25.7.10

ΟΔΟΣ: Μια άλλη Καστοριά

Στο μέσο του καλοκαιριού, δεν είναι δα και το πιο συνηθισμένο για την ΟΔΟ να κάνει αναφορές στα Καρναβάλια της Καστοριάς. Ούτε καν όταν υπάρχει ανάγκη για δροσιά.

Όμως, η αναφορά επικαιροποιείται από ένα τυχαίο συμβάν: Η ΟΔΟΣ εντόπισε στο διαδίκτυο και ανήρτησε στο blog της εφημερίδας, videos -στην ουσία σύντομα κινηματογραφικά αποσπάσματα σε φιλμ 8 mm- από αυθεντικές ερασιτεχνικές λήψεις των ετών 1968 και 1969. Η αξία του έγκειται στο γεγονός ότι παρουσιάζουν ανεπιτήδευτα, και με αυθεντικότητα την Καστοριά και τους κατοίκους της 40-42 χρόνια πριν. Διότι πολύ απλά τα πλάνα δεν είναι σκηνοθετημένα, ενώ ο ανυποψίαστος κόσμος κινείται αμέριμνα και με φυσικότητα μέσα στην καθημερινότητά του, ή στα καρναβάλια. Σε μια εποχή που η ακμή της γουνεμπορίας ήταν στο απόγειό της.

Tο αρχείο, που προέρχεται από την κ. Κλειώ Μποσταντζόγλου (Hellenic Visual Archives) είναι πολύτιμο. Η Καστοριά αν και μοιάζει να αναπτύσσεται και να αλλάζει ραγδαία, στις σκηνές που κινηματογραφήθηκαν παραμένει πολύ γραφική και όμορφη. Αλλά και καθαρή στους δημόσιους χώρους της. Η λίμνη έφθανε μέχρι την άσφαλτο των οδών Ορεστιάδος και Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ η- αραιή για τα σημερινά δεδομένα- κίνηση των οχημάτων καθώς και ο κόσμος προδίδουν την ώριμη αστικότητα του χώρου στον χρόνο.

Για δε τα καρναβάλια, μόνο άναυδος μπορεί να μείνει ο θεατής από το φιλμάκι. Εκτυλίσσονται τον Ιανουάριο του 1968 (οπότε είναι αναπόφευκτη η επικαιρότητα της πρόσφατης δικτατορίας του Απριλίου 1967) και η κινηματογράφηση γίνεται μόνο με το φως της ημέρας, προφανώς για τεχνικούς λόγους που οφείλονται στην ερασιτεχνικότητα της λήψης.

Όμως η ατμόσφαιρα δείχνει ασύγκριτη, όπως και ήταν για όσους την έζησαν σε παλιότερες εποχές, και έχουν αναμνήσεις αλλά και παραστάσεις. Οι καρναβαλιστές (φυσικά πουθενά δεν υπάρχει η κακόηχη λέξη «ραγκουτσάρια», -όπως και στο αρχείο της Hellenic Visual Archives είναι καταγεγραμμένο ως «Καστοριανό Καρναβάλι») μεγάλοι και πολλά μικρά παιδιά, τα οποία κυρίως διασκέδαζαν από νωρίς, ντυμένοι ατημέλητα ή όχι, δείχνουν να έχουν κέφι, έστω κι’ αν δεν υπάρχει ηχητική κάλυψη.

Παρά το γεγονός ότι οι καρναβαλιστές διατρέχουν όλο το παλιό κέντρο της πόλης, το σημείο αναφοράς είναι ασφαλώς το χριστουγεννιάτικο δένδρο της πλατείας Ομονοίας, γύρω από το οποίο συναντιούνται οι παρέες. Αλλά το εκπληκτικό, είναι οι στολές και οι ιδέες μερικών μεταμφιεσμένων.

