14.7.15

ΟΔΟΣ: Το στίγμα του τόπου


ΟΔΟΣ 26.2.2015 | 777

Πέρασαν επιτέλους και οι αποκριές. Ολοκληρώθηκαν οι πρωτοχρονιάτικες πίττες, αρχίζει μετά απ’ αυτά έστω και αργά το νέο έτος, με το κανονικό, όπως άρχισε με το παλιό, ακόμη και το κινέζικο ημερολόγιο, ενώ δεν αργεί ούτε και με το ημερολόγιο των βουδιστών. Καθώς αυτό των μουσουλμάνων είχε ήδη αρχίσει από το Φθινόπωρο. Και λιγοστεύουν οι δικαιολογίες για όσους έχουν να ασκήσουν δημόσια καθήκοντα.

Παράλληλα αναβίωσε το αρχέγονο παραδοσιακό καρναβάλι των γύρω περιοχών, οι πατροπαράδοτες μπουμπούνες, που δείχνουν τον δρόμο και τον προορισμό στους νεώτερους (και για να θυμούνται οι παλιότεροι). Καθώς ως γνωστό, λαός που χάνει τις παραδόσεις του, που ξεχνά τις ρίζες του, παραδίδεται στο πυρ το εξώτερο και εν τέλει αφανίζεται. Ενώ εδώ, αντίθετα, ο ελληνικός λαός που αναβιώνει όλες του τις παραδόσεις, πλέει σε πελάγη.

Αναβίωσε και ο εμβληματικός θεσμός του χάσκαρη, δηλαδή του παιγνιδιού που διοργανώνεται πολύ εύκολα και είναι απλός στην διαδικασία: χρειάζεται ένα κοντό καλάμι ή έστω ραβδί για όσους έχουν ειδικές προτιμήσεις, ένα τεντωμένο λεπτό σκοινί ή έστω σπάγγο, ένα αυγό βρασμένο, σφιχτό κατά προτίμηση προς αποφυγή ανάρμοστων ατυχημάτων. Και μερικά ανοικτά στόματα, χάσκοντα ή χάπτοντα να αδράξουν το αυγό. Άλλωστε το τεχνικό μέρος της αναπαράστασης είναι και το πιο σημαντικό, θέλει τέχνη και μαεστρία η αναβίωση του εθίμου. 

Ώστε είναι να απορεί κανείς, πώς τούτες τις μέρες, μέρες σκληρής διαπραγμάτευσης με τους «εταίρους» και τους «θεσμούς» στις Βρυξέλλες και ενώ όλα βρίσκονται σε τεντωμένο σκοινί, πώς είναι δυνατό εν όψει όλων αυτών των ομοιοτήτων και των υψηλών συμβολισμών που εμπνέει ο Χάσκαρης, πώς η Καστοριά μέσω κάποιου παραδοσιακού της team και θεματοφύλακα, δεν αντιλήφθηκε ότι το πατροπαράδοτο έθιμο, του Χάσκαρη εννοείται, είναι τελικά τόσο συμβολικό και σημαντικό. Πανελλήνιας και παγκόσμιας ακόμη εμβέλειας. 

Να διαθέτει ο τόπος ένα τόσο προφητικό θεσμό -πολύ πριν τεθεί η απορία αν το αυγό έκανε την κότα ή το αντίθετο- και παρά ταύτα δεν πρόλαβε να εξασφαλίσει τα πνευματικά δικαιώματά της για την Καστοριά και το copyright του θεσμού με την πανευρωπαϊκή πια εμβέλεια και παγκόσμια σημασία. Καθώς στις Βρυξέλλες ή σε τηλεδιασκέψεις, τις διαπραγματεύσεις στο τεντωμένο σκοινί, ή σπάγγο, με κανονικό καλάμι, ή ραβδί έστω, το βραστό αυγό και προπαντός τα ανοικτά στόματα, ήταν ένα ελληνοπρεπές δρώμενο, που παρακολούθησε όλος ο πλανήτης. Σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία καθώς και στην Αφρική, όπου δυστυχώς έχει ανοικτά στόματα αλλά της λείπουν όλα τα υπόλοιπα. 

Καθώς εμείς εδώ από χρόνια -ίσως και αιώνες πριν- αναπαριστούσαμε χωρίς επαρκή θεωρητική τεκμηρίωση ή εξήγηση ή αναγωγή στις ιερές παραδόσεις της περιούσιας φυλής, αυτό που τελικά πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, είναι απορίας άξιο πώς δεν συγκροτήθηκε ένας φορέας για τον Χάσκαρη, να προστατευτεί και αυτός, -όπως και τα Ραγκουτσάρια, από τις ξενικές επιρροές. 

