16.7.21

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Ωδή στο υπερωκεάνιο "Πατρίς"


ΟΔΟΣ: εφημερίδα της Καστοριάς | υπερωκεάνιο "Πατρίς"


που στην Αυστραλία μετέφερε χιλιάδες Έλληνες μετανάστες


Θυμάμαι την έκπληξη φίλων και συνεργατών μου, όταν μόλις πέρσι έμαθαν πως τόπος γέννησής μου είναι η μακρινή Αυστραλία. Βλέπετε, δεν ανήκω σε αυτούς που για να εντυπωσιάσουν προβάλλουν τον τόπο όπου έτυχε να έχουν γεννηθεί. Κι ούτε ποτέ μίλησα για το «Πατρίς», το πολυτελέστατο κρουαζιερόπλοιο που μέσα στο τελευταίο δίμηνο του 1967 (τέτοιον καιρό δηλαδή -τι σύμπτωση!) μετέφερε στην Ελλάδα τους παλιννοστούντες γονείς μου κι εμάς τα δυο μεγαλύτερα παιδιά τους, που είχαμε ακούσει τόσα πολλά για την αληθινή μας πατρίδα, που η Ελλάδα ήτανε κι ας είχαμε γεννηθεί αλλού...

Σήμερα νιώθω πως οφείλω να γράψω γι’ αυτό το πλοίο το ιερό, καθώς έχει δει αμέτρητους αποχωρισμούς κι έχει ζήσει αμέτρητες ιστορίες ξεριζωμού και παλιννόστησης·το οφείλω για να τιμήσω τις 34 μέρες υπέροχου ταξιδιού που μου πρόσφερε, του το οφείλω γιατί σήμερα δεν υπάρχει πια· κι ας ήταν μια κιβωτός αναμνήσεων τόσων πολλών ανθρώπων, τόσων πολλών Ελλήνων ειδικότερα. Πλοία όπως το «Πατρίς» είχαν ψυχή. Και αυτή η ψυχή τους ήταν σημαδεμένη από ποταμούς δακρύων...

«Θυμάμαι χαρακτηριστικά δυο νέους, ο ένας από τα Τρίκαλα και ο άλλος από την Καρδίτσα. Ήταν και οι δύο στις κουπαστές. Εγώ είχα πάει να ελέγξω όταν είδαν τον έναν να έχει κρεμαστεί, έτοιμος να πηδήξει. Κατάφερα και τον τράβηξα... Τον άρπαξα από τα μαλλιά. Την ώρα εκείνη έφυγε ο άλλος και πήδηξε μέσα στο νερό. Ειδοποίησα τη γέφυρα και οι ναύτες κατέβηκαν και τον σώσανε. Ευτυχώς το παλικάρι δεν πνίγηκε... Αξέχαστα όλα αυτά. Ο κόσμος ήταν φοβισμένος, ένιωθε πως ξεριζώνεται. Αισθάνονταν ότι πήγαιναν προς το θάνατο. Οι περισσότεροι έβλεπαν το μέλλον αβέβαιο και δεν ξέρανε ποια θα ήταν η κατάληξή του», λέει μηχανικός του «Πατρίς» στη δεκαετία του 1960. 

Μα έχω κι εγώ τις προσωπικές μου μνήμες και αυτές δεν είναι μόνο οι 34 έξοχες μέρες που έζησα μέσα στο πλοίο της καρδιάς μου. Χαραγμένη βαθιά μέσα μου είναι η αφήγηση της αδερφής του πατέρα μου, που, μόλις 18χρονη κοπέλα, ανέβηκε στο πλοίο για να πάει να εγκατασταθεί στην Αυστραλία, που θα τη γλίτωνε από τη φτώχια της προσφυγικής της οικογένειας. Λαχταρούσε ως την τελευταία στιγμή κι ενώ στεκόταν ψηλά στο κατάστρωμα να δει τον πατέρα της να τη φωνάζει να μείνει στην πατρίδα, ο καλός μου παππούς, όμως, σήκωσε το χέρι του, η θεία μου βιάστηκε να παρερμηνεύσει την κίνηση, που αντί για «μείνε», όπως θα ‘θελε η ίδια, «αντίο» σήμαινε. Κι η κοπέλα αναχώρησε...




