οι δωρεές και οι δωρητές της Καστοριάς
Στα υπόγεια του δημαρχείου Καστοριάς, στα πιο σκοτεινά αζήτητα παραμένουν εδώ και έξι χρόνια οι δύο ορειχάλκινοι κύκνοι – γλυπτά, βάρους 200 κιλών, που αποτελούν δημιουργίες του γλύπτη Μιχάλη Δουκουμετζάκη.
Πιο συγκεκριμένα το 2002 ο συμπολίτης Αργύρης Μαλεγκάνος (φίλος της ΟΔΟΥ με τακτικές παρεμβάσεις) που τότε κατοικούσε στην Αθήνα, είχε την ατυχή -καθώς φαίνεται- πρωτοβουλία να δωρίσει στην γενέτειρά του Καστοριά, τα δύο γλυπτά που ζήτησε να σμιλέψει ο δημιουργός τους ακριβώς για τον σκοπό αυτό. Είχε μάλιστα και την αισιοδοξία να πιστεύει ότι όχι μόνο θα γινόταν δεκτή η δωρεά του, αλλά ότι και θα τοποθετούνταν στην περιοχή του Απόζαρι, τον «μαχαλά» του όπως έγραφε στην ευγενική πρόταση δωρεάς που απηύθυνε στον Δήμο Καστοριάς.
Πράγματι, η 11η δημαρχιακή επιτροπή του Δήμου Καστοριάς με προεδρεύοντα τον κ. Ε. Χατζησυμεωνίδη, με περισσή άνεση με την 36/9-4-2002 απόφασή του περί «Αποδοχής ή μη δωρεάς γλυπτών», αποδέχθηκε ομόφωνα την δωρεά και ανέθεσε στην τεχνική υπηρεσία του δήμου τις λεπτομέρειες διευθέτησης... του κατάλληλου χώρου όπου θα τοποθετούνταν τα γλυπτά, προφανώς στο Απόζαρι.
Πέρασαν 6 χρόνια από τότε, ήλθαν στα πράγματα δύο δημοτικές αρχές και οι ορειχάλκινοι κύκνοι, βρίσκονται παραπεταμένοι στο ευαγές υπόγειο του δημαρχείου. Οι ιθύνοντες, δεν έχουν δώσει ποτέ μια εξήγηση ή δικαιολογία για την ολιγωρία τους.
Την ίδια στιγμή η πόλη αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πόλης εχθρικής στις Μούσες και σε κάθε μορφή τέχνης. Και η κατάσταση διαιωνίζεται. Με τους τωρινούς στον Δήμο Καστοριάς (εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων) να μοιάζουν να έχουν ακόμη χειρότερη σχέση με τις καλές τέχνες από τους προκατόχους τους.
Η περίπτωση αυτή αποτελεί μια ακόμη τρανταχτή απόδειξη για την αχαριστία με την οποία αντιμετωπίζονται οι δωρεές και οι δωρητές της Καστοριάς, από τον επίσημο φορέα της πόλης. Και εξηγεί επαρκώς την δυσπιστία και την έλλειψη πολιτών με διάθεση και νοοτροπία δωρητών, σε ένα δήμο που αποφάσισε να κάνει κυριολεκτικά πράξη το κύκνειο άσμα, ξεσπώντας την αδιαφορία και την επιπολαιότητά του όχι μόνο στις άλλες δωρεές που ροκανίζονται ή αγνοούνται, αλλά στους δυό άτυχους κύκνους γλυπτά. Που σε άλλες πόλεις, με άλλους δημάρχους και στρατάρχους, θα είχαν γίνει ανάρπαστοι.
Α.Π. 4123/15-4-2002
«Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε και μέλη του Δημ. Συμβουλίου,
Θεωρώντας τον εαυτό μου τυχερό που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην αισθητικά απαράμιλλη και αισθησιακά γοητευτική πόλη της Καστοριάς, επιθυμώ να πραγματοποιήσω δωρεά δύο γλυπτών κύκνων, ως μία μικρή ανταπόδοση αυτών των προσλαμβανουσών που πλουσιοπάροχα έχω λάβει ως αισθητική άποψη και στάση ζωής.