Ώστε την εποχή της αποκριάς, όταν αλλού σε Πάτρα, Ξάνθη, Ρέθυμνο, Μοσχάτο σαχλαμαρίζουν με τα ξενόφερτα καρναβάλια, να μεταβληθεί η Καστοριά σε χώρο παγκόσμιας συνάντησης και λατρείας. Όπου μαζί με μπουμπούνες που «ξορκίζουν» το κακό, θα αναβιώνει και η διεθνής έκθεση του Χάσκαρη, μια έκθεση που μπορεί να διοργανώνεται σε ειδικό εκθετήριο, ίσως και στην Αθήνα αν ο ΣΕΧ (Greek Haskarians Association) αποφασίσει ότι καλά είναι να εμπορευτούν σπάγγους, καλάμια, ραβδιά και αυγά στην Αθήνα και όχι σε διεθνή έκθεση στην Καστοριά που δεν έχει επαρκείς προσβάσεις. Ή έστω ένα haskari party που θα ενώνει και θα συναδελφώνει τους λαούς.

Και καθώς η σατυρική διάθεση – ημιπαράνομη τούτη την περίοδο στην Καστοριά λόγω των προηγηθέντων «ραγκουτσαριών» που δεν επιτρέπουν λοξά βλέμματα και χαρούλες- παραχώρησε την θέση της στην νηστεία και την προσευχή, συμπληρώθηκαν δε ακόμη και οι πρωτοχρονιές όλων των θρησκειών και ημερολογίων, είναι πια καιρός, ίσως, να αρχίσει η επαναφορά της δημόσιας, περιφερειακής και δημοτικής πολιτικής ζωής, στα στοιχειώδη. 

Και όχι στα όποια-όποια, αλλά αν μη τι άλλο, στα καθημερινά προβλήματα που αφορούν ένα στοιχειώδες επίπεδο ζωής. Στις προσβάσεις, στην καθαριότητα, το οργανωμένο περιβάλλον, τις προσφερόμενες υπηρεσίες, την προοπτική του τόπου και του χώρου, την κοινωνικότητα. Το στίγμα του τόπου τέλος πάντων, έστω και για αρχή. Για να μπουν τα πράγματα σε μια βάση, είτε αυτά αφορούν τον Δήμο, είτε την Περιφέρεια, είτε την ίδια την κεντρική κυβέρνηση. 

Αρκετά χρόνια κράτησε αυτή η ρευστότητα και η απραξία, και δεν μπορεί να γίνει ανεκτή η άποψη ότι η ζωή του τόπου εξαντλείται, αρκείται και περιστρέφεται σε άξονες εθίμων και παραδόσεων, καθώς υπάρχει και μια απόλυτα πρακτική πλευρά: το πραγματικό 2015.

Αφού προς το παρόν τουλάχιστον, αναβάλλεται η προσχώρηση της Ελλάδος στην Ρωσική Ομοσπονδία, και κατατροπώθηκαν οι «μερκελλιστές» οι «γερμανοτσολιάδες», οι «προσκυνημένοι», ενώ η υπερήφανη Ελλάδα με τους ακόμη πιο υπερήφανους Έλληνες, έδειξε για μια ακόμη φορά στα πέρατα της Οικουμένης το ευρωπαϊκό φως και τις βλαβερές συνέπειες των βελανιδιών που μασάνε οι κουτόφραγκοι, την ώρα που εμείς χτυπάμε νταούλια και μαθαίνουμε στον κόσμο να χορεύει, τσάμικο, καλαματιανό, μπάλο, σούστα πεντοζάλη ή πυρρίχιο, ας ξεκινήσει επιτέλους να γίνεται κάτι νέο για την Καστοριά. 

Κι’ ας είναι έστω ο Χάσκαρις – να αλλάξει λίγο η ορθογραφία του, να παραπέμπει στο βυζαντιακό Λάσκαρις και στην λαμπρή ιστορία. Να γίνει η Καστοριά τόπος Ολυμπιακών Αγώνων του Χάσκαρι. Κάτι να γίνει τέλος πάντων. Γιατί βαρύς ο λήθαργος.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26 Φεβρουαρίου 2015, αρ. φύλλου 777
Φωτογραφία εξωφύλλου: Pietro Antonio Novelli (1729 – 1804) Κεφάλι εφήβου. Harvard Art Museum / Fogg Museum, Βοστώνη, Μασαχουσέτη ΗΠΑ.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