Ογδόντα χρονών σήμερα η θεία Φανή πλούτισε, η οικογένειά της έφτιαξε περιουσία, μα ο καημός της πατρίδας εξακολουθεί να σιγοκαίει μες στα σωθικά της. Της είμαι ευγνώμων που, όποτε έμπαινε θέμα ξενιτεμού κάποιου παιδιού μου, για να εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή, η θεία μου «ένα κομμάτι ψωμί αν έχετε να μοιραστείτε, κρατήστε τα παιδιά σας εκεί, για να μην τα χάσετε», μου έλεγε κι εγώ που είχα ζήσει πολλούς αποχαιρετισμούς (τους αποχαιρετισμούς των συγγενών που μας είχαν επισκεφτεί στην Ελλάδα και δεν ήξεραν πότε και αν θα ξαναβλεπόμασταν) συμφωνούσα απολύτως μαζί της, προξενώντας σε άλλους απορία. 

Ναι, έχω ζήσει πολλούς τέτοιους αποχωρισμούς. Ο πρώτος ήταν η αναχώρηση της δικής μου οικογένειας από την Αυστραλία για εδώ. Δε φεύγει ποτέ από το μυαλό μου το γκρίζο σύννεφο στα μάτια όλων στις τελευταίες φωτογραφίες λίγο πριν φύγουμε: ένα έντονα γκρίζο σύννεφο στα μάτια αυτών με τους οποίους είχαμε ζήσει ως τότε, γκρίζο και στα μάτια των γονιών μου που πονούσαν για τον χωρισμό, πονούσαν και γιατί δεν ήξεραν τι τους περίμενε στην Ελλάδα, ποιο θα ήταν το μέλλον μας.

Το ταξίδι μας με το «Πατρίς» ήταν ένα ενδιάμεσο υπέροχο, φωτεινό διάλειμμα, που, όμως, ξεκίνησε με ένα γοερό κλάμα: είχαμε μόλις αποχωριστεί τους εκεί συγγενείς και φίλους (ήταν οι μόνοι συγγενείς που γνώριζα ως τότε), ανέβηκα στο πλοίο κρατώντας στην αγκαλιά μου το αρκουδάκι που μου είχε χαρίσει η αγαπημένη μου νονά και, μόλις καθίσαμε στις θέσεις μας, άρχισα να κλαίω πιο γοερά από ποτέ· τόσο γοερά που οι γονείς μου τρόμαξαν. Εγώ όμως έχω καταλάβει πως όλες τις μέρες των αποχαιρετισμών στοίβαζα μέσα μου τη λύπη και την εξωτερίκευσα μόλις κατάλαβα πως πια δε θα ξανάβλεπα φίλους κι αγαπημένους...

Αλλά το «Πατρίς» έβαζε πάντα τα δυνατά του για να ομορφύνει τις δύσκολες στιγμές μας: διέθετε πολυτελές εστιατόριο, όπου γιορτάσαμε τα γενέθλια του έφηβου που ο πατέρας μου συνόδευε στην Ελλάδα, κινηματογράφος, δυο πισίνες, μια για τους μεγάλους, μια για μας τα παιδιά (από τη μικρή δεν έβγαινε ο 4χρονος αδερφός μου ποτέ), σχολείο, εκκλησία... Αυτά θυμάμαι εγώ και κάτι ιδιαίτερο: πως κάθε φορά που μας συγκέντρωναν για να κάνουμε ασκήσεις διάσωσης, μην τυχόν και συνέβαινε κάποιο δυσάρεστο απρόοπτο, μόλις φορούσα το σωσίβιό μου, φοβόμουν τόσο πολύ, που έκανα εμετό. Κάθε φορά... 

Από το ταξίδι μας με το «Πατρίς» και μολονότι ο μακαρίτης ο πατέρας μου συνήθιζε να φωτογραφίζει σώζονται μόλις δύο φωτογραφίες μου: το σχολείο του πλοίου έκανε αποχαιρετιστήρια γιορτή και στη μία εγώ (πλησίαζα τότε τα εφτά), και άλλα δύο κοριτσάκια, που ούτε καν τα θυμάμαι, φοράμε στέμμα. Στην άλλη λέω ποίημα, φορώντας το φόρεμα που μου είχε ράψει η χρυσοχέρα μάνα μου, με χρωματιστό γκοφρέ χαρτί, κυριαρχούσε το μοβ χρώμα... Στη φωτο όπου λέω ποίημα σταυρώνω τα χέρια μου για να καλύψω μια τρυπούλα στο χάρτινο φόρεμά μου... 




