6.12.13

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΣΕΜΑΝΗ: Ελλάδα και Αίγυπτος


ΟΔΟΣ 1.8.2013 | 702

Μέσα στη ζέστη του ελληνικού καλοκαιριού και το πήγαινε έλα των αντιπροσώπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ήρθαν να προστεθούν και τα γεγονότα της Αιγύπτου. Όλοι μας έχουμε φίλους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αίγυπτο. Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη από τον ήλιο της χώρας αυτής. Από την επίσκεψη-προσκύνημα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στους Μακεδόνες Πτολεμαίους και την Κλεοπάτρα. Από τους νεότερους Αβέρωφ, Κωνσταντίνο Καβάφη και Μπενάκηδες, στους τελευταίους Έλληνες που ζουν ακόμα στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια. Αυτούς τους πολιτισμένους ανθρώπους που ονομάσαμε Αιγυπτιώτες. Σαν τον John Polyzoides, διάσημο ορθοπεδικό χειρουργό, που το βιβλίο του «Ο ήλιος έδυσε στην Αλεξάνδρεια» πρέπει να το διαβάσουμε όλοι και τον Γιώργο Κυπραίο, τον Αλεξανδρινό, όπως αυτοαποκαλείται, που το βιβλίο του «Αλεξάνδρεια. Tέλος εποχής» σε δένει με τη γη της Αιγύπτου που στάθηκε φιλόξενη σε γενιές Ελλήνων.

Δεν είναι λίγοι από μας που θυμούνται ακόμα ή έχουν διαβάσει για τον Νάσερ και τα ανοίγματά του στην Σοβιετική Ένωση, το φράγμα του Ασουάν, τον πόλεμο των έξι ημερών του 1967 με τον Νταγιάν και το Ισραήλ, τα δραματικά γεγονότα του Yom Kippur το 1973. Την δολοφονία του Σαντάτ από μουσουλμάνους ακτιβιστές. Τα πρόσφατα πολιτικά ξεσπάσματά τους και τις αναταραχές 2011-2012 με τόσα θύματα, που τελείωσαν με την καταδίκη του καθεστώτος Μουμπάρακ – τριάντα ολόκληρα χρόνια ημι-στρατιωτικής δικτατορίας.

Είναι τόσο μεγάλη η Αίγυπτος και τόσο πολύπλοκη η ιστορία της, έστω η πολιτική της ιστορία, των τελευταίων δεκαετιών, που δύσκολα τολμά κανείς να έχει ολοκληρωμένη άποψη, και πολύ περισσότερο ορθή κρίση για το τι γίνεται σήμερα στα μέρη εκείνα. Είτε έχει ταξιδέψει εκεί, τουριστικός προορισμός ζωής, είτε όχι. Οι Φαραώ και οι πυραμίδες, στο Κάιρο, το Λούξορ, ο Νείλος, τα μεγαλο-μουσεία τους δεν μπορούν να κρύψουν την λαοθάλασσα της περιοχής και την φτώχεια της. Σχεδόν 80 εκατομμύρια ανθρώπων. Μια πολυ-πολιτισμική και προβληματική σύγχρονη Βαβέλ που έρχεται από πολύ μακριά και δεν ξέρει ακριβώς πού πηγαίνει.

Πέρασαν τόσοι πολλοί ξένοι από κείνα τα μέρη. Για ένα διάστημα πριν φύγουν οι Εβραίοι με τον Μωϋσή και εμφανιστούν οι Έλληνες Μακεδόνες με τον Πτολεμαίο, μπορεί οι ξένοι να ήταν περισσότεροι και από τους ντόπιους. Αρχέγονοι Άραβες, Βερβερίνοι, «παιδιά» της Μέσης Ανατολής, φυλές της ερήμου της Νουβίας και του σημερινού Σουδάν. Ο γαλάζιος και ο άσπρος Νείλος στο αποκορύφωμά τους, με τη Μεσόγειο να λάμπει στο πάνω άκρο της.

