Νώντα Τσίγκα: O Οδυσσέας Ελύτης πηγαίνει διακοπές

ΟΔΟΣ 6.8.2009 | 504

Ανθολόγηση και μικρό σημείωμα για την Ποίηση

Γυμνός, Ιούλιο μήνα, το καταμεσήμερο. Σ’ ένα στενό κρεβάτι, ανάμεσα σε δυό σεντόνια χοντρά, ντρίλινα, με το μάγουλο πάνω στο μπράτσο μου που το γλείφω και γεύομαι την αρμύρα του.
Κοιτάζω τον ασβέστη αντικρύ στο τοίχο της μικρής μου κάμαρας. Λίγο πιο ψηλά το ταβάνι με τα δοκάρια. Πιο χαμηλά την κασέλα όπου έχω αποθέσει όλα μου τα υπάρχοντα: δυό παντελόνια, τέσσερα πουκάμισα, κάτι ασπρόρουχα. Δίπλα, η καρέκλα με την πελώρια ψάθα. Χάμου, στ’ άσπρα και μαύρα πλακάκια, τα δυό μου σάνταλα. Εχω στο πλάι μου κι ένα βιβλίο.
Γεννήθηκα για να ’χω τόσα. Δεν μου λέει τίποτε να παραδοξολογώ. Από το ελάχιστο φτάνεις πιο εύκολα οπουδήποτε. Μόνο που ’ναι πιο δύσκολο. Και από το κορίτσι που αγαπάς επίσης φτάνεις, αλλά θέλει να ξέρεις να τ΄ αγγίξεις οπόταν η φύση σού υπακούει. Κι από τη φύση- αλλά θέλει να ξέρεις να της αφαιρέσεις την αγκίδα της.

(Οδυσσέα Ελύτη, Μυρίσαι το Αριστον ,VIII - O Μικρός Ναυτίλος)



Μικρό σημείωμα για την Ποίηση

Όταν ο Π. Μπαϊρακτάρης μου γύρεψε ένα (παλιότερο) κείμενό μου -για το καθιερωμένο πια προ των διακοπών τεύχος της ΟΔΟΥ το αφιερωμένο στην ποίηση-βρήκα ένα κολάζ για τον Οδ. Ελύτη (χρησιμοποιώ για τίτλο μιαν αγαπημένη ασχολία του ποιητή) που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1996 στην εφημερίδα «Το Βογατσικό» και ξαναδίνεται σήμερα ξανακοιταγμένο. Θέλω να ορίσω με δυό λόγια το χώρο και τον τόπο της ποίησης. Πράγμα δύσκολο. Όμως εξομολογούμαι τη δικιά μου επαφή μαζί της. Κι αυτό ίσως κάνει τα πράγματα ευκολότερα.
Τι είναι λοιπόν η ποίηση; Ισως η περίληψη του κόσμου μετά την μεγάλη αφήγηση. Η ζωή που εξακολουθεί μετά τη ζωή. Αυτό που εγγράφεται σαν σημαντικό μέσα στις μεταξωτές ψυχές. Το μετείκασμα ορατών τε και αοράτων. Το κουκούτσι δηλαδή του κόσμου. Ποίηση είναι εκείνο που απομένει λέει ο Ελύτης. ΄Ενας καθρέφτης όπου ο ποιητής δεν αντικρίζει τον κόσμο κατάματα μα τις αντανακλάσεις που αυτός προκαλεί μέσα του. Και με οδύνη αλλά και θαυμασμό καταγράφει. Ενας «κήπος με αυταπάτες» ίσως. Μια επανάσταση της ουτοπίας. Χωρίς σκοπιμότητες, χωρίς συνθήματα και «σημαίες ευκαιρίας» χωρίς τον ειδησεογραφικό πλούτο και παλμό της «ζώσας ύλης» μας. Μια ανταπόκριση μέσα από το μάγμα και την πυρίκαυστη ζώνη της εσωτερικής ζωής των πραγμάτων απ’ όπου αφήνεται να φανεί το φως του κόσμου. Και για να το πω αλλιώς: ένα κωδικοποιημένο απολύτως τηλεγράφημα από τον απόηχο της πραγματικότητάς μας. Όχι αυτής που συνεπάγονταιτα δελτία ειδήσεων αφήνοντας τον «καταναλωτή» να αναλίσκεται σε αγοραία φτήνια και ανώδυνο ξόδεμα προβαίνοντας σε μια ελαφρά τη καρδία υπερπήδηση του χάσματος του θανάτου και της ζωής.
Στο παραπάνω κείμενο του Οδ. Ελύτη που παρέθεσα φαντάζομαι δεν αντιληφθήκατε πουθενά κλάμπιγκ, πεντάστερα χοτέλ, αστακομακαρονάδες, ταχύπλοα, τζετ σετ, γιώτιγκ, ξεσαλώματα κατακαλόκαιρο -λες πριν από τις στερνές μέρες της Ρώμης, πιστωτικές και διακοποδάνεια. Συγκρίνετε και κρίνετε αν θέλετε. Και νοιώστε την οδύνη.
Όταν η Ελλάδα του Ομήρου ,της Σαπφούς και του Αρχίλοχου, του Σολωμού ,του Ελύτη και του Σεφέρη προσπαθεί να κρυφακούσει τις συνομιλίες της λάσπης και να αποκρυπτογραφήσει για άλλη μια φορά τα χυδαία σημαινόμενα η ποίηση προβάλει σαν αίτημα επιβίωσης. Σαν υποχρεωτικός εμβολιασμός έναντι της πνευματικής σκοτοδίνης. Και σαν παράδειγμα ουσιαστικής ζωής ταπεινής και ταγμένης να υπηρετεί τον μέσα πλούτο. Διαλέγουμε και παίρνουμε.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 6 Αυγούστου 2009, αρ. φύλλου 504