17.7.16

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

-2.3.2016 (Από ιστορικό κείμενο για τον πόλεμο στο Βιετνάμ). Μορφή διαμαρτυρίας: Οι απόφοιτες μιας σχολής δεν φορούσαν μακιγιάζ, για να διαμαρτυρηθούν για την παράταση του πολέμου και να δείξουν την ντροπή τους για τον πόλεμο αυτόν και τη λύπη τους.

-3.3.2016 τοπικός τύπος. Άρθρο: ... υπακούουν στις εντολές υπερφίλων ατόμων. Από τα συμφραζόμενα εξάγεται ότι πρόκειται περί τυπογραφικού λάθους, διότι η λέξη υπέρφιλοι δεν υπάρχει. Μάλλον το ορθόν είναι: υπερφίαλων ατόμων. Η δε λέξη υπερφίαλος (αρχαία και λογία) χρησιμοποιούμενη και σήμερα με την έννοια:
Αλαζόνας, έχων έπαρση, σύνθετη λέξη: υπέρ + ρίζα από το θέμα ευφυής, με την κατάληξη -αλος, πρβλ πλαδαρός. Η κατάληξη -αλος δηλώνει πλησμονή. Έτσι, πλαδαρός (α' συνθετικό πλάδος = υγρασία) δηλ. νερουλός, χαλαρός. Συνεπώς: Υπερφίαλος: τόσο πολύ έξυπνος, που υπεραίρεται για το προσόν του αυτό και καταντάει αλαζόνας, εγωιστής.

-Στην ίδια εφημερίδα: Διασκέδαση αισχύστου είδους. Το ορθόν: αισχίστου. Ο υπερθετικός βαθμός ανωμάλων επιθέτων της αρχαίας με την κατάληξη: -ίστος. μέγιστος, ολίγιστος, ελάχιστος. Ίσως έγινε συσχέτιση από τον (την) γράψαντα με την λέξη αισχύνη.

-3.3.2016 τοπικός τύπος: α) ... Τώρα θα το λουστήτε. Όπως είναι γραμμένο η ορθογραφία του ρήματος κατά την γραμματική της καθαρευούσης είναι αυτή (με ήτα), ίνα λουσθήτε, δια να λουσθήτε. Εσχάτως όμως έγινε απλοποίηση, ισοπέδωση. Έτσι, ορθόν είναι: Τώρα θα το λουστείτε. β) για τα ευρύματα της έρευνας. Το ορθόν: για τα ευρήματα. Η λέξη δεν είναι από το επίθετο ευρύς, -εία, -ύ, αλλά από το θέμα του ρήματος ευρίσκω στον μέλλοντα (αρχαία): ευρήσω. Έτσι, το εύρημα. γ) Κωλυμβήθρα. Το ορθόν: κολυμβήθρα (κολυμβώ).

-3.3.2016 Ανακοίνωση για την εξαιρετική διάλεξη του εν αποστρατεία στρατηγού κ. Ιω. Ζούκα. Σ' αυτή την ανακοίνωση η δημοσιογράφος προσθέτει:... ο οποίος κατάφερε (!) να καθηλώσει το ακροατήριό του... Τι το ήθελε αυτό το κατάφερε; Που μας υποβάλλει την έννοια του ρήματος ή την υπόνοια του "ίδρωσε" ο ομιλητής κι έκαμε αγώνα δρόμου, ενώ η ίδια ήθελε να εξάρει την επιτυχία του ομιλητή. Πιο απλά: ...ο οποίος πράγματι (ή κυριολεκτικά) συνήρπασε και καθήλωσε το ακροατήριο με τον μεστό του λόγο.

-3.3.2016 τοπικός τύπος. α) Ανακοίνωση οργανώσεως: Ο Στόχος της Ελλήνων Συνέλευσις είναι... Απαραίτητη η συμπλήρωση της προτάσεως και με εισαγωγικά. Ο Στόχος της Οργανώσεως "Ελλήνων Συνέλευσις" είναι... β) Ο καθένας μπορεί να πιστεύει ότι και όπου θέλει. Το ορθόν: Να πιστεύει ό,τι θέλει. (το αναφορικόν ό,τι με υποδιαστολή). γ) να διαλυθώ εις τα εξών (!) συνετέθει*. Και άλλη φορά υπεμνήσαμε: 1. Ρήσεις, αποφθέγματα, παροιμίες, φράσεις στερεότυπες να αποδίδονται με ακρίβειαν, ως έχουν. 2. Τι είναι αυτό το εξών; Μία λέξη όπως ο άξων; Το ορθόν: Εξ ών (με δασεία και περισπωμένη). Η όλη φράση του όρκου: Να διαλυθώ (είθε διαλυθείην) εις τα εξ ών συνετέθην εγώ (ενώ το σώμα συνετέθη).

-στο ίδιο φύλλο. α) πήγε αυτόφωρο. Η βιασύνη παντού του Έλληνος και η ραθυμία να εκφράζεται πρόχειρα. Το πλήρες και ορθόν: Πήγε, οδηγήθηκε, στο δικαστήριο για αυτόφωρη πράξη, παραπέμφθηκε για πράξη, ενέργεια, επ' "αυτοφώρω". β) Είναι οι κυβερνόντες εγκληματίες, ναι ή όχι; Το ορθόν: Οι κυβερνώντες (όπως οι τιμώντες, οι διψώντες). γ) εκμεταλευόμενοι. Το ορθόν: εκμεταλλευόμενοι.

* Η πρόταση πάσχει και συντακτικώς;. Να διαλυθώ εγώ εις τα εξ ών συνετέθη. Ποιος συνετέθη;

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 17 Μαρτίου 2016, αρ. φύλλου 827.


1 σχόλιο:

  1. Κουίζ19/7/16

    Σήμερα: Επίθεση Σουλτς σε Ερντογάν: «Θέλει να καταστεί την Τουρκία σε κράτος του ενός ανδρός»

    Σημερινός υπέρτιτλος στην iefimerida: Επίθεση Σουλτς σε Ερντογάν: «Θέλει να καταστεί την Τουρκία σε κράτος του ενός ανδρός». Έχει πολύ δίκαιο ο Χρ. Γιανναράς που επαναλαμβάνει διαρκώς για την κακοποίηση της γλώσσας μας από τους δημοσιογράφους που δεν ξέρουν ελληνικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