Όλοι αυτοί σιγά-σιγά φτιάξαν τη σημερινή περιφερειακή δύναμη που λέγεται Αίγυπτος. Οι Αμερικανοί την ξέρουν πολύ καλά και την «προστατεύουν» στρατιωτικά. Οι Ρώσοι της δεκαετίας του ’50 την μάθανε επίσης καλά. Πήγαν, έκαναν το φράγμα στο Ασουάν και έφυγαν. Οι Άγγλοι από κοντά, και στον Πρώτο και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον Λόρενς της Αραβίας θα τον θυμούνται πάντα οι Αιγύπτιοι και το Ελ Αλαμέιν δεν θα το ξεχάσουν ποτέ οι Γερμανοί. Ιστορικά ο Ναπολέων έμεινε πολύ λίγο στην Αίγυπτο ενώ οι Οθωμανοί Τούρκοι πιο πολύ από ότι έπρεπε.

Η Αίγυπτος σήμερα είναι η μεγαλύτερη χώρα της περιοχής και το πανεπιστήμιο του Καΐρου και κυρίως η Θεολογική του Σχολή ασκεί μεγάλη επιρροή στο Μουσουλμανικό Κόσμο. Οι αδελφοί Μουσουλμάνοι το γνωρίζουν πολύ καλά. Είναι μια χώρα που αγωνιά να ζήσει τη «δημοκρατία» της μετά από άπειρα χρόνια αυταρχικών καθεστώτων. Από τους Φαραώ, τους βασιλείς της, τους μεγαλοπασάδες της τύπου Μεχμέτ Αλή της Καβάλας μας, και τους τελευταίους τους ηγέτες του στρατού ή της αεροπορίας. Μια χώρα «ανοιγμένη» σήμερα δυστυχώς σε έναν επίσημο εμφύλιο διχασμό. Με τον πόλεμο και τις καταστροφές του, τύπου Συρίας, επί θύραις.

Στεκόμαστε στο σήμερα. Στο στρατιωτικό πραξικόπημα που έγινε πρόσφατα. Military take over το είπαν οι φίλοι Άγγλοι με μια πιο ευγενική όσο γίνεται λέξη στο παγκόσμιο πολιτικό λεξιλόγιο. Υποκρισίας το ανάγνωσμα, θα πρόσθετα εγώ. Έχει ενδιαφέρον ότι είχε επίσημα σχεδόν προαναγγελθεί το πραξικόπημα αυτό και πολλοί από μας το περιμέναμε. Ακόμα δεν καταλαβαίνω γιατί δεν το κάνανε ένα χρόνο πριν. Πριν τις εκλογές τους.  Τ ώρα, θες οι αδελφοί Μουσουλμάνοι και ο περίεργος εκλεγμένος πρόεδρός τους, θες η πλατεία... Ταχρίρ (νομίζω μεταφράζεται πλατεία Ελευθερίας) και οι γύρω δρόμοι της, έπαιξαν το ρόλο τους. Ο «λαός» ανέτρεψε τη δικιά του άτυπη δημοκρατία. Δηλαδή τον ίδιο τον εαυτό του. Ο στρατός σφράγισε την αγανάκτηση των πολλών που είχαν βγει στους δρόμους. Προσπάθησε ανοικτά να καταργήσει, καλώς ή κακώς, το ημι-θρησκευτικό καθεστώς που είχε εγκατασταθεί εκεί και που σίγουρα δεν ταιριάζει στην σημερινή Αίγυπτο.

Ούτε στους χριστιανούς Κόπτες, ούτε στον πατριάρχη μας της Αλεξανδρείας, ούτε στο πνεύμα της νέας βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας που διδάσκει, φαντάζομαι, ελευθερία στη σκέψη και δημοκρατικά κατά το δυνατόν ιδεώδη. Στα τελευταία όλοι ξεχνάμε πόσο σπουδαίο είναι να διοικεί η πλειοψηφία αλλά και να προστατεύεται συνταγματικά η μειοψηφία. Εκεί έκανε το λάθος ο Μόρσι και οι συνεργάτες του. Είχε ένα ολόκληρο χρόνο για να το διορθώσει. Δεν το έκανε ή δεν πρόλαβε να το κάνει. Με την πλειοψηφία έστω την ισχνή του 51% παίρνει κανείς την εντολή να κυβερνήσει αλλά όχι και να αλλάξει συνθέμελα την «ύφανση» μιας κοινωνίας, που χτίστηκε σιγά-σιγά μέσα σε χιλιάδες χρόνια.