Το πλοίο «Πατρίς»... έπαιξε και στον κινηματογράφο, ειδικότερα στη βραβευμένη ταινία του Αλέξη Δαμιανού «Μέχρι το πλοίο», όπου και αποτυπώθηκε ζωντανό, για να το βλέπουμε και να το θυμόμαστε. Το κυριότερο, όμως, είναι πως έχει αποτυπωθεί ολοζώντανο μια για πάντα στις καρδιές των Ελλήνων που με αυτό είτε μίσεψαν με τα μάτια τους γεμάτα δάκρυα είτε επέστρεψαν στην πατρίδα, όπως το ονειρεύονταν και το λαχταρούσαν. Αποτυπώθηκε ανεξίτηλα και στη δική μου καρδιά κι ας μην είχα ακόμα κλείσει τα εφτά μου χρόνια. 

Και μπορεί το 1987 να πουλήθηκε στο Πακιστάν για διάλυση και ίσως να έπρεπε να διατηρηθεί και να γίνει ένα μουσείο συναισθημάτων, όμως θα ζει και θα βασιλεύει πάντα στις καρδιές όσων σχετίστηκαν μαζί του στη σύντομη ζωή τους· θα ζει και θα βασιλεύει για πάντα, αφού δέθηκε μια για πάντα με τις δακρυσμένες στιγμές της ζωής τους. Κι όπως έλεγε ο αγαπημένος μου Δάσκαλος, απ’ όλα τα γήινα το δάκρυ έχει χαρακτήρα αιωνιότητας και, άρα, συμπληρώνω εγώ, απαθανατίζει όλα τα γεγονότα της ζωής μας που δάκρυα προκαλούν, από δάκρυα συνοδεύονται και με δάκρυα σημαδεύονται...


ΥΓ: Για όλα όσα σημαίνει για μένα, αλλά και για πάρα πολλούς Έλληνες που έτυχε να μεταναστεύσουν, το πλοίο «Πατρίς» το συγκαταλέγω πάντα με τα πλοία που γράφτηκαν στην Ιστορία μας: με την Αργώ, την Πάραλο, τη σχεδία του Οδυσσέα, τη Συρακουσία, την Κιβωτό του Νώε και όποιο άλλο ιστορικό πλοίο μού διαφεύγει αυτή τη στιγμή...


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 19 Νοεμβρίου 2020, αρ. φύλλου 1055.

Σχετικά:

31 σχόλια:

  1. Ανώνυμος16/7/21

    Κι όμως δημοσιογράφοι και πολιτικοί παρομοιάζουν τους Έλληνες μετανάστες εις Αυστραλίαν, με τον Αχμέτ και τον Μουσταφά που έρχονται καραβιες....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος16/7/21

      «μόλις 18χρονη κοπέλα, ανέβηκε στο πλοίο για να πάει να εγκατασταθεί στην Αυστραλία, που θα τη γλίτωνε από τη φτώχια της προσφυγικής της οικογένειας»
      Διάβασε την πρόταση και κάνε τις συγκρίσεις με το Αχμέτ και τον Μουσταφά. Εκτός αυτού αεροπλάνα που απογειώθηκαν απο ελληνικό έδαφος κατέστρεψαν το σπίτι τους.

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος16/7/21

      Η διαφορά είναι ότι οι Έλληνες πήγαιναν στην Αυστραλία άπολυτα ελεγμένοι από τις Αυστραλέζικες υπηρεσίες,εγγεγραμμένοι και νόμιμοι με διαβατήρια και ιατρικές εξετάσεις όπως και στην Αμερική ενώ ο Αχμέτ πονάν και γρήγορα βγάλτην έρχεται εδώ εισβάλοντας διενεργόντας παρανομία.

      Διαγραφή
    3. Ανώνυμος16/7/21

      Φυσικά, αν εσύ ήσουν στην θέση τους θα περίμενες στο βομβαρδισμένο σπίτι σου μέχρι οι γερμανοί να σου δώσουν άσυλο και δουλειά, για να πάρεις το αεροπλάνο της γραμμής.

      Διαγραφή
    4. Ανώνυμος16/7/21

      Εμείς οι Έλληνες μιλάμε για παρανομίες. Ας δούμε τα μούτρα μας πρώτα και μετά συζητάμε.

