ΗΛΙΑ ΠΑΠΑΜΟΣΧΟΥ: Η ταφή του ήρωος Παύλου Μελά

Είναι μια τέμπερα με την ταφή του Παύλου Μελά. Τρεις καταλυπημένοι ρασοφόροι παραστέκουν τον νεκρό, δείχνουν εξαντλημένοι, λόγω της βαθύτατης οδύνης και της κούρασης –τα πρόσωπά τους ωχρά, φέγγουν σαν χάρτινα λευκά φαναράκια–, καθώς, όπως βεβαιώνει κι η γραπτή μαρτυρία του συμπαριστάμενου μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη, ξενύχτησαν το σώμα στην εκκλησιά, κι εδώ, με την αυγούλα, ετοιμάζονται να το θάψουν.

Είναι απλοϊκά φτιαγμένη η εικόνα, όχι όμως λόγω χαμηλής ζωγραφικής κατάρτισης του ιερομόναχου, μα απ’ την ταπεινότητά του, εικάζω, κι απ’ τη συντριβή του ενώπιον τού δράματος που εξεικόνιζε, άλλωστε και το μέγεθος του έργου αυτό μαρτυρά, είναι δεν είναι ίσο με την παλάμη ανθρώπου σωματώδους.

Το βλέμμα μου, απαθές και αδιάκριτο, σαν μύγα πετάει κι απομυζεί του κόκκινου τις διαβαθμίσεις στον κομμένο λαιμό. Πιο κάτω, το κορμί, μου δημιουργεί την παράλογη αίσθηση, ότι μια άλλη ζωή, μυστική, προϊόντος του χρόνου το ενοικίζει, ίσως επειδή πάλι κοιτώντας ψηλά, το αίμα αειπόρφυρο κι ο λαιμός σαν ρόδο φρεσκανοιγμένο, κυρίως, όμως –όσο το κοιτώ βεβαιώνομαι–, επειδή τον πεθαμένο, πεθαμένο το πρόσωπό του τον κάνει.

Στην εκφραστική δύναμη του έργου, σκέφτομαι, δεν συνετέλεσε μόνον η φύση των υλικών του, στη ζωντάνια και την υποβλητικότητα της σκηνής δεν συνέτεινε μόνον η καθαρότητα και η ένταση των χρωμάτων, μια ξερή τεχνική θα ‘ταν όλα αυτά, αν, όπως μου ‘πε ο φίλος μου ο Γιώργος, που είναι πια ο κάτοχος της τέμπερας, ο πατήρ Αναστάσιος, ενόσω τη ζωγράφιζε, δεν έκλαιγε και δεν μοιρολογούσε αδιάλειπτα του ήρωος το σώμα, που θάφτηκε, λες, έτσι, δίχως κεφάλι, για να σημαίνει εσαεί το, κατά βάση, απρόσωπο μυστήριο κάθε ηρωικής φύσεως, καθώς, συχνά, άγνωστα των ηρώων τα πρόσωπα, για να λουλουδίζει η μνήμη.

Πρωτοδημοσιεύθηκε στην "Νέα Εστία", αναδημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 27.11.2008