Αντίθετα με όσα πλασάρουν τα τελευταία χρόνια οι βαλκανόπνευστοι, υπάρχουν βεβαίως οι γνωστοί καουμπόϋδες και ινδιάνοι. Αλλά διακρίνονται δεκάδες μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες, με καλυμμένα ή όχι πρόσωπα, με ιδιαίτερα ωραίες στολές, μερικές από τις οποίες παραπέμπουν στην Βενετία ή στο Ρίο ντε Τζανέϊρο. Άλλες πάλι ξεχωρίζουν για την ποιότητα των υλικών τους, και άλλες για την καλλιτεχνική φαντασία αυτών που τις φορούν. Το σύνολο προδίδει τον αστικό χαρακτήρα της Καστοριάς, αλλά και μια συγκρατημένη αξιοπρέπεια μέσα στο ξεφάντωμα.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, οι Καστοριανοί εκείνης της εποχής, δείχνουν τελείως αδιάφοροι από την παρουσία της κινηματογραφικής μηχανής ανάμεσά τους, και δεν καταγράφεται ούτε μια αντίδραση που να παραπέμπει στις φθηνές ξιπασιές της μικρής οθόνης στις μέρες μας, με τους… «ρογκάτορες που τριγυρνούν στην πόλη με προβιές ζώων, ζητώντας δώρα από τους νοικοκύρηδες για να ξορκίσουν το κακό» (!), όπως ερμηνεύουν σήμερα το αστικό καστοριανό καρναβάλι οι βαλκανόπνευστοι.

Τα πειστήρια αυτά διαψεύδουν αποστομωτικά όσους προσπαθούν να υποβαθμίσουν την καστοριανή παράδοση, αλλά και την συμβολή της πόλης στο ελληνικό καρναβάλι. Χωρίς αμφιβολία αξίζει να το δει κανείς, έστω και για να αναγνωρίσει γνωστούς και φίλους σε μια άλλη εποχή. Και μια άλλη Καστοριά βεβαίως.



Τα βίντεο στην ΟΔΟ
Τα βίντεο στο Hellenic Visual Archives


Σχετικά κείμενα:

-ΟΔΟΣ: ΡΙΟ ντε Τζανέϊρο & ΚΑΣΤΟ-ΡΙΟ του Ιανουαρίου
-ΟΔΟΣ: Θύμα της «παραδοσιακότητας»
-ΟΔΟΣ: Πολιτιστική εσωστρέφεια 
 -Λόγος &Αντίλογος (Α. Πηχιών)
-ΟΔΟΣ: Γιορτές
-ΟΔΟΣ: Το δις...
-ΟΔΟΣ: Ακούσματα
-ΟΔΟΣ: Περάστε κόσμε!
-ΟΔΟΣ:...να κάνει πιο απολαυστική, πιο λαμπερή και πιο αισιόδοξη την ζωή μας
-ΣΠΥΡΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ: Μήπως κι’ εγώ δεν είμαι τελικά Καστοριανός;
-ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν (Γ. Τσάμης)
-Το καστοριανό καρναβάλι που χάθηκε (ηχογράφηση του 1930) 
-ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν (Α. Μπούτη)
-ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν
-ΜΕΡΟΠΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΓΕΛ: Καστοριανό Καρναβάλι
-ΜΕΡΟΠΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΓΕΛ: Καρναβάλι. (Ήμήπως ραγκουτσάρια και πανηγύρια;)
-ΚΑΣΤΟ-ΡΙΟ
-Καστοριανό καρναβάλι 2011 -φωτό- [α] 
-Καστοριανό καρναβάλι 2011 -φωτό- [β]
-Καστοριανό καρναβάλι 2010 -φωτό- [α] 
-Καστοριανό καρναβάλι 2010 -φωτό- [β]
-Καρναβάλια Καστοριάς
-Καρναβάλια Ιανουαρίου 2012
-Καρναβάλια Καστοριάς
-Καρναβάλια Ιανουαρίου 2012
-Καστοριανό καρναβάλι: «Τα Καλά Παιδιά στην διάδοσιν του εθίμου»
-ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό [I]
-ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό [II]
-ΟΔΟΣ: Μέδουσα [Ξορκίζοντας το κακό ΙΙΙ]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