      Διαγραφή
    5. Ανώνυμος17/7/21

      Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

      Διαγραφή
    6. Ανώνυμος17/7/21

      Όταν ο [....] σφίξει την θηλειά γύρω από τον λαιμό της γριάς μάνας σου και με τα βρωμερά λαίμαργα για σάρκα θωπεύσει την τρυφερή κόρη σου θα γίνεις ο πρώτος που θα εναντιωθείς για την εισβολή αλλά θα είναι πλέον αργά γιατί το άμυαλο και ευκολόπιστο κεφαλάκι σου θα κυλάει στο καλντερίμι του Ντολτσού και εγώ δεν θα είμαι εκεί να βοηθήσω τον γραικύλο όπως εσύ........

      Διαγραφή
    7. Ανώνυμος17/7/21

      Άσε που ο Αχμέτ κι ο Μουσταφά δεν έχουν κάνει το εμβόλιο Covid-19 και ψωνίζουν από τα ίδια Super Market με τους εμβολιασμενους Νεοδημοκρατες Καστοριανους.

      Διαγραφή
    8. Ανώνυμος17/7/21

      Οπότε αυτοί που κινδυνεύουν να κολλήσουν και να αρρωστήσουν είναι o Αχμέτ και o Μουσταφά και όχι οι εμβολιασμένοι Νεοδημοκρατες Καστοριανοι.

      Διαγραφή
    9. Ανώνυμος17/7/21

      Όταν ο [....] σφίξει την θηλειά .....
      Από ποια ταινία το πήρες αυτό ρε φίλε; Από το φεστιβάλ της Χρυσής Αυγής με σκηνοθέτη τον Κασιδιάρη;

      Διαγραφή
  2. Ανώνυμος16/7/21

    Με όχημα την υποτιθέμενη προσφυγιά η Γελαδα παράδεισος για Βαλκάνιους Ασιάτες και Αφρικανους. Επίδομα ενοικίου. Επίδομα τέκνων και μηνιάτικη επιταγή για ψώνια. Άλλωστε το είπε και η ΠτΔ έτσι θα λυθεί το Δημογραφικό της Χώρας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος16/7/21

      Αυτά τα πληρώνουν οι γερμανοί φίλε και όχι εσύ. Τώρα σκέψου γιατί το κάνουν και τί παιχνίδι παίζει η έξυπνη κυβέρνησή σου. Με το επίδομα ενοικίου νοικιάζουν τα άδεια διαμερίσματά σου και με την μηνιάτικη επιταγή αγοράσουν στο μαγαζί σου

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος17/7/21

      Τα διαμερίσματα σου αδειασαν γιατί τα ξενοικιασαν οι άνεργοι επιστήμονες συμμαθητές σου, κι έφυγαν οικογενειακως στη Γερμανία.... Η Γερμανία θέλει τους επιστήμονες... Επίσης εσύ δεν κάνεις παιδιά γιατί αποτελούν τεκμήριο διαβίωσης... Ο Αχμέτ επιδοτείται... Οι Γερμανοί γιατί δεν επιδοτούν όσους πηγαίνουν για Δουλειά στη Γερμανία;;; Επειδή είναι ψέμματα...

      Διαγραφή
  3. Ανώνυμος17/7/21

    Μπράβο κα Σόνια, πολύ ωραίο κείμενο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος17/7/21

    Προοδευτικέ φιλελεύθερε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ήλιος τελειώνει φέτος. Ψαξου λίγο και σταμάτα να βλέπεις ΣΚΑΪ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος17/7/21

      Σωστός και ενημερωμένος. Από τους φόρους μας πληρώνονται.

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος17/7/21

      Ο Σύριζα τους φιλοξενούσε σε ξενοδοχεία με περιπολικό από έξω. Η Νέα Δημοκρατία έδωσε ζωή στο Ιστορικό κέντρο.

      Διαγραφή
    3. Ανώνυμος17/7/21

      Θες να πεις από τα δανικά και αγύριστα και απο τα λεφτα που φαγαμε απο το κόψιμο των ομολόγων. Οπότε δεν είναι δικά σου.

      Διαγραφή
  5. Ανώνυμος17/7/21

    Οι γερμανοί κάνουν την δουλειά τους που δυστυχώς δεν κάνουν οι πατριώτες που ψήφισες. Βρίζεις το Αχμέτ αλλά ανοίγεις τα σύνορα στις φιλιπινεζες υπηρέτριες και τους αλβανούς γεωργούς γιατί δουλεύουν για 20 € την ημέρα. Εξυπνάκια.
    Όσο για τους συμμαθητές μου επιστήμονες αυτοι ξέρουν τι κάνουν φίλε. Επειδή είναι επιστήμονες έμαθαν να σκέφτονται και δε ασχολούνται με τον κάθε κομπλεξικό ρατσιστή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος17/7/21

      Με 20€ δεν υπάρχει εργάτης φίλε. Είσαι εκτός πραγματικότητας. 30€ χωρίς φαγητό και 25€ με φαγητό στην Τοιχιο.

