26.7.14

Βερονέζε: Ο γάμος στην Κανά



Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΝΑ είναι μεγάλων διαστάσεων (6,69Χ9,90m) αριστουργηματικός πίνακας του Paolo Veronese (15 28-1588), ο οποίος δημιουργήθηκε από τον καλλιτέχνη κατά το χρονικό διάστημα 1562-63 και εκτίθεται σήμερα στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Η βιβλική σκηνή που απεικονίζει περιλαμβάνει περισσότερες από 130 μορφές με πλουσιότατες υφές στα ενδύματα. Ο πίνακας θεωρείται ως ένα από τα αριστουργήματα της Σχολής της Βενετίας.

Ο Βερονέζε συνεργάστηκε για πρώτη φορά γύρω στα 1556 με τον αρχιτέκτονα Andrea Palladio στη διακόσμηση της Villa Barbaro στο Mazer, όπου ζωγράφισε τοιχογραφίες με τα πορτρέτα των μελών της οικογένειας, συνδυάζοντάς τα με απεικονίσεις μυθολογικών προσώπων στα ταβάνια, χρησιμοποιώντας πολύπλοκη προοπτική και την τεχνική του "trompe l'oeil". Το αποτέλεσμα χαρακτηρίστηκε ως "ποηση μέσω ζωγραφικής" από τους συγχρόνους του.

Η επόμενη συνεργασία του με τον Palladio το 1562, είχε ως αποτέλεσμα τον πίνακα με την απεικόνιση του γάμου στην Κανά. Η παραγγελία έγινε από τον ηγούμενο της μονής των Βενεδικτίνων San Giorgio Maggiore κοντά στον Άγιο Μάρκο της Βενετίας. Στο συμφωνητικό μεταξύ του εντολέα και του καλλιτέχνη αναφερόταν η δημιουργία έργου μεγάλων διαστάσεων (που να καταλαμβάνει περίπου 70 τετραγ. μέτρα), απαιτούσε την χρήση χρωμάτων της καλύτερης δυνατής ποιότητας και θα έπρεπε να περιλαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερες ανθρώπινες μορφές. Ο Bερονέζε δεσμεύτηκε για τα ακριβότερα υλικά, χωρίς μάλιστα να παραλείψει την ευρεία χρήση του πανάκριβου βαθυκύανου lapis lazuli εισαγόμενο από το Αφγανιστάν.

Ο ηγούμενος ήθελε, με τον τρόπο αυτό, να διακοσμήσει την νέα τραπεζαρία της μονής, την οποία ανήγειρε ο Palladio, τον ένα τοίχο της οποίας έπρεπε να καλύπτει ολοσχερώς το έργο. Ο Βερονέζε, πιθανότατα βοηθούμενος από τον αδελφό του Benedetto Caliari ασχολήθηκε με την δημιουργία του πίνακα επί 15 μήνες, ολοκληρώνοντάς τον το 1563, κόσμησε δε την τραπεζαρία της μονής επί 235 χρόνια. Το 1797 ο Ναπολέων μετέφερε (τεμαχισμένο σε δύο κομμάτια) τον πίνακα στο Λούβρο. Το έργο στην συνέχεια πέρασε πολλά δεινά - δεν επιστράφηκε ποτέ στην Ιταλία παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν αργότερα στο Λούβρο

Ο γάμος είναι ανοιχτός, σε μια υπέροχη αυλή με ρωμαϊκά περιστύλια και κορινθιακά κιονόκρανα. Ο βενετσιάνικος κοσμοπολιτισμός λούζεται σε ένα μαγευτικό φως, οι νότες απ΄τις δοξαριές κι η βοή του κόσμου θαρρείς φτάνουν στ΄ αυτιά μας. Αυτή η ψευδαίσθηση υπερτονίζεται και από τις ιλουζιονιστικές αποδόσεις του μεγάρου που αντί να μας οδηγεί στον εξώστη, κατευθύνει το βλέμμα μας μέχρι τα πετούμενα πουλιά στο ζενίθ του ορίζοντα πέρα από το καμπαναριό.

Στο κέντρο του τραπεζιού απεικονίζεται ο Ιησούς με άλω γύρω από το κεφάλι του και πλάι του η Παναγία, με μαύρο κεφαλόδεσμο. Ο Ιησούς είναι η μοναδική μορφή που κοιτάζει απευθείας προς την πλευρά του θεατή. Μπροστά από τον Ιησού απεικονίζεται μια μικρή ομάδα μουσικών, που πιστεύεται ότι είναι καλλιτέχνες συνάδελφοι του ζωγράφου, και οι οποίοι παίζουν όργανα της Αναγέννησης: βιόλα ντα γκάμπα παίζει ο ίδιος ο Βερονέζε και ο Τιτσιάνο, βιόλα ντα μπράτσο οΤιντορέττο και φλάουτο με ράμφος ο Τζάκοπο Μπασσάνο (διακρίνεται επίσης κάποιος που κρατά μια σάλπιγγα πίσω από τον Βερονέζε). Πιθανόν ανάμεσά τους απεικονίζεται και ο αρχιτέκτονας Παλλάντιο ενώ ο αδελφός του καλλιτέχνη Μπενεντέττο στέκεται πλάι τους φορώντας ένα διακοσμημένο μεταξωτό ένδυμα και εξετάζει ένα ποτήρι κρασί.

