνούμενος να κατονομάσει χορηγό 2 εκ. μάρκων στο κόμμα γιατί έδωσε το λόγο του) η Μέρκελ κερδίζει από τον διάδοχό του Β. Σόϊμπλε τη προεδρία του CPD και στην επόμενη μάχη για την καγκελλαρία το 2005 με τον Γ. Σρέντερ αναδεικνύεται νικήτρια, επαναλαμβάνοντας τη νίκη το 2009. Ευρωπαΐστρια περισσότερο από το κόμμα της, προωθεί στη Γερμανία εκσυγχρονισμό της εργασίας (ευελιξία)  με στόχο αύξηση της ανταγωνιστικότητας και ελάττωση της ανεργίας με διατήρηση (και εξαγωγή) λιτότητας. Η συνταγή έχει επιτυχία και η δημοτικότητά της που αρχικά έπεσε στο 36% σήμερα φτάνει το 70% και την προαλείφει για νικήτρια στις εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου 2013. Συγχρόνως βοηθούν οι θέσεις της για τους μετανάστες (το τέλος της πολυπολιτισμικότητας -η στάση έναντι Τουρκίας- η υποστήριξη της ελευθερίας του λόγου του Σαραζίν). Είναι διάσημη για την alternativlos( διάδοχος της διαβόητης ΤΙΝΑ της Θάτσερ=μη εναλλακτικότητα ) στο θέμα της λιτότητας και στο χειρισμό της κρίσης χρέους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι θέσεις της στην εξωτερική πολιτική (πόλεμος Ιρακ-υπέρ-ενεργειακή προσέγγιση Πούτιν-εξαγωγές στην Ινδία-Κίνα) την καθιστούν αντιφατική αλλά σημαντική. Ανεξάρτητα από προσωπική συμπάθεια, η Μέρκελ αποτελεί πρότυπο ισχυρού ηγέτη σε περίοδο κρίσης, ιδιαίτερα για τη χώρα της.

Τρία πρότυπα ηγεσίας: ο καλός, που αφήνει παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενιές καταφέρνοντας σχεδόν το αδύνατο, με γενναιόδωρη αγάπη για τη χώρα, έλλειψη μνησικακίας και αταλάντευτη πίστη στο όραμα της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφότητας... Ο κακός, όχι από πρόθεση ίσως αλλά με εξαιρετικά αρνητικό αποτέλεσμα, με την υιοθέτηση της ανερμάτιστης βιασύνης σε μια δοκιμή εξαιρετικής ευκαιρίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Γιατί ο δογματισμός, η μισαλλοδοξία και η αλαζονεία της εξουσίας ήταν δυνατότερα από την ικανότητα να ηγείται όλων των συμπολιτών του ως «κύριος του πεπρωμένου» της πατρίδας του.

Και τέλος η ικανή. Κατάφερε, ακόμη και μέσα στη κρίση να κρατήσει τη πατρίδα της με δημοκρατικούς θεσμούς αλώβητη και να έχει αναδειχθεί στην ηγεσία της ΕΕ αυτοδίκαια. Όμως με την εθνική ακαμψία που αντιμετωπίζει τους «φτωχούς, ακαμάτηδες του νότου» διατρέχει σοβαρό κίνδυνο άλλη μια φορά να αναδείξει την ικανή, επιτυχημένη Γερμανία, στον κακό δαίμονα της ευρωπαϊκής κοινωνικής συνοχής και τελικά να συντελέσει, άλλη μια φορά στην πιο οδυνηρά απρόβλεπτη εξέλιξη της ευρωπαϊκής ιδέας...
Ίδωμεν.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 5 Σεπτεμβρίου 2013, αρ. φύλλου 705


1 σχόλιο:

  1. Ρούλα Ζουπανιώτη19/12/13

    Η ικανή στη θέση του " η άσχημη" κατά το γνωστό σχήμα :)

    Ευρωπαϊστρια που "κρατά τη χώρα της αλώβητη" (αν και όχι στην πραγματικότητα), μνημονιοκρατώντας και απομυζώντας ευρωπαϊκές χώρες, με θέσεις παράλληλα κατά της πολυπολιτισμικότητας, δεν ... κολλάει.

    Λίγο ύβρις μου φαίνεται δίπλα στον Μαντέλα να παρουσιάζεται η Μέρκελ ως ικανή. Κινδυνεύει ικανός να θεωρηθεί και ο συμπατριώτης της που πριν χρόνια, θέλοντας "να κρατήσει την πατρίδα του αλώβητη", αιματοκύλησε πολλές άλλες ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