Και τώρα τι γίνεται; Οι Αιγύπτιοι στην Ελλάδα, ψαράδες, οικοδόμοι, μικρομαγαζάτορες, αγωνιούν και με το δίκιο τους. Τα υπολείμματα της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο επίσης. Ευτυχώς δείχνουν και οι μεν και οι δε μια αξιοθαύμαστη ηρεμία. Δείχνουν πολιτισμένοι, γεμάτοι υπομονή. Μακάρι να έρθουν όλα ομαλά. Θα περιμένουμε να δούμε. Η Ελλάς όσο και να είναι μικρή, για την Αίγυπτο είναι μεγάλη. Η συμβουλή μας στο νέο καθεστώς μετράει. Άλλωστε έχουμε και εμείς αρκετή πείρα από στρατιωτικές επεμβάσεις, αρνητική συνήθως. Ελπίζω να έχει καιρό ο νέος μας Υπουργός των Εξωτερικών να ασχοληθεί με το θέμα. Και αν δεν έχει να βρει!

Καλή τύχη στους στρατιωτικούς της Αιγύπτου και όχι μόνο. Εύχεται κανείς να φύγουν γρήγορα από την αρχή. Και στις επόμενες εκλογές, όποιος και να τις κάνει, να έχουν σαν πρώτη προτεραιότητα την προστασία της μειοψηφίας και μετά τον συνταγματικό έλεγχο κάθε πιθανής πλειοψηφίας, ιδιαίτερα αυτών που δίνουν ενδεχομένως λογαριασμό μόνο στο Θεό τους. Αν θέλουν τελικά οι Αιγύπτιοι δημοκρατία δυτικού τύπου. Αν όχι, θα το μάθουμε σύντομα. Κάτι ξέρουμε και εμείς από αυτά. Έλληνες είμαστε.



Φωτογραφίες

Πορτραίτο από το Φαγιούμ της Αιγύπτου
Με τον όρο πορτραίτα Φαγιούμ εννοείται το σώμα των προσωπογραφιών που φιλοτεχνήθηκαν από τον 1ο έως τον 3ο αιώνα από συνεχιστές της ύστερης ελληνιστικής παράδοσης της Αλεξανδρινής Σχολής και διασώθηκαν ως τη σημερινή εποχή. Τα πορτραίτα ανακάλυψε και ανέφερε πρώτος ο ιταλός περιηγητής Pietro Della Valle το 1615. Αυτά τα νεκρικά πορτραίτα, προορισμένα για ταφική χρήση, πήραν το όνομά τους από την όαση Φαγιούμ, στην οποία ανακαλύφθηκαν αρχικά, 85 χλμ νότια του Καΐρου.

Πτολεμαίος ΣΤ΄ ο Φιλομήτωρ
Μητροπολιτικό μουσείο Νέας Υόρκης.
Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ Φιλομήτωρ (186-145 π.Χ. ) ήταν ο έκτος φαραώ της δυναστείας των Πτολεμαίων, η οποία κυβέρνησε την Αίγυπτο καθ’ όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου. Ήταν γιος του φαραώ Πτολεμαίου Ε΄ του Επιφανούς και της Κλεοπάτρας Α΄, κόρης του Αντίοχου Γ΄ του Μέγα, βασιλιά των Σελευκιδών. Βασίλεψε στην Αλεξάνδρεια κατά την περίοδο 181-145 π.Χ. και το προσωνύμιό του σημαίνει «αυτός που αγαπά τη μητέρα του.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 1 Αυγούστου 2013, αρ. φύλλου 702


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