Όμορφο το φετινό φθινόπωρο, ιδιαιτέρως καλοκαρινό. Ο καιρός ευνοεί τους περιπάτους και τις εξορμήσεις, φυσιολατρικές και πνευματικές.
Στο όμορφο Ντολτσό, πλάι στην πλατεία των Εμμανουήλ, ιδιαίτερη η κίνηση: σχολεία, μα και ομάδες ενηλίκων επισκεπτών επισκέπτονται μουσεία, κάποιοι και το Αρχοντικό Μπασάρα, που φιλοξενεί την έκθεση ζωγραφικής της Μερόπης Σωτηροπούλου-Μάγγελ με τον εξόχως ευρηματικό τίτλο «Ξύπνησε, Μούσα οκνή». Μόνο που η Μούσα που ενέπνευσε τη Μερόπη καθόλου οκνή δεν ήταν, το αποδεικνύουν τα έργα της. Κι ούτε εμάς που τα είδαμε άφησε να οκνήσουμε, αφού αυτά που βλέπουμε μας ξυπνούν μνήμες και προπαντός συναισθήματα.
Τα ιερά μας μάρμαρα πρωταγωνιστούν στην έκθεση κι η θέση τους στο σήμερά μας, που φαντάζει φτωχό κι άδειο συγκρινόμενο με το τότε. Αναφέρομαι στα αρχαία μας έργα τέχνης, που υψηλός πολιτισμός τα γέννησε, και φανερώνουν τον γεννήτορά τους.
Αφορμή της έκθεσης ο απαράμιλλος Ηνίοχος -ποιος τον είδε και δε μαγεύτηκε από αυτόν! Όμως, στην έκθεση συναντήσαμε πλήθος αρχαίων έργων “εγκιβωτισμένων” μες στα έργα της ζωγράφου. Το θαύμασα το δέσιμο αυτό! Ευχήθηκα να ήταν έτσι στην πραγματικότητα, να ήταν το σήμερα μια δυνατή συνέχεια του λαμπρού χτες μας και να ‘παιζαν τα αθάνατα έργα της αρχαιότητας πολύ σημαντικό ρόλο και σήμερα!
Κι όταν διέκρινα σε έργα της έκθεσης κλωστές λεπτές δεμένες σε χέρια, «νάτη η νηματοδότηση στην οποία αναφέρεται συχνά η Μερόπη» σκέφτηκα. Και ξαφνικά κατάλαβα πως η Μερόπη είναι αυτή που κρατάει τα νήματα (το κύριο από τα νήματά της είναι αυτό που κρατάει δεμένο το λαμπρό παρελθόν αυτής της πόλης με το χλομό παρόν της), που μ’ αυτά δένει εκείνα που η ίδια θεωρεί πως πρέπει να ‘ναι δεμένα μεταξύ τους, αν θέλουμε η ζωή μας να ‘χει νόημα και περιεχόμενο, το νόημα και το περιεχόμενο που της αξίζει, γιατί είναι μόνο μία και περνάει γρήγορα, δίχως να καταλαβαίνεις πότε…
Κοίταζα και σκεφτόμουν, κοίταζα και θυμόμουν με τη σειρά κορυφαία αποσπάσματα λογοτεχνικά, όπως το πασίγνωστο από τα Απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη: «Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια - φαίνονταν οι φλέβες, τόσην εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα ‘χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων χίλια τάλαρα γύρευαν […]. Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: «Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μη καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε».
Αμέσως ο νους μου πήγε στον Σεφέρη, που είχε τ’ Απομνημονεύματα πάντοτε στο γραφείο του, καθώς τα θεωρούσε σημαντικότατα:
Λίγο ακόμα
θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τα μάρμαρα να
λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα
να κυματίζει
λίγο ακόμα,
να σηκωθούμε
λίγο ψηλότερα.
Και πριν σβήσει η φωνή του Σεφέρη, άκουσα κι αυτήν του Γιάννη Ρίτσου:
Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα
κακιά σκουριά
δεν πιάνει
μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού
και στ’ αγεριού το πόδι…
Κι αμέσως αναστέναξα, γιατί μου φάνηκε πως οι σημερινοί Έλληνες μοιάζουμε, τελικά, πολύ με τις χήνες του Ιβάν Κριλόφ, που μονάχα να καμαρώνουν ήξεραν για τους ένδοξους προγόνους τους και για τα όσα κείνοι είχαν πετύχει. Κι όταν ρωτήθηκαν τι είχαν καταφέρει οι ίδιες, χάσαν τη μιλιά τους κι απλώς ψέλλισαν: «Εμείς… προς ώρας τίποτε».
Μερόπη, σ’ ευχαριστούμε και πάλι για τις δυνατές αφορμές για σκέψη που μας έδωσες και πάλι με τον μεγάλο σου κόπο και με τα έξοχα έργα σου! Ήθελα μόνο να σου μιλήσω για μια σύμπτωση, καλή μου φίλη: πως λίγα μέτρα πιο πέρα από την έκθεσή σου, στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, το φετινό μας αφιέρωμα κλείνει πάλι με έργα τέχνης, όχι αρχαία βέβαια, μα σύγχρονα. Και μιλά για τη μοναξιά, όχι του καλλιτέχνη που κλεισμένος μες στο εργαστήρι του πασχίζει να δώσει σχήμα και μορφή στο ασίγαστο πάθος του και στην αστείρευτη δημιουργικότητά του, του δημιουργού που παλεύει να εκφραστεί, αλλά μιλά για τη μοναξιά των ηρώων που γίνονται αγάλματα.
Και μεταφέρει στα παιδιά (διασκευασμένα) τα λόγια του Πάνου Πούγγουρα στην εφ. ΟΔΟΣ: πως τα αγάλματά μας δε ζητούν από μας μόνο το ενδιαφέρον και τη ματιά μας, αλλά θέλουν και το χάδι μας… Γιατί μονάχα τότε οι ήρωες που τα αγάλματα απεικονίζουν βεβαιώνονται πως οι σκληροί τους αγώνες δεν πήγαν χαμένοι κι ότι η θυσία τους έπιασε ευτυχώς τόπο…
ΥΓ: Μας έκανε εντύπωση η απουσία από τα εγκαίνια εκπροσώπου του Δήμου Καστοριάς, υπό την αιγίδα του οποίου τελούσε η έκθεση της Μερόπης Σωτηροπούλου-Μάγγελ, μας φάνηκε ανεξήγητο κι εντελώς αδικαιολόγητο. Αντιθέτως, η προσέλευση του κόσμου σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης μας γέμισε ελπίδα πως το κοινό, δόξα τω Θεώ, ξέρει να τιμά και να εκτιμά την Τέχνη!
Φωτογραφία: Μερόπη Σωτηροπούλου-Μάγγελ, "Μοναξιά- Ερμής¨", 45Χ40 cm, λάδι και κάρβουνο. Κάτω η αφίσα της έκθεσης.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9 Νοεμβρίου 2023, αρ. φύλλου 1199.
Σχετικά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.