Ο πίνακας περιλαμβάνει εν όλω περισσότερες από 130 μορφές, ανάμεσα στις οποίες, εκτός από τις βιβλικές, απεικονίζονται και άτομα της σύγχρονης με τον καλλιτέχνη προσωπικότητες: Θεωρείται ότι στον πίνακα απεικονίζονται επίσης: Η Ελεονώρα της Αυστρίας, η βασίλισσα Μαρία Α΄ της Αγγλίας, ο Φραγκίσκος Α΄ της Γαλλίας, ο Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής, η Βιττόρια Κολόννα, ο Αυτοκράτορας Κάρολος Κουίντος, οι Μαρκαντόνιο και Ντανιέλε Μπάρμπαρο, η Τζούλια Γκοντσάγκα, ο Καρδινάλιος Ρέτζιναλντ Πόουλ, ο γελωτοποιός των Λουδοβίκου ΙΒ' και Φραγκίσκου Α' της Γαλλίας Τριμπουλέ και ο Μεχμέτ Πασά Σοκόλοβιτς. Ο γενειοφόρος τελετάρχης μοιάζει στον Πιέτρο Αρετίνο, για τον οποίο ο Βερονέζε έτρεφε μεγάλο θαυμασμό.

Στον εξώστη απεικονίζονται υπηρέτες που τεμαχίζουν το κρέας άγνωστου ζώου, συμβολισμός για το σώμα του Ιησού. Η θέση τους ταυτίζεται με το γεωμετρικό κέντρο της σύνθεσης. Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε επίσης δύο σκύλους σε εμφανέστατο σημείο, οι οποίοι πιθανόν να συμβολίζουν την πίστη, πουλιά, ένα μικρό παπαγάλο και μια γάτα να παιχνιδίζει ανάμεσα στο πλήθος. Στην αριστερή γωνία του τραπεζιού το ζευγάρι είναι πιθανότατα η νύφη και ο γαμπρός.

Η ελευθερία που προσέφερε το θέμα στον Βερονέζε του επέτρεψε να απεικονίσει αντικείμενα του θείου Πάθους μαζί με ασημένια σκεύη της εποχής του. Του επέτρεψε, επίσης, να στήσει το όλο σκηνικό με θεατρική μεγαλοπρέπεια. Η επίπλωση, η σκευοθήκη, τα κολονάτα ποτήρια και τα ασημένια σκεύη προσδίνουν μεγαλοπρέπεια και επισημότητα στη γαμήλια γιορτή. Η θέση κάθε καλεσμένου είναι καθορισμένη με μαχαιροπίρουνα και πετσέτα. Στους καλεσμένους μοιράζονται, ως επιδόρπιο, κυδώνια, σύμβολο του γάμου.

Το σκηνικό μπορεί να διαιρεθεί σε δύο τμήματα: Το επάνω, όπου απεικονίζεται γαλάζιος ουρανός με μικρά λευκά νέφη και κολώνες κορινθιακού ρυθμού, σαφής αναφορά στον συνεργάτη του Palladio, ενώ η προοπτική αυτού του τμήματος έχει ως κέντρο περίπου στο μέσον του κιγκλιδώματος του εξώστη. Το δεύτερο τμήμα, όπου απεικονίζεται η σκηνή του γάμου, έχει ως προοπτικό κέντρο το σημείο του ουρανού στα αριστερά του καμπαναριού που απεικονίζεται στο άνω μέρος του πίνακα. Ο άμεσος φωτισμός προέρχεται από το σημείο ανάμεσα στα αγάλματα του δεξιού άνω τμήματος στα δεξιά του καμπαναριού και ο έμμεσος από το σημείο ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο κίονα στα αριστερά του πίνακα.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 17 Απριλίου 2014, αρ. φύλλου 736

Σχετικά:

1 σχόλιο:

  1. Τασούλης ο ηλεκτρολόγος29/7/14

    Τώρα εξηγείται γιατί δεν έφτασε το κρασί !
    Είχε υπερβολικά πολύ κόσμο.
    Εκεί όμως έκανε ο Χριστός και το πρώτο Θαύμα.
    (είπαμε, στο Κατηχητικό μπορεί να μη πρόκοψα, αλλά τα Θρησκευτικά τα θυμάμαι)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