ΘΑΝΑΣΗ ΜΠΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ: Η ζωή με λόγια του Περδίκκα Παπακώστα

ΒΙΒΛΙΟ

Όλοι, κι ο καθένας από εμάς, από την στιγμή που θα αντικρύσουμε το πρώτο φως της ζωής μέχρι την ώρα της επιστροφής από εκεί που ήλθαμε –χους εις χουν λέγεται- καταγράφει, είναι σίγουρο, με την πορεία του την δική του ιστορία και αυτήν που προκαλεί ο ίδιος με τις πράξεις, την νοοτροπία και τα πιστεύω του, και αυτή όπως την επιβάλουν τα γεγονότα επηρεασμένα από το περιβάλλον του, παίζοντας το δικό τους σημαντικό ρόλο στην ζωή του, αλλά και όσα σημαντικά ιστορικά τέτοια διαδραματίζονται στην χώρα του αλλά και στο διεθνές και παγκόσμιο περιβάλλον.
Πόσο μάλλον σαν συνειδητός ενεργός πολίτης με διαμορφωμένη ιδεολογία χωρίς παρεκκλίσεις, συμμετέχει αφοσιωμένα για να υπηρετήσει το κοινωνικό σύνολο και τα συμφέροντά του από κάποια επιλεγμένα μετερίζια.
Γεγονός όμως είναι ότι λίγοι είναι αυτοί που τολμούν θαρρετά να καταγράψουν σε όσες σελίδες χωράει η ζωή τους με λόγια. Με αποτέλεσμα να υπάρχουν και να κυκλοφορούν καταγεγραμμένες σημαντικές αυτοβιογραφίες επιφανών αλλά και μη μέχρι και πολύ απλών συνανθρώπων μας, οι οποίοι και ασφαλώς ο καθένας με τον δικό του τρόπο διδάσκουν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου τους.
Ένας λοιπόν απ’ αυτούς που τόλμησε από μόνος του να ιστορήσει με λόγια την ζωή του με μοναδική βοήθεια τα δικά του αποθέματα λογοτεχνικής διάθεσης και γνώσης. Μιας ζωής, όπως αυτή πορεύτηκε επηρεασμένη από φτώχιες, ανέχειες, ορφάνιες και κακουχίες ξενιτιάς και από τις αυθαιρεσίες και αδικίες των νικητών του β’ παγκοσμίου πολέμου, με αποκορύφωμα έναν εμφύλιο αδελφοκτόνο σπαραγμό, είναι ο συμπολίτης μας Περδίκκας Παπακώστας του Γιάννη και της Τουλής.

Χημικός, σπουδαγμένος στο Α.Π. Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακά στο Παρίσι, στην μηχανική βιομηχανία, καταρτισμένος όμως με μόρφωση από την επιμέλειά του το να μη σταματάει να ξεσκονίζει τους τόμους από την βιβλιοθήκη που κληρονόμησε από τους προγόνους του και όχι μόνο διαβάζοντας από τα μικρά του ακόμη χρόνια χωρίς σταματημό. Οι ευαισθησίες του δε που καλλιεργήθηκαν και διαμορφώθηκαν και από τις εμπειρίες της ζωής, αλλά και από την μελέτη του δημιούργησαν το σοβαρό κίνητρο να διαλέξει το δικό του μετερίζι για συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο χωρίς να του γίνονται απαγορευτικά εμπόδια για την συνέχεια οι κάθε λογιών απογοητεύσεις που γεύτηκε μέσα και ασφαλώς από τις δικές του και μόνον επιλογές.
Το πόνημά του που καταγράφει την ζωή του με λόγια στις 276 σελίδες του μπορεί να μην διεκδικεί ευδιάκριτες λογοτεχνικές δάφνες. Όμως μπορεί εύκολα να διακρίνει σ’ αυτό και εκείνος ακόμα που δεν γνωρίζει την απλότητα του λόγου του, που επηρεάζεται η έκφρασή του από την αλήθεια, έτσι ακριβώς όπως κουβεντιάζει και με τους φίλους του και με τους αντιπάλους του διατυπώνοντας τις απόψεις του πάντα αιτιολογημένα.