Περιγραφή γλυπτών: Δύο ορειχάλκινοι κύκνοι, πλήρως ανοξείδωτοι, που όμως επιδέχονται την οξείδωση του χρόνου για να αποκτήσουν ένα υπέροχο λαδοπράσινο χρώμα με ανταύγειες, σε στάση ήρεμης πλεύσης με σχεδόν κλειστά φτερά και ορθωμένους λαιμούς. Τοποθετημένοι αντικριστά, οι λαιμοί τους σχηματίζουν το σύμβολο της αγάπης (μια καρδιά). Οι διαστάσεις του καθενός έχουν περίπου ως εξής: 145 εκ. μήκος από ουρά έως ράμφος, 107 εκ. από κορυφή κεφαλιού και βάρος 100 κιλά.
Το θέμα των γλυπτών εμπνευσμένο από τους πανέμορφους ζωντανούς κύκνους της λίμνης, ζήτησα να πραγματοποιήσει ο καλλιτέχνης Μιχάλης Δουκουμετζάκης. Την τελική του μορφή την πήρε στο χυτήριο του Νικολάου Σπούρδου. Ο Μ. Δουκουμετζάκης (ο οποίος αυτήν την εποχή εκθέτει ζωγραφικούς πίνακες και μικρά γλυπτά σε κεντρική αίθουσα τέχνης του Κολωνακίου) σπούδασε/μελέτησε ζωγραφική στο εργαστήριο του Δ. Μυταρά, γλυπτική με τον Γ. Λάππα, βυζαντινή αγιογραφία με τον Κ. Ξυνόπουλο, χαρακτική με τον Θ. Εξαρχόπουλο, ψηφιδωτό με τον Γ. Βαλαβανίδη και σκηνογραφία με τον Β. Βασιλειάδη.
Το έργο απαίτησε χρόνο πλέον των πέντε μηνών για να ολοκληρωθεί, θεωρώ ότι αξίζει τόσο αισθητικά όσο και καλλιτεχνικά και προσδοκώ να ομορφύνει την πόλη μας μεταφέροντας παράλληλα το συμβολικό του μήνυμα.
Εκτιμώ ότι η άμεση σχέση του συμβολισμού της παράστασης με το περιβάλλον υγρό στοιχείο της λίμνης μας, θα ευχαριστήσει τους πολίτες που σίγουρα την αγαπούν.
Θα επιθυμούσα εάν γίνει αποδεκτή η δωρεά και εφ’ όσον είναι δυνατόν, οι κύκνοι να τοποθετηθούν στην βόρεια παραλία, αφού το Απόζαρι είναι ο μαχαλάς μου.
Ο Μ. Δουκουμετζάκης και εγώ έχουμε υπ’ όψη μας συγκεκριμένο σημείο που με τον πιθανό εξωραϊσμό θα ήταν ιδανική τοποθέτηση.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την προσοχή σας και αναμένω επικοινωνία εκ μέρους σας.
Αργύριος Μαλεγκάνος»
[δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 6.3.2008]
Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια δεν αξιοποιούνται, όπως πρέπει, πολλές δωρεές προς την πόλη μας. Το κληροδότημα Παπαλαζάρου, η οικία του Λεωνίδα Τσαμίση κ.π.α.δεν αξιοποιήθηκαν ακόμη, αν και παρήλθαν πολλά χρόνια από τότε που διατέθηκαν στην Καστοριά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ εν γένει συμπεριφορά των αρμοδίων αρχών της πόλης μας προς τα κληροδοτήματα και τις δωρεές αποτρέπουν πολλούς συμπατριώτες μας να σκεφθούν να χαρίσουν, να δωρίσουν ή ακόμη και να κληροδοτήσουν περιουσιακά τους στοιχεία στον Δήμο ή σε κοινοφελή ιδρύματα.
Πολλά έργα, παλαιότερα, όπως ο ηλεκτροφωτισμός και η ύδρευση της πόλης, το οικοτροφείο, το γηροκομείο, ακόμη και, όχι πολύ παλαιά, το Δημοτικό Μέγαρο έγιναν από δωρεές και κληροδοτήματα συμπατριωτών μας. Οι δωρητές ήξεραν ότι οι δωρεές τους αξιοποιούνταν σωστά, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, και είχαν μια άμμιλα ποιος να προσφέρει περισσότερα.
Η καστοριανή κοινωνία αναγνώριζε την προσφορά τους και τους τιμούσε αναλόγως.
Αυτά βεβαίως τα παλαιά, καλά, χρόνια όταν η ευαισθησία των τοπικών αρχόντων για το καλό του τόπου ήταν περισσότρο αυξημένη.
Με άπειρη αγάπη για την ενέτειρα,
Ντολτσινός