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος17/7/21

      Τα σύνορα τα άνοιξε ο Σαμαράς όχι εγώ. Συνεχίζει να τα έχει ανοιχτά ο Κυριάκος.Έναν τουρισμό είχαμε τον διέλυσε κι αυτόν. Ολοι Τουρκία πηγαίνουν.

      Διαγραφή
    3. Ανώνυμος17/7/21

      Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απέναντι στη Ρωσία... Η Ελλάδα επίσης... Τουρισμός και γούνα χωρίς Ρωσία τέλος... Απλά πράγματα Νεοπασοκοκρατη Καστοριανε...

      Διαγραφή
    4. Ανώνυμος17/7/21

      Νεοπασοκοκρατης; Είσαι σίγουρος; Αυτό κατάλαβες από τα λεγόμενα;

      Διαγραφή
    5. Ανώνυμος18/7/21

      «30€ χωρίς φαγητό και 25€ με φαγητό στην Τοιχιο.»
      Συγγνώμη, δεν έλαβα υπόψιν την τελευταία αύξηση.
      600 € το μήνα μείον 200 € για ενοίκιο μένουν 400 € για όλη την οικογένεια.
      Και μερικοί απορούν γιατί φεύγουν οι νέοι για Γερμανία.

      Διαγραφή
  6. Ανώνυμος17/7/21

    Ρε παιδί, στα σοβαρά τώρα. Ένας επιστήμονας θα μείνει στην Καστοριά για να δουλέψει στο χωράφι ή στο γουναράδικο ενός αγράμματου αγροίκου που το παίζει και μεγάλος; Ηλίθιος είναι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος17/7/21

      Οι επιστήμονες Γερμανία και οι αγράμματοι σεζόν σε νησιά.. Ωραίος

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος17/7/21

      Αυτή είναι η πραγματικότητα, αν μας αρέσει είναι άλλο θέμα. Δεν έχουμε δικαίωμα να κρίνουμε κανέναν για μία προσωπική απόφαση. Είναι δικαίωμα του.

      Διαγραφή
  7. Ανώνυμος17/7/21

    Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αυτονόητη επισήμανση:
    Η ΟΔΟΣ διευκρινίζει ότι σε καμμιά απολύτως περίπτωση δεν συμφωνεί απαραίτητα ούτε με την φρασεολογία, ούτε με την βασιμότητα πραγματικών ισχυρισμών που περιλαμβάνουν τα σχόλια που δημοσιεύονται. Καλεί τους αναγνώστες σε επιφυλακτική ανάγνωσή τους και για έλεγχο των σχολίων που δεν πρέπει να εκλαμβάνονται όλα ως αληθή. Η ΟΔΟΣ προσπαθεί να περιορίσει μόνο τυχόν εξώφθαλμα εξυβριστικές ή συκοφαντικές αναφορές στα σχόλια που αναρτά.

    * * *

    Επίσης η ΟΔΟΣ παρακαλεί τους σχολιαστές να συγκρατούν τα σχόλιά τους, να τοποθετούνται επί της ουσίας των αναρτήσεων, να αποφεύγονται προσωπικά σχόλια και προσβολές ακόμη και σε ανώνυμους σχολιαστές και να είναι πιο κόσμιοι στις εκφράσεις τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ευχαριστώ θερμά την ΟΔΟ, που εξαιτίας της, από δω και πέρα όποιος θα ψάχνει στο Διαδίκτυο σχετικά με το υπερωκεάνιο ΠΑΤΡΙΣ θα συναντά και το δικό μου κείμενο-μαρτυρία για το ιστορικό αυτό πλοίο! Ευχαριστώ όμως και τον ανώνυμο σχολιαστή (17/7) που μου έκανε την τιμή-και την έκπληξη-ν' αναφερθεί στο κείμενό μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος18/7/21

    Είναι ανάλογο με το πλοίο «Κολοκοτρώνης» που μετέφερε τους πρώτους έλληνες μετανάστες στην Γερμανία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