Άλλωστε η πρόθεσή του, όπως αυτή διαφαίνεται μέσα από την καταγραφή των γεγονότων της ζωής του, δεν είναι να επισημάνει τόσο την δική του ταλαιπωρία από τις επιρροές των γεγονότων μιας ταραγμένης εποχής, όσο τις πληγές που προξενήθηκαν σε ένα διχασμένο κοινωνικό σύνολο που αλληλοσπαραζόταν, με αποκορύφωμα έναν εμφύλιο, που άλλων συμφέροντα εξυπηρετούσε και όχι αυτά της χώρας του.
Τα πιστεύω του όμως συμπεριλαμβάνονται με σαφέστατο τρόπο σε μία αναφορά με τέσσερις λέξεις: «Είμαι κομμουνιστής χωρίς κόμμα».
Μια από βάθους καρδιάς εκμυστήρευση που και ασφαλώς πηγάζει από την πίκρα του για τον τρόπο που διαχειρίστηκαν οι επιλεγμένοι αυτής της ιδεολογίας με αποκορύφωμα την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού κάτω από τις συνθήκες από τις οποίες συνέβη.

Όμως, εκτός από την εισαγωγή του βιβλίου που αναφέρεται στην ζωή με καθαρά επιστημονικές αναφορές, η ανάγνωση των γεγονότων δεν σου προκαλεί καμιά μα καμιά κούραση, ούτε και σε αποπροσανατολίζει για να υποχρεωθείς να αναζητήσεις την συνέχεια. Είναι τόσο αρμονικά παντρεμένη η πορεία της ζωή του, όχι μόνον με τα απρόοπτα που αφορούν τον ίδιο αλλά, με όλα τα υπόλοιπα που ακουμπούν την ζωή του περιβάλλοντός του, αλλά και αυτά του παγκόσμιου γίγνεσθαι με πολέμους απελευθερωτικούς, αντιστασιακούς, αλλά και εμφύλιους της εποχής εκείνης.
Το πεντάστιχο που διάλεξε σαν αρχή του βιβλίου του αλλά και της ζωή του σε προδιαθέτει ευχάριστα, όχι τόσο για έναν Μάη της Καστοριάς που την κάνει πανέμορφη, όσο το βεγγαλικό ανάμεσα στους γονείς του που ήταν ο ήλιος της Ζωής και βρίσκονταν ο ίδιος μέσα.

Το βιβλίο του Περδίκκα Παπακώστα «Η ζωή με λόγια» πέρα από την αξία που έχει για έναν απλό κατά τα άλλα άνθρωπο, με τους πρώτους έρωτες, τα μαθητικά και φοιτητικά χρόνια και την μετέπειτα επαγγελματική του εξέλιξη, αποτελεί και ένα αξιοπρόσεκτο ιστορικό κείμενο όπου μέσα από αυτό αναλύονται, με τον τρόπο τον δικό του που διάλεξε ο συγγραφέας, όλα τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην περίοδο της ζωής του και αν μη τι άλλο διδάσκει.
Ο Περδίκκας Παπακώστας τόλμησε να γράψει την ζωή του με λόγια για να γίνεται το κείμενό του τόσο πιστευτό μέσα από τις παρενθέσεις του με συγκεκριμένες αναφορές σε 170 σημειώσεις από βιβλιογραφίες διαφόρων συγγραφέων. Όχι μόνο οι φίλοι του βιβλίου αλλά και όσοι άλλοι το επιθυμούν να γεμίσουν άδειες ώρες τους διδασκόμενοι για την περίοδο εκείνη, ας τολμήσουν και αυτοί να το διαβάσουν. Κάτι θα κερδίσουν και τίποτα δεν θα χάσουν. Ίσως μάλιστα τους κεντρίσει το ενδιαφέρον για να τολμήσουν την δική τους αυτοβιογραφία.

Εκείνο όμως που εμείς θα επιθυμούσαμε είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον του μεγάλου αδελφού του Περδίκκα, του Μανιού. Γιατί η δική του παράλληλη ζωή με αυτήν του Περδίκκα είναι πολύ πιο επεισοδιακή με αξιοπρόσεκτη ανάμειξη σε διεθνή γεγονότα, όπως προσπάθησαν να τα διαμορφώσουν αξιόλογα επαναστατημένα για δικαιοσύνη μυαλά της εποχής εκείνης με ένα από αυτά και του Βασίλη Ραφαηλίδη, αείμνηστου πια.
Και αν ο ίδιος δεν το επιχειρήσει, ας το κάνει ο Περδίκκας.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 27.11.2008

Σχετικά κείμενα:

• ΛΑΖΑΡΟΥ ΜΠΟΥΤΗ: Η ζωή με λόγια
• ΘΑΝΑΣΗ ΜΠΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ: Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Η ζωή με λόγια», του Περδίκκα Παπακώστα